Σε μερικές αραβικές χώρες αναπτύσσονται παραρτήματα μεγάλων δυτικών πανεπιστημίων. Ο καθηγητής για γερμανική φιλολογία Ronald Perlwitz (R.P.) μιλάει στην εβδομαδιαία γερμανική εφημερίδα DIE ZEIT για το παράρτημα του πανεπιστημίου της Σορβόννης στο Abu Dhabi.
DIE ZEIT: Κύριε Perlwitz εργάζεστε ως καθηγητής της γερμανικής φιλολογίας στη Σορβόννη του
R.P.: Η ιδέα οφείλεται από τον διάδοχο του θρόνου στο
DIE ZEIT: Ειδικά οι ανθρωπιστικές επιστήμες θεωρούνται στις αραβικές χώρες κάτι ιδιαίτερο.
R.P.: Πράγματι, είμαστε η πρώτη Σχολή με ανθρωπιστικές σπουδές στον περσικό κόλπο. Για τους ανθρώπους εδώ είναι πολύ σημαντική η εκπαίδευση, αλλά πολλοί επιθυμούν να μάθουν τα παιδιά τους κάτι χρήσιμο, Ιατρική, Οικονομία, Τεχνολογία. Οι επιστήμονες των ανθρωπιστικών επιστημών θεωρούνται επιπλέον και κριτικά πνεύματα. Και σ’ αυτό πρέπει να συνηθίσει στην αρχή η κοινωνία.
DIE ZEIT: Ποιους έχετε για φοιτητές;
R.P.: Έχουμε ένα μίγμα φοιτητών από ντόπιους των Αραβικών Εμιράτων και παιδιά ξένων τεχνοκρατών που εργάζονται εδώ. Με διαφήμιση και προσφορά υποτροφιών απευθυνόμεθα επίσης σε γαλλόφωνες χώρες. Θα δεχόμαστε ευχαρίστως καλούς φοιτητές από το Μαρόκο ή την Τυνησία, οι οποίοι πιθανόν να έχουν δυσκολίες με τη βίζα για σπουδές στη Γαλλία. Έχουμε στόχο να δεχτούμε κάποια στιγμή εδώ 2.000 φοιτητές, προς το παρόν είναι μόνο 200.
DIE ZEIT: Τι κοστίζει αυτή η σπουδή;
R.P.: Οι φοιτητές πληρώνουν 13.000 €, αυτό είναι κανονικό σε σύγκριση με άλλα ιδιωτικά πανεπιστήμια που λειτουργούν εδώ.
DIE ZEIT: Η διδασκαλία σύμφωνα με γαλλικά προγράμματα σπουδών σημαίνει ταυτόχρονα ότι οι φοιτητές πληροφορούνται πολλά πράγματα για την Ευρώπη και μάλλον λίγα για τον αραβικό χώρο. Επίσης, οι θεωρήσεις στις αραβικές χώρες γίνονται με ευρωπαϊκές αντιλήψεις.
R.P.: Κι αυτό δεν θεωρείται αυτονόητο εδώ, αλλά όποιος θέλει να έχει Σορβόννη, πρέπει να μας αποδεχτεί συνολικά. Ο συνάδελφος που διδάσκει ιστορία, για παράδειγμα, είναι εξειδικευμένος σε θέματα της Ανατολής και διεξάγει έρευνες στον τομέα των Σταυροφοριών.
DIE ZEIT: Με την ευρωπαϊκή οπτική όμως!
R.P.: Εννοείται! Δεν θέλουμε βέβαια να τρομάξουμε τους φοιτητές μας, αλλά στις ανθρωπιστικές επιστήμες υπάρχουν διαφορετικές κατευθύνσεις σκέψης και διαφορετικοί ερευνητές, πράγματα που μπορεί να φαίνονται εδώ προκλητικά. Αλλά, χωρίς να έχεις διαβάσει έναν de Sade, έναν Proust, δεν είναι δυνατόν να ολοκληρώσεις τη σπουδή.
DIE ZEIT: Δεν ακούγεται αυτό σαν να υπάρχει σημαντικό δυναμικό αντιδικιών, σαν να γίνονται πότε πότε εκρήξεις;
R.P.: Πράγματι έχουμε εκρήξεις. Μην ξεχνάτε ότι είμαστε ένα από ταπρώτα πανεπιστήμια εδώ, όπου σπουδάζουν από κοινού άντρες και γυναίκες.
DIE ZEIT: Όταν γίνονται εκρήξεις μεταξύ πολιτισμών, εξειδικεύεται αυτό στον ανθρώπινο τομέα μεταξύ καθηγητών και φοιτητών;
R.P.: Ναι, πρέπει να δούμε ποια θέση έχει η «Δύση» στα μάτια των Αράβων: είναι τσάντες Louis Vitton, καταναλωτικά αγαθά, επώνυμα προϊόντα…
DIE ZEIT: … Σορβόννη είναι επίσης ένα επώνυμο προϊόν;
R.P.: Ναι, εμείς φροντίζουμε όμως εδώ να μην μεταφέρουμε στους νέους μόνο το περιεχόμενο της πολιτισμικής ιστορίας μας. Σημαντικότερο είναι να μάθουν να διερευνούν τα πράγματα με κριτικό πνεύμα.
DIE ZEIT: Πώς γίνεται αυτό;
R.P.: Για παράδειγμα, ένας φοιτητής αναφέρει την αμφισβήτηση του «εβραϊκού ολοκαυτώματος» του Ιρανού προέδρου Αχμαντινετζάντ – υπάρχουν πολλοί εδώ που συμφωνούν μ’ αυτή την άποψη. Εγώ ως Γερμανός αποτελώ έναν αρμόδιο συνομιλητή, αλλά δεν αρκεί να αντιδράσω εξοργισμένος, πρέπει να επιχειρηματολογήσω και να παρουσιάσω στοιχεία.
DIE ZEIT: Υπάρχει η εντύπωση ότι τα Αραβικά Εμιράτα προσανατολίζονται πολύ στο δυτικό πολιτισμό, το Λούβρο φτιάχνει ένα παράρτημα εδώ, επίσης κατασκευάζεται ένα μουσείο Guggenheim.
R.P.: Να σκεφτούμε όμως ότι ο σαφής διαχωρισμός σε δυτικό και αραβικό πολιτισμό είναι αμφίβολος. Πολλές εικόνες του Λούβρου περιέχουν ανατολίτικες εμπνεύσεις, ο αγαπητός μου Άραβας ποιητής, ο Σύριος Adonis (Ali Ahmad Sa'id Esber), είναι ένα καλό παράδειγμα. Έχει επηρεαστεί από τη γαλλική και τη γερμανική ποίηση και χαρακτήρισε τους Baudelaire και Hölderlin ως ανατολίτες ποιητές. Τέχνη και ποίηση έχουν παγκόσμια δράση, βρίσκεις κάτι που σε διεγείρει. Δεν παίζει έτσι ρόλο, αν ο συγγραφέας είναι Άραβας ή Δυτικός. Φυσικά, πρέπει να αποκτήσεις πρόσβαση στη σκέψη και γι’ αυτό το λόγο χρειαζόμαστε την παιδεία στον πολιτισμό των διαφορετικών κόσμων.
