(της Natalie Angier, Ελευθεροτυπία, 12/12/2010)
Η Νέα Ζηλανδία είναι μια χώρα, στης οποίας το έδαφος ζουν αλλόκοτες μορφές άγριας πανίδας. Μια τέτοια μορφή αποτελεί ένα ερπετό που λέγεται τουατάρα (tuatara) και προέρχεται από την τριάσια περίοδο της μεσοζωικής εποχής (251-200 εκατομμύρια χρόνια).
Το τουατάρα είναι ερπετό, με μήκος που φτάνει τα 40 εκατοστά και μοιάζει με σαύρα, έχει όμως ιδιόμορφα χαρακτηριστικά, τα οποία δεν υπάρχουν σε ερπετά που επιβιώνουν μέχρι σήμερα. Είναι ένα ζωντανό απολίθωμα!
Ο σκελετός και το κρανίο του τουατάρα μοιάζουν με εκείνα απολιθωμάτων που χρονολογούνται πριν από την εμφάνιση των δεινοσαύρων. Έχει στο κέντρο του κεφαλιού ένα τρίτο μάτι, το οποίο στην εποχή μας είναι κάπως εκφυλισμένο, αλλά χρησιμεύει στο ζώο για να εκτιμάει από το φως, σε ποια εποχή του χρόνου βρίσκεται. Πέρα απ’ αυτό, το μάτι αυτό είναι ευαίσθητο στις υπεριώδεις ακτίνες και πιθανολογείται ότι αυτή η αντίληψη ρυθμίζει την έκθεση του ζώου στον ήλιο.
Τα δόντια του τουατάρα είναι όπως εκείνα των δεινοσαύρων και φυτρώνουν απευθείας πάνω στη γνάθο, χωρίς τα οδοντικά φατνία και τους περιοδοντικούς συνδέσμους που χαρακτηρίζουν τα δόντια όλων των θηλαστικών και πολλών ερπετών.
Μερικές περιοχές του DNA αυτού του ζώου φαίνεται να εξελίσσονται με ραγδαίους ρυθμούς και πιθανόν να πρόκειται για το υψηλότερο εξελικτικό ποσοστό που έχει παρατηρηθεί μέχρι σήμερα σε σπονδυλωτά ζώα.
Τα τουατάρα ζουν ακόμα και περισσότερο από τις χελώνες, εκτιμάται 150-200 χρόνια, ίσως και παραπάνω. Ο λόγος που επιβίωσαν αυτά τα ζώα σε ορισμένα μέρη και δεν απειλήθηκε η παρουσία τους στη Γη, σχετίζεται με το γεγονός ότι ζουν στο εσωτερικό νησιών χωρίς άλλα θηλαστικά, τα οποία σκάβουν για να βρουν αυγά ερπετών.
Πριν από 900 χρόνια προέκυψε πρόβλημα για την επιβίωση πολλών άγριων ειδών εκεί, όταν έφτασαν στη Νέα Ζηλανδία οι πρώτοι Πολυνήσιοι, μαζί με τους αρουραίους στα σκάφη τους. Από πίσω ήρθαν γάτες και σκύλοι και στη συνέχεια κατσίκες, γουρούνια και οι Ευρωπαίοι έποικοι. Έτσι εξαφανίστηκαν τα τουατάρα από το μεγάλο νησιά της Ζηλανδίας, επιβίωσαν όμως στα γύρω μικρά νησάκια.
Εκτιμάται ότι σήμερα επιβιώνουν περί τις 50.000 τουατάρα και αποτελούν θησαυρό για τη χώρα και την αρχαιο-βιολογία.
