Ενδοχριστιανική σταυροφορία
του Αντωνίου Καμμά
Δρ. Ιατρικής
Αντιπροέδρου ΤΕΙ Αθήνας
Δρ. Ιατρικής
Αντιπροέδρου ΤΕΙ Αθήνας
Σταυροφορίες υπήρξαν και μέσα σε ενδοχριστιανικά πλαίσια και μάλιστα, μία από αυτές έμεινε στην Ιστορία σαν πρότυπο αγριότητας, υπενθυμίζοντας δια μέσου των αιώνων την αλήθεια της ρήσης ότι «οι αιματηρότεροι πόλεμοι ήσαν, πάντα, οι εμφύλιοι». Η σταυροφορία αυτή, που πραγματοποιήθηκε στις αρχές του 13ου αιώνα ήταν η Σταυροφορία κατά των Αλβιγήνων (Croisade des Albigeois). Τι όμως ήταν ακριβώς αυτή η αιματηρή ενδοχριστιανική διαμάχη;
Περί το 115Ο διάφοροι ευγενείς που επέστρεψαν από τη δεύτερη σταυροφορία εισήγαγαν στην Ευρώπη την αίρεση των Καθαρών, η οποία βρήκε πολλούς υποστηρικτές στη νότια Γαλλία και, ιδιαίτερα, στο Λάνγκεντοκ (Languedoc) και την περιοχή του Αλμπί (Albi), από όπου πήρε και το όνομά της ένα παρακλάδι της αίρεσης αυτής, οι Αλβιγήνοι ή Αλβίγιοι ή Αλβιγαίοι (Albigeois).
Οι Καθαροί δεν εδέχοντο τη Θεία φύση του Χριστού, απέρριπταν την ενσάρκωση και την ανάσταση και πρέσβευαν ότι οι δυνάμεις που εξουσίαζαν τον άνθρωπο ήταν το Καλό (πνεύμα) και το Κακό (σώμα και υλικά αγαθά). Οι ιερείς τους ονομάζονταν Τέλειοι (Parfaits), ζούσαν μοναχικό και ιδιαίτερα λιτό βίο και οι πιστοί της αίρεσης πίστευαν ότι, προς το τέλος της ζωής των, όφειλαν να ζητήσουν άφεση αμαρτιών, κάτι που πραγματοποιείτο με την επίθεση των χειρών ενός ιερέα στο κεφάλι τους, γνωστή ως Παρηγορία (Consolamentum).
Στην ουσία, η αίρεση αυτή αποτελούσε μία παραλλαγή της μανιχαιϊστικής αντίθεσης του καλού (φως) και του κακού (σκότος), των απόψεων των Χριστιανών Γνωστικών των πρώτων μεταχριστιανικών αιώνων και των ορφικών διδασκαλιών περί μετενσάρκωσης. Κάθε πιστός, μέσω της παρηγορίας, προσέγγιζε την τελειότητα την οποίαν, κάποτε, μπορούσε να κατακτήσει και να ενωθεί με τον Θεό, σταματώντας έτσι την περιπλάνησή του μέσω των μετενσαρκώσεων.
Ο ιδιαίτερα ασκητικός βίος και η αμεσότητα της επικοινωνίας των Καθαρών με τις λαϊκές μάζες, σε συνδυασμό με την εκτός ορίων διαφθορά του κλήρου της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας, συνετέλεσαν στην ταχεία εξάπλωση της επιρροής των στη νότια Γαλλία, τη Φλάνδρα, την Καμπανία, την Αγγλία και την περιοχή του Ρήνου.
Ιδιαίτερα στη νότια Γαλλία, όπου η αίρεση αυτή υποστηρίχθηκε ανοιχτά από τον Ραϋμόνδο ΣΤ', κόμη της Τουλούζης, και πολλές οικογένειες ευγενών, η ισχύς των Καθαρών πήρε τέτοιες διαστάσεις ώστε, τόσο τη Ρωμαιοκαθολική εκκλησία όσο και τους ηγέτες-φεουδάρχες του Βορρά ανησύχησαν ιδιαίτερα.
Έτσι το 1208, όταν οι φανατικοί Αλβιγήνοι δολοφόνησαν τον επίτροπο του πάπα Ιννοκέντιου Γ' (Innocent III), Πέτρο του Καστελνό (Pierre de Castelnau), αυτός κήρυξε Σταυροφορία κατά της αίρεσης, εξομοιώνοντας αυτή με τις Σταυροφορίες κατά των απίστων και υποσχόμενος, αφενός ότι τα εδάφη των αιρετικών θα ανήκαν σε αυτούς που θα τα κατακτούσαν και αφετέρου, ότι με μια ετήσια θητεία των ιπποτών στη σταυροφορία, έπαιρναν εφ' όρου ζωής άφεση αμαρτιών και είχαν εξασφαλίσει μια θέση στον παράδεισο!
Ο Σιμόν Δ', κόμης του Μονφόρ (Simon IV, Comte de Montfort), ο οποίος ανέλαβε την ηγεσία της Αλβιγιανής Σταυροφορίας, γεννήθηκε το 1165, ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας του Île de France και είχε πάρει μέρος στην Δ΄ Σταυροφορία. Το 1209 συγκέντρωσε ο Σιμόν πολυπληθές στράτευμα και, διαμέσου της κοιλάδας του Ροδανού (Rhône), έβαλε στόχο όλα τα κέντρα των Καθαρών, οι οποίοι προτιμούσαν να κατασκευάζουν δυσπρόσητα φρούρια σε ορεινές τοποθεσίες. Τον Ιούλιο του 1209 κατέκτησε ο Μονφόρ την Μπεζιέ (Béziers) και τον Σεπτέμβριο την Καρκασόν (Carcassonne).
Όμως, από όποια περιοχή περνούσαν οι Σταυροφόροι, κατέσφαζαν τους ντόπιους πληθυσμούς και κατέστρεφαν χωριά και πόλεις. Μόνο στην Μπεζιέ οι κατακρεουργηθέντες κάτοικοί της υπολογίζονται σε 7.000. Όταν πριν από μια σφαγή «αιρετικών» που είχε διατάξει ο Μονφόρ σε βάρος του πληθυσμού κάποιας πόλης, ρωτήθηκε από τους επικεφαλής των στρατιωτικών μονάδων, πώς θα ξεχώριζαν οι στρατιώτες τους «αιρετικούς» από τους άλλους πολίτες, ο Μονφόρτ διέταξε: «Σφάξτε τους όλους, ο θεός ξέρει ποιοι είναι οι πιστοί του!» Εκτιμώντας αυτή τη μεγαλειώδη συνεισφορά του Μονφόρ στον πόλεμο κατά των «αιρετικών» και υπέρ της αληθινής πίστης, ο πάπας της Ρώμης απένειμε σ’ αυτόν τον τίτλο του Υποκόμη (Vicomte) της Μπεζιέ και της Καρκασόν.Οι φιλοδοξίες του Σιμόν ντε Μονφόρ ήταν ευρύτερες και περιελάμβαναν και τις εκτάσεις του Κόμητα της Τουλούζης ο οποίος, εν τω μεταξύ, βρήκε σύμμαχο στο πρόσωπο του βασιλιά της Αραγωνίας Πέτρου Β' (Pierre II d’Aragon). Ο ενωμένος όμως στρατός του Ραϋμόνδου ΣΤ' και του Πέτρου Β' υπέστη πανωλεθρία από τους σταυροφόρους του Σιμόν το 1213, στη μάχη του Μουρέ (Muret), όπου 20.000 στρατιώτες και ο βασιλιάς της Αραγωνίας βρήκαν φρικτό θάνατο.
Αν και έγινε κύριος πλέον μιας τεράστιας σε έκταση περιοχής, ο Σιμόν ντε Μονφόρ δεν μπορούσε να καθυποτάξει τους κατοίκους της Τουλούζης, οι οποίοι συνεχώς εξεγείρονταν. Το 1218, κατά τη διάρκεια μιας πολιορκίας της πόλης, ο ηγέτης της Αλβιγιανής Σταυροφορίας σκοτώθηκε από μια πέτρα εκτοξευμένη εναντίον του από έναν καταπέλτη που χειρίζονταν γυναίκες. Ένας άκρως ταπεινωτικός θάνατος για τον σφαγέα! Τον διαδέχθηκε στην ηγεσία του στρατεύματος ο γιος του Amauri ο οποίος όμως δεν διέθετε ούτε τις ικανότητες ούτε τον χαρακτήρα του πατέρα του.
Λίγα χρόνια αργότερα, όταν ο βασιλιάς της Γαλλίας Λουδοβίκος Η' ο Λέων (Louis le Lion, 1187-1226) εκστράτευσε, υπό την παρότρυνση του πάπα Ονώριου Γ΄ κατά των Αλβιγήνων, ο Amauri παρεχώρησε όλα τα δικαιώματά του επί της κομητείας της Τουλούζης και, γενικότερα, της περιοχής του Λάνγκεντοκ (Languedoc) στον βασιλέα της Γαλλίας. Τρία χρόνια αργότερα, το 1229, ο Λουδοβίκος Θ' της Γαλλίας υπέγραψε με το διάδοχο του θανόντος Ραϋμόνδου ΣΤ', τον κόμη Ραϋμόνδο Ζ' της Τουλούζης συμφωνία τερματισμού του πολέμου.
Η αίρεση των Καθαρών διατηρήθηκε μέχρι το 1244 οπότε και το τελευταίο οχυρό της, ο πύργος του Montsegur παραδόθηκε μετά μία σκληρή, δεκάμηνη πολιορκία. Έτσι έκλεισε ο κύκλος αυτής της αιματηρής ενδοχριστιανικής σταυροφορίας που, υπό το πρόσχημα της ορθότητας της χριστιανικής πίστης, καταστρατηγήθηκαν όλα τα δόγματα που αναμασάνε οι παπάδες.
Κάστρο των Καθαρών στο γαλλικό νότο
Σημ.: Τα γεγονότα με τις σταυροφορίες κατά των Καθαρών περιγράφει αναλυτικά ο Ανδρέας Ανδριανόπουλος στο βιβλίο του «Λουτρό αίματος στο Νότο, εκδόσεις Libro, 2003»
