(της Ιωάννας Σουφλέρη, ΒΗΜΑ, 17/12/2010)
Στην Υπατία (370-415 μ.Χ.), τη νεοπλατωνική φιλόσοφο, μαθηματικό και αστρονόμο, είναι αφιερωμένο το τελευταίο βιβλίο της συγγραφέως Άννας Γκέρτσου-Σαρρή η οποία εμπνέεται από ιστορικά θέματα. Περιττό ίσως να πούμε ότι η Υπατία όντως υπήρξε πρόσωπο που μπορούσε να εμπνεύσει τους συγχρόνους της, αλλά από ό,τι φαίνεται όχι μόνο. Η κόρη του μαθηματικού και αστρονόμου Θέωνα συνέχισε επάξια στα χνάρια του πατέρα της.
Αφού περιηγήθηκε στην Αθήνα και στην Ιταλία προκειμένου να μαθητεύσει δίπλα σε γνωστά ονόματα νεοπλατωνιστών της εποχής της επέστρεψε στην Αλεξάνδρεια όπου και ανέλαβε την εκεί φιλοσοφική σχολή τους. Η φήμη της ξεπέρασε τα όρια της πόλης και η Υπατία έγινε πόλος έλξης διανοουμένων από όλον τον πολιτισμένο κόσμο. Αν και πολυγραφότατη, τα έργα της δεν έχουν διασωθεί (τα γνωρίζουμε από αναφορές σε αυτά). Έμεινε, δε, στην Ιστορία ως ένα ακόμη θύμα της μισαλλοδοξίας καθώς βρήκε τραγικό θάνατο από τον χριστιανικό όχλο που την κατακρεούργησε και έκαψε τα μέλη της.
Ο θάνατος της Υπατίας δίνει το έναυσμα για να ξετυλιχθεί το κουβάρι της διήγησης του βιβλίου της κυρίας Γκέρτσου-Σαρρή. Κεντρικό πρόσωπο του βιβλίου είναι η Ευδοκία, φίλη της Υπατίας, η οποία διευθύνει μεγάλο εργαστήριο αντιγραφής χειρογράφων ενώ και η ίδια είναι αντιγραφέας, χωρίς όμως να το γνωρίζουν οι άλλοι. Η Ευδοκία δέχεται την επίσκεψη του ανακριτή, ο οποίος καταφθάνει από τη Νέα Ρώμη (Κωνσταντινούπολη) προκειμένου να διερευνήσει τα του θανάτου της Υπατίας.
Οι αναμνήσεις της Ευδοκίας και οι διάλογοί της με τον ανακριτή Μάρκελλο είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο στήνεται μια πραγματική αναπαράσταση του κλίματος της εποχής. Μιας μεταβατικής εποχής η οποία επιφυλάσσει πολλά πλήγματα στην αλεξανδρινή διανόηση και όπου νομοθετείται η λατρεία ενός νέου θεού. Μιας εποχής που σημαδεύεται από τον θάνατο της λαμπρής γυναικείας προσωπικότητας στην οποία είναι αφιερωμένο το βιβλίο.
Το πόνημα της κυρίας Γκέρτσου-Σαρρή είναι ιστορικό μυθιστόρημα που αξίζει να διαβαστεί από όλους, όσοι ενδιαφέρονται για τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο και όχι μόνο. Τα φιλοσοφικά διλήμματα που αντιμετώπισαν οι ήρωες του βιβλίου είναι πολύ, μα πολύ επίκαιρα.
