17 January 2008

«Έξω ο πάπας απ' το πανεπιστήμιο»

Μια πρόσκληση στον πάπα και η ακύρωσή της


Εξαιτίας έντονων διαμαρτυριών από πλευράς φοιτητών, ακύρωσε ο πάπας Βενέδικτος (Josef Ratzinger), μία πανηγυρική ομιλία που είχε προγραμματίσει για σήμερα Πέμπτη στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης La Sapienza (= η Σοφία). Αιτία της διαμαρτυρίας ήταν μια προσπάθεια που είχε κάνει ο Ratzinger το έτος 199Ο, ως καρδινάλιος τότε, ενώπιον καθηγητών και φοιτητών αυτού του ιστορικού πανεπιστημίου να δικαιολογήσει την αντιμετώπιση του Γαλιλαίου από την Καθολική Εκκλησία.

Αφορμή για την πρόσκληση του πάπα ως ομιλητή ήταν η έναρξη του 7Ο5ου ακαδημαϊκού έτους λειτουργίας του μεγαλύτερου πανεπιστημίου της Ευρώπης με 350.000 φοιτητές, το οποίο είχε ιδρυθεί από τον πάπα Βονιφάτιο VIII το έτος 13Ο3. Αρχικός σκοπός του πανεπιστημίου ήταν να εκπαιδεύει υποψήφιους ιερείς κοντά στο Βατικανό. Το έτος 187Ο έγινε αυτό το πανεπιστήμιο εντελώς κοσμικό και έκτοτε διαθέτει 21 Σχολές, στις οποίες προσφέρονται 200 πρωτοβάθμιες κατευθύνσεις σπουδών (bachelor) και 120 δευτεροβάθμιες (master).

Στην υποδομή του πανεπιστημίου ανήκουν 155 βιβλιοθήκες με 4,5 ε
κατ. βιβλία, 21 μουσεία και 13Ο τμήματα και ινστιτούτα, τα οποία είναι διασκορπισμένα σε όλη τη Ρώμη.

Φοιτητές και μερίδα καθηγητών, πρώτος και καλύτερος ο μαχητικός Marcello Cini (84 ετών), αντέδρασαν στην πρόσκληση, θεωρώντας ότι η αντικειμενικότητα και ο ορθολογισμός του πανεπιστημίου δεν συμβιβάζονται με την ανάπτυξη αυθαίρετων συλλογισμών από θρησκευτικούς ηγέτες. Τί πράγματι είπε ο Ratzinger και τί εννοούσε για τη στάση της εκκλησίας στην καταδίκη του Γαλιλαίου - την είχε χαρακτηρίσει «λογική και δίκαιη», δεν είναι πια κανείς σε θέση να επιβεβαιώσει με ακρίβεια. Σε κάποιο άλλο λόγο του είχε πει όμως ο ίδιος: «Μερικά από αυτά που έλεγαν οι θεολόγοι στην πορεία της ιστορίας ή επίσης κάποια πράγματα που έκανε η εκκλησιαστική εξουσία, απεδείχθησαν λάθος και μας κάνουν σήμερα να ντρεπόμαστε». Δεν λέει εδώ κάτι συγκεκριμένο για τον Γαλιλαίο, λέει όμως πολλά πράγματα για τις καταστροφές λαμπρών πολιτισμών, για τις σταυροφορίες, για το κυνήγι των «μαγισσών», για τις διώξεις των φυσιοδιφών κ.ο.κ.

Καλού-κακού κατέλαβαν πάντως οι φοιτητές την πρυτανεία του πανεπιστημίου και δέχθηκαν να αποχωρήσουν μόνο, όταν τους διαβεβαίωσε ο πρύτανης ότι θα μπορούν να κρατάνε πανό στην αίθουσα που θα μιλήσει ο πάπας και να του υποβάλλουν ερωτήσεις. Μόλις πληροφορήθηκαν στο Βατικανό τα καθέκαστα και σκέφτηκαν τα σφυρίγματα και γιουχαΐσματα που θα καταγραφούν από τα τηλεοπτικά συνεργεία και θα κάνουν το γύρο του κόσμου, ματαίωσαν τη μετάβαση του Ratzinger στο πανεπιστήμιο για να τον γλιτώσουν από σίγουρο διασυρμό.

Διάφοροι καθηγητές και φοιτητές δήλωσαν τα εξής:
  • Paolo De Bernaris (καθηγητής): Νομίζω ότι θα μπορούσε να έρθει να μιλήσει. Γιατί να μην εκφωνήσει τον πανηγυρικό λόγο για το νέο έτος; Φυσικά, οι αντίπαλοι του πάπα έχουν καλό λόγο να μην τον θέλουν εδώ, αλλά η απαγόρευση του λόγου είναι ανοησία.
  • Anna Valentini (φοιτήτρια): Είναι τρελό να έρθει να μιλήσει εδώ ένας άνθρωπος, ο οποίος αμφισβητεί απόλυτα τον επιστημονικό ορθολογισμό. Δεν έχει καμιά δουλειά εδώ!
  • Renato Brusio (καθηγητής): Από μια στιγμή και μετά θεώρησα ότι δεν πρέπει να μιλήσει ο συγκεκριμένος πάπας εδώ. Δεν είχα αντίρρηση όταν ο πάπας Ιωάννης Παύλος Β' εκφώνησε τον πανηγυρικό με την έναρξη ενός νέου έτους, αλλά δεν είχε πει και τίποτα εναντίον του επιστημονικού ορθολογισμού του Γαλιλαίου.
  • Carlo Giovanelli (καθηγητής): Θεωρώ ότι πρέπει να υπερασπιστούμε την αντικειμενικότητα της επιστήμης απέναντι σε ένα πρόσωπο που καλλιεργεί το σκοταδισμό. Θα τον εξοργίζαμε όμορφα με τις ερωτήσεις μας, αλλά ίσως είναι καλύτερα που δεν θα έρθει.
Κάτι τέτοιο με δύσκολες ερωτήσεις υποψιάστηκε λοιπόν ο πάπας και δεν πήγε στην Sapienza!
.