Γράμμα από τη Νέα Υόρκη
Οι επιστήμονες μας πληροφορούν ότι το Σύμπαν μας είναι ηλικίας περίπου 14 δισεκατομμυρίων ετών, ότι ο άνθρωπος πάτησε για πρώτη φορά το πόδι του στην αμερικανική ήπειρο πριν από περίπου 13.000 χρόνια και ότι η επιφάνεια του Ηλιου άλλαξε τα τελευταία 10.000 χρόνια. Πώς όμως καταφέρνουν να προσδιορίσουν την ηλικία διαφόρων πραγμάτων και γεγονότων, ακόμη κι αυτών που συνέβησαν χρονικά πριν εμφανιστεί ο άνθρωπος στον πλανήτη μας; Στο βιβλίο του «The Age of Everything: How Science Explores the Past» (εκδόσεις «The University of Chicago Press), που κυκλοφόρησε πρόσφατα στις ΗΠΑ, ο Matthew Hedman, κάνει μια λεπτομερή ανασκόπηση της επιστήμης της χρονολόγησης.
Με τη σημερινή πολύπλοκη τεχνολογία και τα συνεχώς μεταλλασσόμενα πολιτικά και οικονομικά δίκτυα, μερικές φορές μάς είναι πολύ δύσκολο να φανταστούμε το πώς ήταν η ζωή έστω και 100 χρόνια πριν, πόσω μάλλον ακόμη παλιότερα.
Ομως εξαιτίας της προόδου που έχει συντελεστεί σε διάφορους επιστημονικούς τομείς, όπως είναι η Αρχαιολογία, η Βιολογία, η Χημεία, η Γεωλογία, η Φυσική και η Αστρονομία, κατά κάποιον τρόπο ακόμα και τα εντελώς απόμακρα στο παρελθόν γεγονότα μπορούν να γίνουν κατανοητά σε μας.
Το βιβλίο αρχίζει από διάφορα γεγονότα της ανθρώπινης ιστορίας και πηγαίνει πίσω στο παρελθόν, μέχρι τη Μεγάλη Εκρηξη. Είναι χωρισμένο σε χρονικές ενότητες, η καθεμιά από τις οποίες είναι μεγαλύτερη κατά 50 φορές από την προηγούμενη. Ετσι η πρώτη ενότητα καλύπτει τα τελευταία 100 χρόνια, με γεγονότα όπως ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος και η αποστολή Apollo, ενώ η δεύτερη περιλαμβάνει 5.000 χρόνια και αναφέρεται στα πιο σημαντικά γεγονότα της γραπτής Ιστορίας.
Ετσι, για παράδειγμα, αποκρυπτογραφώντας οι επιστήμονες τα με ξεχωριστή φινέτσα σκαλισμένα σύμβολα που βρέθηκαν βαθιά μέσα στα τροπικά δάση της Κεντρικής Αμερικής, ανακάλυψαν στοιχεία για την πολιτική των Μάγια πριν από 1.500 χρόνια, ενώ πρόσφατες μελέτες για τις πυραμίδες της Αιγύπτου τούς έδωσαν τη δυνατότητα να προσδιορίσουν με ακρίβεια πώς αυτές οι φοβερές κατασκευές έγιναν πριν από 4.500 χρόνια.
Στην τρίτη ενότητα ο συγγραφέας μάς πηγαίνει 250.000 χρόνια πίσω, στην προϊστορική εποχή, όπου βέβαια η έλλειψη γραπτών ντοκουμέντων υποχρέωσε τους επιστήμονες να βρουν άλλους τρόπους για να κάνουν οποιαδήποτε χρονολόγηση. Ετσι λοιπόν, για να μάθουν για τη φυσική του Ηλιου ή για το πώς έφτασαν οι πρώτοι άνθρωποι στον Νέο Κόσμο, χρησιμοποιούν τη χρονολόγηση με άνθρακα 14.
Πολύ πριν από την εμφάνιση του σύγχρονου Homo Sapiens, 200.000 χρόνια πριν, υπήρξαν όντα που αναγνωρίζονται ως ανθρώπινα, μιας και περπατούσαν σε όρθια στάση, κι έφτιαχναν και χρησιμοποιούσαν λίθινα εργαλεία. Την προέλευση όλων αυτών των χαρακτηριστικών εξηγεί ο συγγραφέας στην επόμενη χρονική ενότητα, η οποία καλύπτει 12,5 εκατομμύρια χρόνια. Σε αυτήν αναφέρει ως παράδειγμα το πώς οι επιστήμονες συνδυάζοντας απολιθώματα και DNA βρήκαν ότι οι πρόγονοί μας πρωτοπερπάτησαν σε όρθια στάση πριν από περίπου 6 εκατομμύρια χρόνια.
Η επόμενη χρονική ενότητα καλύπτει 625 εκατομμύρια χρόνια, περιλαμβάνοντας έτσι όχι μόνον τους δεινοσαύρους αλλά ακόμη και την αρχική εμφάνιση πολυκύτταρων οργανισμών. Κατά τη διάρκεια της πολύ μεγάλης αυτής περιόδου διάφορα είδη εμφανίστηκαν και εξαφανίστηκαν και η ζωή στη Γη άλλαξε πολλές φορές. Για παράδειγμα, προς το τέλος της εποχής των δεινοσαύρων, μια ομάδα παράξενων πλασμάτων θα αποτελέσει την πηγή από την οποία θα προέλθουν όλοι οι οργανισμοί που σήμερα χαρακτηρίζονται ως θηλαστικά, όπως γάτες, λαγοί, νυχτερίδες, άλογα και φάλαινες. Ο συγγραφέας δείχνει επίσης πώς οι αναλύσεις DNA σύγχρονων ζώων μάς έδωσαν όλα τα στοιχεία αυτών των σημαντικών μετασχηματισμών.
Η τελευταία ενότητα θα έπρεπε να καλύπτει 31,25 δισεκατομμύρια χρόνια, όμως το Σύμπαν μας δεν είναι τόσο γηραιό, έτσι ο συγγραφέας σταματάει στη Μεγάλη Εκρηξη, παρουσιάζοντας το τι υποστηρίζουν σήμερα οι επιστήμονες για την ηλικία των παλαιότερων γνωστών αστεριών και τη γέννηση αυτή καθεαυτήν του Σύμπαντος.
Με τη σημερινή πολύπλοκη τεχνολογία και τα συνεχώς μεταλλασσόμενα πολιτικά και οικονομικά δίκτυα, μερικές φορές μάς είναι πολύ δύσκολο να φανταστούμε το πώς ήταν η ζωή έστω και 100 χρόνια πριν, πόσω μάλλον ακόμη παλιότερα.Ομως εξαιτίας της προόδου που έχει συντελεστεί σε διάφορους επιστημονικούς τομείς, όπως είναι η Αρχαιολογία, η Βιολογία, η Χημεία, η Γεωλογία, η Φυσική και η Αστρονομία, κατά κάποιον τρόπο ακόμα και τα εντελώς απόμακρα στο παρελθόν γεγονότα μπορούν να γίνουν κατανοητά σε μας.
Το βιβλίο αρχίζει από διάφορα γεγονότα της ανθρώπινης ιστορίας και πηγαίνει πίσω στο παρελθόν, μέχρι τη Μεγάλη Εκρηξη. Είναι χωρισμένο σε χρονικές ενότητες, η καθεμιά από τις οποίες είναι μεγαλύτερη κατά 50 φορές από την προηγούμενη. Ετσι η πρώτη ενότητα καλύπτει τα τελευταία 100 χρόνια, με γεγονότα όπως ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος και η αποστολή Apollo, ενώ η δεύτερη περιλαμβάνει 5.000 χρόνια και αναφέρεται στα πιο σημαντικά γεγονότα της γραπτής Ιστορίας.
Ετσι, για παράδειγμα, αποκρυπτογραφώντας οι επιστήμονες τα με ξεχωριστή φινέτσα σκαλισμένα σύμβολα που βρέθηκαν βαθιά μέσα στα τροπικά δάση της Κεντρικής Αμερικής, ανακάλυψαν στοιχεία για την πολιτική των Μάγια πριν από 1.500 χρόνια, ενώ πρόσφατες μελέτες για τις πυραμίδες της Αιγύπτου τούς έδωσαν τη δυνατότητα να προσδιορίσουν με ακρίβεια πώς αυτές οι φοβερές κατασκευές έγιναν πριν από 4.500 χρόνια.
Στην τρίτη ενότητα ο συγγραφέας μάς πηγαίνει 250.000 χρόνια πίσω, στην προϊστορική εποχή, όπου βέβαια η έλλειψη γραπτών ντοκουμέντων υποχρέωσε τους επιστήμονες να βρουν άλλους τρόπους για να κάνουν οποιαδήποτε χρονολόγηση. Ετσι λοιπόν, για να μάθουν για τη φυσική του Ηλιου ή για το πώς έφτασαν οι πρώτοι άνθρωποι στον Νέο Κόσμο, χρησιμοποιούν τη χρονολόγηση με άνθρακα 14.
Πολύ πριν από την εμφάνιση του σύγχρονου Homo Sapiens, 200.000 χρόνια πριν, υπήρξαν όντα που αναγνωρίζονται ως ανθρώπινα, μιας και περπατούσαν σε όρθια στάση, κι έφτιαχναν και χρησιμοποιούσαν λίθινα εργαλεία. Την προέλευση όλων αυτών των χαρακτηριστικών εξηγεί ο συγγραφέας στην επόμενη χρονική ενότητα, η οποία καλύπτει 12,5 εκατομμύρια χρόνια. Σε αυτήν αναφέρει ως παράδειγμα το πώς οι επιστήμονες συνδυάζοντας απολιθώματα και DNA βρήκαν ότι οι πρόγονοί μας πρωτοπερπάτησαν σε όρθια στάση πριν από περίπου 6 εκατομμύρια χρόνια.
Η επόμενη χρονική ενότητα καλύπτει 625 εκατομμύρια χρόνια, περιλαμβάνοντας έτσι όχι μόνον τους δεινοσαύρους αλλά ακόμη και την αρχική εμφάνιση πολυκύτταρων οργανισμών. Κατά τη διάρκεια της πολύ μεγάλης αυτής περιόδου διάφορα είδη εμφανίστηκαν και εξαφανίστηκαν και η ζωή στη Γη άλλαξε πολλές φορές. Για παράδειγμα, προς το τέλος της εποχής των δεινοσαύρων, μια ομάδα παράξενων πλασμάτων θα αποτελέσει την πηγή από την οποία θα προέλθουν όλοι οι οργανισμοί που σήμερα χαρακτηρίζονται ως θηλαστικά, όπως γάτες, λαγοί, νυχτερίδες, άλογα και φάλαινες. Ο συγγραφέας δείχνει επίσης πώς οι αναλύσεις DNA σύγχρονων ζώων μάς έδωσαν όλα τα στοιχεία αυτών των σημαντικών μετασχηματισμών.
Η τελευταία ενότητα θα έπρεπε να καλύπτει 31,25 δισεκατομμύρια χρόνια, όμως το Σύμπαν μας δεν είναι τόσο γηραιό, έτσι ο συγγραφέας σταματάει στη Μεγάλη Εκρηξη, παρουσιάζοντας το τι υποστηρίζουν σήμερα οι επιστήμονες για την ηλικία των παλαιότερων γνωστών αστεριών και τη γέννηση αυτή καθεαυτήν του Σύμπαντος.
(ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΓΙΑΝΝΟΥΤΣΟΥ,
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 23/11/2007)
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 23/11/2007)
