Τα προσωπικά μας γούστα και κριτήρια δεν είναι κανόνας
Η αντιδικία Γεωργουσόπουλου-Λαμπρόπουλου φαίνεται να ηρεμεί σταδιακά. Ένα κείμενο της κ. Ελένης Γιαννακάκη, πεζογράφου και καθηγήτριας της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στην Οξφόρδη, ίσως είναι το (προς το παρόν) τελευταίο στη σειρά των εκατέρωθεν τοποθετήσεων. Η κ. Γιανακάκη προσπαθεί να ισορροπήσει, μια και η εκτίμηση ότι η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση, είναι πάντα ελκυστική. Αλλά φυσικά, η καταληκτική εκτίμησή της ότι, όπου και να ταξιδέψει στο εξωτερικό, η Ελλάδα πληγώνει, είναι απόλυτα σωστή.
(NEA 22/3/2008)
Δεν μπορώ να μη συμφωνήσω με τον Κ. Γεωργουσόπουλο ότι το πολυσυζητημένο και μη εξαντλημένο ζήτημα της «ελληνικότητας» ούτε αρχίζει ούτε τελειώνει με τη γενιά του '30 και ότι το να ισχυριστούμε πως «”η ελληνικότητα” αντικατέστησε τον κοσμοπολιτισμό ενός Καβάφη με την τοπογραφία του Ελύτη» είναι επιεικώς μια απλουστευτική σχηματοποίηση. και αυτό, παρ’ ότι στα λεγόμενα του Β. Λαμπρόπουλου που τον εξόργισαν, διαβλέπω μια προσπάθεια απλώς να προκαλέσει ...
Έχει δικαίωμα στις απόψεις του
Και τώρα σε σχέση με μια άλλη όψη αυτού του «διαλόγου»: είναι γεγονός πως συχνότατα διαφωνώ με τις απόψεις του Βασίλη Λαμπρόπουλου για θέματα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και κουλτούρας. Η οποιαδήποτε διαφωνία όμως, η δική μου όπως και άλλων, δεν στερεί από τον κ. Λαμπρόπουλο το δικαίωμα να διατυπώνει ελεύθερα και αβίαστα τις απόψεις του, όσο ακραίες κι αν είναι, δεδομένου ότι, αν δεν απατώμαι, διανύουμε πια αισίως και επαξίως την τέταρτη δεκαετία συνεχούς δημοκρατίας (τουλάχιστον όσον αφορά την ελευθερία του λόγου).
Απ΄ την άλλη, μέχρι τώρα γνώριζα την ύπαρξη του όρου «στρατευμένη λογοτεχνία». Μήπως θα πρέπει από εδώ και στο εξής να συνηθίσουμε και στην ιδέα της «στρατευμένης κριτικής» ή της «στρατευμένης διδασκαλίας της λογοτεχνίας», εφόσον εδώ προβάλλεται ο νόμος της αγοράς που υπαγορεύει ότι όποιος πληρώνει εξαγοράζει και συνειδήσεις; Εμμένοντας λίγο ακόμη σ΄ αυτό το οικονομίστικο επιχείρημα, θα ήθελα εδώ να ενημερώσω τον κ. Γεωργουσόπουλο ότι η συνεισφορά του ελληνικού κράτους στα τμήματα ελληνικών σπουδών του εξωτερικού (τουλάχιστον της Αγγλίας που τυχαίνει να γνωρίζω) αποτελεί ψιχία σε σχέση με τα πραγματικά έξοδα λειτουργίας τους. Πολύ πιθανόν, οι κυβερνήσεις της Τουρκίας και του Ισραήλ τις οποίες επικαλείται να υπήρξαν πιο γενναιόδωρες σ΄ αυτό το θέμα και άρα γι΄ αυτό πιο «αποτελεσματικές».
Ας αφήσουμε λοιπόν τον κ. Λαμπρόπουλο να κάνει τη δουλειά του όπως θέλει - στο κάτω κάτω όσο περισσότερα Αμερικανάκια τον παρακολουθούν, τόσο το καλύτερο για την Ελλάδα, σύγχρονη και παλαιότερηκαι ας χαίρονται μαζί και οι σπόνσορες! Η σύγχρονη Ελλάδα, όπως κι η Ιστορία της, δεν κινδυνεύουν από τον κ. Λαμπρόπουλο και την πιθανώς ανεπαρκή ή και «πειραγμένη» διδασκαλία του Σολωμού ή του Καβάφη!
Κινδυνεύουν όμως από την εσωτερική κατευθυνόμενη ομφαλοσκόπηση, η οποία οργανώνει λαϊκά πανηγύρια στο όνομα της Μακεδονίας και κυρίως βασανιστήρια στην Ομόνοια και «πειραγμένες» φουσκωτές λέμβους στ΄ ανοιχτά Χίου και Μυτιλήνης. Κινδυνεύει πάνω απ΄ όλα από την απουσία της από τον διεθνή στίβο- όταν άλλες, μικρότερες και χωρίς τόσο μακραίωνη Ιστορία χώρες διαπρέπουν σε τομείς όπως η έρευνα και η τεχνολογία, οι επιστήμες, η εκπαίδευση και φυσικά ο πολιτισμός.
Είναι θλιβερό η χώρα σου να αναφέρεται από τα διεθνή ΜΜΕ μόνο σε περιόδους εκλογών και φυσικών καταστροφών ή για τις χείριστες επιδόσεις της σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, παράνομης διακίνησης ανθρώπων (κυρίως γυναικών) και ανύπαρκτης προστασίας του περιβάλλοντος. Δυστυχώς, όλο και πιο συχνά τελευταία νιώθω πως, όπου και να ταξιδέψω, η Ελλάδα με πληγώνει! Και εννοώ στο εξωτερικό.
Έχει δικαίωμα στις απόψεις του
Και τώρα σε σχέση με μια άλλη όψη αυτού του «διαλόγου»: είναι γεγονός πως συχνότατα διαφωνώ με τις απόψεις του Βασίλη Λαμπρόπουλου για θέματα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και κουλτούρας. Η οποιαδήποτε διαφωνία όμως, η δική μου όπως και άλλων, δεν στερεί από τον κ. Λαμπρόπουλο το δικαίωμα να διατυπώνει ελεύθερα και αβίαστα τις απόψεις του, όσο ακραίες κι αν είναι, δεδομένου ότι, αν δεν απατώμαι, διανύουμε πια αισίως και επαξίως την τέταρτη δεκαετία συνεχούς δημοκρατίας (τουλάχιστον όσον αφορά την ελευθερία του λόγου).
Απ΄ την άλλη, μέχρι τώρα γνώριζα την ύπαρξη του όρου «στρατευμένη λογοτεχνία». Μήπως θα πρέπει από εδώ και στο εξής να συνηθίσουμε και στην ιδέα της «στρατευμένης κριτικής» ή της «στρατευμένης διδασκαλίας της λογοτεχνίας», εφόσον εδώ προβάλλεται ο νόμος της αγοράς που υπαγορεύει ότι όποιος πληρώνει εξαγοράζει και συνειδήσεις; Εμμένοντας λίγο ακόμη σ΄ αυτό το οικονομίστικο επιχείρημα, θα ήθελα εδώ να ενημερώσω τον κ. Γεωργουσόπουλο ότι η συνεισφορά του ελληνικού κράτους στα τμήματα ελληνικών σπουδών του εξωτερικού (τουλάχιστον της Αγγλίας που τυχαίνει να γνωρίζω) αποτελεί ψιχία σε σχέση με τα πραγματικά έξοδα λειτουργίας τους. Πολύ πιθανόν, οι κυβερνήσεις της Τουρκίας και του Ισραήλ τις οποίες επικαλείται να υπήρξαν πιο γενναιόδωρες σ΄ αυτό το θέμα και άρα γι΄ αυτό πιο «αποτελεσματικές».
Ας αφήσουμε λοιπόν τον κ. Λαμπρόπουλο να κάνει τη δουλειά του όπως θέλει - στο κάτω κάτω όσο περισσότερα Αμερικανάκια τον παρακολουθούν, τόσο το καλύτερο για την Ελλάδα, σύγχρονη και παλαιότερηκαι ας χαίρονται μαζί και οι σπόνσορες! Η σύγχρονη Ελλάδα, όπως κι η Ιστορία της, δεν κινδυνεύουν από τον κ. Λαμπρόπουλο και την πιθανώς ανεπαρκή ή και «πειραγμένη» διδασκαλία του Σολωμού ή του Καβάφη!
Κινδυνεύουν όμως από την εσωτερική κατευθυνόμενη ομφαλοσκόπηση, η οποία οργανώνει λαϊκά πανηγύρια στο όνομα της Μακεδονίας και κυρίως βασανιστήρια στην Ομόνοια και «πειραγμένες» φουσκωτές λέμβους στ΄ ανοιχτά Χίου και Μυτιλήνης. Κινδυνεύει πάνω απ΄ όλα από την απουσία της από τον διεθνή στίβο- όταν άλλες, μικρότερες και χωρίς τόσο μακραίωνη Ιστορία χώρες διαπρέπουν σε τομείς όπως η έρευνα και η τεχνολογία, οι επιστήμες, η εκπαίδευση και φυσικά ο πολιτισμός.
Είναι θλιβερό η χώρα σου να αναφέρεται από τα διεθνή ΜΜΕ μόνο σε περιόδους εκλογών και φυσικών καταστροφών ή για τις χείριστες επιδόσεις της σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, παράνομης διακίνησης ανθρώπων (κυρίως γυναικών) και ανύπαρκτης προστασίας του περιβάλλοντος. Δυστυχώς, όλο και πιο συχνά τελευταία νιώθω πως, όπου και να ταξιδέψω, η Ελλάδα με πληγώνει! Και εννοώ στο εξωτερικό.
