Ελληνίδα επιστήμονας βραβεύεται από το ΤIME
Δύο χρόνια έρευνας σε ένα πολύ ενδιαφέρον επιστημονικό αντικείμενο, έφερε ξεχωριστή διάκριση για μία διεθνή ομάδα γεωλόγων, αρχαιολόγων, βιολόγων και ανθρωπολόγων από το TIME Magazine, που τους κατέταξε μεταξύ των κορυφαίων 10 επιστημονικών ανακαλύψεων του 2007.
Η έρευνα των επιστημόνων από την Αμερική, τη Ν. Αφρική, την Αγγλία και τη Γερμανία, που δημοσιεύτηκε στις αρχές του έτους στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό «Science», αποδεικνύει με αδιάσειστα στοιχεία ότι ο σημερινός άνθρωπος έλκει τις ρίζες του από την Αφρική.
Ένα από τα βασικά στελέχη της ερευνητικής ομάδας είναι και η Κατερίνα Χαρβάτη, μόνιμη ερευνήτρια στο διεθνούς φήμης γερμανικό Ινστιτούτο Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Max Planck και αναπληρώτρια καθηγήτρια στο City University of New York.
«Είμαστε πολύ χαρούμενοι και ενθουσιασμένοι με το αποτέλεσμα και φυσικά από τη διάκριση του TIME Magazine, την οποία δεν την περιμέναμε», επισημαίνειη κ. Χαρβάτη από τη Λειψία, όπου ζει με την οικογένειά της και εργάζεται μόνιμα από το 2004.
Η επιλογή της 37χρονης Ελληνίδας από τον επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας, καθηγητή Φρεντ Γκράιν από τη Νέα Υόρκη, ο οποίος της ζήτησε να αναλάβει τη μορφολογική ανάλυση του περίφημου κρανίου Hofmeyr, δεν ήταν τυχαία, καθώς η ίδια έχει στο ενεργητικό της πολλές έρευνες και δημοσιεύσεις στο αντικείμενο της Εξελικτικής Ανθρωπολογίας.
Η συμμετοχή της στην διεθνή ομάδα επιστημόνων ήταν και για την ίδια ένα συναρπαστικό ταξίδι στο χρόνο, χιλιάδες έτη πίσω στην ιστορία της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους. Η πρόκληση μεγάλη, αφού οι όποιες προσπάθειες χρονολόγησης του κρανίο Hofmeyr, που είχε βρεθεί στη δεκαετία του ΄50 στην Νότιο Αφρική, κοντά στην ομώνυμη πόλη απ΄ όπου πήρε και την ονομασία, είχαν αποβεί άκαρπες.
Όπως αναφέρει η κ. Χαρβάτη δύο βασικές θεωρίες υπάρχουν για την καταγωγή του σύγχρονου ανθρώπου. Σύμφωνα με την πρώτη (Single Origin) ο σύγχρονος άνθρωπος εμφανίστηκε στην Αφρική περίπου πριν από 100-200.000 χρόνια, απ΄ όπου και εξαπλώθηκε στον υπόλοιπο κόσμο, πριν από περίπου 40 χιλιάδες χρόνια. Η δεύτερη θεωρία (Multiregional Evolution), αναφέρει ότι το ανθρώπινο είδος εξελίχθηκε σε πολλά γεωγραφικά σημεία (εντός και εκτός Αφρικής και σε διάφορες χρονικές στιγμές) από παλαιότερες μορφές, όπως για παράδειγμα o Neanderthal στην Ευρώπη.
«Η κρατούσα θεωρία είναι η πρώτη, αλλά μέχρι σήμερα δεν υπήρχαν Αφρικανικά ευρήματα από τη χρονική περίοδο της μετανάστευσης του Homo sapiens εκτός Αφρικής», σημειώνει η κα Χαρβάτη. «Η ανακάλυψή μας για πρώτη φορά αποδεικνύει ότι ο σύγχρονος άνθρωπος εξελίχθηκε στην Αφρική επιβεβαιώνοντας την κρατούσα θεωρία (Single Origin). Κατά κάποιο τρόπο το κρανίο Hofmeyr είναι το κομμάτι του παζλ που έλειπε και που έρχεται να επιβεβαιώσει τη θεωρία του Single Origin».
Η ομάδα χρησιμοποίησε τη μέτρηση της ραδιενέργειας της άμμου που είχε συσσωρευτεί στο εσωτερικό της κρανιακής κοιλότητας για να χρονολογήσει το κρανίο στην περίοδο των 36.000 χρόνων πριν από τις μέρες μας, τοποθετώντας το ακριβώς στην περίοδο της εξάπλωσης του Homo sapiens εκτός Αφρικανικής ηπείρου.
Στη συνέχεια η νεαρή επιστήμονας ανέλυσε τη μορφολογία του κρανίου με τη μέθοδο που έχει αναπτύξει και ήδη εφαρμόσει σε αναζήτηση απαντήσεων σε θέματα εξελικτικής ανθρωπολογίας, χρησιμοποιώντας τρισδιάστατα δεδομένα και εικονική ψηφιοποίηση.
«Η ανάλυσή μου απέδειξε ότι το κρανίο Hofmeyr συνδέεται στενά με κρανία που χρονολογούνται στην ίδια εποχή από την Ευρώπη», σημειώνει η κα Χαρβάτη. «Έτσι επιβεβαιώσαμε ότι το κρανίο αυτό ανήκε στον πληθυσμό των σύγχρονων ανθρώπων που πριν από περίπου 40.000 χρόνια ξεκίνησαν από την ανατολική Αφρική και εποίκησαν και την υπόλοιπη αφρικανική ήπειρο και στη συνέχεια τον υπόλοιπο κόσμο.
Παλαιότερα η μορφολογική ανάλυση γινόταν με πιο υποκειμενικούς τρόπους. Αυτό που κάνουμε με την νέα μέθοδο που εφαρμόζω είναι ότι μπορούμε πραγματικά να εφαρμόσουμε αντικειμενικές στατιστικές μεθόδους ανάλυσης σε σημαντικές λεπτομέρειες σχήματος, να έχουμε μία πολύ καλύτερη αντιπροσώπευση της ανατομίας».
Έτσι λοιπόν με την έρευνα αυτή αποδείχτηκε ότι ο σύγχρονος άνθρωπος στην Ευρώπη, την Ασία, την Αυστραλία και την Αμερική προέρχεται από την Αφρική, και όχι για παράδειγμα από τους Neandertal, όπως πίστευαν μέχρι σήμερα στην Ευρώπη. Με τη μέθοδο που εφαρμόζει η κ. Χαρβάτη έχει αποδείξει σε παλαιότερη έρευνα ότι οι Neanderthal και οι σύγχρονοι άνθρωποι είναι διαφορετικά βιολογικά είδη.
Βιογραφικό σημείωμα
Η Κατερίνα Χαρβάτη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1970από γονείς με καταγωγή την Ήπειρο. Το 1988 πέρασε στην Νομική Αθηνών, γρήγορα όμως κατάλαβε ότι δεν είναι αυτό που θέλει να κάνει και τελικά αποφασίζει να φύγει για τις Ηνωμένες Πολιτείες όπου παίρνει το πρώτο της πτυχίο στην Βιολογική Ανθρωπολογία από το Columbia University.
Συνέχισε το διδακτορικό της στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Νέας Υόρκης και στο Πανεπιστήμιο City University of New York. Διατέλεσε λέκτορας στα Hunter και Lehman Colleges και από το 2001-2004 επίκουρη καθηγήτρια στο New York University. Σήμερα είναι μόνιμη ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Max Planck και αναπληρώτρια καθηγήτρια στο City University of New York.
Η έρευνα των επιστημόνων από την Αμερική, τη Ν. Αφρική, την Αγγλία και τη Γερμανία, που δημοσιεύτηκε στις αρχές του έτους στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό «Science», αποδεικνύει με αδιάσειστα στοιχεία ότι ο σημερινός άνθρωπος έλκει τις ρίζες του από την Αφρική.
Ένα από τα βασικά στελέχη της ερευνητικής ομάδας είναι και η Κατερίνα Χαρβάτη, μόνιμη ερευνήτρια στο διεθνούς φήμης γερμανικό Ινστιτούτο Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Max Planck και αναπληρώτρια καθηγήτρια στο City University of New York.«Είμαστε πολύ χαρούμενοι και ενθουσιασμένοι με το αποτέλεσμα και φυσικά από τη διάκριση του TIME Magazine, την οποία δεν την περιμέναμε», επισημαίνειη κ. Χαρβάτη από τη Λειψία, όπου ζει με την οικογένειά της και εργάζεται μόνιμα από το 2004.
Η επιλογή της 37χρονης Ελληνίδας από τον επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας, καθηγητή Φρεντ Γκράιν από τη Νέα Υόρκη, ο οποίος της ζήτησε να αναλάβει τη μορφολογική ανάλυση του περίφημου κρανίου Hofmeyr, δεν ήταν τυχαία, καθώς η ίδια έχει στο ενεργητικό της πολλές έρευνες και δημοσιεύσεις στο αντικείμενο της Εξελικτικής Ανθρωπολογίας.
Η συμμετοχή της στην διεθνή ομάδα επιστημόνων ήταν και για την ίδια ένα συναρπαστικό ταξίδι στο χρόνο, χιλιάδες έτη πίσω στην ιστορία της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους. Η πρόκληση μεγάλη, αφού οι όποιες προσπάθειες χρονολόγησης του κρανίο Hofmeyr, που είχε βρεθεί στη δεκαετία του ΄50 στην Νότιο Αφρική, κοντά στην ομώνυμη πόλη απ΄ όπου πήρε και την ονομασία, είχαν αποβεί άκαρπες.
Όπως αναφέρει η κ. Χαρβάτη δύο βασικές θεωρίες υπάρχουν για την καταγωγή του σύγχρονου ανθρώπου. Σύμφωνα με την πρώτη (Single Origin) ο σύγχρονος άνθρωπος εμφανίστηκε στην Αφρική περίπου πριν από 100-200.000 χρόνια, απ΄ όπου και εξαπλώθηκε στον υπόλοιπο κόσμο, πριν από περίπου 40 χιλιάδες χρόνια. Η δεύτερη θεωρία (Multiregional Evolution), αναφέρει ότι το ανθρώπινο είδος εξελίχθηκε σε πολλά γεωγραφικά σημεία (εντός και εκτός Αφρικής και σε διάφορες χρονικές στιγμές) από παλαιότερες μορφές, όπως για παράδειγμα o Neanderthal στην Ευρώπη.
«Η κρατούσα θεωρία είναι η πρώτη, αλλά μέχρι σήμερα δεν υπήρχαν Αφρικανικά ευρήματα από τη χρονική περίοδο της μετανάστευσης του Homo sapiens εκτός Αφρικής», σημειώνει η κα Χαρβάτη. «Η ανακάλυψή μας για πρώτη φορά αποδεικνύει ότι ο σύγχρονος άνθρωπος εξελίχθηκε στην Αφρική επιβεβαιώνοντας την κρατούσα θεωρία (Single Origin). Κατά κάποιο τρόπο το κρανίο Hofmeyr είναι το κομμάτι του παζλ που έλειπε και που έρχεται να επιβεβαιώσει τη θεωρία του Single Origin».
Η ομάδα χρησιμοποίησε τη μέτρηση της ραδιενέργειας της άμμου που είχε συσσωρευτεί στο εσωτερικό της κρανιακής κοιλότητας για να χρονολογήσει το κρανίο στην περίοδο των 36.000 χρόνων πριν από τις μέρες μας, τοποθετώντας το ακριβώς στην περίοδο της εξάπλωσης του Homo sapiens εκτός Αφρικανικής ηπείρου.
Στη συνέχεια η νεαρή επιστήμονας ανέλυσε τη μορφολογία του κρανίου με τη μέθοδο που έχει αναπτύξει και ήδη εφαρμόσει σε αναζήτηση απαντήσεων σε θέματα εξελικτικής ανθρωπολογίας, χρησιμοποιώντας τρισδιάστατα δεδομένα και εικονική ψηφιοποίηση.
«Η ανάλυσή μου απέδειξε ότι το κρανίο Hofmeyr συνδέεται στενά με κρανία που χρονολογούνται στην ίδια εποχή από την Ευρώπη», σημειώνει η κα Χαρβάτη. «Έτσι επιβεβαιώσαμε ότι το κρανίο αυτό ανήκε στον πληθυσμό των σύγχρονων ανθρώπων που πριν από περίπου 40.000 χρόνια ξεκίνησαν από την ανατολική Αφρική και εποίκησαν και την υπόλοιπη αφρικανική ήπειρο και στη συνέχεια τον υπόλοιπο κόσμο.
Παλαιότερα η μορφολογική ανάλυση γινόταν με πιο υποκειμενικούς τρόπους. Αυτό που κάνουμε με την νέα μέθοδο που εφαρμόζω είναι ότι μπορούμε πραγματικά να εφαρμόσουμε αντικειμενικές στατιστικές μεθόδους ανάλυσης σε σημαντικές λεπτομέρειες σχήματος, να έχουμε μία πολύ καλύτερη αντιπροσώπευση της ανατομίας».Έτσι λοιπόν με την έρευνα αυτή αποδείχτηκε ότι ο σύγχρονος άνθρωπος στην Ευρώπη, την Ασία, την Αυστραλία και την Αμερική προέρχεται από την Αφρική, και όχι για παράδειγμα από τους Neandertal, όπως πίστευαν μέχρι σήμερα στην Ευρώπη. Με τη μέθοδο που εφαρμόζει η κ. Χαρβάτη έχει αποδείξει σε παλαιότερη έρευνα ότι οι Neanderthal και οι σύγχρονοι άνθρωποι είναι διαφορετικά βιολογικά είδη.
Βιογραφικό σημείωμα
Η Κατερίνα Χαρβάτη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1970από γονείς με καταγωγή την Ήπειρο. Το 1988 πέρασε στην Νομική Αθηνών, γρήγορα όμως κατάλαβε ότι δεν είναι αυτό που θέλει να κάνει και τελικά αποφασίζει να φύγει για τις Ηνωμένες Πολιτείες όπου παίρνει το πρώτο της πτυχίο στην Βιολογική Ανθρωπολογία από το Columbia University.
Συνέχισε το διδακτορικό της στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Νέας Υόρκης και στο Πανεπιστήμιο City University of New York. Διατέλεσε λέκτορας στα Hunter και Lehman Colleges και από το 2001-2004 επίκουρη καθηγήτρια στο New York University. Σήμερα είναι μόνιμη ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Max Planck και αναπληρώτρια καθηγήτρια στο City University of New York.
(Καθημερινή, 21/12/2007)
