...
Απόστολος Δοξιάδης: Το Logicomix
«Με ενδιέφερε πάντα η ιστορία της θεμελίωσης των Μαθηματικών. Την έβρισκα μια αρχετυπική, σύγχρονη, προμηθεϊκή ιστορία. Μια γοητευτική ιστορία ύβρεως με μεγάλα πρόσωπα, μεγάλα στοιχήματα, μεγάλες επιτυχίες και μεγάλες ήττες», εξηγεί στην «Κ» ο Απόστολος Δοξιάδης. «Πρωτοφλέρταρα με την ιδέα όταν έγραφα τον “‘Θείο Πέτρο και την εικασία του Γκόλντμπαχ” και αργότερα στη συγγραφή του θεατρικού έργου για τον Κουρτ Γκέντελ».
Η ιστορία του Logicomix, βέβαια, δεν είναι μια απλή μαθηματική ιστορία. «Θέλαμε να ιδωθεί μέσα στο κλίμα των ιδεών της εποχής της, να γίνει φιλοσοφική και ακόμη γενικότερα πνευματική. Γι’ αυτό έπρεπε να την δει κανείς υπό το πρίσμα των ιδεών και των κοινωνικών γεγονότων της εποχής και, κυρίως, μέσα από την ψυχολογία των ηρώων», σημειώνει.
Το Logicomix διατρέχει σχεδόν πενήντα χρόνια –τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα και τις πρώτες του 20ού– με σημαντικά γεγονότα, οπότε η ιστορική έρευνα ήταν απαραίτητη. «Πολλά πράγματα τα γνωρίζαμε ήδη ο Χρίστος Παπαδημητρίου και εγώ. Χρειάστηκε, όμως, να διαβάσουμε και πολλά άλλα. Η έρευνα σε αυτά τα θέματα πρέπει να είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που φαίνεται στο τελικό αποτέλεσμα, για να είναι χωνεμένη σωστά».
Μπέρτραντ Ράσελ, ο κεντρικός ήρωας
Φρέγκε, Χίλμπερτ, Βιτγκενστάιν, Γκέντελ, Τιούρινγκ είναι μερικοί από τους ήρωες που θα συναντήσει κανείς στο Logicomix. Ενας, όμως, σηκώνει το βάρος της αφήγησης, ο Βρετανός μαθηματικός Μπέρτραντ Ράσελ:
«Τον επιλέξαμε για τρεις λόγους: Πρώτον, αν και δεν θεωρήθηκε... πρότυπο ψυχικής υγείας, είναι σε κάποιο βαθμό ένας άνθρωπος με τον οποίο μπορείς πιο εύκολα να ταυτιστείς. Δεύτερον, ήταν παθιασμένος με πολλά πράγματα. Τρίτον, ο ρόλος του στην ιστορία είναι καθοριστικός. Είναι από τους γίγαντες της λογικής και επίσης φημιζόταν για την καλλιέργειά του. Ο Φρέγκε δεν πρέπει να μίλησε ποτέ σε κανέναν και αν μίλησε, θα έδωσε μια τεχνική διάλεξη, ο Γκέντελ ήταν μισάνθρωπος, ο Χίλμπερτ μια ηγεμονική μορφή, ο Δίας των Μαθηματικών εκείνα τα χρόνια.
»Ο Ράσελ, όμως, είχε όλα τα στοιχεία του παθιασμένου ανθρώπου με τραγική παιδική ηλικία, έχασε τους γονείς του, μετά τον παππού του, πριν από τα πέντε του χρόνια. Εχει μια κατανοητή και ανθρώπινη αιτιακή σχέση μεταξύ της παθολογίας του και της προσωπικής του πορείας. Eτσι, τον κρίναμε ιδανικό για το ρόλο του αφηγητή. Εξαιρετικά απαραίτητο, αν σκεφθεί κανείς ότι το βιβλίο καλύπτει σχεδόν πενήντα χρόνια, δύο Παγκόσμιους Πολέμους, ιστορίες τρέλας και πάθους, καταστροφές, ανατροπές, καλλιτεχνικά κινήματα, υπαρξιακές αναζητήσεις. Ο καλύτερος τρόπος για να ενοποιηθούν όλα αυτά ήταν η ψυχική και πνευματική οδύσσεια ενός ανθρώπου, του Ράσελ».
Αυτές τις μέρες κυκλοφορεί στα ελληνικά και αγγλικά ένα βιβλίο των Δοξιάδη και Παπαδημητρίου που περιγράφει τη θεμελίωση των Μαθηματικών με μορφή comic. Όπως λέει ο Απ. Δοξιάδης στην Καθημερινή, το βάρος της αφήγησης σηκώνει ο Βρετανός μαθηματικός Bertrand Russell (Μπέρτραντ Ράσελ), θεμελιωτής της Μαθηματικής Λογικής, αλλά παράλληλα αγωνιστής υπέρ της ειρήνης και κατά του πυρηνικού πολέμου και, επίσης, πρόμαχος για την απελευθέρωση των ανθρώπων από κάθε καταπιεστική κατάσταση. Ο Μπ. Ράσελ ήταν ένας από τους πρώτους διανοούμενους που παρουσίασα προ αρκετού καιρού σ' αυτό το blog.
Απόστολος Δοξιάδης: Το Logicomix
«Με ενδιέφερε πάντα η ιστορία της θεμελίωσης των Μαθηματικών. Την έβρισκα μια αρχετυπική, σύγχρονη, προμηθεϊκή ιστορία. Μια γοητευτική ιστορία ύβρεως με μεγάλα πρόσωπα, μεγάλα στοιχήματα, μεγάλες επιτυχίες και μεγάλες ήττες», εξηγεί στην «Κ» ο Απόστολος Δοξιάδης. «Πρωτοφλέρταρα με την ιδέα όταν έγραφα τον “‘Θείο Πέτρο και την εικασία του Γκόλντμπαχ” και αργότερα στη συγγραφή του θεατρικού έργου για τον Κουρτ Γκέντελ».
Η ιστορία του Logicomix, βέβαια, δεν είναι μια απλή μαθηματική ιστορία. «Θέλαμε να ιδωθεί μέσα στο κλίμα των ιδεών της εποχής της, να γίνει φιλοσοφική και ακόμη γενικότερα πνευματική. Γι’ αυτό έπρεπε να την δει κανείς υπό το πρίσμα των ιδεών και των κοινωνικών γεγονότων της εποχής και, κυρίως, μέσα από την ψυχολογία των ηρώων», σημειώνει.
Το Logicomix διατρέχει σχεδόν πενήντα χρόνια –τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα και τις πρώτες του 20ού– με σημαντικά γεγονότα, οπότε η ιστορική έρευνα ήταν απαραίτητη. «Πολλά πράγματα τα γνωρίζαμε ήδη ο Χρίστος Παπαδημητρίου και εγώ. Χρειάστηκε, όμως, να διαβάσουμε και πολλά άλλα. Η έρευνα σε αυτά τα θέματα πρέπει να είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που φαίνεται στο τελικό αποτέλεσμα, για να είναι χωνεμένη σωστά».
Μπέρτραντ Ράσελ, ο κεντρικός ήρωας
Φρέγκε, Χίλμπερτ, Βιτγκενστάιν, Γκέντελ, Τιούρινγκ είναι μερικοί από τους ήρωες που θα συναντήσει κανείς στο Logicomix. Ενας, όμως, σηκώνει το βάρος της αφήγησης, ο Βρετανός μαθηματικός Μπέρτραντ Ράσελ:
«Τον επιλέξαμε για τρεις λόγους: Πρώτον, αν και δεν θεωρήθηκε... πρότυπο ψυχικής υγείας, είναι σε κάποιο βαθμό ένας άνθρωπος με τον οποίο μπορείς πιο εύκολα να ταυτιστείς. Δεύτερον, ήταν παθιασμένος με πολλά πράγματα. Τρίτον, ο ρόλος του στην ιστορία είναι καθοριστικός. Είναι από τους γίγαντες της λογικής και επίσης φημιζόταν για την καλλιέργειά του. Ο Φρέγκε δεν πρέπει να μίλησε ποτέ σε κανέναν και αν μίλησε, θα έδωσε μια τεχνική διάλεξη, ο Γκέντελ ήταν μισάνθρωπος, ο Χίλμπερτ μια ηγεμονική μορφή, ο Δίας των Μαθηματικών εκείνα τα χρόνια.»Ο Ράσελ, όμως, είχε όλα τα στοιχεία του παθιασμένου ανθρώπου με τραγική παιδική ηλικία, έχασε τους γονείς του, μετά τον παππού του, πριν από τα πέντε του χρόνια. Εχει μια κατανοητή και ανθρώπινη αιτιακή σχέση μεταξύ της παθολογίας του και της προσωπικής του πορείας. Eτσι, τον κρίναμε ιδανικό για το ρόλο του αφηγητή. Εξαιρετικά απαραίτητο, αν σκεφθεί κανείς ότι το βιβλίο καλύπτει σχεδόν πενήντα χρόνια, δύο Παγκόσμιους Πολέμους, ιστορίες τρέλας και πάθους, καταστροφές, ανατροπές, καλλιτεχνικά κινήματα, υπαρξιακές αναζητήσεις. Ο καλύτερος τρόπος για να ενοποιηθούν όλα αυτά ήταν η ψυχική και πνευματική οδύσσεια ενός ανθρώπου, του Ράσελ».
