H.-G. R., 53 ετών, διευθυντής σχολείου, έγγαμος, 3 παιδιά
Η θρησκευτική εκπαίδευσή μου προέκυψε σχεδόν αποκλειστικά στο σχολείο και στο κατηχητικό. Πέρα απ’ αυτά δεν είχα ποτέ κάποιο προβληματισμό για θρησκευτικά ζητήματα. Κατά κανόνα απέφευγα αμφιβολίες για την αναγκαιότητα της πίστης και την ύπαρξη του θεού, προτιμούσα μια στάση της «πισινής» - ποτέ δεν ξέρεις τι γίνεται!
(Όπως αναφέρθηκε στην εισαγωγή >>>, η απόδοση του
αρχικού κειμένου γίνεται ελεύθερα και με περικοπές!)
Η προσαρμογή μου στα θρησκευτικά θέματα ήταν τυπική για την περιοχή που γεννήθηκα, το Bielefeld. Η οικογένειά μου και η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι προτεστάντες. Βάπτιση κα κατήχηση ήταν στις δεκαετίες του ’50 και ’60 αυτονόητες σ’ αυτή την περιοχή της Γερμανίας.
Στο σπίτι κάναμε προσευχή πριν από το βραδινό ύπνο, αλλιώς ο θεός ήταν μόνο για εκφοβισμό: «Ο καλός θεός τα βλέπει όλα και τιμωρεί τις αμαρτίες!» Πέρα απ’ αυτά δεν είχαμε ιδιαίτερη σχέση με τη θρησκεία και την εκκλησία. Οι γονείς μου πήγαιναν στην εκκλησία τα Χριστούγεννα και για κοινωνικά γεγονότα.
Έτσι δεν σκέφτηκα ποτέ να αποχωρίσω από την εκκλησία, αλλά εδώ και περίπου δέκα χρόνια δεν ανήκω πλέον σε καμία θρησκεία ή εκκλησιαστική ομάδα.
Πριν από περίπου 13 χρόνια ζήτησε ο διευθυντής να διδάξω θρησκευτικά για ένα έτος σε μια τάξη του δημοτικού σχολείου. Ήδη με την πρώτη ανάγνωση του σχολικού βιβλίου προβληματίστηκα, αν είναι δυνατόν να πω στα παιδιά πράγματα που δεν γνωρίζω και ίσως δεν πιστεύω.
Αποφάσισα λοιπόν κι επειδή ήθελα να εξυπηρετήσω τον διευθυντή, γιατί δεν έβρισκε άλλο δάσκαλο, να εμβαθύνω στα θρησκευτικά θέματα, ώστε να έχω και κάποιες εφεδρείες γνώσεων, αν μου έκαναν τα παιδιά ερωτήσεις.
Μέχρι τότε, η γνώση μου για τις «ιερές γραφές» αφορούσε μόνο εκείνα τα σημεία που μας είχαν πει στο σχολείο και στο κατηχητικό, όλα όμορφα και αρμονικά ταιριασμένα. Όταν διάβασα όμως μόνος μου την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη, έπαθα σοκ! Ο θεός της αγάπης του "πλησίον" και του "εχθρού" και όλα αυτά τα ιδεαλιστικά που ήξερα, διέταζε κατακτητικούς πολέμους, όπου εξοντώνονταν γυναικόπαιδα και γέροντες, απαιτούσε δικαστικές αποφάσεις με θανατώσεις για ασήμαντα περιστατικά και τη θανάτωση αλλόπιστων και αλλοεθνών, δήλωνε ότι ήρθε για να "βάλει μαχαίρι" κ.ο.κ.
Ακόμα και ένα στράτευμα εκπαιδευμένων διαστρεβλωτών να προσλάβεις, αυτές τις περιγραφές εγκλημάτων αποκλείεται να τις παρουσιάσεις ως υπόδειγμα θεϊκής αγάπης. Αναζήτησα βιβλία για να δω πώς βλέπουν το θέμα άλλοι μελετητές, μήπως εγώ υπερέβαλα ή δεν είχα καταλάβει σωστά τα πράγματα. Εκεί πάνω βρήκα το βιβλίο «Αντικατήχηση» των Deschner/Herrmann, από το οποίο οδηγήθηκα σε ένα πλήθος άλλων βιβλίων. Μετά από μερικές ημέρες μελέτης αποφάσισα να διακόψω κάθε σχέση με την εκκλησία.
Εφόσον διακόψεις τη σχέση με τη θρησκεία και την εκκλησία οριστικά και βάσει λογικών σκέψεων, δεν χρειάζεσαι κάποιο υποκατάστατο ή ένα άλλο θεό. Το νόημα της ζωής δεν βρίσκεται πλέον στον «άλλο κόσμο», στον οποίο κανένας πιστός δεν πάει εθελοντικά, αλλά εδώ πάνω στη Γη.
Και είναι προφανές ότι δεν υπάρχει μια και μοναδική απάντηση για το νόημα της ζωής. Καθένας πρέπει να δώσει τη δική του απάντηση και το δικό του νόημα. Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο άρχισα να διαβάζω φιλοσοφία, βιολογία και ψυχολογία. Περισσότερο έκανα αυτή την επιλογή, όχι για τη δική μου απλοϊκή και ασήμαντη ζωή, αλλά για να μπορώ να συμβουλέψω άλλους ανθρώπους, ιδίως μαθητές, αν μου έθεταν σχετικά ερωτήματα.
Κατά την άποψη που διαμόρφωσα, σκοπός της ζωής μας είναι η ειρηνική συμβίωση με τη φύση και τους άλλους ανθρώπους. Στήριγμά μου στη ζωή είναι η λογική μου και οι άλλοι άνθρωποι, οι οποίοι είναι σε θέση να υποδείξουν κάποια ανάρμοστη συμπεριφορά μου προς άλλους και προς την κοινωνία. Δεν χρειάζεται να με συγχωρήσει μια αμφίβολη «ανώτερη δύναμη», αρκεί η συγχώρηση και αποδοχή από τους συνανθρώπους μου.
Αν και δεν είχα στενές σχέσεις με τη θρησκεία και την εκκλησία, όπως προανέφερα, συνειδητοποίησα την αποδέσμευσή μου ως απελευθέρωση. Παρότι δεν είχα ως αποκλειστική απασχόληση τα θρησκευτικά θέματα, μια συνεχής εσωτερική επεξεργασία μού δημιούργησε την πεποίθηση αποδέσμευσης και αφοβίας από υποθετικές ανώτερες δυνάμεις. Επειδή δεν ελπίζω σε ουρανούς και μεταθανάτια καλοπέραση, φροντίζω να κάνω τη ζωή μου εδώ όσο το δυνατόν ευχάριστη και αποδοτική.
Στον οικογενειακό και φιλικό μου κύκλο είναι γνωστή αυτή η μεταστροφή μου και έχει γίνει απ’ όλους αποδεκτή. Στο σχολικό χώρο, οι περισσότεροι συνάδελφοι γνωρίζουν τη θέση μου και δεν υπήρξε ποτέ πρόβλημα. Βέβαια, στην εκτέλεση των σχολικών εργασιών είμαι, ως διευθυντής πλέον, θρησκευτικά ουδέτερος. Και, εννοείται, δεν δίδαξα ποτέ πια θρησκευτικά μαθήματα.
Δεν θεώρησα ποτέ απαραίτητο να διαφωτίσω άλλους για την τοποθέτησή μου, όποτε όμως ήρθε η συζήτηση σε αυτά τα ζητήματα, έχω εκφράσει ευθέως τις απόψεις μου. Σε γνωστούς και φίλους που είχαν αμφιβολίες και ζήτησαν τη συμβουλή μου, εξηγώ επακριβώς τη δική μου πορεία και συζητάω μαζί τους τα θέματα που προκύπτουν.
Κανονικά δεν θα θεωρούσα απαραίτητο να κάνω αυτή τη δημόσια δήλωση για την αποστασιοποίησή μου απ’ τη θρησκεία και τον εκκλησιαστικό μηχανισμό. Επειδή όμως οι άθρησκοι στη Γερμανία αποτελούν περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού, αλλά δεν εκπροσωπούνται σε θεσμικά όργανα, θεωρώ απαραίτητο να εκδηλωθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι και να διεκδικήσουμε αυτό το δικαίωμα.
Για θέματα ήθους και ηθικής δεν είναι αρμόδιοι μόνο οι εκπρόσωποι της εκκλησίας, αλλά όλοι οι σκεπτόμενοι άνθρωποι και οι οργανωμένες ομάδες που τους εκπροσωπούν.
