Γράμμα από τη Νέα Υόρκη
(ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΓΙΑΝΝΟΥΤΣΟΥ, ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 02/01/2009)
Το πώς προήλθε το Σύμπαν, σχηματίστηκαν τα άστρα και οι πλανήτες, εμφανίστηκε η ζωή και προέκυψε η ευφυΐα είναι μερικά από από τα πιο βασικά ερωτήματα της επιστήμης σήμερα. Στο βιβλίο τους «Origins of Life in the Universe» (Εκδόσεις «Cambridge University Press») οι R. Jastrow και Μ. Rampino μας εισάγουν σ' ένα νέο επιστημονικό πεδίο, την Αστροβιολογία, που μελετά το πώς εμφανίστηκαν η ζωή και η ευφυΐα στο Σύμπαν.
Και οι δύο συγγραφείς ασχολούνται με την έρευνα στην Αστροβιολογία. Ο R. Jastrow είναι διευθυντής στο Goddard Institute for Space Studies της NASA και πρώτος πρόεδρος της επιτροπής της NASA για την εξερεύνηση της Σελήνης. Ο Μ. Rampino ερευνά την ηφαιστειακή δραστηριότητα της Γης, τις κλιματικές αλλαγές και τον ρόλο των καταστροφικών γεγονότων στην ιστορία της ζωής στον πλανήτη μας.
Χρησιμοποιώντας υλικό από τη Φυσική, τη Χημεία, τη Βιολογία, την Αστρονομία και τη Γεωλογία οι συγγραφείς προσπαθούν να καταγράψουν το χρονικό των γεγονότων που οδήγησαν στο να φτάσουμε, ύστερα από δισεκατομμύρια χρόνια, από το πρωταρχικό Σύμπαν στη δημιουργία της ζωής και της ευφυΐας στον πλανήτη μας.
Σύμφωνα με τα σημερινά επιστημονικά δεδομένα η ιστορία ξεκίνησε πριν από περίπου 14 δισ. χρόνια, όταν το Σύμπαν επεκτάθηκε μετά την κοσμική έκρηξη, γνωστή ως Big Bang. Ετσι ο σπόρος για τα όσα συνέβησαν τα τελευταία δισ. χρόνια φυτεύτηκε τη στιγμή του Big Bang. Κάθε άστρο, πλανήτης και ζωντανός οργανισμός στο Σύμπαν υπάρχει ως αποτέλεσμα γεγονότων που ξεκίνησαν τη στιγμή εκείνη. Ομως ποια ήταν η αιτία της κοσμικής αυτής έκρηξης; Υπήρχε το Σύμπαν πριν από αυτή τη στιγμή, κι αν υπήρχε, πώς ήταν; Τα τρία αυτά ερωτήματα είναι τα βασικά στην Αστροφυσική σήμερα, αλλά οι απαντήσεις παραμένουν μυστήριο.
Παρ' όλα αυτά οι επιστήμονες διαθέτουν μια λεπτομερή αναφορά των γεγονότων που συνέβησαν μετά την κοσμική έκρηξη. Το Σύμπαν εξαπλώθηκε πολύ γρήγορα και από μια φοβερά ζεστή και πυκνή κατάσταση που είχε δημιουργηθεί, άρχισε να ψύχεται καθώς επεκτεινόταν. Αρχικά, δεν υπήρχαν ούτε γαλαξίες ούτε άστρα ούτε πλανήτες. Ομως περίπου ένα δισ. χρόνια αργότερα το επεκτεινόμενο νέφος ύλης και ενέργειας είχε ψυχθεί αρκετά, ώστε να επιτρέψει τον σχηματισμό περιοχών συμπυκνωμένης ύλης. Πρόκειται για τους πρώτους γαλαξίες και τα πρώτα άστρα. Χρειάστηκαν ακόμη 8-9 δισ. χρόνια και τότε, δηλαδή πριν από 4,5 δισ. χρόνια, ο Ηλιος και οι πλανήτες του, συμπεριλαμβανομένης της Γης, εμφανίστηκαν ως συμπυκνώσεις σ' έναν ασήμαντο σπειροειδή γαλαξία - έναν ανάμεσα σε δισεκατομμύρια άλλους γαλαξίες, καθένας εκ των οποίων περιλαμβάνει εκατοντάδες δισεκατομμύρια άστρα.
Και κάποια στιγμή, περίπου ένα δισεκατομμύριο χρόνια μετά τη δημιουργία της Γης, η ζωή εμφανίστηκε στο νερό που κάλυπτε την επιφάνειά της, πράγμα που γνωρίζουμε από τα απολιθώματα που έχουν βρεθεί. Πώς όμως η ζωή αυτή δημιουργήθηκε από ανόργανη ύλη; Παρότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν αρκετές αληθοφανείς θεωρίες, δεν είμαστε σε θέση να πούμε εάν κάποια από αυτές είναι σωστή ή εάν είναι όλες λάθος.
Καίτοι δεν ξέρουμε πώς δημιουργήθηκε η ζωή, από εκεί και μετά γνωρίζουμε αρκετά. Απολιθώματα απλών σαν βακτήρια οργανισμών πρωτοεμφανίζονται σε βράχους πριν από 3,5 δισ. χρόνια. Ιχνη πολυκύτταρων οργανισμών που βρέθηκαν σε βράχους έχουν ηλικία 600 εκατ. χρόνια. Λίγο αργότερα, πριν από 540 εκατομμύρια χρόνια, εμφανίζονται τα απολιθώματα των πρώτων θαλάσσιων ζώων με σκληρό κέλυφος. Και από τη στιγμή αυτή και μετά η καταγραφή της ιστορίας της ζωής γίνεται, χρόνο με τον χρόνο, σχεδόν όλο και πιο πλήρης.
Και οι δύο συγγραφείς ασχολούνται με την έρευνα στην Αστροβιολογία. Ο R. Jastrow είναι διευθυντής στο Goddard Institute for Space Studies της NASA και πρώτος πρόεδρος της επιτροπής της NASA για την εξερεύνηση της Σελήνης. Ο Μ. Rampino ερευνά την ηφαιστειακή δραστηριότητα της Γης, τις κλιματικές αλλαγές και τον ρόλο των καταστροφικών γεγονότων στην ιστορία της ζωής στον πλανήτη μας.Χρησιμοποιώντας υλικό από τη Φυσική, τη Χημεία, τη Βιολογία, την Αστρονομία και τη Γεωλογία οι συγγραφείς προσπαθούν να καταγράψουν το χρονικό των γεγονότων που οδήγησαν στο να φτάσουμε, ύστερα από δισεκατομμύρια χρόνια, από το πρωταρχικό Σύμπαν στη δημιουργία της ζωής και της ευφυΐας στον πλανήτη μας.
Σύμφωνα με τα σημερινά επιστημονικά δεδομένα η ιστορία ξεκίνησε πριν από περίπου 14 δισ. χρόνια, όταν το Σύμπαν επεκτάθηκε μετά την κοσμική έκρηξη, γνωστή ως Big Bang. Ετσι ο σπόρος για τα όσα συνέβησαν τα τελευταία δισ. χρόνια φυτεύτηκε τη στιγμή του Big Bang. Κάθε άστρο, πλανήτης και ζωντανός οργανισμός στο Σύμπαν υπάρχει ως αποτέλεσμα γεγονότων που ξεκίνησαν τη στιγμή εκείνη. Ομως ποια ήταν η αιτία της κοσμικής αυτής έκρηξης; Υπήρχε το Σύμπαν πριν από αυτή τη στιγμή, κι αν υπήρχε, πώς ήταν; Τα τρία αυτά ερωτήματα είναι τα βασικά στην Αστροφυσική σήμερα, αλλά οι απαντήσεις παραμένουν μυστήριο.
Παρ' όλα αυτά οι επιστήμονες διαθέτουν μια λεπτομερή αναφορά των γεγονότων που συνέβησαν μετά την κοσμική έκρηξη. Το Σύμπαν εξαπλώθηκε πολύ γρήγορα και από μια φοβερά ζεστή και πυκνή κατάσταση που είχε δημιουργηθεί, άρχισε να ψύχεται καθώς επεκτεινόταν. Αρχικά, δεν υπήρχαν ούτε γαλαξίες ούτε άστρα ούτε πλανήτες. Ομως περίπου ένα δισ. χρόνια αργότερα το επεκτεινόμενο νέφος ύλης και ενέργειας είχε ψυχθεί αρκετά, ώστε να επιτρέψει τον σχηματισμό περιοχών συμπυκνωμένης ύλης. Πρόκειται για τους πρώτους γαλαξίες και τα πρώτα άστρα. Χρειάστηκαν ακόμη 8-9 δισ. χρόνια και τότε, δηλαδή πριν από 4,5 δισ. χρόνια, ο Ηλιος και οι πλανήτες του, συμπεριλαμβανομένης της Γης, εμφανίστηκαν ως συμπυκνώσεις σ' έναν ασήμαντο σπειροειδή γαλαξία - έναν ανάμεσα σε δισεκατομμύρια άλλους γαλαξίες, καθένας εκ των οποίων περιλαμβάνει εκατοντάδες δισεκατομμύρια άστρα.
Και κάποια στιγμή, περίπου ένα δισεκατομμύριο χρόνια μετά τη δημιουργία της Γης, η ζωή εμφανίστηκε στο νερό που κάλυπτε την επιφάνειά της, πράγμα που γνωρίζουμε από τα απολιθώματα που έχουν βρεθεί. Πώς όμως η ζωή αυτή δημιουργήθηκε από ανόργανη ύλη; Παρότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν αρκετές αληθοφανείς θεωρίες, δεν είμαστε σε θέση να πούμε εάν κάποια από αυτές είναι σωστή ή εάν είναι όλες λάθος.
Καίτοι δεν ξέρουμε πώς δημιουργήθηκε η ζωή, από εκεί και μετά γνωρίζουμε αρκετά. Απολιθώματα απλών σαν βακτήρια οργανισμών πρωτοεμφανίζονται σε βράχους πριν από 3,5 δισ. χρόνια. Ιχνη πολυκύτταρων οργανισμών που βρέθηκαν σε βράχους έχουν ηλικία 600 εκατ. χρόνια. Λίγο αργότερα, πριν από 540 εκατομμύρια χρόνια, εμφανίζονται τα απολιθώματα των πρώτων θαλάσσιων ζώων με σκληρό κέλυφος. Και από τη στιγμή αυτή και μετά η καταγραφή της ιστορίας της ζωής γίνεται, χρόνο με τον χρόνο, σχεδόν όλο και πιο πλήρης.
