Έναν «άλλο πατριωτισμό» που σέβεται τις δημοκρατικές αρχές της ισότητας και της ανεκτικότητας οραματίζεται ηειδική γραμματέας Εκπαίδευσης Ελληνοπαίδων του υπουργείου Παιδείας και καθηγήτρια Κοινωνικής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Θάλεια Δραγώνα. «Στο πρόσωπό μου πλήττεται η δημοκρατία» δηλώνει η κ. Δραγώνα, που τις τελευταίες ημέρες δέχθηκε επίθεση από τον πρόεδρο και βουλευτές του ΛΑΟΣ, οι οποίοι- όπως παλαιότερα είχαν κάνει με την καθηγήτρια Μαρία Ρεπούση για το περίφημο βιβλίο Ιστορίας της ΣΤ΄ Δημοτικού- την κατηγόρησαν για αντεθνική στάση και ζήτησαν την αποπομπή της. Αφορμή αυτή τη φορά ήταν το βιβλίο «Τι είν΄ η πατρίδα μας;», που παρότι κυκλοφορεί πάνω από 10 χρόνια, το θυμήθηκαν μόλις ανέλαβε τα καθήκοντά της στο υπουργείο Παιδείας.
Η πανεπιστημιακός μιλώντας στα «ΝΕΑ» αντεπιτίθεται σε όσους τη στοχοποίησαν και εκτιμά ότι ένας από τους στόχους της άκρας Δεξιάς είναι η καθήλωση της χώρας σε ένα μοντέλο εθνικιστικής παιδείας χωρίς την πολυπολιτισμική διάσταση που είναι αναγκαία στις μέρες μας. Στο ζήτημα αυτό η κ. Δραγώνα ήδη έχει περγαμηνές. Εργάστηκε με τη μειονότητα στη Θράκη πάνω από 10 χρόνια, σε ένα δύσκολο πρόγραμμα για την ελληνομάθεια των παιδιών και την ένταξή τους στην κοινωνία μέσω της εκπαίδευσης. Τα αποτελέσματα ήταν εξαιρετικά, καθώς σε διάστημα 6 χρόνων κατάφερε να περιορίσει την τεράστια σχολική διαρροή στο μισό- από 65% (όταν ο εθνικός μέσος όρος ήταν 6%) σε 30%- και να πολλαπλασιάσει την προσβασιμότητα των παιδιών στο γυμνάσιο.
Τελικά «Τι είν΄ η πατρίδα μας»;
Το βιβλίο, «Τι είν΄ η πατρίδα μας;» δεν είναι ιστορικό, δεν είναι σχολικό εγχειρίδιο. Βασίζεται σε δύο μεγάλες έρευνες που αναλύουν τις απόψεις των εκπαιδευτικών και τα σχολικά βιβλία. Γράφτηκε από 8 ερευνητές, εκδόθηκε το 1997 και χρηματοδοτήθηκε από την Ε.Ε. Οι αναλύσεις των ερωτηματολογίων και του λόγου των εκπαιδευτικών καταλήγουν στο ότι το ελληνικό σχολείο καλλιεργεί μια εθνική ταυτότητα εύθραυστη και όχι ικανή να διαχειριστεί τα φαινόμενα της εποχής, τόσο τη συμμετοχή της χώρας στην Ε.Ε. όσο και την αντιμετώπιση των μεταναστών.
Θεωρείτε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε νέο «κυνήγι μαγισσών»;
Αυτό διαπιστώνει το κείμενο συμπαράστασης πανεπιστημιακών από όλη τη χώρα που κυκλοφόρησε.
Γιατί τώρα, γιατί εσείς, γιατί αυτή η στοχοποίηση;
Το θέμα είναι σαφώς πολιτικό. Συναρτάται με το εκλογικό αποτέλεσμα και την ύπαρξη μιας νέας, τολμηρής και προοδευτικής κυβέρνησης, αλλά πρωτίστως με τα εσωτερικά προβλήματα της δεξιάς παράταξης (ΛΑΟΣ και Ν.Δ.).
Διαβλέπετε προσπάθεια του ΛΑΟΣ να σας χρησιμοποιήσει προκειμένου να επιτεθεί στη Ν.Δ. από τα δεξιά; Μήπως η επίθεση σχετίζεται και με τα νέα μεταναστευτικά μέτρα της κυβέρνησης;
Η στάση του εκπροσώπου Τύπου της Ν.Δ. επιβεβαιώνει την άποψη. Οπωσδήποτε σχετίζεται. Άλλωστε, το ανέδειξαν ήδη δημοσιεύματα στον Τύπο και το σύνθημα «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες» στη διαδήλωση του ΛΑΟΣ με αντικείμενο το πρόσωπό μου.
Εκατοντάδες συνάδελφοί σας υπέγραψαν κείμενο συμπαράστασης. Σχόλιο;
Νομίζω ότι οι συνάδελφοί μου στην αρχή θεώρησαν πως όλη αυτή η συκοφαντική εκστρατεία δεν ήταν άξια απάντησης. Ωστόσο η κοινωνία των πολιτών, οι διανοούμενοι αλλά και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης με την άμεση αντίδρασή του στο Κοινοβούλιο και οι τέσσερις τεκμηριωμένες απαντήσεις της υπουργού Παιδείας στη Βουλή, έκριναν ότι «αρκετά μέχρι εδώ» και ότι αυτού του είδους οι επιθέσεις δεν αφορούν στ΄ αλήθεια το πρόσωπό μου, αλλά την κοινωνία και τη δημοκρατία που πλήττεται.
Τι απαντάτε σε όσους αξιώνουν παραίτηση ή απομάκρυνσή σας από το υπουργείο Παιδείας;
Δεν σκέφτηκα ούτε μια στιγμή να παραιτηθώ. Δεν παραιτείται κανείς διότι οι απόψεις του δεν αρέσουν σε κάποιους. Αλίμονο αν στην πολιτική είχαμε όλοι τις ίδιες απόψεις. Καλύτερο για τη δημοκρατία θα ήταν να τις αντιπαραθέταμε με επιχειρήματα και ωριμότητα. Έχω πολύ και σημαντική δουλειά μπροστά μου. Επενδύω πάντα με πάθος σε αυτό που έχω να κάνω.
Ποιο είναι το αντικείμενο της αρμοδιότητάς σας στο υπουργείο, που σχετίζεται με το θέμα; Σχεδιάζετε κάποια παρέμβαση που ενδεχομένως θα δυσαρεστήσει τους κύκλους που σας επιτίθενται;
Προΐσταμαι μιας ειδικής γραμματείας, στον πυρήνα της οποίας είναι τα θέματα της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, για τα οποία είχαμε καταθέσει προτάσεις και δεσμεύσεις και προεκλογικά. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μας χωρίζουν διαφορετικές προσεγγίσεις. Σκεφτείτε ότι το σύνθημα των οπαδών του ΛΑΟΣ στη διαδήλωση ήταν: «Θέλουμε παιδεία ελληνική και όχι πολυπολιτισμική».
Τι θα λέγατε στον κ. Καρατζαφέρη και τους βουλευτές του ΛΑΟΣ που ζητούν την κεφαλήν σας επί πίνακι, κατά πρόσωπο;
Αφενός να διαβάσει το βιβλίο που καταγγέλλει παραπέμποντας σε «φράσεις» άλλων και να κάνει σύσταση στους βουλευτές του κόμματος να το διαβάσουν κι εκείνοι, αντί να αντιγράφουν ανώνυμους κατηγόρους που εφευρίσκουν φράσεις του και τις διακινούν στο Διαδίκτυο, αφετέρου να βρουν έναν πειστικότερο στόχο. Βρήκα ιδιαίτερα θλιβερό ότι τις πρακτικές του κ. Καρατζαφέρη ακολουθούν και κάποιοι από τη Ν.Δ.
Τι απαντά σε όσα χρεώνουν στο βιβλίο της.
Η Θάλεια Δραγώνα απαντά λέξη προς λέξη σε όσα γράφτηκαν σε διάφορα μπλογκ- και χρησιμοποιήθηκαν από τους επικριτές της- για δήθεν αντεθνικές φράσεις και αναφορές στο βιβλίο της.
Της χρεώνουν: Εθνικιστικές τάσεις κρύβει η επιθυμία να διδάσκεται στη Μέση Εκπαίδευση η αρχαία Ελληνική Γλώσσα (σελ. 86), ενώ το να μιλάμε για απόλυτη ομοιογένεια του πληθυσμού της Ελλάδας και να αποσιωπούμε την ύπαρξη χιλιάδων Εβραίων στη Θεσσαλονίκη και σε άλλες πόλεις επί 450 χρόνια είναι καθαρός ρατσισμός! (σελ. 95).
Ρατσιστικό είναι και να ανησυχούμε για την ύπαρξη πολλών ξένων μεταναστών στη χώρα μας, να λέμε ότι «σε λίγο θα ψάχνουμε να βρούμε Έλληνα στην Ελλάδα», ή ότι «πρέπει να κρατήσουμε την εθνική μας ομοιογένεια και να μη διαβρωθούμε εθνολογικά»! (σελ. 96). Εξίσου ρατσιστικό είναι να λέμε ότι το κέντρο της Αθήνας αλβανοκρατείται ή ότι «οι Έλληνες δεν είναι ρατσιστές»! (σελ. 9).
Απαντά: Να σας ομολογήσω ότι κουράστηκα να απαντώ στην ερώτηση, μήπως είμαι ελέφαντας.
Όποιος κάνει τον κόπο να διαβάσει το βιβλίο, θα διαπιστώσει ότι δεν περιέχει καμία από αυτές τις φράσεις. Είναι κατασκευασμένες. Άλλωστε, αν τις περιείχε, δεν θα ήταν επιστημονικό βιβλίο ούτε θα είχε βιβλιοκριθεί το 1997 όταν δημοσιεύθηκε με τόσο θετικές κρίσεις από πανεπιστημιακούς για την επιστημονική αξία του («Το Βήμα», Ν. Μπαλτά 7/9/1997, «Η Καθημερινή», Γ. Μεταξάς, 12/10/1997, «Η Αυγή», Γ. Λαμπάτος, 12/2/1998).
Η ΕΘΝΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
Της χρεώνουν: Η ελληνική εθνική ταυτότητα δεν υπήρχε πριν από τον 19ο αιώνα. Δημιουργήθηκε έξωθεν σε μια εποχή έντονου εθνικισμού, αποικιοκρατίας και επεκτατικού ιμπεριαλισμού (σελ. 16).
Απαντά: Αυτή η φράση δεν υπάρχει ούτε στην υποτιθέμενη σελίδα 16 ούτε σε καμία άλλη από τις 539 σελίδες του βιβλίου.
ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ
Της χρεώνουν: Όποιος αξιολογεί τους πολιτισμούς σε κατώτερους και ανώτερους είναι ρατσιστής και δεν το ξέρει! (σελ. 16). Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει με όποιον θεωρεί ανεπιθύμητους τους μετανάστες και τους πρόσφυγες (σελ. 20).
Απαντά: Οι φράσεις αυτές δεν υπάρχουν σε καμία σελίδα του βιβλίου. Βεβαίως, ολόκληρο το βιβλίο έμμεσα και άμεσα θεωρεί την αξιολόγηση των πολιτισμών ως «ανωτέρων» και «κατωτέρων» αυθαίρετη προκατάληψη και ιδεολογία της εποχής της αποικιοκρατίας.
ΟΙ ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΕΠΙΡΡΟΕΣ
Της χρεώνουν: Εξίσου ρατσιστής είναι και όποιος αποσιωπά τη σημασία και το κύρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας! Επίσης, όποιος ισχυρίζεται ότι ο τουρκικός πολιτισμός έχει επιδράσει αρνητικά στους Έλληνες!... (σελ. 82).
Απαντά: Αυτές οι φράσεις δεν υπάρχουν πουθενά στο βιβλίο. Πρόκειται για διαστρεβλώσεις και μεγάλες παραφθορές.
ΟΙ «ΠΑΡΘΕΝΩΝΕΣ»
Της χρεώνουν: Κλασική ένδειξη ρατσισμού είναι και το γνωστό: «Όταν εμείς φτιάχναμε Παρθενώνες, αυτοί τρώγανε βελανίδια!» (σελ. 85). Επίσης, ρατσισμός είναι να ισχυρίζεσαι πως είμαστε οι συνεχιστές του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού.
Απαντά: Η φράση για τα βελανίδια και τους παρθενώνες είναι απάντηση εκπαιδευτικού σε ερωτηματολόγιο έρευνας. Για το θέμα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού το βιβλίο περιέχει εκτενή ανάλυση, που δεν μπορεί να παρατεθεί εδώ. Επισημαίνω ότι αυτή η ανάλυση, σωστή ή λανθασμένη, είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα για να τη διαβάσουν ιδίως όσοι δηλώνουν ότι νοιάζονται για την ελληνικότητα.
Η ανάλυση τεκμηριώνει ότι ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός δεν στηρίζει ικανοποιητικά την εθνική ταυτότητα, γιατί προβάλλεται ως το μοναδικό πολιτισμικό επίτευγμα του «έθνους» υποτιμώντας το κοινωνικό και πολιτισμικό κεφάλαιο μετέπειτα σημαντικών εποχών. Αυτό οφείλεται στην αναπαραγωγή από πολλά σχολικά βιβλία του κεντροευρωπαϊκού υποτιμητικού για την Ελλάδα στερεοτύπου, σύμφωνα με το οποίο η μοναδική αξία που αποδίδεται στην ελληνική ταυτότητα είναι η κλασική αρχαιότητα, ενώ υποτιμάται το κοινωνικό και πολιτισμικό παρόν των Ελλήνων.
Η «ΑΔΙΚΗΜΕΝΗ ΕΛΛΑΣ»
Της χρεώνουν: Ένδειξη ρατσισμού και στείρου εθνοκεντρισμού είναι και ο ισχυρισμός ότι οι Έλληνες ήσαν πάντα οι αδικημένοι της Ιστορίας (σελ. 84) και ότι για τις ήττες και τις καταστροφές που υποστήκαμε φταίνε πάντα οι μεγάλες δυνάμεις.
Απαντά: Ιδού ένα δείγμα διαστρέβλωσης και παραφθοράς. Παράθεμα του βιβλίου, που είναι πιθανό να είναι αυτό που διαστρεβλώθηκε. «Η αίσθηση απειλής της εθνικής ταυτότητας συναρτάται με αισθήματα αποστέρησης, αδικίας και διάκρισης. [...] Στα σχολικά εγχειρίδια είναι συχνή η έμμεση ή άμεση αναφορά της καλύτερης τύχης για την οποία είναι προορισμένος ο ελληνικός λαός. Οι Έλληνες, σύμφωνα με τα βιβλία, συστηματικά εμφανίζονται αδικημένοι σε σημαντικές γι΄ αυτούς ιστορικές στιγμές. Οι "μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις" φέρονται να έχουν πάντα λειτουργήσει με βάση ίδια πολιτικά, οικονομικά και πολιτισμικά συμφέροντα» (σελ. 84).«Οι πατριωτικές κορόνες είναι κούφια λόγια»
Ποια είναι η αλήθεια για το πτυχίο σας; Γράφτηκε ότι δεν έχετε.
Το 1984, όταν κατέθεσα τα χαρτιά μου για αναγνώριση στο τότε ΔΙΚΑΤΣΑ, προβλεπόταν η αναγνώριση του διδακτορικού τίτλου ανεξάρτητα από το πρώτο πτυχίο. Το διδακτορικό μου που αναγνωρίστηκε είναι από το Αston Universiity in Βirmingham. Άλλωστε, εκτός από το ΔΙΚΑΤΣΑ, οι σπουδές μου αναγνωρίστηκαν τέσσερις φορές σε δύο πανεπιστήμια (Ιωαννίνων και Αθηνών), στα οποία εκλέχτηκα παμψηφεί από τέσσερα ανεξάρτητα εκλεκτορικά σώματα, ενώ οι τέσσερις πράξεις διορισμού έχουν υπογραφεί από τέσσερις πρυτάνεις και τέσσερις υπουργούς Παιδείας. Όλα τα στοιχεία έχουν κατατεθεί στη Βουλή και όποιος θέλει μπορεί να τα αναζητήσει.
Γράφτηκε ότι εναντίον σας τοποθετήθηκε και ο ακαδημαϊκός κ. Δεσποτόπουλος. Τι συνέβη;
Κυριακάτικη εφημερίδα δημοσίευσε ότι ο κ. Δεσποτόπουλος εξέφρασε την ανησυχία του για την καταλληλότητά μου «να μετέχω στην Παιδεία». Επικοινώνησα μαζί του και του έστειλα το δημοσιευμένο έργο μου και προς τιμήν του, την επομένη έστειλε επιστολή στην εφημερίδα, όπου αναφέρει: «Ο συντάκτης σας δεν σεβάσθηκε τη δήλωσή μου ότι αρνούμαι να εκφρασθώ προσωπικά για την κυρία Δραγώνα, εφόσον αγνοώ και την προσωπικότητα και το έργο της... Μου έστειλε τα έργα της, ογκωδέστατα συγγράμματα που δείχνουν τον πνευματικό μόχθο της και την ειδική επιστημοσύνη της, και αποτελούν τίτλους στερεούς και για την καθηγεσία της και για τη θέση της ως ειδικού γραμματέως του υπουργείου Παιδείας. Τη συγχαίρω για την πνευματική συγκρότησή της και της εύχομαι άκρα επιτυχία στο έργο της ως διακόνου της κοινωνικής ψυχολογίας με παρέκταση προς την παιδεία».
Σας αποδίδουν ανθελληνική στάση...
Δεν ξέρω πώς ορίζουν την «ανθελληνική στάση». Η αγάπη για την πατρίδα μέσα στην ιστορία αλλάζει περιεχόμενο. Στον χώρο των ιδεών ο Χάμπερμας μιλάει για «συνταγματικό πατριωτισμό» και στο πολιτικό πεδίο ο Πρωθυπουργός μιλάει από καιρό για «έναν άλλο πατριωτισμό» που σέβεται τις δημοκρατικές αρχές της ισότητας και της ανεκτικότητας. Το πρόβλημα είναι ότι οι πατριωτικές κορόνες που ακούγονται είναι κούφια λόγια. Είμαι υπερήφανη που είμαι Ελληνίδα για την Ιστορία, τον πολιτισμό, την ταυτότητα, τους αγώνες, αλλά παράλληλα παλεύω για μια δημοκρατική Ελλάδα που χωράει και σέβεται τους διαφορετικούς άλλους.
