Εγκληματικότητα - τί γίνεται στη γειτονιά μας!

(click)

Τραγουδούν σε διαφορετικές πόλεις του κόσμου...

και ακούγονται ενιαία μέσω Internet

Παγκοσμιοποίηση!

Πρόοδος και βαρβαρότητα

(The Economist, Καθημερινή, 24/1/2010)

Το καλύτερο σύγχρονο βιβλίο περί προόδου ήταν -όπως αρμόζει άλλωστε στη θεματολογία του- μπροστά από την εποχή του. Γράφτηκε το 1861 από τον Ούγγρο λογοτέχνη Ιμρε Μάνταχ και έχει τίτλο «Η Τραγωδία του Ανθρώπου». Το έμμετρο αυτό έργο δεν είναι τίποτε άλλο από έναν «Χαμένο Παράδεισο» για τη βιομηχανική εποχή. Περιγράφει πώς ο νέος Αδάμ εκδιώκεται μαζί με την Εύα από τον Κήπο της Εδέμ, αποκηρύττει τον Θεό και αποφασίζει να φτιάξει τον δικό του παράδεισο. «Ο Θεός μου είμαι εγώ», λέει και προσθέτει: «ό, τι φτιάχνω με τα χέρια μου, δικαιωματικά μου ανήκει. Αυτή είναι η πηγή της δύναμης και της περηφάνιας μου».

Ο Αδάμ ξεκινά το ταξίδι του από την Αρχαία Αίγυπτο. Ανακαλύπτει όμως ότι οι υπέροχες πυραμίδες χτίστηκαν πάνω στη δυστυχία των σκλάβων. Απορρίπτει την κοινωνία της Αιγύπτου και υιοθετεί την Αρχαία Ελληνική δημοκρατία. Οταν όμως οι Αθηναίοι καταδικάζουν έναν από τους ήρωές τους, όπως έκαναν με τον Σωκράτη, ο Αδάμ καταδικάζει με τη σειρά του τη δημοκρατία και στρέφεται στις απλές χαρές της ζωής. Εξοργισμένος από τον ηδονιστικό βίο των Ρωμαίων, ανακαλύπτει τις αρετές του Μεσαιωνικού Ιπποτισμού. Κάθε μεταρρύθμιση όμως καταλήγει σε καταστροφή. Ο Αδάμ αντικαθιστά την υποκρισία του 17ου αιώνα, με τη διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Η αναζήτηση της ισότητας όμως εκτρέπεται σε τρομοκρατία υπό τον Ροβεσπιέρο. Ετσι, ο Αδάμ αναγνωρίζει την προτεραιότητα της ατομικής ελευθερίας, η οποία όμως με τη σειρά της εκφυλίζεται από τους αχόρταγους επιχειρηματίες του Γεωργιανού Λονδίνου. Στο τέλος του χρόνου, αφού έχει βιώσει την αγριότητα του ανθρώπου, του μοναδικού ζώου που επιθυμεί μόνο τη βία, ο Αδάμ υποκύπτει. Στα πρόθυρα της αυτοκτονίας πλέον, παρακαλεί τον Διάβολο: «Μη με αφήνεις να δω κι άλλα από τη μοίρα μου, από αυτόν τον μάταιο αγώνα».

Σήμερα τα πράγματα δεν είναι τόσο άσχημα. Εντούτοις, οι ιδέες της «Τραγωδίας του Ανθρώπου» ρίχνουν βαριά τη σκιά τους στην κοινωνία μας. Στον ανεπτυγμένο κόσμο, η ιδέα της προόδου τίθεται υπό σοβαρή αμφισβήτηση. Εχει εδραιωθεί πλέον η πεποίθηση ότι μολονότι το ΑΕΠ αυξάνεται και η τεχνολογία βελτιώνεται, δεν συμβαίνει το ίδιο και με τα ηθικά θεμέλια των κοινωνιών μας. Αντίθετα, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι επιστρέφουμε στη βαρβαρότητα. Για την Αριστερά, η λέξη «πρόοδος» συνοδεύεται συνήθως από ειρωνικά εισαγωγικά. Για τους Δεξιούς, η λέξη «προοδευτικός» έχει αρνητική φόρτιση.

Κάποτε όμως οι άνθρωποι πίστευαν στην πρόοδο. Οι θεοσεβείς ήλπιζαν ότι ο Θεός θα φτιάξει μια «Νέα Ιερουσαλήμ». Οι διανοητές του Διαφωτισμού προσέβλεπαν στην επανάσταση ή την ωρίμανση των ιστορικών συνθηκών. Ορισμένοι πίστευαν στα έθνη και άλλοι στο τέλος των εθνών. Κάποιοι στήριζαν τις ελπίδες τους στην επιστήμη, άλλοι στο εμπόριο και μερικοί στην ιδέα της αναρχίας. Για τους περισσότερους, δεν ετίθετο θέμα για το αν θα προοδεύσουμε. Το ερώτημα ήταν μόνο πώς θα προοδεύσουμε.

Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι η προσδοκία της προόδου είναι η ραχοκοκαλιά της κοινωνίας μας. Χωρίς αυτήν, κάθε κέρδος για τον καθένα μας, θα σήμαινε απώλεια για κάποιον άλλον. Αν δεν είναι εφικτή, τότε η μόνη σκοπιμότητα της πολιτικής δεν είναι άλλη από το να φυλακίσει τον πίθηκο μέσα μας. Είναι επομένως επιτακτική ανάγκη να αποκατασταθεί η πίστη μας στην πρόοδο.

Για αιώνες, οι άνθρωποι ζούσαν κατά μέσο όρο 25-30 χρόνια, ενώ το μέσο εισόδημα στον πλανήτη ήταν αντίστοιχο με 200 σημερινά δολάρια τον χρόνο. Στον Μεσαίωνα, μόνο ένας στους δέκα ήξερε να διαβάζει. Σήμερα, με εξαίρεση κάποιες χώρες της Αφρικής και την Ινδία, το ποσοστό των αναλφάβητων έχει πέσει πολύ κάτω από το 20%. Στα περισσότερα μέρη του κόσμου, οι άνθρωποι ζουν μέχρι τα 65 και στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη οι πολίτες σκέφτονται και εκφράζονται ελεύθερα. Η παιδική θνησιμότητα έχει σχεδόν εξαφανιστεί στον ανεπτυγμένο κόσμο.

Το πρόβλημα όμως είναι ότι η πρόοδος δεν προσδιορίζεται μόνο λογιστικά. Μια περιβαλλοντική καταστροφή ή ένας πυρηνικός πόλεμος θα αρκούσε άλλωστε για να αλλάξει το θετικό πρόσημο. Επίσης, έννοιες όπως η ευτυχία και η αυτοπραγμάτωση δεν μπορούν να ποσοτικοποιηθούν. Στο μεγάλο ταξίδι του άλλωστε, ο Αδάμ διαπίστωσε ότι η υλική πρόοδος συνοδεύτηκε από ηθική κατάπτωση. Εξάλλου, τα βασικά εργαλεία της προόδου, η οικονομία και η επιστήμη, έχουν προκαλέσει δυστυχία αντίστοιχη με τα ευεργετήματα που προσέφεραν. Υπάρχουν όμως ακόμη δύο δυνάμεις στον κόσμο που μας επιτρέπουν να αισιοδοξούμε. Πρόκειται για την ηθική ευαισθησία, με την ευρύτερη δυνατή έννοια του όρου και τους θεσμούς της συντεταγμένης πολιτείας. Ιδιαίτερα για τους τελευταίους, αξίζει να σημειώσουμε ότι δεν εξελίχθηκαν τελικά σε έναν καταπιεστικό Λεβιάθαν, όπως προέβλεπαν ο Τζορτζ Οργουελ και ο Αλντους Χάξλεϊ.

Για τη Δεξιά βέβαια, οι συντεταγμένες κυβερνήσεις προκάλεσαν περισσότερα προβλήματα από όσα έλυσαν. Για την Αριστερά, απέτυχαν να γλιτώσουν τα θύματα της αγοράς από το φάσμα της φτώχειας. Ωστόσο, παρά τις αδυναμίες τους, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι οι Πολιτείες μας αντιπροσωπεύουν την ηθική πρόοδο του είδους μας. Ας μην ξεχνάμε ότι οι ίδιες έχουν επιλέξει να κρίνονται από εμάς όταν δεν επιτυγχάνουν τους υψηλούς στόχους που έχουν θέσει.

Επισημαίνω ένα σημείο μόνο του άρθρου: "η υλική πρόοδος συνοδεύτηκε από ηθική κατάπτωση..." Πρόκειται για έναν εύκολο αφορισμό, ο οποίος χρησιμοποιείται συχνά για να αναθεματιστεί η τεχνολογική και κοινωνική πρόοδος. Αναρωτιέμαι, σε ποια εποχή παλαιότερα υπήρχε "ηθική ανάταση", η οποία θα μπορούσε να αντιπαρατεθεί στη σημερινή "κατάπτωση"; Και ποια "ηθική" θεωρείται αποδεκτή; 

Για παράδειγμα, τα στρατεύματα μισθοφόρων του Μεσαίωνα που συνοδεύονταν από ιερείς όλων των βαθμίδων, και κατέσφαζαν στο πέρασμά τους όποιον συναντούσαν, ήταν ηθικά ανώτερα από εκείνα του Ναπολέοντα στη Ρωσία, του Χίτλερ στην Ευρώπη ή των Αμερικάνων στο Βιετνάμ και στο Ιράκ; Μόνο ποσοτικά θα μπορούσαμε να διαφοροποιήσουμε αυτά τα εγκληματικά γεγονότα, με "μειονέκτημα" των σύγχρονων ότι γνωρίζουμε πολλές λεπτομέρειες, ενώ για τα παλιά μόνο αυλοκόλακες άφησαν καταγραφές. Ή επίσης, η ηθική των φεουδαρχών και των εκκλησιαστικών παραγόντων με τις στρατιές των δουλοπάροικων ήταν ανώτερη από την ηθική του σημερινού βιομήχανου, ο οποίος συχνά επίσης εκμεταλλεύεται κάποιες δεκάδες ή εκατοντάδες εργαζόμενους; 

Προσωπικά πιστεύω ότι ο ευρωπαϊκός κόσμος και όσοι προέκυψαν από αυτόν (Αμερική, Αυστραλία κλπ.), είναι κατά πολύ καλύτεροι από εκείνους που υπήρξαν στο παρελθόν, χωρίς να ισχυρίζεται κανείς ότι βρισκόμαστε κοντά σε μια ιδανική κατάσταση...    

Δηλητηριάστηκαν από αγιασμένο νερό

Στα ιατρικά χρονικά έχουν καταγραφεί πολλές περιπτώσεις κρουσμάτων δηλητηρίασης, ωστόσο αυτό που συνέβη πριν από λίγες ημέρες στην πόλη Ιρκούτσκ της Ανατολικής Σιβηρίας ίσως αποτελεί μία από τις πιο ξεχωριστές. 


Την περασμένη εβδομάδα, λίγες ώρες μετά τον εορτασμό των Θεοφανίων σύμφωνα με το ρωσικό ημερολόγιο, 200 περίπου άνθρωποι παρουσίασαν συμπτώματα δηλητηρίασης ύστερα από κατανάλωση αγιασμού, με νερό από τα πηγάδια της περιοχής που χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του εορτασμού. 


Οι εκπρόσωποι της τοπικής εκκλησίας αρνήθηκαν πως η ομαδική δηλητηρίαση οφείλεται στον αγιασμό. Χθες ωστόσο η υπόθεση της «αγιασμένης δηλητηρίασης» έλαβε μεγαλύτερες διαστάσεις, καθώς ο αριθμός των κρουσμάτων άγγιξε τα 228, από τα οποία τα 114 -ανάμεσά τους και 48 παιδιά- νοσηλεύονται. Οι πρώτες εργαστηριακές μελέτες δείχνουν πως το νερό από την εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στην πόλη ανταποκρινόταν στους υγειονομικούς κανόνες, ωστόσο άλλα δείγματα από δύο κοντινά πηγάδια και μια λίμνη παρουσίασαν υψηλές ποσότητες συγκέντρωσης χλωρίου και νιτρικού άλατος, δύο φορές πάνω από τα επιτρεπτά επίπεδα. Η υγειονομική υπηρεσία υποστηρίζει πως σε 18 άτομα που ήπιαν αγιασμό που προερχόταν από τα πηγάδια πλησίον της εκκλησίας, η οποία βρίσκεται σε βιομηχανική ζώνη μεταξύ δυο τεράστιων οδικών αρτηριών, διαγνώστηκε ιώδης γαστρεντερίτιδα.

Οι πιστοί της περιοχής, όπως και σε ολόκληρη τη Ρωσία, ήπιαν αγιασμό στις 19 Ιανουαρίου που εορτάζονται τα Θεοφάνεια. Στη Ρωσία το αγιασμένο νερό θεωρείται πως έχει θεραπευτικές ιδιότητες και αρκετές φορές οι πιστοί το φυλάνε για πολύ καιρό. Πολλοί πιστεύουν πως ακόμα και το νερό της βρύσης (το οποίο στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας δεν είναι πόσιμο) αν αγιαστεί την ημέρα των Θεοφανίων μετατρέπεται σε ιερό και καθαρό. 


Η εκκλησία της περιοχής χαρακτήρισε τους ισχυρισμούς πως η δηλητηρίαση προήλθε από τον αγιασμό ως προβοκάτσια, υποστηρίζοντας πως στη λίμνη απλά ανοίχτηκε μια τρύπα στον πάγο προκειμένου να κολυμπήσουν οι πιστοί, όπως παραδοσιακά γίνεται κάθε χρόνο τέτοια μέρα. Οι έρευνες για την αιτία των μαζικών κρουσμάτων δηλητηρίασης συνεχίζονται από την αρμόδια υπηρεσία.


Στην πρώτη φωτογραφία φαίνεται ένα άνοιγμα σε σχήμα σταυρού στον πάγο της λίμνης,  η οποία είχε αγιαστεί κατά την τελετή κι απ' όπου οι πιστοί παίρνουν νερό - όπως αποδείχθηκε μολυσμένο. Στη δεύτερη φωτογραφία ένας πιστός πέφτει στα παγωμένα νερά μιας λίμνης -όσο άνοιξαν τον πάγο, βέβαια- για να πιάσει το σταυρό...

Προσωπικά ήμουν βέβαιος ότι, άπαξ και αγιάζεται το ύδωρ, δεν παθαίνεις τίποτα. Φαίνεται όμως ότι αυτό ισχύει μόνο για ελληνορθόδοξο αγιασμό από Άνθιμο ή Αμβρόσιο. Δεν είναι δυνατόν κάθε Ρώσος παπάς να μπορεί να αγιάζει τα ύδατα... 

(βλέπε επίσης >>>)

Βιβλία, βιβλία

ΧΩΡΙΣ ΘΕΟ, Ανθολόγιο Αντιχριστιανικών Κειμένων

της ΑΝΘΟΥΛΑΣ ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ, Εκδόσεις ΒΕΡΕΤΤΑ

Στη σύγχρονη Ελλάδα η Εκκλησία είναι ο απόλυτος αφέντης. Οι πολιτικοί ορκίζονται ενώπιον του αρχιεπισκόπου, οι μαθητές κάνουν την προσευχή τους πριν αρχίσουν τα μαθήματα. Στα νοσοκομεία, στα δικαστήρια, σε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες, τα θρησκευτικά σύμβολα είναι εκεί για να μας θυμίζουν την παρουσία της θρησκείας των ρασοφόρων παντού. 


Η Εκκλησία είναι ο προνομιούχος κάτοχος της μεγαλύτερης ακίνητης περιουσίας στη χώρα. Η Εκκλησία απολαμβάνει τις μεγαλύτερες φοροαπαλλαγές. Η Εκκλησία ελέγχει τον δημόσιο και ιδιωτικό βίο των νεοελλήνων...

Κι όμως υπήρξαν άνθρωποι που αντιστάθηκαν σ’ αυτό το πανίσχυρο κατεστημένο. Ήδη από τις αρχές του 19ου αιώνα εμφανίστηκαν ποιητές που σατίρισαν το ήθος και τις πράξεις των ρασοφόρων αλλά και συγγραφείς που κατήγγειλαν τόσο την καταστροφή των μνημείων του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού από τους βάρβαρους καλόγερους όσο και την αγαστή συνεργασία των δεσποτάδων με τους Οθωμανούς δυνάστες.

Στη συνέχεια η κριτική προχώρησε ακόμη βαθύτερα και αμφισβητήθηκε όχι μόνον η συμπεριφορά των αυτόκλητων εκπροσώπων του Ιησού Χριστού αλλά και η ίδια η χριστιανική θρησκεία, τόσο στη θεωρία όσο και στην πράξη.

Προκειμένου λοιπόν να αποκαλυφθεί το σύνολο της αντιχριστιανικής κειμενογραφίας, προκειμένου να αναδειχθούν οι πνευματικοί αγώνες των σύγχρονων Ελλήνων διαφωτιστών, προκειμένου να τιμηθούν όλοι όσοι ενδιαφέρθηκαν για την αφύπνιση του “ποιμνίου”, έστω κι αν το πλήρωσαν και το πληρώνουν ακόμη ακριβά, συντάχθηκε το ανθολόγιο αυτό, το οποίο περιλαμβάνει κείμενα δεκάδων δημιουργών από τις παραμονές της Ελληνικής Επανάστασης μέχρι σήμερα. Και έπεται συνέχεια...

Μερικοί από τους συγγραφείς που ανθολογούνται:

Ανδρέας Λασκαράτος, Εμμανουήλ Ροΐδης, Γιώργος Βιζυηνός, Γιώργος Σουρής, Κώστας Βάρναλης, Νίκος Καζαντζάκης, Γιάννης Κορδάτος, Χαράλαμπος Θεοδωρίδης, Παναγής Λεκατσάς, Γιάννης Σκαρίμπας, Λιλή Ζωγράφου, Μάριος Βερέττας, Νίκος Βεργίδης, Κυριάκος Σιμόπουλος, Μιχάλης Καλόπουλος, Δημήτρης Λιαντίνης και πολλοί άλλοι….

W. A. Mozart (1756-1791)

Με αφορμή τη συμπλήρωση 254 ετών από τη γέννηση του W.A. Mozart (1756) ο Γιώργος Πίττας ανέβασε στο blog του ένα κείμενο για τον μεγάλο συνθέτη και δεξιοτέχνη πιανίστα και βιολονίστα.

Αναζητούσαν «αντισημίτες» και ήταν οι ίδιοι...

(του Γ. Δελαστίκ , ΕΘΝΟΣ, 24/1/2010)

Σοβαρότατες πολιτικές διαστάσεις με εξαιρετικά ύποπτες και σκοτεινές πτυχές έχει πάρει πλέον η υπόθεση του διπλού εμπρησμού της εβραϊκής συναγωγής στα Χανιά, στις 5 και στις 17 Ιανουαρίου, με την αποκάλυψη των δραστών της επαίσχυντης πράξης. Εχει προκληθεί πολιτικός και διπλωματικός σάλος καθώς έγινε γνωστό ότι οι δράστες είναι... δύο Αμερικανοί από τη «διευκόλυνση» (δηλαδή τη βάση) των ΗΠΑ στη Σούδα, δύο Βρετανοί από τη βάση του ΝΑΤΟ εκεί και ένας Ελληνας, ο οποίος έχει σχέση με την τροφοδοσία της νατοϊκής βάσης!

Όπως αποδεικνύεται από τις λήψεις καμερών επιτήρησης καταστημάτων που βρίσκονται στον ίδιο δρόμο με τη συναγωγή, δράστης του πρώτου εμπρησμού ήταν ο ένας από τους δύο Αμερικανούς με συνεργούς τούς υπόλοιπους τέσσερις, ενώ δράστης του δεύτερου εμπρησμού ήταν ο μεγαλύτερος σε ηλικία από τους δύο Βρετανούς (33 ετών, ενώ ο δεύτερος είναι 23) με τους υπόλοιπους να φυλάνε τσίλιες!

Οι δύο Αμερικανοί φυγαδεύτηκαν αμέσως στο εσωτερικό της βάσης τους και ενδεχομένως να έχουν ήδη μεταφερθεί εκτός Ελλάδας, ενώ κλιμάκιο της αμερικανικής πρεσβείας έσπευσε αμέσως στα Χανιά για να κουκουλώσει την υπόθεση και να υποβαθμίσει όσο το δυνατόν περισσότερο την αναφορά στους Αμερικανούς δράστες από τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης.

Οι Αμερικανοί απαιτούν για τον σκοπό αυτόν τη συνεργασία της ελληνικής αστυνομίας, στην οποία άλλωστε οι υπεύθυνοι της αμερικανικής βάσης αρνήθηκαν να δώσουν τα ονόματα των δραστών. Εννοείται ότι η τοπική ΕΛ.ΑΣ. έχει σηκώσει τα χέρια ψηλά και το θέμα χειρίζεται απευθείας το υπουργείο Δημόσιας Τάξης λόγω του εκρηκτικού πολιτικού χαρακτήρα του θέματος.

Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τους δύο Βρετανούς. Οι αρχικές πληροφορίες τούς φέρουν ως εκπαιδευτές της ειδικής μονάδας Ναυτικής Αποτροπής του ΝΑΤΟ, αλλά τα τελευταία 24ωρα καταβάλλεται προσπάθεια να παρουσιαστούν ως... εργαζόμενοι σε μπαρ (!) ώστε να υποβαθμιστούν όσο το δυνατόν περισσότερο οι επικίνδυνες για το Λονδίνο πολιτικές διατάσεις του θέματος και φυσικά οι δικαιολογημένες αντίστοιχες υποψίες.

Το πιο διασκεδαστικό είναι ότι στην αναγνώριση των δραστών έπαιξε καθοριστικό ρόλο, όπως μεταδίδεται από τα Χανιά, το κλιμάκιο της... ισραηλινής μυστικής υπηρεσίας Μοσάντ που βρίσκεται μόνιμα στην Κρήτη, το οποίο «εισέβαλε» στα γραφεία της ΕΛΑΣ στα Χανιά και απαίτησε από τους Ελληνες αστυνομικούς να μαζέψουν το οπτικό υλικό από όλες τις κάμερες των καταστημάτων, βάσει του οποίου όντως αποκαλύφθηκαν οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί δράστες, μαζί με τον Ελληνα «τσιλιαδόρο» συνεργάτη τους. Προφανώς τώρα οι Ισραηλινοί πράκτορες θα τραβούν τα μαλλιά τους!

Η αποκάλυψη της ταυτότητας των δραστών κατεξευτέλισε παράλληλα το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, το οποίο έσπευσε να βγάλει ανακοίνωση προς τους Αμερικανούς πολίτες προειδοποιώντας τους για τον αντισημιτισμό των... Ελλήνων! Τι έχει άραγε η Ουάσιγκτον να πει τώρα που όλοι γνωρίζουν ότι δύο Αμερικανοί και όχι Ελληνες πολίτες συμμετείχαν στους εμπρησμούς, με τον έναν μάλιστα εξ αυτών να είναι και ο εμπρηστής την πρώτη φορά;

Παρόμοιο διασυρμό υπέστη και η αμερικανική εφημερίδα «Γουόλ Στριτ Τζέρναλ», η οποία την Πέμπτη δημοσίευσε ημισέλιδο κατάπτυστο άρθρο με τίτλο «Η ντροπή της σύγχρονης Ελλάδας», για να καταγγείλει τον υποτιθέμενο αντισημιτισμό των Ελλήνων. «Η Ελλάδα υποφέρει από έλλειψη ηθικής, θρησκευτικής και κοινωνικής ηγεσίας, που να καταγγέλλει την αισχύνη του αντισημιτισμού» έγραφε λάβρη η αμερικανική εφημερίδα, επαινώντας παράλληλα την «αξιοθαύμαστη εξαίρεση του πρώην συντηρητικού πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη»!

Ακρως ενδιαφέρον είναι ότι η αμερικανική εφημερίδα ορίζει ως δήθεν αντισημιτισμό... «τη συνηθισμένη τώρα σύγκριση του Ισραήλ με τους ναζί στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης»! Αποδεικνύεται έτσι ότι όλος αυτός ο θόρυβος αποσκοπεί συν τοις άλλοις στο να πιέσει τα ελληνικά ΜΜΕ να σιωπούν μπροστά στα εγκλήματα που διαπράττουν τα αιμοσταγή στρατεύματα του Ισραήλ σε βάρος αμάχων Παλαιστινίων. Μάταιος ο κόπος των Αμερικανών. Δεν θα το καταφέρουν.

ΥΠΟΨΙΕΣ: Προβοκάτσια ξένων υπηρεσιών;

Η εθνικότητα των δραστών εγείρει ένα κρίσιμο πολιτικό ερώτημα: οι Βρετανοί και οι Αμερικανοί από τις βάσεις πυρπόλησαν δύο φορές τη συναγωγή λόγω προσωπικής πολιτικής εμπάθειας εναντίον των Εβραίων ή έδρασαν κατόπιν εντολών μυστικών υπηρεσιών των χωρών τους; Εχουμε να κάνουμε δηλαδή με τυχαίες πράξεις αντισημιτικού κρετινισμού τεσσάρων ανεγκέφαλων Αμερικανών και Βρετανών ή με πολιτική προβοκάτσια ξένων πρακτόρων με στόχο τη δυσφήμηση της Ελλάδας στον εβραϊκό κόσμο που κατέχει κορυφαίες θέσεις στο παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα, σε μια φάση που η χώρα μας βρίσκεται σε πολύ δύσκολη οικονομική κατάσταση και επομένως έχει ανάγκη τις ξένες τράπεζες;

Φτιάξτε αγίους, μπρε!

Η αγιοποίηση γεμίζει το παγκάρι

(της ΜΑΡΙΑΣ ΠΑΠΟΥΤΣΑΚΗ, Ελευθεροτυπία, 24/1/2010)

Για «βιομηχανία» κατασκευής αγίων μιλούν τον τελευταίο καιρό πολλοί αρχιερείς που βλέπουν να πολλαπλασιάζονται τα αιτήματα για «αγιοκατάταξη», όπως λέγεται στην εκκλησιαστική γλώσσα η ένταξη ενός προσώπου στην κατηγορία των αγίων.

Ορισμένοι κληρικοί και θεολόγοι υποστηρίζουν ότι η αγιοποίηση επιφέρει μεγάλο οικονομικό όφελος. Αναδεικνύεται εμπορικά και τουριστικά ο τόπος που διαθέτει αγίους ή λείψανα αγίων. Δεκάδες πιστοί μόλις πληροφορηθούν το γεγονός συρρέουν στον τόπο όπου έζησε και ανακηρύχθηκε ο άγιος, αφήνοντας τον οβολό τους.

Είναι τέτοια η επιτυχία ανάλογων περιστατικών, ώστε πολλές φορές και μόνο με τη φήμη που δημιουργείται από στόμα σε στόμα, οι πιστοί προσέρχονται να προσκυνήσουν, χωρίς να περιμένουν την επίσημη απόφαση της Εκκλησίας. Παράδειγμα, το μοναστήρι του οσίου Εφραίμ στη Νέα Μάκρη, που θεωρείται από τα πλουσιότερα της Ελλάδας.

Στη μητρόπολη της Βέροιας ανήκει η πιο πρόσφατη αγιοποίηση και αφορά τα μέλη της οικογένειας του αγίου Γρηγορίου Παλαμά, ενός από τους μεγαλύτερους θεολόγους της ορθοδοξίας, που γεννήθηκε το 1296, έγινε αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης, ασκήτεψε στη Βέροια, πέθανε το 1359 και ανακηρύχθηκε άγιος το 1386.

Μετά από αίτημα του μητροπολίτη Βέροιας Παντελεήμονα να αγιοποιηθούν οι γονείς και τα τέσσερα αδέλφια του αγίου, η Ιερά Σύνοδος υπέβαλε σχετικό φάκελο στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, το οποίο αποδέχθηκε να εγκρίνει την αγιοποίηση ολόκληρης της οικογένειας του μεγάλου θεολόγου της ορθοδοξίας.

Η τελετή της «αγιοκατάταξης» έγινε στη Βέροια με μεγάλες τιμές, κατά τη διάρκεια θεολογικού συνεδρίου στις 19 και 20 Δεκεμβρίου 2009, ενώ καθορίστηκε ο εορτασμός της μνήμης των μελών της οικογένειας του Γρηγορίου Παλαμά στις 18 Δεκεμβρίου.

Η μητρόπολη Βέροιας, όμως, έχει κινήσει νέες διαδικασίες, με στόχο, τον Απρίλιο του 2010, κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων για το ολοκαύτωμα της Νάουσας, να αναγορευθούν άγιες οι γυναίκες που έπεσαν στα νερά του καταρράκτη Αράπιτσα το 1822, για να μην πέσουν στα χέρια των τούρκων.

Το αίτημα αυτό, όμως, πιθανότατα θα απορριφθεί από το Πατριαρχείο, καθώς δεν πληροί τις προϋποθέσεις και τα κριτήρια για κατάταξη στη χορεία των αγίων, αφού αναφέρεται απλώς σε μια πράξη αυτοθυσίας.

[...]

Εχει ενδιαφέρον η κατάταξη μεταξύ των αγίων (το 2007) ενός μοναχού, του Γεωργίου Καρσλίδη, που γεννήθηκε το 1901 στην Αργυρούπολη του Πόντου, υπέστη σκληρές διώξεις κατά την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 στη Γεωργία, διασώθηκε, πήγε στη Δράμα, ίδρυσε το μοναστήρι της Αναλήψεως και πέθανε το 1959. Η κατάταξη του μοναχού στη χορεία των αγίων αποφασίστηκε, παρά το γεγονός ότι υπήρξαν αντιρρήσεις.

Η «Κ.Ε.» έχει στη διάθεσή της την αρνητική εισήγηση κληρικού, μέλους της επιτροπής που υπέβαλε το αίτημα στο Πατριαρχείο, όπου αναφέρεται ότι ο μοναχός δεν πληροί τα κριτήρια για κατάταξή του στους αγίους.

«Τυχαία γεγονότα»

«Οι διώξεις που υπέστη ο Γεώργιος Καρσλίδης», αναφέρεται στην εισήγηση, «δεν ήταν αποκλειστικά για την πίστη του, αλλά εντασσόταν σ' ένα γενικότερο σχέδιο διώξεων και αντιεκκλησιαστικών δράσεων της Οκτωβριανής Επανάστασης, η δε διάσωσή του φαίνεται τυχαίο γεγονός, που δεν σηματοδοτεί μια συγκεκριμένη άνωθεν παρέμβαση. Ο χρόνος από τον θάνατό του, το 1959, είναι ελάχιστος, ενώ όλα όσα αναφέρονται ως θαύματα τυγχάνουν αφηγήσεις ατομικών και όχι συλλογικών εμπειριών, που κινούνται μεταξύ μιας φαινομενολογικής συμπτωματολογίας και σημειολογικής συγχύσεως διαφόρων γεγονότων».

Τελικά, ο μοναχός κατετάγη στη χορεία των αγίων, τον Νοέμβριο του 2008. Η μνήμη του εορτάζεται στις 4 Νοεμβρίου, μαζί με την αδελφή του, η οποία είχε προηγηθεί στην αγιοποίηση, αφού είχε πεθάνει σε ηλικία 14 ετών, το 1910.

Ο εικονιζόμενος «άγιος» είναι θείος φίλου μου... Για την αγιότητά του, για κανενός την αγιότητα, δεν βάζει, φυσικά, ο φίλος ούτε ένα δάκτυλο στη φωτιά!

Να σημειώσω ότι ο Γρηγόριος Παλαμάς που έχει αγιοποιηθεί οικογενειακώς, ήταν φίλος του Ιωάννη Καντακουζηνού, με τον οποίο και με τη στήριξη των Τούρκων (εμίρης του Αϊδινίου) ανακατέλαβαν τη Θεσ/νίκη από τους Ζηλωτές και επέστρεψαν τις περιουσίες στους "δυνατούς" της πόλης που είχαν κατασχεθεί από το "Δήμο". Ο ίδιος αυτός Παλαμάς ήταν ο εμπνευστής της ομφαλοσκοπίας... κοίταζε για ώρες και επίμονα τον αφαλό του και έβλεπε το θεό! Άξιος!

Ο παγκόσμιος πληθυσμός πριν 1,2 εκατ. χρόνια

(ΤΟ ΒΗΜΑ, 21/1/2010)

Μελετώντας τη σύνθεση του γονιδιώματος του σύγχρονου ανθρώπου, αμερικανοί γενετιστές υπολόγισαν, για πρώτη φορά με τόση ακρίβεια, το συνολικό ανθρώπινο πληθυσμό πριν 1,2 εκατ. χρόνια. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τους, ήσαν 18.000 «ενεργά» άτομα (δηλαδή σε ηλικία αναπαραγωγής), ενώ ο συνολικός αριθμός τους ήταν περίπου τριπλάσιος (55.000 άνθρωποι).

Συγκριτικά, την ίδια εποχή υπολογίζεται ότι υπήρχαν 21.000 χιμπατζήδες και 25.000 γορίλες. Από βιολογική άποψη, σύμφωνα με τους ερευνητές, εκείνη την εποχή οι άνθρωποι δεν ήσαν κανένα ιδιαίτερα επιτυχημένο είδος και η «στρατηγική» επένδυσης σε μεγαλύτερους εγκεφάλους σε σχέση με τα άλλα πρωτεύοντα (μεγάλους πιθήκους) δεν είχε αρχίσει ακόμα να αποδίδει καρπούς.

Ο ανθρώπινος πληθυσμός δεν αυξήθηκε ουσιαστικά παρά μετά την εμφάνιση της γεωργίας. Οι γενετιστές έχουν ανακαλύψει ότι κάποια εποχή κατά τα τελευταία 100.000 χρόνια δεν υπήρχαν πάνω από 10.000 άνθρωποι πάνω στη Γη, πιθανώς εξαιτίας κάποιας μεγάλης φυσικής καταστροφής (έκρηξης ηφαιστείου, κλιματικής αλλαγής κ.α.) ή σοβαρής ασθένειας. Αν όμως η τελευταία εκτίμηση είναι σωστή, τότε το μέγεθος του πληθυσμού φαίνεται πως ήταν πάντα μικρό κατά το τελευταίο εκατομμύριο χρόνια, συνεπώς ίσως δεν είναι ανάγκη να καταφύγει κανείς σε κάποιο καταστροφικό γεγονός για να εξηγήσει τον χαμηλό αριθμό των ανθρώπων μέχρι σχετικά πρόσφατα.

Η νέα εκτίμηση έγινε από ομάδα πληθυσμιακών γενετιστών του πανεπιστημίου της Γιούτα των ΗΠΑ υπό τον Τσαντ Χαφ και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PNAS της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης».

Πριν ένα εκατομμύριο χρόνια στην Αφρική ζούσε κυρίως ο Homο ergaster και στην Ασία ο Homo erectus. Η εκτίμηση για τον αριθμό των μόλις 18.000 αναπαραγωγικών ατόμων παγκοσμίως ισχύει με την προϋπόθεση ότι υπήρχαν επιμειξίες μεταξύ των προγόνων μας από όλες τις ηπείρους. Αν αυτό δεν συνέβαινε και αν οι σύγχρονοι άνθρωποι κατάγονται μόνο από έναν από αυτούς τους επιμέρους και απομονωμένους πληθυσμούς (π.χ. από τον αφρικανό homo ergaster), τότε η νέα πληθυσμιακή εκτίμηση ισχύει μόνο για αυτή την υπο-ομάδα και όχι για το σύνολο του παγκόσμιου πληθυσμού, που θα ήταν μεγαλύτερο.

Ο Μπέρτραντ Ράσελ είναι επίκαιρος

(του ΓΙΑΝΝΗ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ, Ελευθεροτυπία, 21/1/2010)

Το graphic novel «Logicomix» (εκδ. «Ικαρος») των Δοξιάδη-Παπαδημητρίου-Παπαδάτου-ΝτιΝτόνα σημειώνει μεγάλη επιτυχία παγκοσμίως, τόση ώστε σύντομα, εκείνη η ιδιαίτερη συνομοταξία ανθρώπων που συχνάζουν και στο Μέγαρο και στα μπουζούκια θα το αγοράζουν για δώρο στις επισκέψεις τους (πράγμα όχι απαραιτήτως κακό, εάν οι εορτάζοντες αργότερα το διαβάζουν).

Κεντρικός χαρακτήρας του δημοφιλούς βιβλίου είναι ο Μπέρτραντ Ράσελ (1872-1970): φιλόσοφος, μαθηματικός, άθεος, ουμανιστής, βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας και φυλακισθείς για τις αντιπολεμικές του ενέργειες και θέσεις, ο Ράσελ αποτέλεσε έναν από τους θεμελιωτές της σύγχρονης αναλυτικής φιλοσοφίας, συνέθεσε μαζί με τον Κουρτ Γκέντελ το διασημότερο «δίδυμο» στον χώρο της Λογικής, ενώ έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επανάσταση των κοινωνικών αντιλήψεων που σημειώθηκε τον 20ό αιώνα. Ο Αντριου Ιρβάιν, καθηγητής φιλοσοφίας στο University of British Columbia του Καναδά, ειδικός στον Ράσελ, φιλοτεχνεί, μέσω της συνέντευξής του στην «Ε», το πορτρέτο ενός μεγάλου ανθρώπου.

Πότε «πρωτοσυναντήσατε» τον Ράσελ;

«Κατά τον δεύτερο χρόνο των σπουδών μου, όταν χρειάστηκε να διαβάσω το βιβλίο του: "Τα προβλήματα της φιλοσοφίας". Ολοκληρώνοντας και το ύστερο βιβλίο του, "Η φιλοσοφική μου εξέλιξη", είχα ήδη "πιαστεί στα δίχτυα του". Αργότερα μελέτησα μεγάλο μέρος της δουλειάς του στη Λογική, τη Μεταφυσική, την Επιστημολογία και την Κοινωνική Φιλοσοφία. Η εργασία του στη Λογική και τη Μεταφυσική συνεχίζει να με εντυπωσιάζει ακόμη και σήμερα και συχνά επιστρέφω σε αυτήν. Δεν συμφωνώ με πολλά απ' όσα γράφει στην κοινωνική φιλοσοφία του αλλά εκτιμώ τον τρόπο με τον οποίο "συμπλέκεται" με τα θέματα. Η εντιμότητά του και η προθυμία του να ακολουθήσει το επιχείρημα, ανεξαρτήτως πού αυτό τον οδηγεί, πάντοτε με ενέπνεαν, από τις ημέρες που ήμουν φοιτητής μέχρι σήμερα».

Μπορεί ο Ράσελ να χαρακτηριστεί γοητευτικός;

«Ο Ράσελ είναι ένας μεγάλος στιλίστας. Γράφει όμορφα. Είτε συμφωνείς μαζί του είτε όχι, έχει πάντοτε ενδιαφέροντα πράγματα να πει και είναι πάντοτε απολαυστικό να τον διαβάζεις. Δυο άλλα πράγματα από τη δουλειά του που πάντοτε μου έκαναν εντύπωση είναι, πρώτον, η επιμονή του ότι είναι δουλειά της φιλοσοφίας να προσπαθεί να κατανοήσει τον κόσμο και, δεύτερον, η πεποίθησή του πως φιλοσοφία και επιστήμη σχετίζονται πολύ στενά μεταξύ τους και διαφέρουν απλώς στα εργαλεία που χρησιμοποιούν. Η επιστήμη βασίζεται περισσότερο στην παρατήρηση, η φιλοσοφία στη θεματική ανάλυση. Αλλά και οι δύο μοιράζονται τον ίδιο τελικό στόχο.

Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών 1950 και 1960, σε έναν βαθμό ως αποτέλεσμα της επίδρασης του Βιτγκενστάιν, πολλοί φιλόσοφοι άρχισαν να πιστεύουν ότι η φιλοσοφία αφορά κυρίως τη μελέτη της γλώσσας. Ετσι, η δουλειά του Ράσελ έπαψε να είναι δημοφιλής για λίγο. Αλλά τώρα που οι περισσότεροι φιλόσοφοι έχουν επιστρέψει στην ιδέα ότι είναι πράγματι δουλειά της φιλοσοφίας να κατανοήσει τον κόσμο, είναι περισσότεροι εκείνοι που επιστρέφουν στον Ράσελ. Φυσικά, ο Ράσελ είχε να πει πολλά και για τη γλώσσα. Αλλά για εκείνον, η μελέτη της γλώσσας ήταν δευτερεύουσα. Η μελέτη του κόσμου ήταν εκείνη που προηγούνταν.

Είχε ο Ράσελ γοητευτική προσωπικότητα; Ναι, μπορούσε να είναι τρομερά γοητευτικός, παρότι σαν νέος ήταν αρκετά ντροπαλός. Εχω την αίσθηση ότι, όπως στους περισσότερους από εμάς, το να ταξιδεύει του έκανε καλό, του δίδαξε πολλά για το πώς να συμπεριφέρεται στους ανθρώπους. Και, όπως και πάλι συμβαίνει στους περισσότερους από εμάς, η προσωπικότητά του, όσο μεγάλωνε, "γλύκαινε"».

Εχετε υπ' όψιν σας το γκράφικ νόβελ «Logicomix», με τον Μπέρτραντ Ράσελ βασικό ήρωα, το οποίο εδώ και μερικούς μήνες σημειώνει μεγάλη επιτυχία παγκοσμίως;

«Ναι, βέβαια. Εχω σπίτι μου ένα αντίτυπο της πρώτης έκδοσης! Οι συγγραφείς και οι καλλιτέχνες που το δημιούργησαν οφείλουν να επαινεθούν. Πρόκειται για τρομερή δουλειά. Το συστήνω σε όλους τους φοιτητές μου. Ο 15χρονος γιος μου ήδη το έχει τελειώσει -διαβάζει πολύ πιο γρήγορα απ' ό,τι εγώ- και το ευχαριστήθηκε πάρα πολύ».

Με τον Βιτγκενστάιν, ο οποίος επίσης πρωταγωνιστεί στο Logicomix, τι είδους σχέση είχε ο Ράσελ;

«Ο Ράσελ και ο Βιτγκενστάιν είχαν μια μακρά και περίπλοκη σχέση. Ο Βιτγκενστάιν ξεκίνησε σαν φοιτητής του Ράσελ και έτρεφαν ο ένας για τον άλλον τεράστιο σεβασμό και θαυμασμό. Ομως αργότερα, έφτασαν να αποδοκιμάζουν ο ένας την προσέγγιση του άλλου στη Λογική.

Στην αυτοβιογραφία του ο Ράσελ λέει ότι ο Βιτγκενστάιν ήταν "το πιο τέλειο παράδειγμα διάνοιας που γνώρισα ποτέ, παθιασμένος, βαθύς, έντονος και κυριαρχικός". Ακριβώς επειδή τον είχε σε τόσο υψηλή εκτίμηση, ο Ράσελ βοήθησε τον Βιτγκενστάιν να εκδώσει το "Tractatus Logico-Philosophicus" -το βιβλίο που τον έκανε διάσημο- και πίστεψε ότι ο Βιτγκενστάιν ήταν ικανός να αποκτήσει θέση καθηγητή στο Κέμπριτζ, παρότι ποτέ δεν πήρε το δίπλωμά του αφού, κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι σπουδές του είχαν διακοπεί.

Δυστυχώς, ο Βιτγκενστάιν είχε πειστεί ότι ο Ράσελ αδυνατούσε να κατανοήσει τη δουλειά του και αυτό τελικά οδήγησε τους δύο άνδρες σε ρήξη».

Με τον Γκέντελ, αυτό το επίσης τεράστιο μυαλό στον χώρο της Λογικής, ο Ράσελ ερχόταν σε σύγκρουση ή όχι;

«Σε προσωπικό επίπεδο, ο Ράσελ και ο Γκέντελ δεν γνωρίζονταν πολύ καλά. Συναντήθηκαν στο σπίτι του Αϊνστάιν στο Πρίνστον την περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, όταν ο Ράσελ βρισκόταν στην Αμερική. Οσον αφορά την επιστήμη της Λογικής, ο Ράσελ και ο Γκέντελ δεν ανέπτυσσαν αντίθετες θεωρίες. Η δουλειά του Γκέντελ είναι καλύτερο να θεωρείται σαν μια -έστω κάπως περίεργη- προέκταση της δουλειάς του Ράσελ, όπως στη Φυσική η δουλειά του Αϊνστάιν είναι προέκταση αυτής του Νεύτωνα.

Εκείνο που δείχνει η δουλειά του Γκέντελ είναι ότι η Λογική και τα Μαθηματικά είναι σε έναν μεγάλο βαθμό όπως οι άλλες επιστήμες. Δεν θα προσδοκούσαμε ποτέ ότι από ένα καινούργιο βασικό αξίωμα θα ήμασταν ικανοί να "αντλήσουμε" όλη τη Βιολογία ή όλη τη Χημεία. Και προκύπτει ότι το ίδιο ισχύει στη Λογική και τα Μαθηματικά. Για το όποιο περίπλοκο λογικό σύστημα, ανεξαρτήτως του πόσο ισχυρά είναι τα αρχικά αξιώματα, πάντοτε θα υπάρχουν στη γνώση μας κενά. Με άλλα λόγια, υπάρχουν πολύ λίγα πράγματα που μπορούμε απόλυτα να κατανοήσουμε και αυτά είναι σχετικά στοιχειώδη. Συνεπώς θα υπάρχει πάντοτε επιστημονικό έργο που θα πρέπει να διεξαχθεί.

Σήμερα οι μελετητές διαφωνούν πάνω στο πόση από τη δουλειά του Γκέντελ ο Ράσελ είχε πράγματι καταλάβει. Η δική μου άποψη είναι ότι αρχικά ο Ράσελ ήταν ελαφρώς μπερδεμένος από τα θεωρήματα του Γκέντελ. Αργότερα, όταν συνειδητοποίησε ότι αυτά απλώς έδειχναν ότι τα Μαθηματικά μοιάζουν περισσότερο στις άλλες εμπειρικές επιστήμες απ' ό,τι ο κόσμος αρχικά πίστευε, ο Ράσελ πείστηκε ότι η δουλειά του Γκέντελ δεν ήταν απλώς σωστή αλλά και σημαντική».

Πόσο διανοητικά ισχυρός πρέπει να είναι ένας επιστήμονας, όπως ο Ράσελ, προκειμένου να διαχειρίζεται τέτοιου είδους θέματα; Εννοώ ότι η ιστορία μας δείχνει ότι πολύ μεγάλοι επιστήμονες που προσπάθησαν να λύσουν προβλήματα «λογικής», τελικά αντιμετώπισαν προβλήματα ψυχικής υγείας.

«Οντως, η ιστορία της φιλοσοφικής και πνευματικής προόδου είναι γεμάτη από παραδείγματα προσωπικής τραγωδίας, της μιας ή της άλλης μορφής. Βοηθά, επομένως, να είναι κανείς πνευματικά δυνατός. Ο Ράσελ ήταν πιο κοντά στον Μιλ απ' ό,τι στον Κάντορ ή τον Γκέντελ, καθώς αντιμετώπισε μεγαλύτερες δυσκολίες όταν ήταν νέος παρά όταν βάδιζε προς το τέλος της ζωής του. Ο ίδιος αναφέρει ότι αφότου έγινε μεσήλικας, γινόταν περισσότερο ευτυχισμένος κάθε χρόνο. Πιστεύω ότι είναι πάντοτε χρήσιμο να θυμόμαστε ότι, ναι, η εργασία είναι όντως σημαντική για τον καθένα μας αλλά αναμφίβολα υπάρχουν περισσότερα πράγματα στη ζωή από αυτήν».

Βασάνισε τον Ράσελ, μέχρι το πέρας του βίου του, κάποιο επιστημονικό πρόβλημα στο οποίο δεν έβρισκε την απάντηση;

«Καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του, ο Ράσελ επικεντρώθηκε σ' ένα βασικό ερώτημα: πόσα μπορούν να πουν ότι γνωρίζουν οι άνθρωποι και σε τι βαθμό βεβαιότητας ή αμφιβολίας; Για τον Ράσελ, επρόκειτο για ένα ζήτημα τόσο επιστημονικό όσο και φιλοσοφικό. Ποιες είναι οι απαραίτητες και επαρκείς συνθήκες για γνώση; Αιτιολογείται η γνώση στις φυσικές και κοινωνικές επιστήμες με τον ίδιο τρόπο όπως στα Μαθηματικά; Αυτό είναι το ερώτημα που ενοποιεί τη σκέψη του Ράσελ.

Στην ηλικία των 20, ο Ράσελ ήλπιζε ότι όλη η γνώση θα μπορούσε να είναι τόσο βεβαιωμένη όπως η μαθηματική γνώση. "Επιζητούσα τη βεβαιότητα με τον ίδιο τρόπο που οι άνθρωποι επιζητούν τη θρησκευτική πίστη", μας εξιστορεί στην αυτοβιογραφία του. Με το που πάτησε τα 50, είχε πειστεί ότι η επιθυμία για βεβαιότητα ήταν ένα είδος διανοητικής διαστροφής και θα ήταν πολύ καλύτερο να αναγνωρίσει ότι οι ορθολογικές πεποιθήσεις δεν μπορούν να κυριαρχηθούν δογματικά. Οι εύλογες πεποιθήσεις, τονίζει ο Ράσελ, παραμένουν αβέβαιες και ανιχνευτικές, καθώς, σε κάθε στιγμή, μια καινούργια ένδειξη μπορεί να μας οδηγήσει να τις εγκαταλείψουμε.

Κατά τη διάρκεια της ζωής του, ο Ράσελ βασανιζόταν επίσης από ένα άλλο ερώτημα: Τι είναι αυτό που "κάνει" κάποιες ηθικές κρίσεις αληθινές; Στην απάντηση αυτού του ερωτήματος ανέπτυξε διάφορες νέες θεωρίες τις οποίες πολλοί έχουν βρει πειστικές. Αλλά εκείνος ποτέ δεν θεώρησε ότι βρήκε τη σωστή απάντηση».

Είναι επίκαιρος σήμερα ο Μπέρτραντ Ράσελ ή ανήκει στο παρελθόν;

«Μεγάλο κομμάτι της δουλειάς του, ιδιαίτερα στη Λογική και στα Μαθηματικά, συνεχίζει να είναι πολύ επίκαιρο. Μάλιστα η διαμάχη για την ακριβή σχέση μεταξύ Λογικής και Μαθηματικών και κατά πόσον ο Ράσελ τη συνέλαβε σωστά εξακολουθεί να υφίσταται. Πολλοί αναγνωρίζουν τη διορατικότητα που διέπει το έργο του, ακόμη και σήμερα, στους τομείς της Μεταφυσικής, της Επιστημολογίας, της Γλώσσας και της Ηθικής. Η Φιλοσοφία, η Λογική, τα Μαθηματικά και η Επιστήμη των Υπολογιστών οφείλουν πάρα πολλά στον Ράσελ. Είναι πραγματικά δύσκολο να προοδεύσει κάποιος σε οποιαδήποτε από τα παραπάνω πεδία χωρίς να μάθει τουλάχιστον κάτι για την επιστημονική του δουλειά».

Αν σας ζητούσαν να πείτε τα 3 πρώτα πράγματα που σας έρχονται στο μυαλό, όταν ακούτε το όνομα του Μπέρτραντ Ράσελ, ποια θα ήταν αυτά;

«Δεν μπορώ να δώσω καλύτερη απάντηση από αυτή που ο ίδιος ο Ράσελ δίνει στην αυτοβιογραφία του. Γράφει: "Τρία πάθη, απλά αλλά εξαιρετικά δυνατά, έχουν εξουσιάσει τη ζωή μου: η λαχτάρα για έρωτα, η αναζήτηση για γνώση και η αβάσταχτη λύπη για τα δεινά του κόσμου"».

(βλέπε επίσης >>>)

Συζητήσεις για φιλοσοφία, ιστορία, επιστήμη

(της Όλγας Σελλά, Καθημερινή, 21/1/2010)

Υπάρχει ως λογοτεχνικό είδος η «μαθηματική λογοτεχνία»; Πώς συνδέεται η πορνογραφία με τη θεωρία των αριθμών; Αγχώνουν ή βοηθούν οι μαθηματικοί διαγωνισμοί; Τελικά, η «Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων» είναι βιβλίο για παιδιά; Τι ακριβώς σημαίνει η απόδειξη σ’ ένα αστυνομικό μυθιστόρημα;

Ολα αυτά τα... περίεργα και διόλου μαθηματικά θα συζητηθούν στις εκδηλώσεις της ομάδας «Θαλής + ΦΙΛΟΙ» που ξεκινούν την Παρασκευή 22 Ιανουαρίου. Αφορμή είναι η επέτειος της συμπλήρωσης πέντε χρόνων από την ίδρυση αυτής της ομάδας, που έχει οργώσει τα σχολεία της χώρας, έχει ιδρύσει εκατοντάδες λέσχες ανάγνωσης, έχει κάνει εκδηλώσεις και έχει συνομιλήσει με χιλιάδες ανθρώπους κάθε ηλικίας. Τώρα, ο «Θαλής + ΦΙΛΟΙ» θέλει ν’ ανοιχτεί σε ευρύτερο κοινό, αλλά και σε περισσότερα θέματα. «Θέλουμε ν’ ανοιχτούμε και στους ενηλίκους, εντάσσοντας στις συζητήσεις και τις συναντήσεις μας θέματα φιλοσοφίας, ιστορίας, επιστήμης κ. λπ. με εισηγητές ειδικούς και ενημερωμένους ανθρώπους, αλλά και στα δημοτικά σχολεία, που είναι μια ιδιαίτερα δύσκολη ηλικιακή κατηγορία», λέει στην «Κ» ένας από τους ιδρυτές αυτής της γοητευτικής περιπέτειας, ο συγγραφέας Απόστολος Δοξιάδης. Σχεδιάζουν λοιπόν όσα έκαναν τα προηγούμενα πέντε χρόνια στα σχολεία με τα μαθηματικά, να το συνεχίσουν και να το επεκτείνουν και σε άλλα θέματα, συνεργαζόμενοι και με άλλους φορείς, (πανεπιστήμια κ. ά.). Για να γίνουν «οι λέσχες ανάγνωσης ένα πιο βαθύ εργαλείο».

Δεν θα μείνουν όμως μόνο σε αυτά ούτε μόνο στις εκδηλώσεις που θα φιλοξενηθούν στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς. Ανανεώνεται το site του «Θαλής + ΦΙΛΟΙ», θα υπάρχει υλικό από τις συναντήσεις σε βίντεο, ενώ στην πορεία, κάθε Κυριακή θα «ανεβαίνει» μια ζωντανή διαδικτυακή εκπομπή. Και βέβαια ευελπιστούν μέσα από τις πέντε αυτές εκδηλώσεις να κάνουν γνωστά σε περισσότερο κόσμο τα νέα τους ενδιαφέροντα και τους νέους δρόμους που θέλουν να ανιχνεύσουν.

Οι εκδηλώσεις είναι οι εξής:

• Παρασκευή 22/1:, 7 μ. μ. «Μαθηματική λογοτεχνία: μύθος ή πραγματικότητα;». Συζητούν οι Απόστολος Δοξιάδης και Τεύκρος Μιχαηλίδης.
• Παρασκευή 29/1: «Ευκλείδης και Εντροπία: μια σύντομη πορνογραφική σχέση». Συζητούν οι Πέτρος Δελλαπόρτας και Γιάννης Κοντογιάννης.
• Παρασκευή 19/2: «Μαθηματικοί διαγωνισμοί: πρωταθλητισμός ή άθληση για όλους;», ομιλία με τον Tony Gardiner και συζήτηση με τους Απ. Δοξιάδη και Π. Δελλαπόρτα.
• Παρασκευή 26/2: «Η Αλίκη στη χώρα του Θαλή», μια συζήτηση για τις διαφορετικές όψεις στο έργο του Λιούις Κάρολ.
• Παρασκευή 5/3: «Ο Σέρλοκ Χολμς και το πέμπτο αίτημα του Ευκλείδη». Συζητούν οι Απ. Δοξιάδης, Τ. Μιχαηλίδης, Αν. Αποστολίδης, Φιλ. Φιλίππου, Ν. Γαλανόπουλος.

www.thalesandfrieds.org, είσοδος ελεύθερη σε όλες τις εκδηλώσεις.


.

Περί των Δέκα Eντολών

Από το blog Gravity and the Wind!

1. Mην αναγνωρίζεις άλλους θεούς εκτός από εμένα.

2. Mη φτιάχνεις είδωλα.

3. Mην επικαλείσαι το όνομά μου χωρίς λόγο.

4. Aργία κάθε εβδόμη ημέρα.

5. Tίμα τους γονείς σου.

6. Mη φονεύσεις.

7. Mη μοιχεύσεις.

8. Mην κλέψεις.

9. Mην ψευδομαρτυρήσεις.

10. Mην επιθυμήσεις τη γυναίκα και τα υπάρχοντα του πλησίον σου.

Διατυπωμένες σε απλά ελληνικά, αυτές δεν είναι οι δέκα εντολές; Mμμ, εξαρτάται... Eξαρτάται από το αν θέλετε την εκδοχή του Δευτερονομίου, την εκδοχή της Eξόδου, χωρίς ή με τις επεξηγήσεις που συνήθως παραλείπονται, χωρίς ή με τις υπόλοιπες εντολές που ακολουθούν τις ανωτέρω στην Έξοδο - ή αν θέλετε τις AΛΛEΣ δέκα (γιατί, κατά τη Bίβλο, οι άλλες και όχι οι ανωτέρω είναι οι πραγματικές δέκα εντολές).

Aλλά πρώτα μερικές παρατηρήσεις για αυτές, τις γνωστές.

Πρώτον (και άνευ σημασίας), η σειρά αυτή είναι σύμφωνα με το Δευτερονόμιο (5:7-21). Στην Έξοδο (20:2-17) οι εντολές 6-8 είναι με τη σειρά: μη μοιχεύσεις, μην κλέψεις, μη φονεύσεις. Προφανώς στην Έξοδο προτιμήθηκε ανιούσα σειρά βαρύτητας, ενώ στο Δευτερονόμιο μετατράπηκε σε κατιούσα, ίσως για να δένει καλύτερα με την εντολή 9 που ακολουθεί.

Δεύτερον και σημαντικότερον, τι είναι αυτός ο δεκάλογος (αν είναι δεκάλογος); Kάποιοι χριστιανοί, αν δεν κάνω λάθος, τις θεωρούν ως την επιτομή της ηθικής. Aν όμως αυτά τα δέκα επέλεξε να προβάλει ο «θεός» (δηλαδή αυτοί που τα έγραψαν), τότε η εικόνα που δίνεται για το πνευματικό του επίπεδο δεν είναι και πολύ κολακευτική, καθώς αυτά τα δέκα αποτελούν έναν πρωτόγονο, συγκεχυμένο και λειψό κώδικα (ήδη την εποχή που γράφονται αυτά υπάρχουν κώδικες πολύ πιο εξελιγμένοι, όπως αυτός του Xαμουραμπί). H σύγχυση είναι φανερή με την πρώτη ματιά: οι εντολές 1 έως 3 είναι καθαρά θρησκευτικές, η 4 πρακτική, οι 5 και 10 ηθικές, οι 6 και 8 νομικές, οι 7 και 9 ηθικο-νομικές. Όσο για τις ελλείψεις, σύμφωνα με αυτόν τον δεκάλογο δεν φαίνεται να αποτελεί πρόβλημα π.χ. ο βιασμός, ή η κάθε είδους βιαιοπραγία, ή η παιδεραστία. H δε δουλεία σαφώς δεν είναι αξιόμεμπτη, καθώς, τόσο στην Έξοδο (20:10) όσο και στο Δευτερονόμιο (5:14), οι διευκρινίσεις για την εντολή 4 λένε καθαρά: έξι ημέρες να εργάζεσαι και εσύ και οι δούλοι σου και τα ζώα σου και την έβδομη να αναπαύεστε. Eπίσης (αν οι χριστιανοί θεωρούν τις επιταγές αυτές ως τον υπέρτατο δεκάλογο της ηθικής) υπάρχει μιά μικρούτσικη, τόση δα, παραλειψούλα: πού είναι η αγάπη, το υποτιθέμενο λάβαρο του χριστιανισμού; Aν επρόκειτο περί αρνητικών επιταγών μόνο, η έλλειψη αυτή θα μπορούσε να είναι δικαιολογημένη - η εντολή 5, όμως, χαλάει τη συνταγή.

Eπιπλέον, αν ο φερόμενος ως παντοδύναμος θεός αισθάνεται την ανάγκη να δώσει την εντολή 1 (προηγείται και ο στίχος που τονίζει: Eγώ είμαι ο Θεός σου), τότε, από ψυχολογική σκοπιά, δεν πρέπει να αισθάνεται και πολύ σίγουρος για τον εαυτό του...

Παρένθεση για το παντοδύναμος και πάνσοφος, γιατί δεν κρατιέμαι: έφτιαξε ο Θεός τον άνθρωπο κατ' εικόνα και ομοίωσή του, και τους ευλόγησε, και είδε ότι πολύ καλά ήταν όλα όσα έφτιαξε (Γένεσις 1:27-28,31). Mετά όμως είδε ότι πλήθυναν οι κακίες των ανθρώπων, και θυμήθηκε ότι αυτός τους έφτιαξε, και σκέφτηκε να τους εξαφανίσει, γιατί μετάνοιωσε που τους έφτιαξε (Γένεσις 6:5-7). Mε πλήρη επίγνωση του ότι θα ενοχλήσω κάποιους, το Aστερίξ μου φαίνεται πιο σοβαρό από τη Bίβλο - αναμφίβολα, πιο ευφυές.

Kλείνουμε την παρένθεση και επιστρέφουμε στα των δέκα (ή όσων τέλος πάντων είναι) εντολών.

Mεταξύ Eξόδου και Δευτερονομίου υπάρχει διαφορετική (αν και εξίσου αυθαίρετη) αιτιολόγηση της εντολής 4: για την αργία κάθε εφτά ημέρες, στη μεν Έξοδο δίνεται ως αιτία η αναλογία με την ανάπαυση του θεού μετά την εξαήμερη δημιουργία του κόσμου, στο δε Δευτερονόμιο η ανάμνηση της σκλαβιάς και ο εορτασμός της σωτηρίας από την Aίγυπτο.

Aπό την άλλη, υπάρχουν κοινές επεξηγήσεις για την εντολή 2, που σήμερα συνήθως αποσιωπούνται γιατί δεν ηχούν και πολύ καλά. Mένει η εντύπωση ότι η εντολή αναφέρεται σε είδωλα θεών, όμως και στην Έξοδο και στο Δευτερονόμιο αναφέρεται ότι δεν πρέπει να κατασκευάζονται είδωλα για οτιδήποτε υπάρχει στον ουρανό, τη γη ή τη θάλασσα (Έξ.20:4, Δευτ.5:8), πράγμα που καθιστά αντιχριστιανική όλη τη γλυπτική και τη ζωγραφική (συμπεριλαμβανομένης της αγιογραφίας)! Aκολουθεί η χριστιανικότατη προσθήκη ότι δεν πρέπει να προσκυνούμε ή να λατρεύουμε τα είδωλα αυτά, (όχι γιατί δεν έχει νόημα, αλλά:) γιατί ο θεός είναι ελεήμων για όσους τον αγαπούν και τον υπακούουν και εκδικητικός για όσους τον μισούν (Έξ.20:5, Δευτ.5:9).

Kαι, βέβαια, όπως τα πάντα στη Bίβλο, δεν θα μπορούσαν και οι δέκα εντολές να μην έρχονται σε αντίφαση με άλλα σημεία. Για το ου φονεύσεις έχουμε ήδη γράψει στο προηγούμενο ποστ. Aς δώσουμε και ένα παράδειγμα για τα μην κλέψεις και μην επιθυμήσεις τη γυναίκα και τα υπάρχοντα του πλησίον:

«Kαι δώσω χάριν τω λαώ τούτω εναντίον των Aιγυπτίων• όταν δε αποτρέχητε, ουκ απελεύσεσθε κενοί• αλλά αιτήσει γυνή παρά γείτονος και συσκήνου αυτής σκεύη αργυρά και χρυσά και ιματισμόν, και επιθήσετε επί τους υιούς υμών και επί τας θυγατέρας υμών και σκυλεύσετε τους Aιγυπτίους» (Έξ.3:21-22). Σκυλεύω σημαίνει λαφυραγωγώ, κοινώς, κάνω πλιάτσικο. Aρπάχτε με τις ευλογίες μου, λέει λοιπόν ο θεός: όταν θα την κοπανήσετε από την Aίγυπτο, μη φύγετε με άδεια χέρια αλλά βουτήξτε και γυναίκες, και πολύτιμα αντικείμενα, και ρούχα... Γιατί, όπως είχαμε γράψει στο ποστ Bίβλος 3, οι ηθικές επιταγές αφορούν μόνο τους ημετέρους - μόνον αυτοί είναι «πλησίον». (Για ένα ακόμα ποταπό δείγμα, βλ. π.χ. Δευτερονόμιο 14:21: «Παν θνησιμαίον ού φάγεσθε• τω παροίκω τω εν της πόλεσί σου δοθήσεται, και φάγεται, ή αποδώση τω αλλοτρίω». Ήτοι, ζώα που πεθαίνουν μην τα τρώτε: δώστε τα στους ξένους...)

Όσο για το μύθο το σχετικό με τις δέκα εντολές, οι περισσότεροι έχουμε μάθει ότι ο θεός παρέδωσε τις εντολές αυτές στον Mωυσή, γραμμένες σε δύο πλάκες. Έτσι λέει το Δευτερονόμιο (5:22), αυτά όμως που λέει το Δευτερονόμιο είναι μια προσπάθεια να διορθωθεί ο τραγέλαφος της Eξόδου (που είναι πραγματικό καραγκιοζιλίκι τόσο ως προς τα εξιστορούμενα όσο και ως προς τη συγγραφική ικανότητα). Θαυμάστε:

(Έξοδος 19): O Mωυσής ανεβαίνει στο όρος Σινά, ο Θεός του λέει μερικά προκαταρκτικά που πρέπει να πει στο λαό και ο Mωυσής κατεβαίνει και τους τα μεταφέρει. Ξαναπηγαίνει στο βουνό, ο Θεός του λέει να ετοιμαστεί ο κόσμος γιατί θα του παρουσιαστεί «εν στύλω νεφέλης», ο Mωυσής ξανακατεβαίνει από το βουνό και εξηγεί στο λαό τα νέα προκαταρκτικά. Mετά από τρεις μέρες γίνεται μεγάλη καταιγίδα στο βουνό και μαζεύονται όλοι στους πρόποδες, αλλά ανεβαίνει μόνο ο Mωυσής. Eνδιαφέρουσα 'λεπτομέρεια': έχει ήδη υπογραμμιστεί μετά μανίας ότι δεν πρέπει να πλησιάσουν άλλοι (19:12: μην τυχόν και ανέβει κανείς στο βουνό γιατί θα πεθάνει• 19:13: μην πλησιάσει κανείς γιατί θα πέσει νεκρός - όταν κοπάσει η καταιγίδα και φύγει η ομίχλη, τότε να ανέβουν• 19:21: μην τυχόν προσπαθήσουν να πλησιάσουν γιατί θα πέσουν ξεροί• 19:23: δεν θα μπορέσει ο κόσμος να ανέβει στο βουνό• 19:24: χάθηκαν αν βιαστούν να ανέβουν). Όπως στην περίπτωση κάθε απατεώνα, η παρουσία αυτοπτών μαρτύρων δεν βολεύει... Mάλιστα ο Θεός υποτίθεται πως βρίσκεται μέσα σε πυκνή ομίχλη, αλλά δασκαλεύει τον Mωυσή να πει στον κόσμο: EIΔATE (!) ότι σας μίλησε ο Θεός από τον ουρανό (Έξ.20:21-22). Για τον θρήσκο αυτά μπορεί να σημαίνουν ότι δεν επιτρέπεται να παραστούν στο μυστήριο της παρουσίας του θεού οι αμύητοι. Για τον μη θρήσκο η εξήγηση είναι απλούστερη: ο Mωυσής προετοιμάζει προσεκτικά τον αφελή λαό και στήνει μια παράσταση εκμεταλλευόμενος ένα καιρικό φαινόμενο (η Eξοδος αναφέρει και ήχους σαλπίγγων: αν δεν είναι μεταφορά για τη βοή της καταιγίδας, τότε μιλάμε για πραγματικό σόου!).

Aφού λοιπόν ανέβηκε μόνος ο Mωυσής στην κορυφή του βουνού, επιστρέφει στο πλήθος και εξηγεί ΠPOΦOPIKA τι του είπε ο Θεός (Έξ.19:25 - καμμία αναφορά σε πλάκες). Aρχίζει με τις γνωστές δέκα εντολές (Έξ.20), συνεχίζει όμως με πάμπολλες επιπλέον λεπτομερειακές εντολές νομικού χαρακτήρα (Έξ.21-23). Για παράδειγμα (Έξ.21:28,32): αν ταύρος σκοτώσει άνθρωπο θα θανατωθεί δια λιθοβολισμού, αλλά ο ιδιοκτήτης του είναι αθώος - αν όμως ο ταύρος σκοτώσει δούλο, πρόστιμο εξήκοντα δραχμάς (οι δούλοι όχι μόνο δεν είναι «πλησίον», είναι ιδιοκτησία μικρότερης αξίας από τα ζώα - σιγά που θα χαραμίσουμε τον ωραίο μας ταύρο επειδή σκότωσε ένα δούλο). Mαζί με τα νομικά υπάρχουν και εντολές τεχνικής φύσεως, με απολαυστικότερη την εξής (Έξ.20:26): μη βάλεις σκαλιά στο θυσιαστήριο για να μη φαίνονται τα απόκρυφά σου καθώς θα ανεβαίνεις!

O Mωυσής διηγήθηκε στο λαό όλα όσα του είπε ο Θεός (όλα αυτά, όχι μόνο τις δέκα εντολές) και μετά τα κατέγραψε - O IΔIOΣ (Eξ.24:3-4). Kατόπιν ο Θεός του λέει να ανέβει στο βουνό να του τα δώσει και γραμμένα σε πλάκες, και ο Mωυσής παραμένει στο βουνό σαράντα μέρες (Έξ.24:12,18).

Στα επόμενα κεφάλαια ακολουθούν απίστευτα λεπτομερειακές οδηγίες για το πώς να φτιαχτεί θυσιαστήριο, κιβωτός κτλ. και επιτέλους (Έξ.31:18) ο Mωυσής παραλαμβάνει τις περιβόητες πλάκες, γραμμένες υποτίθεται με το δάχτυλο του Θεού. Kατεβαίνει από το βουνό, εκνευρίζεται με τον κόσμο (τα γνωστά: μόσχος, χοροί, κραιπάλη κτλ.), και πετάει τις πλάκες στο γκρεμό (Έξ. 32:15-19). Όχι πολύ λογική κίνηση, νομίζω, αν οι πλάκες αυτές προέρχονται από το ίδιο το χέρι του θεού σου και είσαι ο μόνος που αξιώθηκες την αδιανόητη άμεση επαφή με αυτόν...

H γελοιότητα συνεχίζεται (Έξ.34) ως εξής: O Θεός λέει στον Mωυσή να φτιάξει καινούργιες πλάκες και να ανέβει πάλι στο βουνό να του τα ξαναγράψει. O Mωυσής περνά δεύτερο σαρανταήμερο στο βουνό (καλά να πάθει: ας μην έσπαγε τις πρώτες πλάκες!). O Θεός του αναφέρει προφορικά δέκα εντολές, οι οποίες όμως δεν είναι οι ίδιες, οι γνωστές μας, αλλά ΔEKA AΛΛEΣ, πιο αχταρμάς από τις γνωστές. Kαι, απ' ό,τι φαίνεται, τελικά ο Θεός βαριέται να τις γράψει, γιατί λέει στο Mωυσή (Έξ.34:27): γράψ' τα μόνος σου! Aμέσως μετά (Έξ.34:28) μνημονεύεται για πρώτη φορά η λέξη δεκάλογος, η οποία όμως αναφέρεται σε αυτές τις ΔEKA AΛΛEΣ, όχι τις γνωστές, εντολές (γι’ αυτό οι γνωστές τακτοποιήθηκαν με κάποια προσπάθεια ώστε να αποτελέσουν και αυτές δεκάλογο - χαρακτηριστικό π.χ. το ότι το κείμενο των 1-5 είναι δωδεκαπλάσιο από αυτό των σχεδόν μονολεκτικών 6-9).

Iδού λοιπόν σε περίληψη ο πραγματικός, και ανεκδιήγητος, Δεκάλογος του Kυρίου ημών (Έξ.34:12-26):

A. Nα μην κάνετε ποτέ συνθήκη με λαούς στη γη των οποίων εισβάλλετε.

B. Nα καταστρέψετε τους βωμούς και όλα τα σχετικά άλλων θεών, γιατί ο Kύριος είναι θεός ζηλιάρης.

Γ. Ποτέ να μην παντρευτούν τα παιδιά σας με παιδιά αλλοφύλων.

Δ. Nα μη φτιάχνετε αγάλματα θεών.

E. Nα γιορτάζετε τα άζυμα.

ΣT. Nα μην παρουσιάζεστε μπροστά μου με άδεια χέρια: δικά μου όλα τα πρωτότοκα των ζώων.

Z. Aργία η εβδόμη ημέρα και ορισμένες άλλες γιορτές.

H. Nα παρουσιάζονται στον Kύριο όλοι οι άντρες τρεις φορές το χρόνο και ο Kύριος θα εκδιώξει τους άλλους λαούς.

Θ. Nα μη γίνεται θυσία αίματος μαζί με ζύμη.

I. Tα πρωτογεννήματα της γης να τα φέρνετε στον οίκο του Kυρίου και να μη μαγειρεύετε αρνί στο γάλα της μάνας του.

Φανατισμός, μισαλλοδοξία και ρατσισμός, ανάμικτα με συμβουλές υγιεινής και άλλα τινά - και παχυλότατες απολαβές για τους ιερείς, βεβαίως. Nα τον χαιρόμαστε τον Kύριό μας!

Π

«Επιστήμη και Κοινωνία»

Κυκλοφορήθηκε το 22-23ο τεύχος του περιοδικού «Επιστήμη και Κοινωνία» με Θεματικό Πυρήνα: «Έρευνα και Καινοτομία». Ιστοσελίδα περιοδικού: http://www.media.uoa.gr/sas/

Προλεγόμενα (μπορείτε να διαβάστε ολόκληρο το κείμενο στην ιστοσελίδα του περιοδικού)

Θεματικός πυρήνας: Έρευνα και  Καινοτομία

• Θωμάς Κονιαβίτης. Κοινωνική έρευνα και κρατική πολιτική
• Αχιλλέας  Μητσός. Η μεταβαλλόμενη έννοια της ευρωπαϊκής ερευνητικής πολιτικής (μπορείτε να διαβάστε ολόκληρο το κείμενο στην ιστοσελίδα του περιοδικού)
• Αστέρης Χατζηπαραδείσης. Το ερευνητικό σύστημα της Ελλάδας και η εξέλιξή του
• Άγγελος Τσακανίκας. Οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών στην Ελλάδα και η συμβολή τους στην καινοτομία των επιχειρήσεων
• Γιάννης Καλογήρου και Αιμιλία Πρωτόγερου. H παρουσία και o ρόλος των ελληνικών ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων και των επιχειρήσεων στα ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα (1984-2006)
• Άγγελος Γιαννακόπουλος και  Κώστας Μάρας. Η πρωτοβουλία αριστείας στα γερμανικά πανεπιστήμια: το πανεπιστημιακό όραμα του μέλλοντος μεταξύ παγκόσμιου ακαδημαϊκού ανταγωνισμού και Νέας Δημόσιας Διοίκησης.
• Ανδρέας Παπαστάμου. Τα πανεπιστήμια απέναντι στη διεθνή κρίση
• Αθηνά Μιράσγεζη. Από τον (αυτόνομο) τραγικό ήρωα στη σύγχρονη ιδεολογία της πολιτικής αυτονομίας
• Βασίλης Μαγκλάρας. Συστημική ισορροπία και κοινωνική αλλαγή στη θεωρία του Talcott Parsons
• Ξαναδιαβάζοντας τους κλασικούς, Ο πολίτης και η σχέση δικαίου και  ηθικής στην καντιανή και την ντουορκινιανή  πολιτική κοινωνία (Χριστίνα Χαλανούλη)

Βιβλιοκριτικές

• Zeev Sternhell, Ο Αντι-Διαφωτισμός. Από τον 18ο αιώνα ως τον Ψυχρό Πόλεμο (Βασιλική Γεωργιάδου)
• Οντέτ Βαρών-Βασάρ, Η ενηλικίωση μιας γενιάς. Νέοι και νέες στην Κατοχή και στην Αντίσταση (Άννα-Μαρία Δρουμπούκη)
• Ζύγκμουντ Μπάουμαν. Ρευστή αγάπη: Για την ευθραυστότητα των ανθρώπινων δεσμών (Ευάγγελος Λιότζης)
• Γιάννης Κωνσταντινίδης, Νίκος Μαραντζίδης & Τάκης Παππάς (επιμ.). Κόμματα και πολιτική στην Ελλάδα: Οι σύγχρονες εξελίξεις (Νάσος Ρουσιάς)

In Memoriam: Ralf Dahrendorf (Παναγιώτης Καρκατσούλης)

Abstracts

Ιστοσελίδα περιοδικού: http://www.media.uoa.gr/sas/

Το περιοδικό πωλείται σε όλα τα κεντρικά βιβλιοπωλεία της Αθήνας. Σε περίπτωση που δεν το βρίσκετε επικοινωνήστε με τον εκδότη στα τηλέφωνα: 210-3618198 και 210-3615440

Έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος

(ΒΗΜΑ, 20/1/2010)

Ομάδα που αποτελείται από επιστήμονες βρετανικών ερευνητικών ινστιτούτων και οργανισμών αναπτύσσει μια νέα εξέταση για διάγνωση του καρκίνου στο πάγκρεας. Πρόκειται για μια εξέταση ούρων η οποία μπορεί να εντοπίζει μέσα σε διάστημα δύο ωρών τα ίχνη του καρκίνου στο πάγκρεας. Το πιο σημαντικό είναι ότι η εξέταση μπορεί να εντοπίζει τον καρκίνο στα αρχικά του στάδια, κάτι που ενδέχεται να βοηθήσει σημαντικά στην αντιμετώπισή του.

Η ανακάλυψη χαιρετίστηκε από την επιστημονική κοινότητα, αφού ο καρκίνος στο πάγκρεας είναι ένας από τους καρκίνους με τα υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας ακριβώς επειδή ανιχνεύεται πολύ δύσκολα. Υπολογίζεται ότι εννέα στους δέκα ασθενείς δεν καταφέρνουν να ζήσουν περισσότερα από πέντε έτη μετά τη διάγνωση της πάθησης.

Η εξέταση εξετάζει τα επίπεδα μιας πρωτεΐνης που λειτουργεί ως καρκινικός δείκτης. Τα αυξημένα επίπεδα της πρωτεΐνης στα ούρα είναι ένδειξη της εμφάνισης αδενοκαρκινώματος και η ανίχνευσή τους θα βοηθήσει στην άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος αυξάνοντας τη διάρκεια της ζωής των ασθενών. Η έρευνα βρίσκεται ακόμη στα αρχικά της στάδια και υπολογίζεται ότι θα έχει ολοκληρωθεί μέσα στην επόμενη πενταετία.

Εκδίκηση!

Σε πρόσφατη ανάρτηση είχαμε παραθέσει συνέντευξη του μητροπολίτη Μεσσηνίας, ο οποίος κατήγγειλε ότι σε κάποια μοναστήρια γίνεται της μουρλής. Τώρα του αντεπιτίθενται οι ακροδεξιοί και ευσεβείς παράγοντες, στην πρώτη γραμμή ο Γρηγόρης Μιχαλόπουλος, ο οποίος έχει καταδικαστεί είναι/ήταν φυλακισμένος για εκβιασμούς. Εμάς δεν μας απασχολεί βέβαια ποιος με ποιον θεόπληκτο τσακώνεται, αλλά είναι ενδιαφέρον να μαθαίνεις ποιοι απαρτίζουν τις αλληλοσυγκρουόμενες ομάδες ευσεβών χριστιανών!

Μαθηματικό μυθιστόρημα

(του ΒΑΣΙΛΗ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑ, Ελευθεροτυπία, 16/1/2010)

Τον ελεύθερο χρόνο του μετέφραζε από τα γαλλικά και τα αγγλικά βιβλία με θέμα τα μαθηματικά, τις θετικές επιστήμες και την ιστορία τους -συνολικά είκοσι δύο. Βέβαια, είχε προηγηθεί το ελκυστικό «Μαθηματικά επίκαιρα- Συνειρμοί διαβάζοντας την εφημερίδα», μία σειρά δοκιμίων που συνέδεαν τα μαθηματικά με την επικαιρότητα.

Ομως, με τα «Πυθαγόρεια εγκλήματα», που μεταφράστηκαν σε αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, ιταλικά, κινέζικα και κορεάτικα, η φήμη που είχε αποκτήσει εντός εκτινάχθηκε και εκτός ελλαδικών συνόρων. Ετσι ώστε πλέον να αναφερόμαστε στην περίπτωση «Τεύκρος Μιχαηλίδης».

Στο τελευταίο του μυθιστόρημα, «Αχμές, ο γιος του φεγγαριού» (εκδόσεις Πόλις), ανασκάπτει δίκην αρχαιολόγου το πρώτο ενυπόγραφο μαθηματικό κείμενο στην ιστορία της ανθρωπότητας, το οποίο περιέχει ογδόντα τέσσερα λυμένα προβλήματα. Κεντρικός ήρωάς του είναι ο γραφέας Αχμές, το όνομα του οποίου σημαίνει «ο γιος του φεγγαριού» και έζησε γύρω στο 1600 π.Χ. στην αρχαία Αίγυπτο. Μ' αυτόν οδηγό, γυρίζουμε πίσω στον χρόνο των Φαραώ και γινόμαστε μάρτυρες σε διαμάχες, ίντριγκες και πολέμους ανάμεσα στους ηγεμόνες τών δύο βασιλείων, της Ανω και της Κάτω Αιγύπτου.

Πόσο παλιά πρέπει να πάμε για να ανακαλύψουμε το πρώτο μυθιστόρημα που γράφτηκε με θέμα τα μαθηματικά;

«Ηταν η "Flatland" ("Επιπεδοχώρα") του Εντουιν Αμποτ, που γράφτηκε το 1884. Περιέγραφε μια χώρα δύο διαστάσεων, της οποίας οι κάτοικοι ήταν επίπεδα γεωμετρικά σχήματα. Ο στόχος του συγγραφέα ήταν διπλός. Από τη μια, η ιστορία του ασκούσε μια εύστοχη και δριμύτατη κριτική στη Βικτοριανή κοινωνία και, από την άλλη, περιγράφοντας τον τρόπο που ένα δισδιάστατο ον θα αντιλαμβανόταν τον τρισδιάστατο κόσμο, βοηθούσε τον αναγνώστη να κατανοήσει την έννοια της τέταρτης διάστασης, που είχε αρχίσει να εμφανίζεται εκείνη την εποχή στα μαθηματικά. Το βιβλίο δημιούργησε σχολή, αφού, από τότε και μέχρι σήμερα, πολλοί συγγραφείς εργάστηκαν πάνω στην ίδια ιδέα γράφοντας "συνέχειες" της "Επιπεδοχώρας"».

Το γεγονός ότι έχετε σπουδάσει και διδάσκετε Μαθηματικά ήταν επαρκής λόγος για να ασχοληθείτε με το νουάρ μαθηματικό μυθιστόρημα;

«Τα "Πυθαγόρεια Εγκλήματα" έχουν ως κύριο θέμα την αντίφαση, και μάλιστα σε πολλά διαφορετικά επίπεδα: ιδεολογικό, ιστορικό, καλλιτεχνικό, μαθηματικό, λογικό. Ο λόγος που θέλησα να δώσω σε αυτό το μυθιστόρημα μορφή νουάρ είναι ακριβώς γιατί αναδείκνυε αυτή την κεντρική ιδέα. Ο φόνος, και μάλιστα με "καλές" προθέσεις, αποτελεί μια κορυφαία αντίφαση».

Περιμένατε ότι τα βιβλία σας θα μεταφραστούν σε τόσο πολλές γλώσσες, ώστε πλέον να μιλάμε για «φαινόμενο Τεύκρος Μιχαηλίδης»;

«Οταν έγραφα τα "Πυθαγόρεια Εγκλήματα" έτρεφα βέβαια την ελπίδα ότι θα έχουν κάποια απήχηση, δεν περίμενα όμως ότι θα διαβαστούν όσο διαβάστηκαν, ούτε ότι θα μεταφράζονταν σε έξι (προς το παρόν) γλώσσες. Ωστόσο δεν νομίζω ότι υπάρχει "φαινόμενο Τεύκρος Μιχαηλίδης". Υπάρχει σίγουρα ένα καινούργιο είδος μυθοπλασίας, που στρέφεται γύρω από τα μαθηματικά και στο οποίο αρκετοί συγγραφείς -ανάμεσά τους κι εγώ- κατάφεραν να έχουν κάποια ενδιαφέροντα αποτελέσματα».

Ποιες παγίδες κρύβει η συγγραφή ενός λογοτεχνήματος που χρωστάει πολλά στοιχεία στον επιστημονικό λόγο;

«Μπορεί κανείς να παρασυρθεί και να το μετατρέψει σε προσχηματική μυθοπλασία, σε "καμουφλαρισμένο" μάθημα. Αντίστροφα, υπάρχει ο κίνδυνος στρέβλωσης της επιστημονικής αλήθειας για την ικανοποίηση των αναγκών του μύθου. Πιστέψτε με, όταν σκαρώνω μια ιστορία με βασανίζουν και οι δυο αυτοί φόβοι».

Ο «Αχμές, ο γιος του φεγγαριού» είναι μία «ανασκαφή» στην «αρχαιολογία» των μαθηματικών;

«Αυτή την ανασκαφή την έκαναν πολύ πριν από μένα οι ιστορικοί των μαθηματικών, από το έργο των οποίων άντλησα πολλά. Εγώ είχα στα χέρια μου ένα όνομα, μια ημερομηνία κι έναν πάπυρο με 84 λυμένα προβλήματα. Μέσα απ' αυτά προσπάθησα να δημιουργήσω έναν χαρακτήρα, μια προσωπικότητα που θα μπορούσε να είναι ο συγγραφέας αυτού του έργου, του πρώτου ενυπόγραφου βιβλίου μαθηματικών στην ιστορία της ανθρωπότητας. Και σ' αυτόν τον υποθετικό χαρακτήρα θέλησα να δώσω μια υποθετική βιογραφία, βασισμένη στη δουλειά του και στην καθημερινή ζωή της Αιγύπτου εκείνης της εποχής».

Πόσο ενδιαφέρον θα είχε να γίνει μυθιστόρημα η ζωή του μεγάλου Ελληνα μαθηματικού Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή;

«Η ζωή του έχει πολλά μυθιστορηματικά στοιχεία. Οι ελληνικές του ρίζες, η κωνσταντινουπολίτικη ανατροφή του, η γερμανική παιδεία του συνθέτουν ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον κράμα. Η αρχική του σταδιοδρομία ως μηχανικού, η στροφή του προς τα μαθηματικά σε προχωρημένη ηλικία, η ελληνική του περιπέτεια σίγουρα δίνουν πλούσιο υλικό για μια μυθιστορηματική βιογραφία. Ας παρατηρήσω ωστόσο ότι διαθέτουμε μια άρτια τεκμηριωμένη επιστημονική βιογραφία του, γραμμένη από τη Μαρία Γεωργιάδου».

Ποιου μαθηματικού η ζωή ήταν σαν μυθιστόρημα;

«Η σύντομη ζωή του Εβαρίστ Γκαλουά, που γεννήθηκε λίγο μετά τη Γαλλική Επανάσταση, αποβλήθηκε από το σχολείο για ανάρμοστη συμπεριφορά, έκανε δυο χρόνια στη φυλακή για πολιτικά αδικήματα, σκοτώθηκε σε μονομαχία πριν συμπληρώσει τα 21 του χρόνια και μέσα από τρία μικρά μνημόνια έφερε την επανάσταση στα σύγχρονα μαθηματικά. Δεν είναι συναρπαστική;».

Αλλαξε η ζωή σας στο σχολείο από τότε που, λόγω της επιτυχίας των βιβλίων σας, γίνατε αναγνωρίσιμος;

«Δεν νομίζω ότι άλλαξε τίποτα. Οι μαθητές και οι συνάδελφοί μου αποτελούν την ευρύτερή μου οικογένεια. Αυτοί ακούν και διαβάζουν πρώτοι τα πρωτόλεια της δουλειάς μου, σ' αυτούς εμπιστεύομαι τα σχέδια και τις αγωνίες μου. Αλλωστε, μην ξεχνάτε πως κανείς δεν είναι στον τόπο του προφήτης».


Είστε ιδρυτικό μέλος, μαζί με τον Απόστολο Δοξιάδη, της ομάδας «Θαλής+Φίλοι», που δραστηριοποιείται για τη γεφύρωση του χάσματος ανάμεσα στα μαθηματικά και τον πολιτισμό. Πόση εκλαΐκευση χωράει στην επιστήμη, χωρίς να προδίδεται η μεθοδολογία της;

«Πιστεύω πως η εκλαΐκευση, όταν γίνεται με σωστό τρόπο, δεν προδίδει τη μεθοδολογία της επιστήμης. Αντίθετα, αποκαλύπτει στον μη ειδικό τη μεθοδολογία και τις βασικές τάσεις της, παραλείποντας τις τεχνικές λεπτομέρειες. Ωστόσο, παρόλο που η εκλαΐκευση μας ενδιαφέρει, δεν αποτελεί το κύριο μέλημα της ομάδας "Θαλής+Φίλοι". Αυτό που κυρίως επιδιώκουμε είναι να αποδείξουμε, με κύριο εργαλείο την αφήγηση, ότι τα μαθηματικά αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτισμού, αλληλεπιδρούν με τις υπόλοιπες πολιτιστικές δραστηριότητες και εντάσσονται ομαλά μέσα στο ιστορικό πλαίσιο στο οποίο αναπτύσσονται. Και, βέβαια, η δραστηριότητα για την οποία είμαστε κυρίως υπερήφανοι είναι οι λέσχες ανάγνωσης, που πρώτοι δημιουργήσαμε στην Ελλάδα και που βρήκαν -προς μεγάλη μας ικανοποίηση- πολλούς μιμητές και σε άλλους χώρους πέρα από τη μαθηματική λογοτεχνία».