Αποχαιρετισμός στις λυχνίες πυρακτώσεως

...

Τα χρόνια που ζούμε τώρα, εξελίσσεται ο αποχαιρετισμός ενός τεχνολογικού μύθου: της λυχνίας πυρακτώσεως, της οποίας η εφεύρεση έχει κατακυρωθεί από τα τέλη του 19ου αιώνα στον Thomas Edison, αν και πολλοί άλλοι διεκδίκησαν αυτή τη δόξα και το χρήμα. Λέγεται ότι οι δίκες για το προνόμιο στην εφεύρεση της λυχνίας πυρακτώσεως μεταξύ των αμερικάνικων εταιριών Edison Electric Light Co. και United States Electric Lighting Co. αφορούσαν 125 διαφορετικές ευρεσιτεχνίες και ήταν οι πιο μακρόσυρτες και σκληρές στην ιστορία των ευρεσιτεχνιών.

Στη δεκαετία του 1920 άρχισε η ευρεία παραγωγή και διάδοση των λαμπτήρων πυρακτώσεως στην Ευρώπη, αφού είχαν δημιουργηθεί μονάδες παραγωγής ενέργειας επαρκούς ισχύος. Οι ανταγωνίστριες εταιρίες έριχναν μέσω εφημερίδων και περιοδικών τις πιο απίθανες διαφημίσεις για να παρακινήσουν τους καταναλωτές που αποκτούσαν σύνδεση στο ηλεκτρικό δίκτυο, να τις προτιμήσουν. Το ραδιόφωνο ήταν τότε υποτυπώδες και η τηλεόραση υπήρχε μόνο σαν ιδέα.

Το γερμανικό περιοδικό Spiegel δημοσίευσε προ εβδομάδων μερικές από αυτές τις διαφημίσεις, οι οποίες φαίνονται μεν σήμερα παιδαριώδεις, ήταν όμως οι πρώτες με τις οποίες διαφημίστηκε τόσο εντατικά ένα βιομηχανικό προϊόν. Μάλιστα, πολλές από αυτές τις διαφημίσεις δεν ήταν μόνο παιδαριώδεις, αλλά και άκρως προσβλητικές και ρατσιστικές. Σήμερα αποκλείεται να επιτρεπόταν η αξιοποίηση τέτοιων ιδεών.

Συγκεκριμένα, σε μια διαφήμιση εκείνης της εποχής της εταιρίας Philips σε μορφή comics, o αρχηγός Moustinga μιας αφρικάνικης φυλής ταξιδεύει με το πλοίο στην Ευρώπη και ανακαλύπτει τον «ήλιο» που άναβε το βράδυ, όταν είχε δύσει ο πραγματικός ήλιος. Φτάνοντας ο φύλαρχος στο λιμάνι, σκαρφάλωσε σε μια κολώνα φωτισμού για να δει από κοντά, τι ήταν αυτό που έφεγγε μέσα στη νύχτα. Όταν συναντήθηκε δε με την ηγεσία της χώρας, την οποία είχε επισκεφτεί, ζήτησε να του προμηθεύσουν ένα φορτίο με λαμπτήρες. Μετά την επιστροφή του φύλαρχου στη χώρα του και την παρουσίαση της μεγάλης αυτής εφεύρεσης στους αδαείς κατοίκους της, λατρεύτηκε ο Moustinga από το λαό του κτλ. κτλ.

Το μήνυμα ήταν σαφές: ο εξηλεκτρισμός αποτελεί τεχνολογική πρόοδο και οι λυχνίες είναι η απλή και φθηνή απόδειξη αυτής της προόδου (βλέπε επίσης >>>). Ακριβώς εκείνα τα χρόνια είχε εξαγγείλει ο Λένιν στη νέα τότε Σοβιετική Ένωση ότι «Σοσιαλισμός είναι εξηλεκτρισμός συν εξουσία των Σοβιέτ». Ήταν η δεκαετία που άρχισαν να αντικαθίστανται στην Ευρώπη τα δίκτυα φωταερίου με ηλεκτρικά και ο φωτισμός των πόλεων έδωσε την αρχική εικόνα που περίπου γνωρίζουμε κι εμείς σήμερα.

Τώρα όμως αυτά τα πανηγύρια έχουν τελειώσει και η λυχνία πυρακτώσεως πρέπει, σύμφωνα με οδηγία της Ε.Ε. να αποσυρθεί, λόγω υπερβολικής κατανάλωσης και συνεπαγόμενης περιβαλλοντικής επιβάρυνσης. 130 χρόνια μετά την εφεύρεση της λυχνίας πυρακτώσεως δεν θα επιτρέπεται από τον Σεπτέμβριο του 2009 η διάθεση στο εμπόριο λαμπτήρων των 100W ή μεγαλύτερης ισχύος. Από το 2012 η ίδια μοίρα περιμένει τις λυχνίες των 60, 40 και 25W.

Οι λυχνίες πυρκατώσεως έχουν ένα βαθμό αποδόσεως περί το 5%, δηλαδή μόνο το 5% της απορροφόμενης ηλεκτρικής ενέργειας μετατρέπεται σε φωτισμό και το υπόλοιπο 95% σε θερμότητα. Όταν κάποια στιγμή θα χρησιμοποιούνται για φωτισμό αποκλειστικά λυχνίες εξοικονόμησης ενέργειας, θα απαιτείται 5 φορές λιγότερη ηλεκτρική ενέργεια για τη λειτουργίας τους. Αυτό σημαίνει, για όλο τον κόσμο, μείωση του εκπεμπόμενου διοξειδίου του άνθρακα κατά περίπου 15 εκατομμ. τόνους ετησίως, ενώ για τον μέσο καταναλωτή ρεύματος στις πόλεις θα υπάρξει μια ετήσια εξοικονόμηση της τάξης των 50 ευρώ.

Πέρα απ' αυτά, οι λυχνίες εξοικονόμησης ενέργειας έχουν σημαντικά μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, είναι όμως προς το παρόν ακριβότερες από τις ενεργοβόρες λυχνίες πυρακτώσεως. Ελπίζεται ότι και των νέων λυχνιών η τιμή θα διαμορφωθεί σε χαμηλά επίπεδα, ιδίως λόγω σημαντικών εισαγωγών από την Κίνα.
(Στέλιος Φραγκόπουλος, Stelios Frangopoulos)

Μεσσίες II

(βλέπε επίσης >>>)

Βιβλία, βιβλία

(του Νίκου Ντόκα, Βιβλιοθήκη, 27/2/2009)

Michael Frede: Η αρχαία ελληνική φιλοσοφία - Όψεις της ιστορίας και της ιστοριογραφίας της
«ΕΚΚΡΕΜΕΣ», ΣΕΛ. 221, ευρώ 18,20

Άτυχος στάθηκε ο Μίκαελ Φρέντε (Βερολίνο 1940-Ιτέα 2007). Ύστερα από μια λαμπρή σταδιοδρομία ως καθηγητής της Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας σε διάφορα πανεπιστήμια (Gottingen, Berkeley, Princeton, Οξφόρδη) και έχοντας επίσης στο ενεργητικό του οκτώ βιβλία - μελέτες και κάπου 80 επιστημονικά άρθρα, αποφάσισε να κλείσει την καριέρα του -όχι όμως και τις μελέτες του- στην Ελλάδα.

Έτσι εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου έζησε τα τρία τελευταία χρόνια της ζωής του στην οδό Θεωρίας. Ως ιστορικός της αρχαίας φιλοσοφίας κάλυπτε έναν ευρύτατο χώρο: από τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, τους Στωικούς, τους Σκεπτικούς, τον Επίκτητο, τον Πλωτίνο, αλλά και την αρχαία ιατρική, τις διαμάχες Χριστιανών και Εθνικών έως τους Πατέρες της Εκκλησίας. Στη γλώσσα μας δεν έχουν μεταφραστεί τα έργα του, αλλά εκφώνησε μια-δυο ομιλίες του σε συνέδρια και έδωσε κάποιες συνεντεύξεις.

Έτσι τούτος ο τόμος φιλοδοξεί να γνωρίσει στο ευρύτερο ελληνικό κοινό -έστω και μερικώς- το εύρος των ενδιαφερόντων του και τον τρόπο σκέψης και ερμηνείας των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων. Το βιβλίο απαρτίζεται από έξι κείμενα του Μ. Φρέντε: «Η εικόνα του φιλοσόφου στην αρχαιότητα», «Η ορθολογικότητα στην αρχαία ελληνική σκέψη», «Η εμπειρία στους αρχαίους "εμπειρικούς"», «Ο Σέξτος Εμπειρικός για τις απαρχές της φιλοσοφίας», «Τα επιχειρήματα του Πλάτωνα και η διαλογική μορφή», «Ευφράτης ο Τύριος».

Όπως σημειώνει η επιμελήτρια του τόμου Χλόη Μπάλλα, ο Φρέντε «είναι από τους πρώτους μελετητές της αρχαίας φιλοσοφίας που στράφηκαν και τελικά έστρεψαν και την προσοχή των ομοτέχνων τους στο θέμα της Ιατρικής, δείχνοντας τη σημασία που έχει η μελέτη των συζητήσεων που αναπτύχθηκαν στους κόλπους αυτού του κλάδου κατά την αρχαιότητα για καίρια φιλοσοφικά ζητήματα, όπως τι συνιστά έγκυρη γνώση και πώς την αποκτά κανείς».

Ζητείται: συναίνεση εκσυγχρονιστών

(του Νίκου Δήμου, Lifo, 12.03.2009)

Η ελληνική πολιτική σκηνή δεν διαιρείται κάθετα (όπως ακόμα επιμένουν μερικοί) σε Δεξιά και Αριστερά. Υπάρχει μία άλλη οριζόντια διαίρεση που τέμνει όλα τα κόμματα. Κάθε κόμμα έχει τους εκσυγχρονιστές και τους συντηρητικούς του. Στους τελευταίους συγκαταλέγονται και οι λεγόμενοι «πατριώτες» (δηλαδή εθνικιστές) που βλέπουν κάθε προσπάθεια εκσυγχρονισμού ως εκδυτικισμό και την αντιμετωπίζουν ως απώλεια εθνικής συνείδησης.

Οι συντηρητικοί και πατριώτες του ΠΑΣΟΚ υπονόμευσαν τις προσπάθειες εκσυγχρονισμού της ομάδας Σημίτη με αποτέλεσμα να αποτύχει το ΠΑΣΟΚ όχι λόγω εκσυγχρονισμού (όπως γράφεται) αλλά λόγω ατελούς ή μη εκσυγχρονισμού. Το σημερινό ΠΑΣΟΚ παραπαίει ανάμεσα σε λαϊκισμό και εκσυγχρονισμό ενώ βασικά του στελέχη, όπως ο Αλέκος Παπαδόπουλος, είναι απομονωμένα.

Η Μαριέττα Γιαννάκου προσπάθησε να εκσυγχρονίσει την ταλαίπωρη παιδεία μας και βρέθηκε εκτός Βουλής. Οι εκσυγχρονιστές του ΣΥΝ έχουν την πλάτη στον τοίχο από την επέλευση των δογματικών. Και μερικοί από τους επιφανέστερους εκσυγχρονιστές πολιτικούς (Μάνος, Ανδριανόπουλος, κ.ά.) βρίσκονται εκτός Βουλής και είτε προσπαθούν να επανέλθουν - είτε έχουν εγκαταλείψει τελείως την πολιτική.

Θα μπορούσε να φανταστεί κανείς μία νέα παράταξη με κοινό στόχο τον εκσυγχρονισμό και εξορθολογισμό της χώρας - μία διαδικασία που έμεινε ημιτελής από τον καιρό του Καποδίστρια. Στην οποία θα συμμετείχαν όλοι οι εκσυγχρονιστές ανεξάρτητα από την παράταξη που τους φιλοξενούσε μέχρι τώρα. Από τον Σημίτη ως τον Παπαγιαννάκη, από τον Μάνο ως τον Γιαννίτση, από τη Γιαννάκου ως τον Κουβέλη.

Κάτι τέτοιο προσπαθεί να κάνει ο Στέφανος Μάνος με το νέο του κόμμα αλλά δεν βλέπω να ξεπερνάει τις κάθετες διαιρέσεις. Ωστόσο, επειδή εξακολουθεί να ισχύει το ρητό «η σωτηρία της πατρίδας είναι ο υπέρτατος νόμος», κι επειδή η πατρίδα περνάει μία από τις πιο δύσκολες φάσεις της, κάνω μία ευχή.

Ονειρεύομαι; Ίσως. Αλλά δεν βλέπω άλλη έξοδο από το τέλμα. Θα ήταν μία κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας χωρίς όμως να είναι ένα συνονθύλευμα ανταγωνιστικών και αντιμαχόμενων πολιτευτών. Θα τους ένωνε ένα κοινό όραμα - το μόνο που θα μπορούσε να σώσει τη χώρα. Θα πραγματοποιούσαν τη μόνη αυθεντική συναίνεση.

Φως στη «σκοτεινή ενέργεια»

Μια συζήτηση με τον Δημ. Νανόπουλο

(του Τάσου Καφαντάρη, ΒΗΜΑ, 22/3/2009)

«Το 2001 είχατε δηλώσει ότι η Θεωρία της Σχετικότητας ίσως έπρεπε να διορθωθεί, καθώς οι υπολογισμοί σας έδειχναν ότι η ταχύτητα του φωτός δεν είναι πάντοτε σταθερή- είναι εξαρτώμενη της συχνότητας. Τώρα, κατά την ομιλία σας στο 10ο Συνεδρίο Ιατρικής Χημείας, δηλώνετε ότι έχετε στοιχεία που σας επαληθεύουν. Τι ακριβώς εννοείτε;»

«Ένα βασικό σημείο της Θεωρίας της Σχετικότητας, που παρουσίασε ο Αϊνστάιν το 1905, είναι ότι η ταχύτητα του φωτός είναι σταθερή- ίση προς 299.792.458 μέτρα/δευτερόλεπτο. Η επόμενη μεγάλη θεωρία της φυσικής, εκείνη της κβαντικής μηχανικής, μας είπε πως όταν πάμε σε διαστάσεις τόσο μικροσκοπικές όσο η λεγόμενη κλίμακα του Πλανκ, δεν έχουμε συμπεριφορά αντίστοιχη με εκείνη που περιγράφει ο Αϊνστάιν για τον χωροχρόνο, αλλά κάτι διαφορετικό που ονομάζουμε "κβαντικό αφρό".


»Προσπαθώντας να κατανοήσουμε τι ακριβώς συμβαίνει σε αυτές τις διαστάσεις, στραφήκαμε στην παρατήρηση του φωτός που φθάνει ως εμάς από πολύ μακρινά αστέρια. Η αντίληψη που έχουμε όλοι μας είναι ότι το φως αυτό ταξιδεύει στο κενό. Ωστόσο, αν ισχύουν οι θεωρίες που έχουμε στήσει τα τελευταία πενήντα χρόνια περί κβαντικής βαρύτητας, τίποτε δεν είναι απολύτως κενό. Αλλά τότε, θα έπρεπε το φως να “διαθλάται” από τον κβαντικό αφρό του Διαστήματος και να φτάνει ως εμάς φιλτραρισμένο, ανάλογα με τη συχνότητα των σωματιδίων που συναντά».

«Να υποθέσω ότι αυτού του είδους η διάθλαση του φωτός δεν πρόκειται να μας δώσει ποτέ ουράνιο τόξο σε διαστημική κλίμακα...»

«Ακριβώς, όπως το λέτε! Μολονότι η διαδικασία μοιάζει με την ανάλυση του φωτός από το πρίσμα του Νεύτωνα, το φιλτράρισμα συχνοτήτων δίνει αλλαγές στην ταχύτητα με την οποία ταξιδεύει το φως. Απτά δείγματα είχαμε το 2007, όταν κατά τη διάρκεια πειράματος που έγινε από τα τηλεσκόπια ακτίνων γάμμα των Καναρίων Νήσων πήραμε μετρήσεις φωτονίων, προερχομένων από ενεργούς πυρήνες γαλαξιών που μας έδειχναν τέτοιες επιδράσεις στην ταχύτητα. Το συγκλονιστικό είναι ότι αυτές οι μετρήσεις έδιναν ακριβώς την κλίμακα που προβλέπει η Θεωρία Χορδών! Ήταν, άραγε, απλώς μια φοβερή σύμπτωση; Αποφασίσα με να περιμένουμε και άλλες μετρήσεις.

»Στα τέλη Δεκεμβρίου 2008 λάβαμε τις μετρήσεις του νέου πειράματος, που έγινε από το δορυφορικό τηλεσκόπιο ακτίνων γάμμα Fermi. Είχε συλλέξει φωτόνια ηλικίας 11 δισεκατομμυρίων ετών φωτός που δείχνουν κλίμακα ταχυτήτων ακριβώς όμοια με εκείνη των Καναρίων Νήσων! Το πράγμα πλέον ξέφυγε από την πιθανότητα σύμπτωσης και πηγαίνει στη βεβαιότητα».

«Πώς συνδέεται αυτή η μεταβολή της ταχύτητας του φωτός, μέσω "τριβής με τον κβαντικό αφρό", με τις μελέτες εκτίμησης της σκοτεινής ενέργειας;»

«Πολύ σωστή παρατήρηση! Αυτός ο λογισμός του "φιλτραρίσματος του φωτός" μάς δίνει αφετηρία για να εξηγήσουμε και τη σκοτεινή ενέργεια η οποία καταλαμβάνει το 73% του Σύμπαντος. Μάλιστα η δική μας θεώρηση της σκοτεινής ενέργειας δεν τη βλέπει σταθερή τη λεγόμενη Κοσμολογική Σταθερά αλλά ως κάτι που έχει μεταβληθεί, έστω και ελαφρά, από την αρχή του Σύμπαντος ως τώρα».

«Μιλάτε για την αρχή του Σύμπαντος, οπότε ο νους μου τρέχει στην πρόσφατη επαναδιατύπωση της θεωρίας ενός Επαναλαμβανόμενου Εκπυρωτικού Σύμπαντος. Αν η ταχύτητα του φωτός σε μεγάλες αποστάσεις μεταβάλλεται από τον κβαντικό αφρό της σκοτεινής ενέργειας, αν η σκοτεινή ενέργεια δεν είναι σταθερή στο πέρασμα του χρόνου και εφόσον το Σύμπαν διαστέλλεται μέχρι... νέκρωσης, μήπως όντως το ψυχρό τέλος των υπερσυμπιεσμένων αστεριών του ακολουθείται από μία υπέρθερμη Μεγάλη Έκρηξη, που γεννάει το επόμενο, ξανά και ξανά;»

«Είναι πολύ πιθανό, αλλά δεν έχουμε ακόμη λειτουργικό μοντέλο αυτής της θεωρίας. Δηλαδή δεν έχουμε στιβαρά εργαλεία υπολογισμού που να μας επιτρέπουν να δηλώσουμε ότι έχουμε υπό εξέταση μία θεωρία. Αντίθετα, από όλες τις θεωρητικές προτάσεις που έχουν αναπτυχθεί προς την επίτευξη ενός Ενιαίου Μοντέλου της Φυσικής, η μόνη θεωρία που μας έχει δώσει ως σήμερα λειτουργικά εργαλεία υπολογισμών είναι η Θεωρία των Χορδών - πλέον θα πρέπει να συνηθίσουμε την πληρέστερη και γενικευμένη ονομασία της ως Θεωρίας των Μεμβρανών. Είναι η μόνη που μας εξηγεί, για παράδειγμα, γιατί το φωτόνιο επηρεάζεται από τον κβαντικό αφρό ενώ το ηλεκτρόνιο όχι».

Παράλληλοι κόσμοι

«Η Θεωρία των Χορδών/Μεμβρανών όμως προϋποθέτει σαφώς την ύπαρξη πολλών διαστάσεων και Παράλληλων Συμπάντων. Τα αποδέχεστε;»

«Η αλήθεια είναι ότι ήμουν αρχικά αντίθετος στην ιδέα των παράλληλων κόσμων. Ωστόσο τα μαθηματικά με πείθουν για το αντίθετο. Προσέξτε όμως: ένα πράγμα είναι η ύπαρξη διαφορετικών κόσμων και άλλο πράγμα η ερμηνεία που τους δίνεται εκ του προχείρου. Χαρακτηριστικά, δεν θα δεχόμουν με τίποτε να εγκλωβίσω την έρευνά μου σε αξιώματα τύπου "ανθρωπιστικής αρχής", που λένε ότι όλα φτιάχτηκαν έτσι ώστε να υπάρξει ο άνθρωπος. Αυτά δεν είναι φυσική, αλλά μεταφυσική».

«Ωστόσο, ακόμη και ο επιστήμονας δεν παύει να είναι άνθρωπος που επηρεάζεται από όσα κατά καιρούς έχει δηλώσει η μεταφυσική: Για παράδειγμα, πώς εξηγείτε το ότι ο Θαλής μίλησε όχι μόνον για τον μικρόκοσμο της ύλης αλλά και για παράλληλους κόσμους; Ή, πώς στέκεστε απέναντι στη ρήση του Κορανίου ότι "οι άγγελοι διανύουν σε μία ημέρα την απόσταση που διανύει το φεγγάρι σε χίλια δικά του χρόνια"; Αυτός ο λόγος (12.000 σεληνιακοί κύκλοι προς μία γήινη ημέρα, εκτός βαρυτικών πεδίων) δίνει ακριβώς την ταχύτητα του φωτός κατά Αϊνστάιν».

«Μένω πραγματικά εκστατικός και δεν έχω απάντηση. Τόσο η απίστευτη διορατικότητα των αρχαίων φιλοσόφων μας όσο και τέτοιου είδους προβλέψεις -όπως αυτή η πρωτάκουστη που μου είπατε- δεν μπορούν να εξηγηθούν ακόμη επιστημονικά παρά μόνον ως παράδοξα και συμπτώσεις».

«Ας επιστρέψουμε στην επιστήμη. Αυτό που πρακτικά μας λέτε με τη μελέτη της σκοτεινής ενέργειας είναι ότι πλησιάζετε στην επίλυση του θέματος της αντιβαρύτητας. Δεδομένου ότι η σχολή την οποία διευθύνετε στο Τέξας χρηματοδοτείται από τη ΝΑSΑ, είστε σε θέση να μας πείτε, αν έχουν ήδη κατασκευαστεί συσκευές αντιβαρύτητας στη Γη; Το θέμα δεν είναι πλέον τόσο "UFΟ", όπως θα λέγαμε παλιά, καθ΄ ότι όχι μόνον έχουν πολλαπλασιαστεί οι βιντεοσκοπήσεις "ιπτάμενων δίσκων" σε διάφορα μέρη του πλανήτη αλλά έχει υπάρξει και ντοκυμαντέρ του Ηistory Channel -με παρουσιαστή τον Ρότζερ Μουρ- όπου προβάλλεται ιπτάμενος δίσκος που κατέπεσε στη Ρωσία».

«Δεν έχει υποπέσει ποτέ στην αντίληψή μου κάτι τέτοιο. Δεν γνωρίζω αν υπάρχουν συσκευές αντιβαρύτητας. Πρέπει να πω όμως ότι δεν είναι κάτι που θεωρώ πλέον απίθανο να δω προτού πεθάνω. Τι εννοώ; Όταν ξεκινήσαμε τη διερεύνηση της πιθανότητας να μην έχει πάντοτε σταθερή ταχύτητα το φως, δεν περίμενα ότι θα προλάβαινα να δω ο ίδιος μετρήσεις που να το αποδεικνύουν. Και όμως, είδα! Κατά το ίδιο σκεπτικό, δεν αποκλείω να δω να φτάσουμε να αξιοποιήσουμε αυτή την ανεξάντλητη δύναμη. Μάλιστα ονειρεύομαι την ημέρα που θα έχουμε μια "ηλεκτρική σκούπα" που θα ρουφάει από το Διάστημα αυτή την αστείρευτη σκοτεινή ενέργεια και θα μας επιτρέπει να κατανικούμε τη βαρύτητα που μας κρατάει καθηλωμένους στον πλανήτη μας».

«Τι άλλο ονειρεύεστε αυτόν τον καιρό; Με τι ασχολείστε ερευνητικά;»

«Ασχολούμαι πάρα πολύ με την επίτευξη του Ενιαίου Μοντέλου της Φυσικής (της Θεωρίας του Παντός). Προσπαθώ, με τους συνεργάτες μου, να βρω τα μοντέλα εφαρμογής της Θεωρίας των Μεμβρανών σε κάθε περιοχή της φυσικής».

«Σε κάθε περιοχή της φυσικής... Πέρα από το καθαρά θεωρητικό του πράγματος, αναρωτιέμαι αν η βεβαιότητά σας για τη μεταβολή της ταχύτητας του φωτός μπορεί να μπολιαστεί με τα πρόσφατα επιτυχή πειράματα κβαντικής τηλεμεταφοράς της πληροφορίας. Είναι από τις περιοχές ενδιαφέροντός σας;»

«Όντως, αν η ταχύτητα του μεταφερόμενου φορτίου εξαρτάται και από τη συχνότητα, ίσως θα μπορούσαμε να βελτιώσουμε δραστικά την κβαντική κρυπτογράφηση των πληροφοριών. Το είχα σκεφθεί κάπως διαφορετικά ως τώρα, αλλά ο τρόπος που θέτετε το ερώτημά σας με κάνει να το δω πιο ξεκάθαρα. Μπορεί να γίνει».

Αντιβαρύτητα και υπερσυμμετρία

«Με το πείραμα του CΕRΝ πώς συνδέεται η σκοτεινή ενέργεια ή αντιβαρύτητα; Πώς κουμπώνει;»

«Πολύ ωραία το λέτε: πώς κουμπώνει; Μία από τις βασικές παραδοχές της Θεωρίας των Χορδών -ή Μεμβρανών- είναι η εκδήλωση της αντιβαρύτητας μέσω της υπερσυμμετρίας. Δηλαδή, για να ισχύει η θεωρία αυτή θα πρέπει να υπάρχουν στο Σύμπαν τα αντίθετα των στοιχειωδών σωματιδίων. Στον επιταχυντή LΗC του CΕRΝ θα πρέπει να βρούμε, επιτέλους, τα υπερσυμμετρικά αυτά σωματίδια. Αν δεν τα βρούμε... θα πρέπει να τα παρατήσω όλα και να ανοίξω φροντιστήριο!»

«Θα κάνω ένα άλμα οραματισμού: Εφόσον στον LΗC δημιουργούμε συνθήκες απαρχής του Σύμπαντος, μήπως θα μπορούσατε να πάρετε εκεί μετρήσεις ταχυτήτων διαθλασμένου φωτός, αντί να περιμένετε φωτόνια από μακρινούς γαλαξίες;»

«Πολύ, πολύ σωστό! Αν το έλεγα αυτό πριν από κάποια χρόνια, δεν θα το πίστευε κανένας. Τώρα όμως, που το λέτε, δεν είναι λάθος όραμα: όντως ο μηχανισμός είναι ο ίδιος, αλλά δεν έχουμε ακόμη επιταχυντές με την απαιτούμενη ενέργεια. Επίσης, εκτός από το τεχνικό ανέτοιμο του πράγματος, έχουμε να υπερκεράσουμε και τις εσωτερικές διαμάχες μεταξύ των φυσικών. Για παράδειγμα, η σχολή των Χόκινς- Δημόπουλου κ.ά. δεν δέχεται ακόμη κάτι τέτοιο ούτε ως δυνατότητα. Γενικά βρισκόμαστε στο ξεκίνημα μιας νέας θεώρησης της φυσικής. Θα χρειαστεί να σκύψουν επάνω της οι νέες γενιές φυσικών για να φτάσουμε στη επόμενη φάση, αυτή των κοσμογονικών ανακαλύψεων».

(βλέπε επίσης εδώ κι εδώ. Παλαιότερη συνέντευξη με τον Δ.Νανόπουλο εδώ)

Βιβλία, βιβλία

(του Νίκου Ντόκα, Βιβλιοθήκη, 27/2/2009)

Edmond Levy: Σπάρτη Κοινωνική και Πολιτική Ιστορία έως τη ρωμαϊκή κατάκτηση,
«ΠΑΤΑΚΗΣ», ΣΕΛ. 512, ευρώ 29

Μια νέα -όχι όμως αναγκαστικά και η πιο πρόσφατη, παρότι πρωτοκυκλοφόρησε το 2003- ιστορία της Σπάρτης έρχεται να θέσει και πάλι τα παλιά διλήμματα που σχετίζονται με την αξιοπιστία των αρχαίων πηγών. Είναι ασφαλώς ένα γενικότερο ζήτημα αυτό και αφορά όλη την ιστορία της αρχαίας Ελλάδας, η οποία συνοψίζεται σε δύο αντιτιθέμενες τάσεις, της τυφλής εμπιστοσύνης στις πηγές ή της πλήρους αμφισβήτησης των στοιχείων.

Αλλά στην περίπτωση της Σπάρτης το πρόβλημα της αναζήτησης της αλήθειας είναι πιο έντονο, τόσο γιατί η ίδια η πόλη καλλιεργούσε πνεύμα μυστικοπάθειας και υποκρισίας όσο και γιατί πολιτικοί και φιλοσοφικοί κύκλοι της υπόλοιπης Ελλάδας επέτρεψαν να δημιουργηθεί μια εξιδανικευμένη εικόνα της πόλης. Και ενώ το ζήτημα της αξιοπιστίας των πηγών δεν φαίνεται να λύνεται εύκολα, νέες έρευνες -φιλολογικές, ανθρωπολογικές, ιστορικές και αρχαιολογικές- επιτρέπουν σήμερα τη σύνθεση μιας πιο νηφάλιας και τεκμηριωμένης εικόνας της κοινωνίας και της πολιτικής οργάνωσης της Σπάρτης και του κράτους των Λακεδαιμονίων.

Ο Εντμόν Λεβί, κάποτε μέλος της Ecole Francaise d' Athenes και καθηγητής της Σχολής Ιστορικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Marc Bloch του Στρασβούργου, τώρα διευθυντής του επιστημονικού περιοδικού «Ktema» και με πλούσιο συγγραφικό έργο, επιχειρεί να συνθέσει μια όσο το δυνατό συνεκτική και στοιχειοθετημένη εικόνα της Σπάρτης. Εγχείρημα όχι εύκολο καθώς οι πηγές σε ό,τι αφορά την ιστορία του αντίπαλου καθεστώτος της Αθήνας είναι και περιορισμένες και δύσκολο να επαληθευθούν ή να απορριφθούν.

Στη Σπάρτη υπήρχε μια εντελώς αντίθετη από εκείνη της Αθήνας μορφή εξουσίας. Υπήρχε ο αρχαϊκός μύθος της περιουσιακής ισότητας των Λακεδαιμόνιων πολιτών -των «ομοίων»- και η ιδιάζουσα θέση των γυναικών. Υπήρχε ένα είδος δημοκρατίας ανάμεσα στους «όμοιους», με τους «εφόρους» να έχουν το πάνω χέρι και τους βασιλείς να είναι εκτελεστικά όργανα, αλλά παράλληλα υπήρχαν οι είλωτες, οι περίοικοι και κάποιες περιθωριακές κατηγορίες κατοίκων, και αυτούς τους επέβλεπαν και τρομοκρατούσαν τα νεαρά μέλη της «Κρυπτείας».

Στη Σπάρτη όλοι οι «όμοιοι» ήταν μόνιμα στρατευμένοι, ενώ τη γη καλλιεργούσαν οι είλωτες και οι περίοικοι, οι οποίοι ασκούσαν και το εμπόριο. Δεν έχανε πολέμους η Σπάρτη, αλλά με την πρώτη μεγάλη ήττα της κατέρρευσε. Ηταν μια κλειστή πολιτεία, κλεισμένη στον εαυτό της, που καλλιεργούσε έναν μύθο του οποίου υπήρξε και η ίδια θύμα.

Μεσσίες

...
Σ’ αυτό το blog έχει παρουσιαστεί αναλυτικά το πρόβλημα της ιστορικής ύπαρξης ενός εξέχοντος Ιουδαίου ιεροκήρυκα, θεραπευτή, υιού θεού με το όνομα Ιησούς, όπως περιγράφεται στα χριστιανικά ευαγγέλια, με καταγωγή από μια ιστορικά ανύπαρκτη πόλη Ναζαρέτ.

Επίσης παρουσιάστηκε η εντυπωσιακή ομοιότητα στο βιογραφικό του Ιησού με εκείνο του αιγυπτιακού «υιού θεού», του Ώρου, ο οποίος επίσης δεν υπήρξε ως ιστορικό πρόσωπο (πώς να υπάρξει, αφού ήταν άνθρωπος γεράκι;) αλλά λατρευόταν ήδη από τη λίθινη εποχή.

Στα χρόνια των εθνικών και θρησκευτικών ανακατατάξεων, όταν καταργήθηκε οριστικά το ρωμαϊκό δημοκρατικό και εγκαθιδρύθηκε το στρατιωτικό αυτοκρατορικό καθεστώς, παρουσιάζονταν συχνά ιεροδιδάσκαλοι, θαυματοποιοί ή μάγοι, οι οποίοι υπόσχονταν εθνική απελευθέρωση, ίαση από ασθένειες, επαρκή διατροφή και μια άνετη ζωή.

Όλοι αυτοί αυτοαποκαλούνταν ή δέχονταν να τους αποκαλούν θεούς, υιούς θεού, μεσσίες κ.ο.κ. Για να πείσουν δε το ακροατήριό τους για την ανώτερη προέλευση και δύναμή τους, πραγματοποιούσαν «θαύματα», κυρίως ιατρικά και διατροφικά, συχνά όμως και μαγικά. Το τηλεοπτικό κανάλι National Geographic δημιούργησε ένα ντοκυμανταίρ με τίτλο «Οι ανταγωνιστές του Χριστού», από το οποίο βλέπουμε στα επόμενα μερικά αποσπάσματα.

Επόμενα τμήματα: 3ο, 4ο

Λίθινα μνημεία της Καππαδοκίας

...

Στην κωμόπολη Göreme της Τουρκίας (παλιά: Ματιανά) το έδαφος είναι από συμπαγή ηφαιστιογενή τέφρα (tuff), η οποία με την πάροδο των εκατομμυρίων ετών ξεπλύθηκε και δημιούργησε περίεργες στήλες, μάλλον πικάντικης μορφής. Στην ίδια περιοχή βρίσκονται και οι σήραγγες της Καππαδοκίας που άρχισαν να κατασκευάζονται περί το 4ΟΟ π.Χ. (αναφέρει ο Ξενοφών) και στις οποίες κρυβόντουσαν από τον 7ο αιώνα και ύστερα οι κάτοικοι, όταν πλησίαζαν οι Άραβες επιδρομείς. Στις φωτογραφίες που ακολουθούν, πάνω αριστερά φαίνεται η κωμόπολη με τις φυσικές στήλες από tuff, ανάμεσα στα σπίτια και δεξιά το μοναστήρι των Βενεδικτίνων Maria Laach στη Γερμανία, κοντά στη Βόννη, το οποίο έχει οικοδομηθεί εξ ολοκλήρου από αυτό το υλικό, τοπικής προελεύσεως. Κάτω είναι δύο φωτογραφίες με τις ιδιόμορφες στήλες του Göreme.

(click)

::

::

Σε έξαρση το ηφαίστειο Redoubt στην Αλάσκα

...

Το ηφαίστειο Ριντάουτ (Redoubt) στην Αλάσκα εξερράγη για πρώτη φορά μετά από 20 χρόνια μέσα στο Σαββατοκύριακο εντείνοντας την ανησυχία των γεωλόγων που φοβούνται ότι το ξέσπασμα θα επηρεάσει και άλλα γειτονικά ηφαίστεια. Μία τεράστια στήλη στάχτης υψώνεται από τον κρατήρα σε ύψος μεγαλύτερο των 15 χιλιομέτρων.

Η έκρηξη έχει ήδη προκαλέσει προβλήματα στην εναέρια κυκλοφορία λόγω της στάχτης ενώ κινδυνεύουν –για την ώρα όχι άμεσα– και κωμοπόλεις στην περιοχή.

Το Ριντάουτ βρίσκεται 160 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από το Ανκορατζ που δεν έχει επηρεαστεί από τη στάχτη την οποία ο άνεμος παρασύρει σε άλλη κατεύθυνση. Η πρωτεύουσα Τζούνο είναι σε πολύ μεγαλύτερη απόσταση. Είναι ένα «ανήσυχο ηφαίστειο» λένε οι γεωλόγοι που θα το παρακολουθούν στενά για νέες εκρήξεις.

(Newsroom ΔΟΛ, 25/3/2009)

Ρήγας Βελεστινλής

Επαναδημοσιεύω ένα κείμενο, λόγω της ημέρας, για τον λαμπρό Έλληνα πατριώτη Ρήγα Φεραίο ή Βελεστινλή, τον οποίον αναθεμάτισε ο χριστιανός πατριάρχης Γρηγόριος Ε' και εκτέλεσαν οι μουσουλμάνοι Οθωμανοί - η συναλληλία μεταξύ του (οθωμανικού) κράτους και της εκκλησίας (της αγάπης).

Λίγο πριν το έτος 18ΟΟ και την έναρξη του 19ου αιώνα κυκλοφορεί στα Βαλκάνια το λεγόμενο «Σύνταγμα του Ρήγα», με το οποίο προβάλλει ο λαμπρός αυτός αγωνιστής έναν τύπο άμεσης δημοκρατίας που στηρίζεται στις αντιλήψεις του Γάλλου Διαφωτιστή Ρουσό. Τα κύτταρα της Δημοκρατίας του είναι οι «τοπικές συναθροίσεις των πολιτών». Καμία θέση για οποιαδήποτε «επικρατούσα θρησκεία» δεν προβλέπεται στο σύνταγμα του Ρήγα. Ούτε λέξη για χριστιανισμό και ορθοδοξία! «Η Ελληνική Δημοκρατία (...) δεν θεωρεί τας διαφοράς των λατρειών με εχθρικόν μάτι» και «Ο αυτοκράτωρ λαός είναι όλοι οι κάτοικοι του βασιλείου τούτου, χωρίς εξαίρεσιν θρησκείας και διαλέκτου, Ελληνες, Βούλγαροι, Αλβανοί, Βλάχοι, Αρμένηδες, Τούρκοι και κάθε άλλο είδος γενεάς». Όπως είναι αυτονόητο, ο Ρήγας και τα γραπτά του αντιμετωπίζονταν εχθρικά από τον ορθόδοξο εκκλησιαστικό μηχανισμό, ο οποίος υπηρετούσε ασμένως και σταθερά τους Οθωμανούς.

Το έτος 1798, εφιστά ο πατριάρχης Γρηγόριος Ε', αργότερα θύμα ο ίδιος της οθωμανικής εξουσίας, αλλά τότε ακόμα υπερασπιστής και εγγυητής της υποταγής των ραγιάδων στους Οθωμανούς, με εγκύκλιό του προς τους ορθοδόξους αρχιερείς την προσοχή για τον «κίνδυνο» από την κυκλοφορία του «Συντάγματος του Ρήγα»:

«Διά της παρούσης ημετέρας πατριαρχικής επιστολής δηλοποιούμεν τή αρχιερωσύνη σου, ότι συνέπεσεν εις χείρας ημών εν σύνταγμα εις μίαν κόλλαν χαρτί ολόκληρον, μεγάλην, εις απλήν φράσιν (r)ωμαϊκήν, επιγραφόμενον "νέα πολιτική διοίκησις των κατοίκων της Ρούμελης των μικρών εν τή μεσογείω νήσων και της Βλαχομπογδανίας" και ανεμνήσθημεν του ποιμαντικού χρέους. Και διά τούτο γράφομεν τή αρχιερωσύνη σου να επαναγρυπνής, εις όλα τα μέρη της επαρχίας σου με ακριβείς ερεύνας και εξετάσεις, όταν εμφανισθή τοιούτον σύνταγμα, ως άνωθεν, εις τύπον ή χειρόγραφον, να συνάξης πάντα τα διασπειρόμενα, και να τα εξαποστέλλης εις ημάς εν τάχει, μή επιμένων τα πλείονα, αλλ' αμέσως όσα άν εμπίπτωσι κατά μικρόν να εξαποστέλλης.


Και πρόσεχε, αδελφέ, ινα μη φανής παραμελών εις την τοιαύτην ποιμαντικήν και άγρυπνόν σου ταύτην αρχιερατικήν επιστασίαν, και εκ της επαρχίας σου εμφανισθή τοιούτον σύνταγμα διασπειρόμενον και δεν το φανερώσης πρός ημάς και εξαποστείλης τα τοιαύτα, αλλά δι' άλλου τινός ή σταλθή ενταύθα ή ακουσθή, ότι αποδεικνύεις σεαυτόν ανίκανον, και του ποιμαντικού χρέους ελλειπέστατον και αγρήγορον, και εκ τούτου υποπίπτεις εις ανυποληψίαν και ποινήν παρά Θεού και της εκκλησίας εξ αποφάσεως.


Όθεν εντελλόμεθά σοι σφοδρώς να εγρηγορής όλαις δυνάμεσιν, εν πάσι τοίς μέρεσι της επαρχίας σου, και κώμαις και χωρίοις παραλίοις και μεσογείοις, να μήν παραμπέση τοιούτον σύνταγμα εις ανάγνωσιν τώ χριστιανικώ εμπιστευθέντι σοι λαώ, όπερ να μήν εμφανισθή πρώτον τή αρχιερωσύνη σου, ότι πλήρες υπάρχει σαθρότητος εκ των θολερών αυτού εννοιών, τοίς δόγμασι της ορθοδόξου ημών πίστεως εναντιούμενον.» («Ιστορία του Ελληνικού Έθνους», τόμος ια').

Ήδη τον Ιούλιο 1797 ο Σουλτάνος είχε στείλει εντολή στον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε', με την οποία του ζητούσε «να διδάσκη πάντας τους βασιλικούς ραγιάδες τα της υπακοής των χρέη» και να καταδίδει «τους εναντία πράττοντας» ώστε να τιμωρηθούν. Αυτές ακριβώς τις εντολές υλοποιούσε ο Γρηγόριος και όταν διαπιστώθηκε αργότερα από την οθωμανική εξουσία ότι δεν ήταν σε θέση να εκτελέσει σωστά τα καθήκοντα που του ανατέθηκαν, δολοφονήθηκε προς παραδειγματισμό.

Ο γαλλικός στρατός είχε καταλύσει το έτος 1797 τη Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας και βρισκόταν στα Επτάνησα του Ιονίου πελάγους. Οι κάτοικοι της Πελοποννήσου είχαν αναρτήσει εικονίσματα του Ναπολέοντα μαζί με τους αγίους στα εικονοστάσια, ενώ ο ελληνόφωνος χώρος δεχόταν πλήθος επαναστατικών φυλλαδίων εναντίον της οπισθοδρομικής οθωμανικής αυτοκρατορίας. Τον Σεπτέμβριο του 1798 η πατριαρχική εγκύκλιος προς τους Επτανήσιους χριστιανούς ανέφερε: «Ο πονηρός και αρχέκακος όφις, αφού δολίως επλάνεσε την ανθρωπότητα, επινοήσας το γένος των Γάλλων δεκτικώτερον της πονηρίας, έχυσεν δαψιλώς εις τας ψυχάς αυτών τον ιόν της αποστασίας». Εκ διαβόλου λοιπόν το γένος των Γάλλων. Ένας διεστραμμένος διάβολος, όντως, που υποστηρίζει πάντα τους εχθρούς των παπάδων, αίσχος!

Και για να ξέρουμε πόσο δολεροί ήταν οι εκ διαβόλου Γάλλοι, σε αντίθεση με τους Οθωμανούς, διαβάζουμε σε μια «πατριαρχική εγκύκλιο» εκείνης της εποχής που τυπώθηκε στο πατριαρχικό τυπογραφείο της Κων/πολης και την οποία είχε συντάξει μάλλον ο παθιασμένος φιλο-οθωμανός κληρικός Αθανάσιος Πάριος, άγιος της ορθόδοξης εκκλησίας εννοείται (γιορτάζεται στις 24 Ιουνίου): οι «άθεοι» Γάλλοι «μητρογαμούσι και θυγατρογαμούσι και αδελφογαμούσιν ανυποστόλως και αδεώς οι σοφώτατοι». Προσωπικά, διαβλέπω και ένα παράπονο εκ μέρους του συγκεκριμένου κληρικού: καλά, τόσοι και τόσοι είμαστε εδώ διαθέσιμοι, με τις μητέρες, τις θυγατέρες και τις αδελφές σας πηγαίνετε βρε καταραμένοι Γάλλοι;

Αργότερα, το 18Ο1, κατηγορούνται ο Ρήγας και οι σύντροφοί του σε επιστολή ενός μητροπολίτη ότι: «εσκόπευον να κάμουν επαναστάσεις κατά του κραταιοτάτου Σουλτάνου· αλλ' ο μεγαλοδύναμος Θεός τούς επαίδευσε κατά τας πράξεις των με τον θάνατον οπού τους έπρεπε». Είναι προφανής η έκφραση της παροιμιώδους χριστιανικής αγάπης από τους ηγέτες του εκκλησιαστικού μηχανισμού, ιδίως όταν θίγονται τα έσοδά τους με επαναστάσεις και ανακατατάξεις. Και επίσης προφανές είναι το δίπολο, απ' τη μια ο πονηρός διάβολος που είχε συμμαχήσει με τους Γάλλους, κι απ' την άλλη ο μεγαλοδύναμος θεός που στηρίζει τους Οθωμανούς, ώστε να εξασφαλίσουν η αυτοκρατορία και ο σουλτάνος μακροημέρευση.

Γι' αυτό, αδελφοί χριστιανοί, όταν ακούμε ότι «η εκκλησία ηγήθηκε του απελευθερωτικού αγώνα κατά των Οθωμανών» αρκεί, αντί άλλων επιχειρημάτων, να διαβάζουμε φωναχτά το περιεχόμενο των παραπάνω και άλλων συναφών πατριαρχικών εγκυκλίων.

(Stelios Frangopoulos, Στέλιος Φραγκόπουλος)

Πατριαρχική αποκήρυξη της επανάστασης

Ενα καταπτυστο κειμενο δωσιλογισμου και προδοσιας

Τον Μάρτιο του 1821 η σύνοδος επισκόπων και πατριαρχών στην Κων/πολη αποκήρυξε την επανάσταση που είχε εκδηλωθεί στις 23 Μαρτίου 1821 στην Πελοπόννησο (Καλαμάτα). Προς επικύρωση αυτής της δωσιλογικής και προδοτικής ενέργειας, συντάχθηκε και υπογράφηκε από τον πατριάρχη Γρηγόριο Ε' και τους συνοδικούς κείμενο διατυπωμένο με οξύτητα, το οποίο στάλθηκε σ' όλες τις ελληνικές κοινότητες, ώστε να αναχαιτιστεί το επαναστατικό ρεύμα.

Όμως, μετά την επικράτηση της Επανάστασης και επειδή ο εκκλησιαστικός μηχανισμός αγωνιούσε να προλάβει το τραίνο του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους που είχε δρομολογηθεί ήδη, δόθηκε εντολή να καταστραφεί αυτό το κείμενο, όπου κι αν βρισκόταν. Στη Σκύρο, για άγνωστους μέχρι τώρα λόγους, δεν υπάκουσαν στην εντολή καταστροφής και διέσωσαν οι τοπικοί παράγοντες το πρωτότυπο κείμενο, το οποίο εκτίθεται στο Μουσείο Φαλτάιτς.

Έτσι, πέρα από την προφορική παράδοση για το γεγονός της αποκήρυξης της Επανάστασης, υπάρχει και το αυθεντικό κείμενο. Διαφορετικά θα ισχυριζόταν σήμερα ο εκκλησιαστικός μηχανισμός ότι, δεν υπάρχει τίποτα γραπτό, δεν είναι αλήθεια, πρόκειται για κακόβουλες κουβέντες αντιχρίστων και άπιστων εναντίον της ορθοδοξίας, η οποία μπλα μπλα μπλα... Τώρα, κάνουν την ανάγκη φιλοτιμία και αποδέχονται το γεγονός της συγγραφής αυτού του κειμένου, έχουν ρίξει όμως το βάρος της επιχειρηματολογίας τους στην αλλαγή νοήματος: δεν εννοούσε αυτό ο πατριάρχης, φοβόταν μήπως..., σκεφτόταν αλλιώς τότε...


Το κατάπτυστο κείμενο της αποκήρυξης έχει ως εξής:

Γρηγόριος ελέω Θεού αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, νέας Ρώμης και Oικουμενικός Πατριάρχης Οι τω καθ' ημάς αγιωτάτω, πατριαρχικώ, αποστολικώ και οικουμενικώ θρόνω υποκείμενοι ιερώτατοι μητροπολίται και υπέρτιμοι και θεοφιλέστατοι αρχιεπίσκοποι τε και επίσκοποι, εν αγίω Πνεύματι αγαπητοί αδελφοί και συλλειτουργοί, και εντιμότατοι κληρικοί της καθ' ημάς του Χριστού μεγάλης εκκλησίας και εκάστης επαρχίας ευλαβέστατοι ιερείς και οσιότατοι ιερομόναχοι, οι ψάλλοντες εν ταις εκκλησίαις της Πόλεως, του Γαλατά και όλου του Καταστένου και απανταχού, και λοιποί απαξάπαντες ευλογημένοι Χριστιανοί, τέκνα εν Κυρίω ημών αγαπητά, χάρις είη υμήν και ειρήνη παρά Θεού, παρ' ημών δε ευχή, ευλογία και συγχώρεσις. Η πρώτη βάσις της ηθικής, ότι είναι η προς τους ευεργετούντας ευγνωμοσύνη είναι ηλίου λαμπρότερον και όστις ευεργετούμενος αχαριστεί είναι ο κάκιστος των ανθρώπων. Αυτήν την κακίαν βλέπομεν πολλαχού στηλιτευομένην και παρά των ιερών γραφών και παρ' αυτού του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού ασυγχώρητον, καθώς έχομεν το παράδειγμα του Ιούδα. Όταν δε η αχαριστία ήναι συνωδευμένη και με πνεύμα κακοποιόν και αποστατικόν εναντίον την κοινής ημών ευεργέτιδος και τροφού, κραταιάς και αηττήτου βασιλείας, τότε εμφαίνει και τρόπον αντίθεον, επειδή ουκ έστι, φησί, βασιλεία και εξουσία ειμή υπό Θεού τεταγμένη' όθεν και πας ο αντιττατόμενος αυτή τή θεόθεν εφ' ημάς τεταγμένη κραταιά βασιλεία, τη του Θεού διαταγή ανθέστηκε. Και τα δύο ταύτα ουσιώδη και βάσιμα ηθικά και θρησκευτικά χρέη κατεπάτησαν με απαραδειγμάτιστον θρασύτατα και αλαζονείαν ο, τε προδιορισθείς της Μολδαυίας ηγεμών ως μηώφειλε, Μιχαήλ, και ο του γνωστού αγνώμονος και φυγάδος Υψηλάντου αγνώμων υιός Αλέξανδρος Υψηλάντης. Εις όλους τους ομογενείς μας είναι γνωστά τα άπειρα ελέη, όσα η αένναος της εφ' ημάς τεταγμένης κραταίας βασιλείας πηγή εξέχεεν εις τον κακόβουλον αυτόν Μιχαήλ' από μικρού και ευτελούς τον ανύψωσεν εις βαθμούς και μεγαλεία' από αδόξου και ασήμου τον προήγαγεν εις δόξας και τιμάς' τον επλούτισε, τον περιέθαλψε, τέλος πάντων τον ετίμησε και με τον λαμπρότατον της ηγεμονίας αυτής θρόνον και τον κατέστησεν άρχοντα λαών. Αυτός όμως, φύσει κακόβουλος ων, εφάνη τέρας έμψυχον αχαριστίας και συνεφώνησε μετά του Αλεξάνδρου Υψηλάντου, υιού του δραπέτου και φυγάδος εκείνου Υψηλάντου, όστις παραλαβών μερικούς ομοίους του βοηθούς ετόλμησε να έλθη αίφνης εις την Μολδαυίαν, και αμφότεροι απονενοημένοι επίσης, αλαζόνες και δοξομανείς, ή μάλλον ειπείν, ματαιόφρονες, εκήρυξαν του γένους ελευθερίαν και με την φωνήν αυτήν εφείλκυσαν πολλούς των εκεί κακοήθεις και ανοήτους, διασπείραντες και αποστόλους εις διάφορα μέρη δια να εξαπατήσωσι και να εφελκύσωσιν εις τον ίδιον της απωλείας κρημνόν και άλλους πολλούς των ομογενών μας. Διά να δυνηθώσι δε τρόπον τινά να ενθαρρύνωσι τους ακούοντας μετεχειρίσθησαν και το όνομα της Ρωσσικής Δυνάμεως, προβαλλόμενοι, ότι και αυτή είναι σύμφωνος με τους στοχασμούς και τα κινήματά των' πρόβλημα διόλου ψευδές και ανύπαρκτον, και μόνον της ιδικής των κακοβουλίας και ματαιοφροσύνης γέννημά τε και αποκύημα' επειδή, εν ω το τοιούτον είναι αδύνατον ηθικώς και πολλής προξένον μομφής εις την ρωσσικήν αυτοκρατορίαν, και ο ίδιος ενταύθα εξοχώτατος πρέσβυς αυτής έδωκεν έγγραφον πληροφορίαν, ότι ουδεμίαν ή είδησιν ή μετοχήν έχει το ρωσσικόν κράτος εις αυτήν την υπόθεσιν, καταμεμφόμενον μάλιστα και αποτροπιαζόμενον του πράγματος της βδελυρίαν' και προσεπιπλέον η αυτού εξοχότης ειδοποίησεν εξ επαγγέλματος τα διατρέχοντα, υπομνήσας το βασίλειον κράτος, ότι ανάγκη πάσα να φροντίση ευθύς εξ αρχής τον αποσκορακισμόν και την διάλυσιν των τοιούτων κακών' και τόσον εκ της ειδοποιήσεως τάυτης, όσον και από τα έγγραφα, τα οποία επιάσθησαν από μέρους των μουχαφίσιδων των βασιλικών σερχατίων, και από άλλους πιστούς ομογενείς επαρρησιάσθησαν, έγεινε γνωστή εις το πολυχρόνιον κράτος η ρίζα και η βάσις όλου αυτού του κακοήθους σχεδίου. Με τοιαύτας ραδιουργίας εσχημάτισαν την ολεθρίαν σκηνήν οι δύο ούτοι και οι τούτων συμπράκτορες φιλελεύθεροι, μάλλον δε μισελεύθεροι, και επεχείρησαν εις έργον μιαρόν, θεοστυγές και ασύνετον, θέλοντες να διαταράξωσι την άνεσιν και ησυχίαν των ομογενών μας πιστών ραγιάδων της κραταιάς βασιλείας, την οποίαν απολαμβάνουσιν υπό την αμφιλαφή αυτής σκιάν με τόσα ελευθερίας προνόμια, όσα δεν απολαμβάνει άλλο έθνος υποτελές και υποκείμενον, ζώντες ανενόχλητοι με τας γυναίκας και τα τέκνα των, με τας περιουσίας και καταστάσεις, και με την ύπαρξιν της τιμής των, και κατ' εξοχήν με τα προνόμια της θρησκείας, ήτις διεφυλάχθη και διατηρείται ασκανδάλιστος μέχρι της σήμερον επί ψυχική ημών σωτηρία. Αντί λοιπόν φιλελευθέρων εφάνησαν μισελεύθεροι, και αντί φιλογενών και φιλοθρήσκων εφάνησαν μισογενείς, μισόθρησκοι και αντίθεοι, διοργανίζοντες, φευ, οι ασυνείδητοι με τα απονενοημένα κινήματά των την αγανάκτησιν της ευμενούς κραταιάς βασιλείας εναντίον των ομογενών μας υπηκόων της, και σπεύδοντες να επιφέρωσι κοινόν και γενικόν τον όλεθρον εναντίον παντός του γένους. Και αγκαλά είναι γνωστόν, ότι, όσοι είναι κατηρτισμένοι τω όντι εις την ευσέβειαν, όσοι νουνεχείς και τίμιοι και των ιερών κανόνων και θείων νόμων ακριβείς φύλακες δεν θέλουν δώσει ευηκοιαν εις τας ψευδολογίας των αχρείων εκείνων και κακόβουλων' επειδή όμως είν' ενδεχόμενον να σηνηρπάσθησάν τινές και παρασυρθώσι και άλλοι, διά τούτο προκαταλαμβάνοντες εκ προνοίας εκκλησιαστικής υπαγορεύομεν πάσιν υμίν τα σωτήρια, και γράφοντες μετά των περί ημας ιερωτάτων συναδελφών, του μακαριωτάτου πατριάρχου των Ιεροσολύμων, των εκλαμπροτάτων και περιφανεστάτων προυχόντων του γένους, των τιμιωτάτων πραγματευτών, των αφ' εκάστου ρουφετίου προκριτωτέρων και όλων των εν τη βασιλευούση ορθοδόξων μελών εκάστης τάξεως και εκάστου βαθμού, συμβουλεύομεν και παραινούμεν και εντελλόμεθα και παραγγέλλομεν πάσιν υμίν τοις κατά τόπον αρχιερεύσι, τοις ηγουμένοις των ιερών μοναστηρίων, τοις ιερεύσι των εκκλησιών, τοις πνευματικοίς πατράσι των ενοριών, τοις προεστώσι και ευκαταστάτοις των κωμοπόλεων και χωρίων, και πάσιν απλώς τοις κατά τόπον προκρίτοις να διακηρύξετε την απάτην των ειρημένων κακοποιών και κακοβούλων ανθρώπων, και να τους αποδείξετε και να τους στηλιτεύσετε πανταχού ως κοινούς λυμεώνας και ματαιόφρονας, και να προσέχετε όσον το δυνατόν εις τας απάτας αυτών και ραδιουργίας, γινώσκοντες, ότι η μόνη απόδειξις της αθωότητος των είναι να εμφανίσωσιν όσα γράμματα λάβωσι τυχόν εις χείρας περί της αυτής υποθέσεως, ή ειδήσεις μάθωσι, και να παρρησιάσωσιν οι μεν ενταύθα εν βασιλευούση προς ημάς, οι δ' εν τοις έξω μέρεσιν εις τους κατά τόπον αρχιερείς και τους διοριζομένους παρ' ημών εκκλησιαστικούς εξάρχους και τους βασιλικούς εξουσιαστάς και διοικητάς, δηλοποιούντες και παραδίδοντες και εκείνους τους απλουστέρους, όσοι ήθελαν φωραθή ότι ενεργούν ανοίκεια του ρεαγιαδιακού χαρακτήρος' καθότι οι τοιούτοι διαταράττουσι την γενικήν ησυχίαν, και κατακρημνίζουσι τους αδυνάτους και αθώους ομογενείς μας εις της απωλείας το βάραθρον. Και τόσον υμείς οι αρχιερείς, οι μοναστηριακοί, οι ιερωμένοι, και οι προεστώτες και ευκατάστατοι και πρόκριτοι εκάστου τόπου με την άγρυπνον προσοχήν σας, όσον και οι λοιποί εκάστης τάξεως και βαθμού άνθρωποι με τας εκ μέρους σας αδιαλείπτους συμβουλάς και νουθεσίας, και κατά τας πατρικάς και προνοητικάς εκκλησιαστικάς ημών οδηγίας και παραινέσεις να γενήτε εδραίοι και αμετακίνητοι επί του κέντρου του ρεαγιαλικίου, και εξ όλης ψυχής και καρδίας σας να διαφυλλάττετε την πίστιν και κάθε υποταγήν και ευπείθειαν εις αυτήν την θεόθεν εφ' ημάς τεταγμένην κραταιάν και αήττητον βασιλείαν, και να αποδεικνύετε εντελώς με όλα τα πραγματικά της ειλικρινείας σημεία' καθότι η μετ' ευχαριστίας και ειλικρινείας υποταγή χαρακτηρίζει και την προς Θεόν αγάπην και πίστιν, και την προς τας θείας αυτού εντολάς και τας υπαγορεύσεις των θείων νόμων και ιερών κανόνων υπακοήν, και την ευγνωμοσύνην της καρδίας ημών διά τ' άπειρα ελέη, οπού απολαμβάνομεν παρά της βασιλικής φιλανθρωπίας. Επειδή δε προς τοις άλλοις εγένετο γνωστόν, ότι οι το σατανικόν της δημεγερσίας φρόνημα επινοήσαντες, και εταιρίαν τοιαύτην συστησάμενοι προς αλλήλους συνεδέθησαν και με τον δεσμόν του όρκου, γινωσκέτωσαν, ότι ο όρκος αυτός είναι όρκος απάτης, είναι αδιάκριτος, και όμοιος με τον όρκον του Ηρώδου, όστις, διά να μη φανή παραβάτης του όρκου του, απεκεφάλισεν Ιωάννην τον βαπτιστήν. Αν ήθελεν αθετήσει τον παράλογον όρκον του, τον οποίον επενόησεν η άλογος επιθυμία του, έζη βέβαια τότε ο θείος πρόδρομος' ώστε ενός απλού όρκου επιμονή έφερε τον θάνατον του προδρόμου. Η επιμονή άρα του όρκου εις διατήρησιν των υποσχεθέντων παρά της φατρίας αυτής, πραγματευομένης ουσιωδώς την απώλειαν ενός ολοκλήρου γένους, πόσον είναι ολεθρία και θεομίσητος είναι φανερόν' εξ εναντίας, η αθέτησις του όρκου αυτού, απαλλάττουσα το γένος εκ των επερχομένων απαραμυθήτων δεινών, είναι θεοφιλής και σωτηριώδης. Διά τούτο τη χάριτι του παναγίου Πνέυματος έχει η εκκλησία αυτόν διαλελυμένον, και αποδέχεται και συγχωρεί εκ καρδίας τους μετανοούντας και επιστρέφοντας, και την προτέραν απάτην ομολογούντας, και το πιστόν ρεαγιαλίκι αυτών εναγκαλιζομένους ειλικρινώς. Ταύτα αμέσως να κοινολογήσετε εις όλους του γνωστούς σας, και να κατασταθήτε όλοι προσεκτικώτεροι, ανατρέποντες και διαλύοντες ως αραχνιώδη υφάσματα, όσα η απάτη και η κακοβουλία των πρωταιτίων εκείνων καθ' οιονδήτινα τρόπον συνέπλεξε. Επειδή, εάν, ο μη γένοιτο, δεν ήθελε καθαρισθή η θανατηφόρος αύτη λύμη, και φωραθώσί τινες τολμώντες εις επιχειρήματα εναντία των καθηκόντων του ρεαγιαλικίου, κοντά οπού οι τοιούτοι έχουσι να παιδευθώσι χωρίς ελέους και οικτιρμών (μη γένοιτο, Χριστέ βασιλεύ!) αμέσως θέλει εξαφθή η δικαία οργή του κράτους του καθ' ημών, και ο θυμός τής εκδικήσεως γενικός των εχλιϊσλάμιδων, και θέλουν εκχυθή τόσων αθώων αίματα αδίκως και παραλόγως, καθώς αποκριματίστως ταύτα πάντα διεσάλπισεν η κραταιά και αήττητος βασιλεία διά του εκδοθέντος και επ' ακροάσει κοινή ημών αναγνωσθέντος υψηλού βασιλικού προσκυνητού ορισμού. Εκείνους δε τους ασεβείς πρωταιτίους και απονενοημένους φυγάδας και αποστάτας ολεθρίους να τους μισήτε και να τους αποστρέφεσθε και διανοία και λόγω, καθότι και η εκκλησία και το γένος τους έχει μεμισημένους, και επισωρέυει κατ' αυτών τας παλαμναιοτάτας και φρικωδεστάτας αράς' ως μέλη σεσηπότα, τους έχει αποκεκομμένους της καθαράς και υγιαινούσης χριστιανικής ολομελείας' ως παραβάται δε των θείων νόμων και κανονικών διατάξεων, ως καταφρονηταί του ιερού χρήματος της προς τους ευεργέτας ευγνωμοσύνης και ευχαριστίας, ως εναντίοι ηθικών και πολιτικών όρων, ως την απώλειαν των αθώων και ανευθύνων ομογενών μας ασυνειδήτως τεκταινόμενοι, αφωρισμένοι υπάρχειεν και κατηραμένοι και ασυγχώρητοι, και μετά θάνατον άλυτοι, και τω αιωνίω υπόδικοι αναθέματι, και αυτοί, και όσοι τοις ίχνεσιν αυτών κατηκολούθησαν του λοιπού, αν μη θελήσωσιν εννοήσαι την αρπαγήν και απάτην, και επιστραφήναί τε και βαδίσαι την ευθείαν της σωτηρίας οδόν, αν δεν αναλάβωσιν, ό εστι, τον εντελή χαρακτήρα του ρεαγιαδικού αυτών επαγγέλματος. Τα αυτά δε και κατά της αρχιερωσύνης σας και ιερωσύνης σας επανατείνομεν, εαν μη βαδίσετε, εις όσα εν Πνέυματι αγίω αποφαινόμεθα δια του παρόντος εκκλησιαστικώς, εαν δεν δείξετε εν έργω την επιμέλειάν σας και προθυμίαν εις την διάλυσιν των σκευωριών, εις την αναστολήν των καταχρήσεων και αταξιών, εις την επιστροφήν των πλανηθέντων, εις την άμεσον και έμμεσον καταδρομήν και εκδίκησιν των επιμενόντων εις τα αποστατικά φρονήματα, εαν δεν συμφωνήσετε τη εκκλησία του Θεού, και, εν ενί λόγω, εαν καθ' οιονδήτινα τρόπον δολιευθήτε και κατενεχθήτε κατά της κοινής ημών ευεργέτιδος κραταιάς βασιλείας, έχομεν υμάς αργούς πάσης ιεροπραξίας, και τη δύναμει του πανάγιου Πνέυματος εκπτώτους του βαθμού της αρχιεροσύνης και ιερωσύνης και το πυρί της γεέννης ενόχους, ως την κοινήν του γένους απώλειαν προτιμήσαντας. Ούτω τοίνυν γινώσκοντες, ανανήψατε προς Θεού και ποιήσατε καθώς γράφομεν εκκλησιαστικώς και γενικώς παρακελευόμεθα, και μη άλλως εξ αποφάσεως, ότι περιμένομεν κατά τάχος την αισίαν των γραφομένων αποπεράτωσιν, ίνα και η του θεού χάρις και το άπειρον έλεος είη μετά πάντων υμών. αωκα' εν μηνί Μαρτίω. Υπεγράφη συνοδικώς επάνωθεν του ιερού θυσιαστηρίου παρά της ημών μετριότητος και της μακαριότητός του και πάντων των συναδέλφων αγίων αρχιερέων. Ο πατριάρχης Κων/πόλεως αποφαίνεται Ο Ιεροσολύμων Πολύκαρπος συναποφαίνεται Ο Καισαρίας Ιωαννίκιος Ο Νικομηδείας Αθανάσιος Ο Δέρκων Γρηγόριος Ο Αδριανουπόλεως Δωρόθεος Ο Βιζύης Ιερεμίας Ο Σίφνου Καλλίνικος Ο Ηρακλείας Μελέτιος Ο Νικαίας Μακάριος Ο Θεσσαλονίκης Ιωσήφ Ο Βερροίας Ζαχαρίας Ο Δυδιμοτείχου Καλλίνικος Ο Βάρνης ΦιλόθεοςΟ Ρέοντος Διονύσιος Ο Κυζίκου Κωνστάντιος Ο Χαλκηδόνας Γρηγόριος Ο Τουρνόβου Ιωαννίκιος Ο Πισειδίας Αθανάσιος Ο Δρύστας Άνθιμος Ο Σωζοπόλεως Παΐσιος Ο Φαναρίου και Φερσάλων Δαμασκηνός Ο Ναυπάκτου και Άρτης Άνθιμος

Επισημαίνω εδώ το ηθικοπλαστικό μήνυμα της δεύτερης παραγράφου ότι "Η πρώτη βάσις της ηθικής, ότι είναι η προς τους ευεργετούντας ευγνωμοσύνη είναι ηλίου λαμπρότερον και όστις ευεργετούμενος αχαριστεί είναι ο κάκιστος των ανθρώπων." Δεν είναι λοιπόν η φιλοπατρία και αλληλεγγύη των αγωνιζομένων η "πρώτη βάσις της ηθικής", αλλά η "ευγνωμοσύνη προς τους ευεργετούντες", προς "τή θεόθεν εφ' ημάς τεταγμένη κραταιά βασιλεία" των Οθωμανών.

Προφανώς ευεργετούμενοι ήταν οι ίδιοι οι παπάδες αλλά, κι αν δεχτούμε ότι όλοι οι Έλληνες ήταν ευεργετούμενοι, το ελληνικό γένος, τότε γιατί ξελαιμιάζονται να μιλάνε στις εθνικές γιορτές και αλλού για "Οθωμανό τύραννο" και για "καταπίεση του γένους" κτλ. "Θεόθεν η οθωμανική βασιλεία" (εκ θεού δηλαδή) και τα σκυλιά δεμένα! Είναι δυνατόν με διγλωσσία και καιροσκοπισμό να είναι διαχρονικά και με τον αστυφύλαξ και με τον χωροφύλαξ; Κάποτε πρέπει να πάρουν θέση.

Επίσης βλέπω ότι το Διδυμότειχο γράφεται στην εγκύκλιο Δυδιμότοιχο. Κάποιος αντιγραφέας έγραψε απρόσεκτα και διασώθηκε σε πατριαρχική εγκύκλιο αυτή η γραφή. Πρώτον, θα έπρεπε οι παπάδες να επιμείνουν στην "εκκλησιαστική παράδοση" της συγκεκριμένης ορθογραφίας, αφού το κείμενο γράφτηκε από τον "ελέω θεού". Δεύτερον, αυτό δείχνει, πόσα άλλα αρχαία και νεότερα κείμενα "διασώθηκαν" με αθέλητες ή και ηθελημένες τροποποιήσεις.

Διαχρονική οπισθοδρομικότητα

...

Ο αμφιλεγόμενος στην Αυστραλία μουσουλμάνος ιερωμένος σεΐχης Ελ-Ντιν Χιλάλι (Taj El-Din Hilaly) κατήγγειλε επίθεση και καταστροφές στο τζαμί του, τα οποία απέδωσε σε άγνωστους δράστες με ρατσιστικά και ισλαμοφοβικά κίνητρα. Μόνο που ατύχησε λίγο ο σεΐχης, αφού οι κάμερες ασφαλείας που είχε εγκαταστήσει ο ίδιος, κατέγραψαν επακριβώς τον δράστη της διάρρηξης και των καταστροφών: τον ίδιο τον σεΐχη. Κατά τα φαινόμενα ήθελε να ξεσηκώσει τους "πιστούς" εν όψει εκλογών... Το βίντεο που ακολουθεί δείχνει το περιεχόμενο εκπομπής της αυστραλιανής τηλεόρασης.

Ο γαλαξίας Κένταυρος Α

...

Ο γειτονικός με το δικό μας γαλαξία, Κένταυρος Α, βρίσκεται 13 εκατομμ. έτη φωτός μακριά - δεν πρόκειται να τον επισκεφτούμε ποτέ, δηλαδή! Στην εικόνα βλέπουμε, πώς εκτινάσσεται στο διάσημα ύλη από τη μαύρη τρύπα στο κέντρο αυτού του γαλαξία.

Αυτά πριν από 13 εκατ. χρόνια. Τι συμβαίνει σήμερα εκεί θα το μάθουμε μετά από ακόμα 13 εκατομμ. χρόνια, μέχρι να φτάσει το σημερινό φως του γαλαξία σε μας...

Προδιαγεγραμμένη πορεία παρακμής...

...
Αύριο θα γιορταστεί η κήρυξη της επανάστασης στις 23 Μαρτίου 1821 που έγινε στην Καλαμάτα, ημερομηνία και τοποθεσία που με λαθροχειρίες έχουν μετατοπιστεί στις 25 Μαρτίου και στην Αγία Λαύρα. Καλό είναι να θυμηθούμε, λοιπόν, μερικά από τα λαμπρά έργα βυζαντινών αυτοκρατόρων που έφεραν τους λαούς της Μικράς Ασίας και των Βαλκανίων υπό τον έλεγχο των Οθωμανών.

Ο Ιωάννης Καντακουζηνός, ως αυτοκράτωρ και ως μοναχός, βολικός συνδυασμός για πρόληψη αντεκδικήσεων.

Σε ένα παλαιότερο κείμενο είχα αναφερθεί στους μοιραίους για το ύστερο Βυζάντιο αυτοκράτορα Ιωάννη Ε' Παλαιολόγο και στον αντίπαλό του Ιωάννη Καντακουζηνό, για κάποιο διάστημα αυτοκράτορα Ιωάννη ΣΤ', που διεκδικούσαν αμφότεροι το θρόνο της ήδη διαλυμένης αυτοκρατορίας. Στον αγώνα τους για την εξουσία έφερναν και οι δύο για υποστήριξή τους ξένα στρατεύματα, ο πρώτος αρχικά Σλάβους και αργότερα Τούρκους, ο δεύτερος επίσης Τούρκους. Οι Τούρκοι έμειναν έκτοτε (δεκαετία του 1340) στην Ευρώπη και βρίσκονται εδώ μέχρι σήμερα.

Στο βιβλίο του, «Ο τελευταίος Παλαιολόγος», γράφει ο Γιώργος Λεονάρδος για τον Ιωάννη Ε' Παλαιολόγο, κάνοντας μιαν αναδρομή στους τελευταίους αιώνες της βυζαντινής αυτοκρατορίας τα εξής (αποδίδονται εδώ συνοπτικά):

Μονογραφία για τον Ιωάννη Ε' Παλαιολόγο, η οποία θα κάλυπτε μία από τις πιο μακροχρόνιες βασιλείες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, δεν υπάρχει. Η παρακμή ήταν τόσο αποκαρδιωτική, ώστε κανένας Βυζαντινός ιστορικός που έζησε το δεύτερο μισό του 14ου αιώνα, δεν αισθάνθηκε την ανάγκη, έστω και με απαρέσκεια, να ιστορήσει διεξοδικά τα γεγονότα εκείνων των χρόνων. Αποσπασματικά, για τα δυσάρεστα γεγονότα της βασιλείας του Ιωάννη Ε' έχουν συγγράψει ο Δημήτριος Κυδώνης, ο Λαόνικος Χαλκοκονδύλης και ο πολύ μεταγενέστερος Μακάριος Μελισσηνός.

Δυστυχώς ο Ιωάννης Ε' Παλαιολόγος δεν στάθηκε αντάξιος της εύνοιας της Μοίρας, που του επέτρεψε να μακροημερεύσει, και έχασε την ευκαιρία να αφήσει έργα ανάλογα της φήμης των σπουδαίων προγενέστερων αυτοκρατόρων. Από τη χρονιά που ανέβηκε στο θρόνο, η επικράτειά του συρρικνωνόταν προς όφελος των Οθωμανών, τους οποίους -αν είναι δυνατόν!- βοηθούσε και συνέδραμε στα επεκτατικά σχέδιά τους, προκειμένου να επιβιώσει ο ίδιος, έστω και ως υποτελής τους. Εκεί είχε φτάσει η κατάντια του...

Ο Ιωάννης Ε' ήταν ένας μικρός και ανάξιος άνθρωπος. Συνετρίβη στις μυλόπετρες των τραγικών γεγονότων που προκάλεσε η ασύνετη πολιτική του. Κυβέρνησε για 5Ο χρόνια, από το 1341 έως το 1391, εκθρονίστηκε τρεις φορές, μία από τον πεθερό του Ιωάννη ΣΤ' Καντακουζηνό, μία από το γιο του, Ανδρόνικο Δ' Παλαιολόγο και μία από τον εγγονό του, Ιωάννη Ζ' Παλαιολόγο. Τελικά, κατόρθωσε να πεθάνει στο θρόνο του.

Έμεινε στην Ιστορία και ως «γρουσούζης»: Στη διάρκεια της βασιλείας του ο Μαύρος Θάνατος έκανε την εμφάνισή του πολλές φορές, μια φορά δε το 1347, αποδεκάτισε τον πληθυσμό της αυτοκρατορίας, περιορίζοντάς τον στο ένα τρίτο του. Με δύο λόγια, ο Ιωάννης Ε' αποδείχθηκε ο πιο ανίκανος απ' όλους τους βασιλιάδες της δυναστείας του. Και δυστυχώς βασίλεψε πολλά χρόνια. Ήταν ο μακροβιότερος βασιλιάς από του Παλαιολόγους, προκαλώντας άπειρα δεινά στη βαριά τραυματισμένη Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

Ήταν μόλις 23 ετών όταν στέφθηκε μονοκράτορας στην Πόλη και, αν υπολογίσει κανείς ότι ήταν ήδη εστεμμένος αυτοκράτορας από την ηλικία των ... 9 μόλις χρόνων, τότε η βασιλεία του θα πρέπει να θεωρηθεί η πιο μακροχρόνια της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ακόμα μεγαλύτερη κι από του προπάππου του, Ανδρόνικου Β' Παλαιολόγου, ο οποίος κυβέρνησε 46 χρόνια.

Το Δεκέμβριο του 1354, όταν παραιτήθηκε ο Ιωάννης ΣΤ' Καντακουζηνός από τις διεκδικήσεις του πάνω στο θρόνο και αποσύρθηκε ως μοναχός σε μοναστήρι, ο γαμπρός του, Ιωάννης Ε' Παλαιολόγος, έγινε μονοκράτορας στην Πόλη. Όμως την «επιτυχία» του αυτή σκίαζαν ακανθώδη προβλήματα και ανυπέρβλητα εμπόδια που ορθώνονταν μπροστά του. Και τα προβλήματα αυτά ο Ιωάννης Ε' ήταν ανίκανος να τα διαχειριστεί.

Το 1354, λοιπόν, στο θρόνο της Βασιλευουσας -ποιας Βασιλεύουσας δηλαδή...- βρίσκεται ο Ιωάννη Ε' Παλαιολόγος, γιος του Ανδρόνικου Γ' και της Άννας της Σαβοΐας. Βέβαια, η επικράτεια την οποία διοικεί είναι μόνο κατ' όνομα αυτοκρατορία, στην ουσία υποτελής στους Οθωμανούς. Η παρακμή είναι αποκαρδιωτική. Η ηγεσία ανάξια, διεφθαρμένη, άτολμη, εκλιπαρεί τη Δύση για βοήθεια και υπακούει τυφλά στον Οθωμανό σουλτάνο. Ο λαός έχει σχεδόν αποβάλει την υπερήφανη ρωμαίικη συνείδησή του, είναι μαλθακός και δεν μάχεται τον εισβολέα, ο οποίος κατακτά τη μία πόλη μετά την άλλη και έχει πλέον εισβάλει και στα ευρωπαϊκά εδάφη της λεγόμενης αυτοκρατορίας.

Μανουήλ Β' Παλαιολόγος, ανιψιός του Ιωάννη Ε'.

Το έτος 1376 ο Ανδρόνικος Δ' εκθρόνισε τον πατέρα του Ιωάννη Ε' και τον έθεσε υπό περιορισμό. Όμως η βασιλεία του δεν κράτησε πολύ, γιατί μετά από τρία χρόνια δραπέτευσε ο Ιωάννης με άλλους δύο γιους του και παρουσιάστηκε στο σουλτάνο Μουράτ για να του ζητήσει βοήθεια να επανέλθει στο θρόνο. Φυσικά, ο σουλτάνος χάρηκε πολύ που γινόταν ρυθμιστής κρατικών θεμάτων του Βυζαντίου και οικογενειακών θεμάτων των Παλαιολόγων. Ο Ιωάννης Ε' υποσχέθηκε μεγαλύτερο φόρο υποτέλειας στο σουλτάνο και του υποσχέθηκε επίσης να του παραχωρήσει την τελευταία ελεύθερη πόλη της Μικράς Ασίας, τη Φιλαδέλφεια, χωρίς να ρωτήσει φυσικά τους άμεσα ενδιαφερόμενους κατοίκους της.

Πράγματι, λίγο αργότερα μετά την ταπεινωτική συμφωνία, ο Ιωάννης Ε' κάλεσε τους κατοίκους της Φιλαδέλφειας να παραδοθούν στους Οθωμανούς, πράγμα που αυτοί αρνήθηκαν και πρόβαλαν αντίσταση. Δύο απεσταλμένοι του Ιωάννη Ε', ο εγγονός του Ιωάννης Ζ' και αυτουνού ο πρωτοξάδελφος Μανουήλ Β' Παλαιολόγος, μετέπειτα αυτοκράτορας ο ίδιος, εξεστράτευσαν με τα οθωμανικά στρατεύματα και συμμετείχαν στην άλωση της πόλης. Έτσι, μετά την Καλλίπολη που είχε παραδώσει στο σουλτάνο ο Ανδρόνικος Δ', ο πατέρας του Ιωάννης Ε' παρέδωσε τη Φιλαδέλφεια, όπως είχε υποσχεθεί. Οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες τηρούσαν το λόγο τους...

Όλα αυτά και άλλα πολλά γεγονότα που διεκδικούν αυτοτελώς και συνολικά το χαρακτηρισμό του ιστορικού εγκλήματος, εξελίσσονταν μέσα σ' ένα κλίμα άκρατης θρησκοληψίας, εμπλουτισμένο με εκατέρωθεν αναθεματισμούς και εξοστρακισμούς, με λαϊκές εξεγέρσεις και συνωμοσίες μοναχών και, πάντα, με κεντρική δικαιολογία ότι «ήταν θέλημα θεού» ή «έτσι το θέλησε ο κύριος» κ.ο.κ. Εννοείται, αφού για όλα υπήρχε «θέλημα θεού», δεν χρειαζόταν και να πολεμάει κανείς...

(click)

..

Η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, το Βυζάντιο (πορτοκαλλί χρώμα),
κατά τα τελευταία 100 χρόνια της ύπαρξής του.

Μέσα στο 14ο αιώνα, μεγάλο ποσοστό Ρωμιών της Μικράς Ασίας, όσοι δεν κατέφυγαν στη Δύση, ξεπουλά την πίστη του και εξισλαμίζεται για να επιβιώσει με κάποια άνεση και ασφάλεια υπό την αιγίδα της νέας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η οποία γεννιέται μέσα από το σώμα της παλιάς Ανατολικής Ρωμαϊκής που αργοπεθαίνει. Οι εξισλαμισμένοι γίνονται δε χειρότεροι καταπιεστές και φανατικότεροι από τους ίδιους τους Οθωμανούς, είτε για να καταδείξουν στους νέους ομόθρησκους την ειλικρίνια της μεταβολής στην πίστη τους, είτε γιατί έχουν να κάνουν με μία νέα γι' αυτούς θρησκεία, η οποία τους προκαλεί ενδιαφέρον.

Στα μέσα του 15ου αιώνα είχαν καταληφθεί σχεδόν όλες οι περιοχές της πάλαι ποτέ Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και είχε φτάσει η ώρα να καταλυθεί και τυπικά αυτό το κράτος. Αφού ήταν «θέλημα θεού η Πόλη να τουρκέψει» -όπως μπόλιαζαν οι παπάδες το λαό με ηττοπάθεια- τί αξία είχε η υπεράσπισή της;

(Στέλιος Φραγκόπουλος, Stelios Frangopoulos)

(βλέπε επίσης >>>)

Περί ξυρίσματος και κωδονοκρούστη

Προ ημερών αναρτήθηκε σ' αυτό το blog ένα παλιό κείμενο του γνωστού συγγραφέα Νίκου Δήμου, το οποίο κυκλοφορεί ακόμα στο Internet παραποιημένο. Άμα τη δημοσιεύσει αυτού του κειμένου, ενεργοποιήθηκαν ομάδες γυναικών και μεμονωμένες κυρίες και δήλωσαν την απαξίωσή τους! Μερικές μου έγραψαν ιδιωτικά τη γνώμη τους. Αίσχος! Ανάθεμα! Ήταν μερικά από τα συνοπτικά σχόλιά τους. Μία από τις αναγνώστριες, η φίλη μου Ισμήνη, έγραψε μια αναλυτικότερη απάντηση, την οποία παραθέτω εδώ... Κτυπάνε καμπάνες λοιπόν...

Κύριε Δήμο μου,

Γιατί τόση φασαρία πια για λίγες τρίχες παραπάνω;

Και γιατί παρακαλώ γκρινιάζετε για το καθημερινό ξύρισμα; Εσείς το επιβάλλατε στον εαυτό σας. Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, είχαν γένια, γενειάδες, γενάκια όλων των ειδών και των χρωμάτων. Ίσια, κατσαρά, στριφτά, φουντωτά. Άσπρα, μαύρα, ασπρόμαυρα, μαυρόασπρα, καστανά, ξανθά, κόκκινα κ.λπ. κ.λπ. Και δεν πιστεύω ότι η Ασπασία, η Καλλιρρόη ή η Πραξιθέα, να γκρίνιαζαν τόσο πολύ για το γδάρσιμο στα μάγουλα ή στο πηγούνι όταν τις φιλούσαν.

Εσείς το εφαρμόσατε, για ποιους λόγους δεν ξέρω και ούτε μ’ ενδιαφέρει. Και μετά; Μετά … το γενικεύσατε, το ξύρισμα εννοώ. Ξυρίσατε εκτός από το πρόσωπο, μασχάλες, στήθος, χέρια, πόδια και ... τα πάντα! Σαν 15χρονοι έφηβοι είστε όταν γδύνεστε και άνευ τρωτότητας, όπως υπαινίσσεστε!

Μας στερήσατε τη χαρά να απολαμβάνουμε την αγωνία σας στην ξαφνική … διακοπή μας, για να βγάλουμε χαριτωμένα με τα 2 δάχτυλα μας 1 τρίχα από το στόμα μας.

Εσείς καταπατήσατε τα χωράφια μας. Βάλατε πόδι στο βασίλειό μας στην κουζίνα και στις κατσαρόλες, αλλά όχι του σπιτιού σας απαπαπα! ... Εκεί πια το θεωρείτε άκρως υποτιμητικό.

Βγήκατε στην κοσμική αρένα και τον τίτλο της «μαγείρισσας» τον μπουρδουκλώσατε και τον μετατρέψατε σε ΣΕΦ, με πολύπλοκες, δυσνόητες και άγευστες δημιουργίες, μόνο και μόνο για να φορέσετε «Χρυσό Σκούφο». Ακόμα και στην σκούφια μας αλλάξατε το γένος και την κάνατε στα μέτρα σας και στο γένος σας.

Κάνατε διαχωρισμό επαγγελμάτων σε αντρικά και γυναικεία. Αν δε κάποια γυναίκα κάνει ένα αντρικό επάγγελμα π.χ. οδηγού ταξί, νταλικιέρισσας, καρδιοχειρουργού, σκουπιδιάρισσας, δεν της αναγνωρίζετε ικανότητα, αλλά ότι δουλεύει σαν άντρας.

Αν ένας άντρας έχει χαρακτήρα όχι δυνατό ή κουτσομπολεύει, λέτε … μμμμμμ σαν γυναικούλα κάνει και μάλιστα σαν Κατίνα, γιατί δεν καταδέχεστε να κατηγοριοποιήσετε ένα αντρικό όνομα για αυτές τις περιπτώσεις.

Και εμείς πληρώνουμε για το σεξ με πολλές παραλλαγές, όπως κάνοντας σεξ:

• με τον στον σύζυγο (ψυχική πληρωμή), εις τον οποίον παρέχουμε καθημερινές υπηρεσίες, άνευ μισθού και χωρίς ΦΠΑ, βέβαια,
• με τον εραστή, εις τον οποίον κάνομε δωράκια, διότι ο σύζυγος παρέχει αφειδώς αλλού τις υπηρεσίες του κάνοντας και … δώρα,
• με τον γκόμενο, τον εξαργυρώνουμε με τριψήφιες επιταγές. Τι να γίνει, η κλιμακτήριος ανεβάζει τη λίμπιντο και οι ρυτίδες θέλουν οικονομική ενίσχυση για να μην φαίνονται στο φως!

Κύριε Δήμο μου , πιστέψτε με αγαπάμε τους φαλλούς σας, και τους απολαμβάνουμε ποικιλοτρόπως. Αν δε ο κωδωνοκρούστης είναι καλός και έμπειρος, ο ήχος από τις καμπάνες φτάνει μέχρι τα ουράνια, κύριε Δήμο μου!

Ισμήνη

«Δυναστεία Χριστινάκη» II

...

Πριν από λίγο καιρό δημοσιεύτηκε εδώ η ιστορία με την οικογένεια Χριστινάκη, της οποίας τα μέλη, μαζί με γαμπρούς και άλλους συγγενείς, διορίζονται σταδιακά σε θέσεις εκπαιδευτικού προσωπικού στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Τώρα επανήλθε ο δημιουργός του blog GURF και καθηγητής στην Αμερική Θέμης Λαζαρίδης στο θέμα, στέλνοντας ανοικτή επιστολή στον Υπουργό Παιδείας. Ακολουθεί το κείμενο αυτής της επιστολής:

Τι συμβαίνει στο τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας του ΕΚΠΑ;

Υπουργό Παιδείας κ. Άρη Σπηλιωτόπουλο
Κοινοποίηση: Πρύτανη ΕΚΠΑ καθηγ. κ. Χ. Κίττα

Αγαπητέ κ. Υπουργέ,

τον τελευταίο καιρό έχουν δει τη δημοσιότητα αρκετές πληροφορίες για το τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας του ΕΚΠΑ. Στο τμήμα αυτό είναι καθηγητές ο Παναγιώτης και η Ελένη Χριστινάκη (ζεύγος). Η κόρη τους Ειρήνη Χριστινάκη έλαβε διδακτορικό με επιβλέποντα τον πατέρα της το 2004 και εξελίχθηκε σε τακτική καθηγήτρια μέσα σε 4 χρόνια! Πρόσφατα η άλλη κόρη, Όλγα Χριστινάκη, έγινε δεκτή για μεταπτυχιακό με επιβλέπουσα την αδελφή της. Τον περασμένο Δεκέμβριο έκαναν δεκτό για διδακτορικό τον υιό, Επαμεινώνδα Χριστινάκη, πτυχιούχο Παιδαγωγικής Ακαδημίας. Ο γαμπρός της οικογένειας, Αθανάσιος Γλάρος, σύζυγος της Ειρήνης Χριστινάκη διδάσκει ως επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας. Τι είναι το τμήμα αυτό κύριε Υπουργέ, οικογενειακή επιχείρηση;

Δεν είναι η οικογένεια Χριστινάκη το μόνο παράδειγμα νεποτισμού στο εν λόγω τμήμα. Η Διοτίμα Λιαντίνη, κόρη της τέως προέδρου του τμήματος Νικολίτσας Γεωργοπούλου-Λιαντίνη, έλαβε διδακτορικό το 2001 από τη φιλοσοφική σχολή. Έλαβε επίσης και πτυχίο από το τμήμα κοινωνικής θεολογίας το 2002. Το διάστημα 1999-2001 ήταν διδάσκουσα ΠΔ/407 στο ίδιο τμήμα. Δηλαδή, για δύο χρόνια ήταν ταυτόχρονα διδάσκουσα και φοιτήτρια! Αυτό πρέπει να είναι παγκόσμια πρωτοτυπία! Το διδακτορικό της απονεμήθηκε στις 30/5/2001 και διορίστηκε λέκτορας στο τμήμα κοινωνικής θεολογίας στις 19/11/2001. Πότε έγινε η προκήρυξη, πότε έγινε η εισήγηση, πότε έγινε η κρίση, πότε έγινε η αλληλογραφία τμήματος-πρυτανείας-υπουργείου και επιστροφή, πότε βγήκε ΦΕΚ, μεσολαβούντος μάλιστα και του καλοκαιριού; Για «κοινούς θνητούς» οι διαδικασίες αυτές παίρνουν χρόνια.

Υπάρχουν και άλλα περίεργα στο τμήμα αυτό: Π.χ. ο κ. Τσιτσίγκος διορίστηκε λέκτορας το 2004. Μέσα σε 5 χρόνια έγινε αναπληρωτής καθηγητής. Ταυτόχρονα αναφέρει στο βιογραφικό του ότι είναι υποψήφιος διδάκτωρ στο τμήμα Ψυχολογίας. Σε όλη μου την ακαδημαϊκή ζωή πρώτη φορά συναντώ το φαινόμενο κάποιος να είναι ταυτόχρονα μέλος ΔΕΠ και υποψήφιος διδάκτωρ. Κάθε μία από αυτές τις ασχολίες απαιτεί πλήρη αφοσίωση. Πώς μπορεί κανείς να κάνει σωστά και τις δύο ταυτόχρονα;

Κύριε υπουργέ, το Σύνταγμα καθορίζει ότι τα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης τελούν υπό την εποπτεία του Κράτους. Ο εκπρόσωπος του Κράτους σήμερα είστε εσείς. Θα μπορούσατε να συστήσετε μια επιτροπή διερεύνησης των τεκταινόμενων στο τμήμα Κ.Θ. του ΕΚΠΑ τα τελευταία 10 χρόνια. Η επιτροπή αυτή θα πρέπει να απαρτίζεται από ανεξάρτητους ακαδημαϊκούς από άλλα πανεπιστήμια. Θα εξετάσει τα πρακτικά των εκλογών, θα λάβει ένορκες καταθέσεις από τους εμπλεκόμενους, και θα συντάξει ένα πόρισμα το οποίο θα δημοσιοποιηθεί.

Η επιτροπή θα εξετάσει πρώτα από όλα αν υπήρξαν παραβάσεις του νόμου. Αν υπήρξαν, θα πρέπει να διαταχθούν πειθαρχικές ή και ποινικές κυρώσεις. Αν δεν υπήρξαν παραβάσεις του νόμου, τα συμπεράσματά της θα μας επιτρέψουν να δούμε πού υστερεί το σημερινό νομικό πλαίσιο για να το διορθώσουμε. Πρέπει να στείλετε το μήνυμα ότι τα πανεπιστήμια δεν είναι ξέφραγο αμπέλι. Επειδή η υπόθεση αυτή έχει ήδη λάβει μεγάλη δημοσιότητα, τυχόν αδράνεια εκ μέρους σας αναπόφευκτα θα έχει πολιτικό κόστος.

Θέμης Λαζαρίδης
Καθηγητής Χημείας
City College, of the City University of New York

(βλέπε επίσης >>>)

Οι καλόγεροι

του Κωστή Παλαμά

Είμαστ' οι άνεργοι και οι άχαροι,
και της ζωής είμαστ' εμείς οι καταλαλητάδες,
για να πατάμε και να σβήνουμε είμαστε
τα ωραία και τ' αληθινά, τ' άνθια και τις λαμπάδες.

Τον ήλιο και τα ηλιόχαρα οχτρευόμαστε,
και τις αγάπες της καρδιάς και του παιδιού τα γέλια,
με νεκροσάβανο σκεπάζουμε
το Λόγο τον τετράψυχο στα γαληνά Βαγγέλια.

Είμαστ' ο κούφιος ήχος ο παράταιρος
στων κεραυνών το ταίριασμα και στων κελαιδημάτων,
χαλάσματα και σκιάχτρα κάνουμε
τους θείους ναούς και τα λευκά κορμιά των αγαλμάτων.

Μα να ο ραγιάς τα σύντριψε τα σίδερα,
«Ζωή!» ο Τεχνίτης έκραξε, Σοφέ, αλαλάζεις «Νίκη!»
φύγαμε τότε και τρυπώσαμε
μέσ' στων ερήμων τις μονιές και γίναμεν οι λύκοι.

Και τώρα κάθε που απαντήσουμε
την Υπατία την άτρομην Ιδέα την αστρομάτα,
τη σφάζουμε, τη χιλιοκομματιάζουμε,
και - ω λύσσα! - τα κομμάτια της τα ρίχνουμε στη στράτα.

Ο Άρειος Πάγος απέρριψε την αναίρεση του Παντελεήμονα

Δέκα ημέρες μετά την "απαλλαγή" Παντελεήμονος, πρέπει τώρα να ακολουθήσει η καθαίρεσή του!

(ΒΗΜΑ, 20/3/2009)

Σεισμικές δονήσεις πολλών ρίχτερ προκαλεί στην Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος η απόφαση του Αρείου Πάγου να μη δεχθεί την αίτηση αναίρεσης του Μητροπολίτη πρώην Αττικής κ. Παντελεήμονος, καθώς θα πρέπει πλέον να προχωρήσει στην καθαίρεσή του, δέκα μόλις ημέρες μετά την απόφαση απαλλαγής του από τη 12μελή Ιερά Σύνοδο.

Μητροπολίτες και κληρικοί επικοινωνούσαν με τις υπηρεσίες της Μονής Πετράκη, όπου βρίσκεται η Ιερά Σύνοδος, προκειμένου να ενημερωθούν για την απόφαση του Αρείου Πάγου και τα όσα προβλέπει ακριβώς το άρθρο 160 του νόμου περί εκκλησιαστικής δικαιοσύνης, το οποίο θα πρέπει να εφαρμοστεί για πρώτη φορά από το 1932 οπότε και ψηφίστηκε. Σύμφωνα με το άρθρο: «Ο αρμόδιος εισαγγελεύς, καταστάσης αμετακλήτου της αποφάσεως του Κοινού Ποινικού Δικαστηρίου, ανακοινοί ταύτην εν αντιγράφω προς τον πρόεδρον της Ιεράς Συνόδου, προκαλεί την υπό του αρμοδίου εκκλησιαστικού δικαστηρίου καθαίρεσιν του καταδικασθέντος άνευ ετέρας τινός διαδικασίας και ανακοινοί πάραυτα την γενομένην καθαίρεσιν εις τον ανακοινώσαντα την ποινικήν απόφασιν εισαγγελέα».

Στους κόλπους της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος επικρατούν διαφορετικές απόψεις. Μια μικρή ομάδα συμπαρατάσσεται με την αθωωτική απόφαση που έλαβαν οι επτά ιεράρχες που απάλλαξαν τον Μητροπολίτη πρώην Αττικής. Μάλιστα υποστηρίζουν ότι δεν μπορεί η απόφαση του Αρείου Πάγου να είναι δεσμευτική για την Εκκλησία αφού, όπως λένε, «οι Ιεροί Κανόνες υπερισχύουν των νόμων του κράτους». (Ναι, ναι, εκεί έχουν φτάσει, είναι υπεράνω νόμων και κοινωνίας, είναι μικροί θεοί, κάτι σαν μάγοι ή αερικά...)

Oι απόψεις αυτές προκάλεσαν την οργή άλλων ιεραρχών, οι οποίοι δήλωσαν ότι «ο νόμος είναι δεδομένος και πρέπει να εφαρμοστεί άμεσα». Ακόμη προσέθεσαν ότι κινδυνεύει με αυτές τις αντιλήψεις η Ιεραρχία να αποδοκιμαστεί από την κοινωνία και να δημιουργήσει προϋποθέσεις για τον χωρισμό Εκκλησίας και Κράτους. Μάλιστα στηλίτευσαν τη στάση των συνοδικών ιεραρχών, οι οποίοι, όπως έλεγαν, οδήγησαν σε αδιέξοδο και την Ιεραρχία, αλλά και σε καθαίρεση τον Μητροπολίτη πρώην Αττικής. (Έχει ήδη αποδοκιμαστεί από την κοινωνία, ο διαχωρισμός είναι αναπότρεπτος για να ισιώσει η κατάσταση!)
[...] (πλήρες κείμενο >>>)

(βλέπε επίσης >>>)

Φωτιά, Φως και τεχνητός φωτισμός

...

Η αξιοποίηση της φωτιάς πρέπει να αποτελεί την πρώτη κατάκτηση όλων των πολιτισμών που αναπτύχθηκαν στη Γη, για φωτισμό, θέρμανση και μαγείρεμα. Κάποιος πρόγονος, εκτιμάται ο «Όρθιος άνθρωπος» (Homo erectus), έκανε πριν από περίπου μισό εκατομμύριο χρόνια τα πρώτα βήματα για να χρησιμοποιήσει τη φωτιά. Ποια φωτιά; Αυτή που έβλεπε να βγαίνει από ηφαίστεια και να καταλήγει στους πρόποδες των ηφαιστειακών κώνων, καθώς επίσης αυτή που έβλεπε να δημιουργείται από τον ουρανό με κεραυνούς, δηλαδή «εκ θεού».

Κάποιοι τολμηροί πρόγονοι πρέπει να πήραν στο χέρι τους αναμμένα κλαδιά δέντρων και να πειραματίστηκαν με τη φωτιά, να διαπίστωσαν ότι αυτή θερμαίνει ή καίει, ότι φωτίζει, «ψήνει» το κρέας κ.ο.κ. Τα καμένα ζώα από κάποια πυρκαγιά του δάσους, ελάφια, κάπροι κ.ά. που έβρισκαν στα αποκαΐδια οι πρωτόγονοι άνθρωποι, προσφέρονταν καλύτερα για φάγωμα και διατηρούνταν μεγαλύτερο διάστημα από ότι τα άψητα. Με έναν αναμμένο δαυλό πρέπει να έδιωξαν και τα ζώα από τις σπηλιές, ιδίως τις επικίνδυνες αρκούδες που ξεχειμώνιαζαν εκεί, και να εγκαταστάθηκαν οι ίδιοι με τα μέλη της ευρύτερης οικογένειάς τους.

Παράσταση σατύρων που χορεύουν γύρω από

τον Προμηθέα που τους παρέχει τη φωτιά.

Σε όλες τις μυθολογίες και λαϊκές παραδόσεις των μεταγενέστερων λαών έχουν διασωθεί ιστορίες για την κατάκτηση της φωτιάς. Άλλοτε ένας ήρωας (Προμηθέας!) κι άλλοτε ένα μυστηριώδες θηρίο ανακαλύπτει ή υποκλέπτει ή μεταφέρει το μυστικό της φωτιάς, πράγμα που δηλώνει, πόσο σημαντικό ήταν αυτό το γεγονός για την εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού. Η φωτιά απέκτησε έκτοτε, ως πηγή φωτός και θερμότητας, τη βαθιά ψυχολογική δύναμη που διατηρεί μέχρι σήμερα για τους ανθρώπους.

Σ' αυτές τις εποχές πρέπει να ανάγονται ακόμα, αφενός η καθιέρωση των πρώτων δοξασιών για πνεύματα, δαίμονες και θεούς και αφετέρου η συγκρότηση ιερατείου για την επικοινωνία με αυτά τα πνεύματα. Σε όλες τις θρησκείες παίζει η φωτιά, είτε παλαιότερα με τις θυσίες, είτε μεταγενέστερα απλώς με το άναμα κεριών και θυμιαμάτων, ένα ιδιαίτερο ρόλο.

Έτσι προέκυψε μία κάστα ανθρώπων, οι κομιστές και διαχειριστές της φωτιάς οι οποίοι, στην πορεία των αιώνων και χιλιετιών απέκτησαν στα μάτια των ομοφύλων τους γιγάντιες διαστάσεις επιβλητικών ανθρώπων που διέθεταν υπερφυσικές δυνάμεις, επικοινωνούσαν με τον «ουρανό» και κατείχαν υπέρτατα μυστικά και οι οποίοι μπορούσαν να ελέγχουν και εξουσιάζουν τις μικρές κοινωνίες, αφού «αποφάσιζαν» με τη διάθεση ή αφαίρεση της φωτιάς για ζωή και θάνατο. Οι ευνοούμενοι αυτού του «ιερατείου», των πρώτων «ιερωμένων», έτρωγαν και θερμαίνονταν με τη μαγική ή θεϊκή φωτιά, οι απόβλητοι έμεναν εκτός θερμαινόμενης σπηλιάς και εκτός συσσιτίου με μαγειρεμένο φαγητό, δηλαδή παραδίδονταν στις κακουχίες της φύσης (Αν. Βακαλούδη: «Η γένεση του θεϊκού ανθρώπου στις αρχαίες θρησκείες»).

Στο πλαίσιο αυτής της παρουσίασης θα ασχοληθούμε με τη φωτιά μόνο ως προς τη φωτιστική ιδιότητά της και με τις κυριότερες τεχνικές φωτισμού που επινοήθηκαν στην ανάπτυξη του πολιτισμού και της τεχνολογίας.

(click)

::

Αριστερά: Λιχνάρια, Δεξιά: Παρέλαση και κοντσέρτο ορχήστρας υπό το φως πυρσών.

Μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα ο φωτισμός γινόταν κυρίως με πυρσούς (δάδες ή δαυλούς) και λιχνάρια. Οι πυρσοί είναι ξύλινα ραβδιά που κρατιούνται στο χέρι ή στερεώνονται στον τοίχο, τα οποία είναι περιτυλιγμένα με λινάρι, εμποτισμένο σε εύφλεκτη ουσία. Λιχνάρι είναι μια, συνήθως φορητή, συσκευή που αποτελείται από δοχείο με λάδι ή λίπος προ καύση και από φιτίλι, το οποίο τραβάει μέσα του το λάδι και συντηρεί έτσι τη φλόγα στο άνω άκρο του.

Υπάρχουν περιγραφές και πίνακες από τα τέλη του 18ου αιώνα, όπου η ορχήστρα πέρναγε παιανίζοντας υπό το φως πυρσών μέσα από την πόλη για να μεταβεί στη βίλα κάποιου ευγενούς, όπου δινόταν δεξίωση. Εκεί, πάλι υπό το φως δεκάδων πυρσών, είχε μαζευτεί η καλή κοινωνία της πόλης και εκτελείτο η μουσική συναυλία. Η εικόνα, από τη σημερινή σκοπιά ιδωμένη, πρέπει να παρέπεμπε στο χειρότερο σημερινό πανηγύρι σε ερημική τοποθεσία. Ήδη τον επόμενο αιώνα είχε αλλάξει ριζικά η κατάσταση με τις εφαρμογές της τεχνολογίας!

Χημικός φωτισμός

Ο Philippe Lebon (Λεμπόν, 1767-1804), νέος μηχανικός, ενήμερος για τις μελέτες του Λαβουαζιέ για το υδρογόνο και παθιασμένος για τις τεχνικές φωτισμού με τη βοήθεια της χημείας, προσπαθεί να αξιοποιήσει για θέρμανση και φωτισμό το αέριο που εκλύεται από την καύση του ξύλου (gaz d'éclairage, φωταέριο). Το 1799 και το 1801 καταθέτει ο Λεμπόν πολλές ευρεσιτεχνίες που αναφέρονται σε «θερμολάμπες και σόμπες που θερμαίνουν με οικονομία…»

Ο Λεμπόν ονειρεύεται να φωτίσει το Παρίσι με το αέριό του και προτείνει στην κυβέρνηση να αγοράσει και αναπαραγάγει τα μηχανήματά του. Δεν παίρνει καμιά απάντηση, γιατί οι κυβερνητικοί σύμβουλοι δεν αντιλαμβάνονται τους τεχνικούς συσχετισμούς, τότε δεν γνώριζαν ακόμα τη θερμοδυναμική και τις ενεργειακές σχέσεις.

Ο Λεμπόν επιχειρεί μια τεράστια διαφημιστική εκστρατεία με δικά του οικονομικά μέσα, ώστε να πειστεί και πιεστεί η κυβέρνηση να υιοθετήσει τις επινοήσεις του. Για το σκοπό αυτό νοικιάζει ένα αρχοντικό στο κέντρο του Παρισιού και το φωτίζει μεγαλοπρεπώς με αέριο. Το έτος 1801 φωτίστηκαν εντυπωσιακά σαλόνια, πρόσοψη, το πάρκο και μια σπηλιά. Παρά την επιτυχία και τη μεγάλη εντύπωση που προκάλεσε η προσπάθεια, η κυβέρνηση έμεινε ασυγκίνητη.

Ήταν η εποχή που όλα αποφασίζονταν κεντρικά και, συχνότατα, από τον ίδιο τον Ναπολέοντα. Κάπως έτσι απέρριψε ο στρατηγός την ίδια περίπου εποχή και την ιδέα του Αμερικάνου Robert Fulton (Φούλτον, 1765-1815) για την κατασκευή ενός πολεμικού ατμοκίνητου πλοίου. Ο περιγραφόμενος σε «αγιογραφίες» ως ιδιοφυής Ναπολέων αναρωτιόταν κατά την παρουσίαση των ιδεών του Φούλτον, «πώς είναι ποτέ δυνατόν να κινηθεί ένα πλοίο χωρίς πανιά;» Στο τέλος, μετά από πολλές συζητήσεις, συνόψισε ο στρατηγός τα συμπεράσματα λέγοντας περίπου ότι «αποκλείεται να κρύβεται στον καπνό η ίδια δύναμη που έχει μέσα του ο αέρας»!

Κάτι ανάλογο πρέπει να συνέβη και με τον «χημικό φωτισμό» του Λεμπόν, με αποτέλεσμα κανείς να μην τολμάει να στηρίξει ή να εκφραστεί ευνοϊκά για εκείνη την προσπάθεια. Οι εργοστασιάρχες «δεν πιστεύουν στο μέλλον της», τη στιγμή που δεν υπήρχε εναλλακτική λύση, διάφοροι αυλικοί κόλακες (Κλεμάν, Ντεζόρμ) θεωρούσαν την εφεύρεση «ένα αστείο» και ο συγγραφέας Charles Nodier (1780-1844) χρησιμοποιούσε το συγγραφικό ταλέντο του για να γελοιοποιήσει τον Λεμπόν.

Ο ίδιος ο Λεμπόν καταστράφηκε οικονομικά και πέθανε σε ηλικία 37 ετών. Λέγεται ότι πικραμένος και απογοητευμένος είχε γράψει σε επιστολή προς αντιπάλους του, «Messieurs les Anglais, eclairez les premiers!» (Κύριοι Άγγλοι, φωτίστε πρώτοι!), υπονοώντας ότι μοιραία θα αποκτούσε το προβάδισμα σ’ αυτή την τεχνολογία η Αγγλία. Το φωταέριο διαδόθηκε τελικά μετά τα μέσα του 19ου αιώνα, έχοντας χάσει πράγματι η Γαλλία την τεχνολογική πρωτοπορία.

Στην Αγγλία έχει δοκιμάσει ο William Murdoch ήδη το έτος 1798 να φωτίσει με φωταέριο το εργοστάσιο «Bolton & Watt». Στην πρώτη δεκαετία του 19ου αιώνα επεκτείνεται ο φωτισμός με φωταέριο, κυρίως σε χημικές βιομηχανίες, επειδή εκεί είναι διαθέσιμες οι πρώτες ύλες ή και σχετικά χημικά παραπροϊόντα. Το έτος 1810 ιδρύει ο Μέρντοχ με ένα βιομήχανο, ονόματι Winsor, την εταιρία «Chartered Gas Light & Coke Co.», της οποίας ο διευθυντής Christian friedrich Accum (Άκουμ, 1769-1838) θέτει το έτος 1815 σε κυκλοφορία ένα εγχειρίδιο «Treatise on Gas Lighting». Με αυτό κάνει ο Άκουμ ευρύτερα γνωστή και κατανοητή την τεχνολογία του «χημικού φωτισμού», οπότε αρχίζει να εγκαθίσταται το δίκτυο δημοτικού φωτισμού στο Λονδίνο.

Εντωμεταξύ, ο Winsor περνάει τη Μάγχη και αρχίζει να εφαρμόζει το φωτισμό στο Παρίσι, εκεί που απέτυχε πριν από 2 περίπου δεκαετίες ο Λεμπόν. Φωταγωγείται η στοά του Πανοράματος και το Palais Royal, το έτος 1819 η Place du Carrousel. Οι διάφορες εταιρίες που δημιουργήθηκαν στο Παρίσι συγχωνεύονται το έτος 1855 στην «Παρισινή Εταιρία Φωτισμού και θέρμανσης με Αέριο».

Εκείνη την εποχή αρχίζει η ευρύτερη χρήση του φωταερίου σε ευρωπαϊκές πόλεις. Το έτος 1856 αποφασίστηκε με νόμο να φωταγωγηθούν οι οδοί και πλατείες της Αθήνας, προβλέποντας εγκαταστάσεις παραγωγής και δίκτυο διανομής φωταερίου (το σημερινό «Γκάζι»). Ουσιαστικά το δίκτυο δημόσιου φωτισμού άρχισε να λειτουργεί στο κέντρο της Αθήνας για δημοτικό φωτισμό και για τα σπίτια μερικών λίγων εύπορων Αθηναίων, το έτος 1862.

Ηλεκτρικός φωτισμός

Η εφεύρεση της ηλεκτρικής μπαταρίας το έτος 18ΟΟ άνοιξε το δρόμο στους ερευνητές για εξήγηση διαφόρων ηλεκτρικών φαινομένων και αναζήτηση νέων εφαρμογών. Η πρώτη μεγάλη εφεύρεση μετά το αλεξικέραυνο αφορούσε τον ηλεκτρικό φωτισμό. Σύντομα διαπιστώθηκε ότι μεταλλικά σύρματα και κομμάτια άνθρακα θερμαίνονταν, όταν περνούσε από αυτά ρεύμα. Και σε περίπτωση υψηλών ρευμάτων, αυτοί οι αγωγοί πυρακτώνονταν και ακτινοβολούσαν. Η πρώτη σχετική αναφορά οφείλεται στον Humphrey Davy (Ντέιβυ, 1778-1829) και η πρώτη δημόσια επίδειξη με διέλευση ισχυρού ρεύματος από σύρμα λευκόχρυσου έγινε το 18Ο2.

Δυστυχώς, αυτό το θαύμα της τεχνικής διαρκούσε λίγο, γιατί το σύρμα «καιγόταν». Μέχρι το 18Ο9 έκαναν ο Ντέιβυ και άλλοι ερευνητές πολλά πειράματα για να διατηρήσουν το φως για μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά χωρίς επιτυχία. Τελικά παρουσίασε ο επίμονος αυτός ερευνητής το 1813 την πρώτη λυχνία τόξου, η οποία φώτιζε για αρκετά λεπτά το χώρο επιδείξεως. Επρόκειτο για βολταϊκό τόξο που δημιουργείτο μεταξύ δύο τεμαχίων άνθρακα, των οποίων τα άκρα βρίσκονταν σε απόσταση περίπου 1 mm.

Βέβαια, αυτό που δεν έβλεπαν οι θεατές του πειράματος, γιατί ήταν κρυμμένο πίσω από ένα παραβάν, ήταν η τροφοδοσία αυτής της λάμπας που αποτελείτο από μια διάταξη τροφοδοσίας με 2.000 βολταϊκά στοιχεία. Αν και η τεχνική διάταξη δεν ήταν ακόμα ώριμη για αξιοποίηση, όπως συμβαίνει τις περισσότερες φορές με τις σημαντικές εφευρέσεις, είχε αποδειχθεί η δυνατότητα του ηλεκτροφωτισμού.

Η αναζήτηση λύσης σ' αυτό το τεχνολογικό θέμα κράτησε αρκετές δεκαετίες ακόμα. Με κύριο στόχο τον εντοπισμό υλικών που δεν θα καίγονταν στην ατμόσφαιρα, μετά από κάποιο χρόνο πυρακτώσεώς τους. Η αρχική λύση του Ντέιβυ βελτιώθηκε με άνθρακα καλύτερης ποιότητας και γεωμετρίας και με ένα μηχανισμό αυτόματου ελέγχου, ο οποίος διατηρούσε τους δύο ακροδέκτες σε σταθερή απόσταση, ώστε να μη σβήνει το τόξο.

Έτσι, το 1844 ηλεκτροφωτίστηκε πανηγυρικά η Place de la Concorde στο Παρίσι και το νέο έκανε αμέσως το γύρο του κόσμου, ως τεχνολογική κατάκτηση. «Ένας ήλιος άναψε μέσα στη νύχτα», έγραψαν οι εφημερίδες της εποχής! Για την κατασκευή αυτού του φωτισμού είχαν εργαστεί ο μηχανικός Louis-Joseph Deleuil (Ντελέιλ, 1795-1862) και ο Φυσικός Jean Bernard Leon Foucault (Φουκό, 1819-1868). Το παράδειγμα το Παρισιού έσπευσαν να αντιγράψουν κι άλλες μεγάλες πόλεις της Ευρώπης, αν και η λύση του βολταϊκού τόξου δεν ήταν τεχνικά ολοκληρωμένη.

Ο φωτισμός με βολταϊκό τόξο της Place de la Concorde

Αφενός τα ηλεκτρόδια απαιτούσαν συχνή συντήρηση, αφετέρου η τροφοδοσία με ηλεκτρική ενέργεια στηριζόταν ακόμα σε ακριβές και ογκώδεις μπαταρίες. Η οριστική λύση του προβλήματος επήλθε με την κατασκευή λυχνιών κενού (Edison κ.ά.) και με την κατασκευή αποδοτικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, είτε με ατμοκίνηση μεταφερόμενες, είτε σταθερές με υδατόπτωση κτλ. Για το σκοπό αυτό έπρεπε όμως να εφευρεθούν πρώτα οι ηλεκτρικές γεννήτριες με περιστρεφόμενο δρομέα.

Στις αρχές του 20ου αιώνα υπήρχαν αυτοδύναμες μονάδες φωτισμού, πάνω σε άμαξα. Μία ατμομηχανή κινούσε με ιμάντες δύο (τότε ακόμα) ογκώδεις γεννήτριες, οι οποίες έδιναν φωτισμό σε δύο λαμπτήρες. Το «μοντέρνο» όχημα της εποχής συρόταν από 2 άλογα, σε όποιο εξωτερικό χώρο υπήρχε ανάγκη νυχτερινού φωτισμού… Η φωτογραφία που ακολουθεί δείχνει μια άμαξα ηλεκτροφωτισμού από το έτος 1905, όπως εκτίθεται στο Τεχνολογικό Μουσείο του Μονάχου.


Ο ηλεκτροφωτισμός έκανε την εμφάνισή του στην Αθήνα το έτος 1889, αρχικά στο κέντρο της πόλης. Το 1894 ιδρύθηκε η «Ελληνική Ηλεκτρική Εταιρεία», η οποία κατασκεύασε εργοστάσιο μεγάλης ισχύος στο Φάληρο (βομβαρδίστηκε στο β' παγκόσμιο πόλεμο). Το ρεύμα που παραγόταν, επαρκούσε για τις ανάγκες του δημόσιου ηλεκτροφωτισμού στο πολεοδομικό συγκρότημα Αθήνα-Πειραιά. Οι πρώτες λάμπες ήταν με βολταϊκό τόξο, λίγο αργότερα τοποθετήθηκαν λαμπτήρες πυρακτώσεως.

(βλέπε επίσης για τη διαμάχη μεταξύ συνεχούς και εναλλασσόμενου ρεύματος >>>)

(Από την «Ιστορία της Τεχνολογίας»)