31 March 2008

Ίχνη ζωής σε εξωπλανήτη

...
(Mark Henderson, Times, ΒΗΜΑ, 21/3/2008)

Αμερικανοί ερευνητές κατάφεραν για πρώτη φορά να εντοπίσουν μεθάνιο στην ατμόσφαιρα πλανήτη που βρίσκεται έξω από το ηλιακό μας σύστημα, γεγονός που έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από την επιστημονική κοινότητα, αφού πολλαπλασιάζει τις πιθανότητες να εντοπίσουμε πλανήτες στους οποίους να υπάρχει ζωή. Το μεθάνιο είναι οργανικό μόριο (ο πιο απλός υδρογονάνθρακας) και η παρουσία του συνδέεται άμεσα με την ύπαρξη ζωής έστω και σε μικροβιακό επίπεδο. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι το μεθάνιο μαζί με άλλους υδρογονάνθρακες αποτέλεσαν τα δομικά υλικά της δημιουργίας της ζωής στη Γη.

Το μεθάνιο εντοπίστηκε στον πλανήτη ΗD 189733b, που βρίσκεται 63 έτη φωτός μακριά από εμάς στον αστερισμό της Αλεπούς και ειδικότερα στο μέσον του Καλοκαιρινού Τριγώνου, που περιέχει τα άστρα Deneb, Vega και Αltair. Πρόκειται για έναν γίγαντα αερίου με μάζα ανάλογη αυτής του Δία, τον οποίο παρακολουθούν πολύ στενά τα διαστημικά τηλεσκόπια, αφού πριν από έναν χρόνο το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer είχε εντοπίσει ίχνη νερού εκεί.

Τώρα το διαστημικό τηλεσκόπιο Ηubble εντόπισε στην ατμόσφαιρα του πλανήτη και μεθάνιο. Με δεδομένο ότι ο ΗD 189733b βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από το μητρικό του άστρο, η θερμοκρασία του κρίνεται απαγορευτική για την ανάπτυξη και την επιβίωση ακόμη και των πιο ανθεκτικών μικροβιακών μορφών ζωής. Παρά ταύτα, η ανακάλυψη κρίνεται πολύ σημαντική για δύο λόγους:

  • Πρώτον, γιατί, αφού αποδεικνύεται ότι δύο από τα θεμελιώδη συστατικά που συνδέονται με την ύπαρξη ζωής (το νερό και το μεθάνιο) βρίσκονται ακόμη και σε πλανήτες με ακραίες συνθήκες όπως αυτές που επικρατούν στον ΗD 189733b, πιθανότατα θα βρίσκονται και σε πλανήτες με λιγότερο ακραίες συνθήκες, κάτι που σημαίνει ότι οι πιθανότητες να έχουν αναπτυχθεί εκεί κάποιες μορφές ζωής είναι πολλές.
  • Δεύτερον, γιατί αποδείχθηκε ότι οι επιστήμονες έχουν πλέον στη διάθεσή τους τα μέσα να εντοπίσουν την ύπαρξη νερού και μεθανίου σε μακρινούς πλανήτες. Ετσι θα μπορούν από εδώ και πέρα να κάνουν τις σχετικές έρευνες σε βραχώδεις πλανήτες που βρίσκονται σε αρκετή απόσταση από τα μητρικά τους άστρα. Ο εντοπισμός νερού και μεθανίου σε έναν τέτοιον πλανήτη θα δημιουργήσει φυσικά μεγάλες προσδοκίες για την παρουσία ζωής σε αυτόν.