30 September 2007

Παλινωδία σε βάρος της εκπαίδευσης...

και σε βάρος της σοβαρότητας


Με την ανακοίνωση του Γιώργου Παπανδρέου στη Βουλή ότι δεν θα συμβάλλει το ΠΑΣΟΚ στην αναθεώρηση του Συντάγματος και ειδικότερα του άρθρου 16, το θέμα αυτό πάει πολύ πίσω, ίσως για μετά το 2015. Όμως, σε λίγες ημέρες ή εβδομάδες αποφασίζει το ευρωπαϊκό δικαστήριο κατά πάσα βεβαιότητα ότι πρέπει να λειτουργήσουν ελεύθερα τα ΚΕΣ στην Ελλάδα -συμπράξεις ξένων ΑΕΙ με ντόπιες εκπαιδευτικές εταιρίες- και να αναγνωριστούν τα πτυχία τους.

Έτσι, θα λειτουργούν αυτά τα ιδιότυπα «πανεπιστήμια» χωρίς έλεγχο του Υπουργείου Παιδείας, αφού κατά το Σύνταγμα δεν θα επιτρέπονται (άρθρο 16), αλλά υπό τον έλεγχο των Υπουργείων Εμπορίου και Εργασίας, π.χ. αν λειτουργούν οι ταμειακές μηχανές, αν τηρείται το ωράριο του προσωπικού και άλλα τέτοια.

Εννοείται ότι κάθε ενδιαφερόμενος, αντί να πάει σε επαρχιακό εκπαιδευτικό ίδρυμα, θα μείνει Αθήνα ή Θεσ/νίκη και, με περίπου ίδια χρήματα και πιο εύκολες εκπαιδευτικές διαδικασίες, θα παίρνει πτυχίο του πανεπιστημίου Southampton, Birmingham, Edinburgh κτλ., με όλα τα δικαιώματα που δίνει ένα πανεπιστημιακό πτυχίο.

Όταν θα καταφέρει και αποφασίσει, τελικά, το κράτος να επιβάλλει κάποια τάξη, θα έχει δημιουργηθεί τέτοιο πλέγμα αυθαίρετων και ανεξέλεγκτων συμφερόντων, περίπου όπως συνέβη με τους τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς, ώστε κανείς δεν θα μπορεί να εγγυηθεί ότι στις επόμενες δεκαετίες θα λειτουργήσει ομαλά η τριτοβάθμια εκπαίδευση στη χώρα.

Έτσι, η εμμονή σε μια ξεπερασμένη ιδεοληψία και η όψιμη «αριστερή» στροφή του Γιώργου παγιδεύει το εκπαιδευτικό μας σύστημα για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Βιβλία, βιβλία

Ο «πόλεμος» για την Ιστορία γράφει ιστορία


Με το σύνθημα «Ελευθερία στην Ιστορία!» αντέδρασαν οι Γάλλοι ιστορικοί όταν το 2005 ήρθαν αντιμέτωποι με τους λεγόμενους «νόμους της μνήμης», για τη δίωξη των αρνητών του Ολοκαυτώματος, την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων, την αναγνώριση του δουλεμπορίου και της δουλείας ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας και την αναγνώριση της «συμβολής του γαλλικού έθνους» στις πρώην γαλλικές αποικίες.

«Η Ιστορία δεν είναι θρησκεία, ώστε οι ιστορικοί να αποδέχονται το όποιο δόγμα, η ιστορική αλήθεια διαφοροποιείται από την ηθική, αφού ο ρόλος ενός ιστορικού δεν είναι να εξωραΐζει ή να επιρρίπτει ευθύνες, αλλά απλώς να εξηγεί -η ιστορία δεν υποτάσσεται στις τρέχουσες υποθέσεις- η ιστορία δεν είναι μνήμη, η ιστορία δεν είναι αντικείμενο δικαστικής απόφασης», διακήρυξαν σε όλους τους τόνους και εισακούστηκαν.

Το ανωτέρω παράδειγμα «πολέμου της ιστορίας» επικαλέστηκε ο Ιταλός καθηγητής Λουίτζι Καγιάνι του Πανεπιστημίου «Σαπιέντζα» της Ρώμης, μιλώντας στο διεθνές συνέδρiο «δημοσιες χρήσεις της Ιστορίας» που γίνεται στη Θεσσαλονίκη από τη Διεθνή Ενωση Διδακτικής της Ιστορίας (ISHD) και το Παιδαγωγικό Τμήμα του ΑΠΘ, για να επισημάνει ότι: «Τα τελευταία χρόνια, κυρίως τη δεκαετία του ’90, βλέπουμε μια αυξανόμενη ένταση μεταξύ ιστορικών και πολιτικών, καθώς οι δεύτεροι χρησιμοποιούν το παρελθόν για να εξυπηρετήσουν την πολιτική ατζέντα τους, ενώ οι ιστορικοί υψώνουν την κοινωνική ευθύνη τους και τάσσονται ενάντια στον έλεγχο της ιστορίας και στην προκατάληψη».

Εξάλλου, όπως ανέφερε, τις αντιδράσεις της ISHD προκάλεσε το πλαίσιο απόφασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Απρίλιο του 2007, σύμφωνα με το οποίο διώκεται κάθε δημόσια αρνητική ή ειρωνική αναφορά σε εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. «Ο στόχος σήμερα είναι να πάψουν οι πολιτικοί να χρησιμοποιούν την Ιστορία για σκοπούς εθνικού συμφέροντος και διαμόρφωσης ταυτότητας. Το ζήτημα είναι μεγάλο σε όλη την Ευρώπη», είπε ο κ. Καγιάνι.

Στη Δανία, η Εκκλησία προσπαθεί να «ξαναγράψει» την «ιστορία» της, προκειμένου να ανταποκριθεί στα κελεύσματα της σύγχρονης κοινωνίας:

«Κάθε φορά που η σχέση της Εκκλησίας με την κοινωνία αποδεικνύεται αναχρονιστική, η Εκκλησία προσπαθεί να ξαναγράψει μέρος της ιστορίας της, ώστε να επιβιώσει», είπε χαρακτηριστικά ο Δανός καθηγητής Χάρι Χάου.

«Στην πατρίδα μου», πρόσθεσε, «προωθείται η νέα "ανάγνωση" του συμβόλου της λουθηριανής πίστης (Confessio Augustana) του 1530, στο οποίο καταδικάζονται οι Μουσουλμάνοι, οι Εβραίοι και οι επαναβαπτισμένοι αιρετικοί, γεγονός που προκάλεσε τις επικρίσεις πολλών πιστών. Η νέα ανάγνωση της ιστορίας επιτυγχάνεται με την εισαγωγή μιας υποσημείωσης, σύμφωνα με την οποία πρόκειται για "μεσαιωνικά κλισέ"».

Ελβετία και δουλεμπόριο

Ο ρόλος της Ελβετίας στο δουλεμπόριο των αποικιοκρατικών δυνάμεων της Ευρώπης και οι ευθύνες που ενδεχομένως πρέπει ν’ αναλάβει, δίνουν τον ρυθμό της δημόσιας συζήτησης γύρω από την ιστορική αλήθεια στη χώρα.

Μπορεί η Ελβετία να μην ήταν αποικιοκρατική δύναμη, ωστόσο, σύμφωνα με τον Ελβετό ιστορικό του Πανεπιστημίου της Βέρνης, κ. Ντανιέλ Μοζέ-Λεσό, στήριξε την αποικιοκρατία και το δουλεμπόριο έμμεσα, επενδύοντας σε μεγάλα πλοία άλλων αποικιοκρατικών χωρών, σε μετοχές αποικιοκρατικών οργανισμών, όπως η γαλλική Εταιρεία των Ινδιών, συμμετέχοντας στη βιομηχανία των ινδικών υφασμάτων, αλλά και με την παρουσία Ελβετών μισθοφόρων στις στρατιωτικές επεμβάσεις ενάντια στους σκλάβους.

Ο δημόσιος διάλογος που ξεκίνησε επ’ αυτού περιλαμβάνει όλες τις τοποθετήσεις, από την απόλυτη άρνηση της συμμετοχής της Ελβετίας ως κράτους στο δουλεμπόριο, μέχρι την απόδοση αποζημιώσεων στους δικαιούχους.

Οι παρεμβάσεις σε μια υπόθεση μη στατική

«Οι παρεμβάσεις από πολιτικούς και κόμματα στην πρόσφατη αντιπαράθεση για τα βιβλία Iστορίας είναι γεγονός, ωστόσο παρόμοια φαινόμενα συμβαίνουν σε όλο τον κόσμο», παρατήρησε χθες η επικεφαλής της συγγραφικής ομάδας του βιβλίου Iστορίας της ΣΤ΄ Δημοτικού κ. Μαρία Ρεπούση. Η Ιστορία δεν είναι στατική, πρόσθεσε, εξηγώντας ότι «νέες μελέτες συμπληρώνουν τις γνώσεις μας και οι επιστήμονες οφείλουν να ανιχνεύουν τις αναπαραστάσεις και τις ιδέες των παιδιών που αναπαράγονται στον δημόσιο χώρο». Οι έντονες αντιδράσεις για το επίμαχο βιβλίο Ιστορίας δεν επηρέασαν τη συγγραφική ομάδα, καθώς, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά η κ. Ρεπούση, «οι πιέσεις δεν μας αφορούν, εμείς κάνουμε τη δουλειά μας ως επιστήμονες». Ο καθηγητής Αντώνης Λιάκος απέδωσε την έκταση της αντιπαράθεσης για τα σχολικά συγγράμματα στα «ανοιχτά ζητήματα που αφορούν τη συγκρότηση της εθνικής ταυτότητάς μας» τα οποία, όπως είπε, «ζητούν την ιστορική τους αναδιαπραγμάτευση, που πρέπει να γίνει με πολιτική ενάργεια».

(Ζώγια Κουταλιανού, Καθημερινή, 20/9/2007)

29 September 2007

Η ζωή χωρίς Θεό

..
Συνέντευξη του Ρίτσαρντ Ντόκινς στον Ιταλό μαθηματικό Πιερτζόρτζιο Οντιφρέντι στην εφημερίδα «La Repubblica» στις 6-9-07, Επιμέλεια-Μετάφραση: Θανάσης Γιαλκέτσης.


Ο Ρίτσαρντ Ντόκινς είναι ένας από τους πιο γνωστούς εκλαϊκευτές της επιστήμης στον κόσμο, κυρίως χάρη σε έργα που γνώρισαν μεγάλη επιτυχία, όπως «Το εγωιστικό γονίδιο» (1976) ή «Ο τυφλός ωρολογοποιός» (1986). Στο πρώτο αυτός υπερασπίζεται την ιδέα, που προτάθηκε το 1872 από τον επίσκοπο Σάιμον Μπάτλερ, ότι τα γονίδια είναι το μέσο αναπαραγωγής των οργανισμών και όχι το αντίστροφο. Στο δεύτερο αυτός επιτίθεται στην ιδέα, που προτάθηκε το 1802 από τον επίσκοπο Ουίλιαμ Πάλεϊ, ότι αν κάποιος βρει σε μιαν ακτή ένα βιολογικό ρολόι, θα πρέπει υποχρεωτικά να συμπεράνει ότι φτιάχτηκε από έναν ωρολογοποιό. Οπως μπορούμε να αντιληφθούμε ήδη από τον τίτλο, ένα πόρισμα αυτού του δεύτερου έργου είναι ότι η θεωρία της εξέλιξης προμηθεύει μιαν επαρκή εξήγηση της γέννησης της ζωής και καθιστά περιττή τη θρησκευτική πίστη (πράγμα με το οποίο συμφωνούν και οι πιστοί, οι οποίοι επιτίθενται σε αυτη τη θεωρία ήδη από το 1859).

Δεν προξενεί επομένως έκπληξη το ότι ο Ντόκινς είναι ένας δηλωμένος άθεος ούτε και το ότι έγραψε το ισχυρό αθεϊστικό μανιφέστο «Η περί Θεού αυταπάτη», με αφορμή την ιταλική έκδοση του οποίου συνομιλήσαμε μαζί του.

Χρησιμοποιείτε τον όρο «θρησκεία» ως συνώνυμο του «θεϊσμού. Δεν νομίζετε ότι θα έπρεπε τουλάχιστον να διακρίνουμε τις θεϊστικές θρησκείες από τις θρησκείες χωρίς θεό, για παράδειγμα, τον χριστιανισμό από τον βουδισμό;

«Αν ορίσουμε μια θρησκεία ως ένα κωδικοποιημένο σύνολο αξιών ή κανόνων ζωής, τότε σίγουρα έχετε δίκιο. Με αυτή την έννοια, ο βουδισμός είναι μια θρησκεία που δεν πιστεύει στον Θεό. Εγώ όμως επικεντρώνομαι σε εκείνες που πιστεύουν».

Μήπως επειδή τις βρίσκετε ανορθολογικές; Οι Στωικοί ωστόσο πίστευαν σε Θεό, παρότι παρέμεναν εντελώς ορθολογιστές.

«Η δική τους πίστη ήταν μια πίστη νατουραλιστικού τύπου και το ίδιο πράγμα θα μπορούσε να λεχθεί και για τους κουάκερους ή τους σύγχρονους Ουνιταριανούς. Αλλά, το επαναλαμβάνω, εγώ επικεντρώνω την επίθεσή μου στις θρησκείες που έχουν υπερφυσικές πεποιθήσεις».

Γιατί δεν περιορίζεστε στο να αποδομήσετε την έννοια του Θεού και θέλετε να αποδείξετε και ότι δεν υπάρχει Θεός;

«Επειδή πιστεύω ότι η υπόθεση ενός υπερφυσικού όντος, το οποίο δημιούργησε το Σύμπαν, μπορεί να διατυπωθεί ως επιστημονική υπόθεση. Ως τέτοια, επιδέχεται όχι μόνον επαλήθευση αλλά και αμφισβήτηση.

Και η δική μου θέση είναι ότι, μιλώντας από επιστημονική σκοπιά, αυτή η υπόθεση φαίνεται πολύ απίθανη».

Οχι αδύνατη;

«Οχι, αλλά αδύνατες δεν είναι ούτε και οι νεράιδες ή το Ιπτάμενο Τέρας των Μακαρονιών, που έγινε πρόσφατα δημοφιλές στο Διαδίκτυο ως παρωδία του Θεού».

Εσείς χρησιμοποιείτε τη θεωρία της εξέλιξης ως αντιθρησκευτικό όπλο. Δεν νομίζετε όμως ότι αυτή η θεωρία είναι συμβατή με την πίστη σε έναν Δημιουργό, ο οποίος περιορίζεται στο να παρεμβαίνει στην πρώτη στιγμή της δημιουργίας;

«Σίγουρα, αλλά θα ήταν ένας Δημιουργός πολύ διαφορετικός από εκείνον της Βίβλου ή του Κορανίου. Στο βιβλίο του "Η δημιουργία", ο Πίτερ Ατκινς συζητάει το τι θα έπρεπε να κάνει ένας Θεός, ο οποίος θα ήθελε να οργανώσει τα πράγματα κατά τέτοιον τρόπο, ώστε η Φύση να μπορούσε να φροντίζει τον εαυτό της και να γεννάει αυτόνομα τη ζωή, και το συμπέρασμά του είναι ότι δεν θα 'πρεπε να κάνει απολύτως τίποτα».

Ούτε «εν αρχή»;

«Η "αρχή" είναι ακριβώς η στιγμή στην οποία ο Ατκινς φτάνει στο τέλος, αφού έχει αποκλείσει όλα τα υπόλοιπα. Και εγώ όμως, ως βιολόγος, μπορώ να σας πω ότι η εξέλιξη από φυσική επιλογή είναι ένας λιτός και οικονομικός τρόπος γέννησης της ζωής, που δεν απαιτεί καμία θεϊκή παρέμβαση».

Παραμένει ακόμα η δυνατότητα να σκεφτούμε τον Θεό ως δικαιολόγηση του γιατί υπάρχουν νόμοι της Φύσης και του γιατί αυτοί οι νόμοι είναι αυτοί που είναι.

«Αυτό το βρίσκω ελάχιστα ικανοποιητικό, στον βαθμό που αφήνει ανοιχτό το ανάλογο πρόβλημα του να δικαιολογήσουμε τότε το γιατί υπάρχει Θεός και το γιατί ο Θεός είναι αυτό που είναι».

Εσείς χρησιμοποιείτε τη θεωρία της εξέλιξης και για να δικαιολογήσετε την ύπαρξη των θρησκειών. Δεν νομίζετε ότι η εμφάνιση των θρησκειών είναι πάρα πολύ πρόσφατη σε σχέση με τους μακρούς χρόνους που είναι αναγκαίοι για την εξέλιξη;

«Αυτό είναι αλήθεια, αν μιλάμε για βιολογική εξέλιξη και για τον χρόνο που είναι αναγκαίος για να παραχθεί ένας εγκέφαλος, ο οποίος δείχνει μια κλίση προς τις θρησκείες. Αλλά η πολιτισμική εξέλιξη συντελείται πολύ πιο γρήγορα, όπως δείχνει, για παράδειγμα, η αλλαγή των γλωσσών ή η ανάπτυξη της τεχνολογίας. Αυτά τα πράγματα έχουν μια χρονική κλίμακα κάποιου αιώνα, που είναι συμβατή με τη μακραίωνη ιστορία των πολιτισμών οι οποίοι ανέπτυξαν θρησκείες».

Αναφορικά με την πολιτισμική εξέλιξη, πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι η ίδια η επιστήμη είναι προϊόν της χριστιανικής σκέψης.

«Η δυτική επιστήμη γεννιέται βέβαια με τη χριστιανική Αναγέννηση, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οφείλει κάτι στον χριστιανισμό. Αντίθετα μάλιστα, θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι αναπτύχθηκε όχι χάρη στον χριστιανισμό αλλά παρά τον χριστιανισμό.

Και, σε κάθε περίπτωση, δεν πρέπει να ξεχνάμε την ελληνική καταγωγή της επιστημονικής σκέψης. Οπως δεν πρέπει να ξεχνάμε και την ανάπτυξη της επιστήμης σε μη ευρωπαϊκές χώρες, κυρίως στην Κίνα».

Μιας και αρχίσαμε να μιλάμε για τον χριστιανισμό, εσείς πιστεύετε ότι ο Ιησούς ήταν υπαρκτό ιστορικό πρόσωπο;

«Οι περισσότεροι ιστορικοί θεωρούν ότι υπήρξε κι εγώ συμμορφώνομαι με την άποψή τους. Νομίζω όμως ότι ο Ιησούς υπήρξε μία μόνον από τις πολλές προφητικές μορφές του καιρού του, που όλες τους έμοιαζαν λίγο ώς πολύ μεταξύ τους, και ότι η επιβίωση της λατρείας του υπήρξε μόνον ένα τυχαίο ιστορικό συμβάν».

Τι σκέφτεστε για το γεγονός ότι μεταξύ των λιγοστών χριστιανών επιστημόνων υπάρχουν κάτοχοι του βραβείου Νόμπελ, όπως ο Βέρνερ Αρμπερ και ο Τσάρλς Τάουνς ή κάτοχοι του μεταλλίου Φιλντς, όπως ο Ενρίκο Μπομπιέρι και ο Λοράν Λαφόργκ;»

«Γενικά, οι "πιστοί" επιστήμονες είναι θρησκευόμενοι μόνο με την αφηρημένη έννοια του Αϊνστάιν, αλλά υπάρχουν πράγματι και κάποιες εξαιρέσεις, που πιστεύουν κυριολεκτικά σε πράγματα όπως η παρθενιά της Παναγίας. Εγώ δυσκολεύομαι πάρα πολύ να το κατανοήσω και φαντάζομαι ότι τα καταφέρνουν μόνο χάρη σε μιαν υποδιαίρεση του νου. Εχουν τον εγκέφαλό τους διαιρεμένο στα δύο και δεν επιτρέπουν στο ένα μισό να παρεμβαίνει στο άλλο μισό».

Δηλαδή είναι επιστήμονες στη διάρκεια της βδομάδας και πιστοί την Κυριακή;

«Ναι, και σε κάθε περίπτωση είναι πολύ λίγοι. Στο βιβλίο μου αναφέρω, για παράδειγμα, μιαν έρευνα που πραγματοποιήθηκε, από την οποία προκύπτει ότι το 93% των μελών της είναι άθεοι ή αγνωστικιστές.

Παρόμοια δεδομένα υπάρχουν και για την αγγλική "Βασιλική Εταιρεία" (Royal Society) και θα ήμουν πολύ περίεργος να μάθω αν το ίδιο ισχύει και για τις άλλες Ακαδημίες των Επιστημών».

Ο Τάουνς, που προανέφερα, κέρδισε το βραβείο Τέμπλετον για την επιστήμη και τη θρησκεία. Απ' όσα αναφέρετε στο βιβλίο σας, θα λέγαμε ότι εσείς δεν συμπαθείτε το Ιδρυμα Τέμπλετον. Είναι αλήθεια;

«Δεν μου αρέσουν οι μέθοδοί του. Μερικές φορές βρίσκουν ανθρώπους αληθινά θρησκευόμενους για να βραβεύσουν, όπως ακριβώς ο Τάουνς. Συχνά όμως περιορίζονται να ανακαλύπτουν μεγάλους επιστήμονες οι οποίοι έχουν γράψει κάτι που ηχεί αόριστα συμπαθητικό απέναντι στη θρησκεία, όπως ο Φρίμαν Ντάισον, και τους βραβεύουν. Είναι ένα είδος οικονομικής διαφθοράς και χρειάζεται να είναι κανείς πολύ ακέραιος και αδιάφθορος, για να αρνηθεί ένα βραβείο που είναι πάνω από ένα εκατομμύριο δολάρια. Εγώ όμως δεν θα έπαιρνα πάρα πολύ στα σοβαρά αυτά τα πράγματα.

Οταν εξαγοράζεται κανείς με τόσο μεγάλα ποσά δρα υπό εξαναγκασμό».

Ενας άλλος νικητής είναι ο Τζον Μπάροου, που έχει συνδέσει το όνομά του με την Ανθρωπική Αρχή, μια θεωρία την οποία, παράδοξα, στο βιβλίο σας εσείς εκτιμάτε.

«Γεγονός είναι ότι η θεωρία της εξέλιξης εξηγεί τέλεια την ανάπτυξη της ζωής πάνω στη γη, αλλά εμφανίζει προβλήματα με την προέλευση της ζωής.

Πρόκειται πράγματι για ένα γεγονός πολύ σπάνιο, με μιαν απολύτως ελάχιστη πιθανότητα, της τάξης του ενός σε κάμποσα δισεκατομμύρια. Επειδή όμως υπάρχουν τόσο πολλοί πλανήτες στο Σύμπαν και μια εκατοντάδα δισεκατομμυρίων γαλαξίες, καθένας τους με μιαν εκατοντάδα δισεκατομμυρίων αστεριών, μπορούμε επομένως να αναμένουμε ότι θα υπάρχουν δισεκατομμύρια πλανήτες με ζωή.

Και η Ανθρωπική περιγράφει ποιες προϋποθέσεις πρέπει να έχουν αυτοί οι πλανήτες, για να μπορέσουν να αναπτύξουν μια ζωή όπως η δική μας. Μου φαίνεται ότι είναι μια επαναστατική και διόλου θεϊστική εξήγηση».

Γεγονός είναι ότι η Ανθρωπική Αρχή εφαρμόζεται συχνά σε ολόκληρο το Σύμπαν.

«Είναι το ίδιο πράγμα. Η πιθανότητα οι θεμελιώδεις φυσικές σταθερές να είναι κατάλληλα ρυθμισμένες, έτσι ώστε να επιτρέπουν στο Σύμπαν να είναι όπως το γνωρίζουμε, είναι απολύτως ελάχιστη. Μπορούμε όμως να σκεφτούμε ότι ζούμε σ' ένα πολυσύμπαν με πολλά σύμπαντα, καθένα με τις δικές του τιμές θεμελιωδών σταθερών και επομένως μπορούμε να αναμένουμε ότι θα υπάρχουν σύμπαντα με αυτές τις τιμές ρυθμισμένες με τέτοιον τρόπο ώστε να παράγουν πλάσματα όπως εμείς. Η Ανθρωπική Αρχή εξηγεί και πάλι μόνον ποιες προϋποθέσεις πρέπει να έχουν αυτά τα λιγότερα σύμπαντα, για να μπορέσουν να αναπτύξουν μια ζωή όπως η δική μας».

Δεν μου φαίνεται καθόλου το ίδιο πράγμα. Αλλο πράγμα είναι να μιλάμε για έναν μεγάλο αριθμό πλανητών και άλλο για έναν μεγάλο αριθμό συμπάντων.

«Συμφωνώ απολύτως μαζί σας. Είναι πιο λογικό να κάνουμε αυτούς τους συλλογισμούς με τους πλανήτες παρά με τα σύμπαντα. Θα έπρεπε ίσως να ρωτήσουμε του φυσικούς αν υπάρχουν άλλοι λόγοι για να πιστεύουμε σε ένα πολυσύμπαν αντί σε ένα σύμπαν. Από όσο γνωρίζω, υπάρχουν, αλλά δεν ξέρω ποιοι είναι».

Πώς θα απαντούσατε σε μιαν αντίρρηση του τύπου: η επιστήμη κάνει τη δύσκολη και την απαιτητική με τον Θεό, αλλά έπειτα πιστεύει σε πράγματα εξίσου μεταφυσικά ή παράλογα, από τις υπερχορδές ώς τα πολυσύμπαντα;

«Θα απαντούσα ότι υπάρχει μία διαφορά. Ενας Θεός ικανός να καθορίζει τις θεμελιώδεις σταθερές ενός σύμπαντος ή να δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη ζωή πάνω σε έναν πλανήτη, για να μη μιλήσουμε για έναν Θεό ικανό να ακούει και να ικανοποιεί τις προσευχές των πιστών, πρέπει να είναι μια οντότητα πολύ πολύπλοκη και σύνθετη. Το πολυσύμπαν, αντιθέτως, δεν είναι πιο πολύπλοκο ή σύνθετο από το ένα και μοναδικό Σύμπαν. Είναι μόνο πιο γόνιμο και υπεράφθονο».

(Βιβλιοθήκη της Ελευθεροτυπίας, 28/09/2007)

28 September 2007

Επί των σχολίων για το βιβλίο της Στ' Δημοτικού

Απαντάω και τοποθετούμαι εδώ συνολικά στα σχόλια που καταχώρισαν φίλοι στο σχετικό κείμενό μου για την απόσυρση του βιβλίου της Στ' Δημοτικού.

Προσωπικά δεν πιστεύω ότι η μία ή η άλλη διατύπωση σε κάποιο βιβλίο επηρεάζει συνολικά τις αντιλήψεις των μαθητών. Έτσι κι αλλιώς, οι μαθητές παπαγαλίζουν κάποια κείμενα και ελάχιστα από αυτά που μαθαίνουν μένει στη μνήμη τους, αν δεν διαβάσουν εξωσχολικά κείμενα και δεν συμμετάσχουν σε σχετικές συζητήσεις στον οικογενειακό και φιλικό περίγυρο. Απόδειξη είναι ότι κανένας από μας δεν θυμάται ποιοι χαρακτηρισμοί υπήρχαν για διάφορα ιστορικά γεγονότα στα βιβλία που διαβάζαμε εμείς στα μαθητικά μας χρόνια. Διαφορετικά, θα έπρεπε όλοι οι κάπως μεγαλύτεροι να είμαστε εθνικιστές και θρησκόληπτοι, αφού αυτές τις αντιλήψεις καλλιεργούσαν τα βιβλία που είχαμε στη διάθεσή μας.

Φυσικά, απ' την άλλη πλευρά, δεν υπάρχει κανένας λόγος να στρογγυλεύονται σχολιασμοί για πραγματικά γεγονότα, εφόσον βέβαια γίνεται ολοκληρωμένη παρουσίαση ενός θέματος. Έτσι, θεωρώ ανοησία να αποσιωπήσεις τις βαρβαρότητες του τούρκικου στρατού και των ατάκτων σε βάρος των αλλοεθνών κατοίκων της Τουρκίας το 1922, πρέπει όμως επίσης να έχει εξηγηθεί στο βιβλίο, τί συνέβη τις προηγούμενες εβδομάδες, τους μήνες και τα χρόνια, πώς βρέθηκε εκεί ελληνικός στρατός, τι επεδίωκε, τί δραστηριότητες είχε... Εγώ πιστεύω ότι πολλοί από αυτούς που συμμετέχουν υψηλόφωνα στη σχετική δημόσια συζήτηση αγνοούν ολοσχερώς το θέμα.

Μέχρι τώρα, ποτέ δεν έχω διαβάσει κάτι ολοκληρωμένο, χωρίς κομματικές συμπάθειες, για την ελληνική πολιτική στη Μ.Ασία στα χρόνια μετά τον α' παγκόσμιο πόλεμο, πέρα από δημοσιογραφικές περιγραφές και μισόλογα σε ιστορικά συγγράμματα. Από φωτοβολίδες διαφόρων βλαμμένων ακούω ότι ο ελληνικός στρατός είχε στόχο να επανασυστήσει τη «Βυζαντινή Αυτοκρατορία» - οι ξυπόλυτοι απόγονοι των Ρωμιών σε ρόλο ανατροπέα της ιστορίας. Αν αυτός ήταν πράγματι ο απώτερος σκοπός, η ήττα ήταν φυσική κατάληξη της έμπρακτης ανοησίας, αφού μεγαλοπιάνονταν οι αβράκωτοι και προσπαθούσαν να υλοποιήσουν στην πράξη τις εθνικιστικές συζητήσεις καφενείων. Καλά να πάθουν κι εκείνοι που τους ψήφισαν και τους έφεραν στην εξουσία - σήμερα και πάντα, κάθε επιλογή μας, ατομική ή συλλογική, έχει και ένα τίμημα, μερικές φορές δυσβάστακτο και αιματηρό.

Το ίδιο ισχύει και για τα γεγονότα της Κύπρου, γιατί, κακά τα ψέμματα, όταν οι αληταράδες του Σαμψών και του Τάσσου που είναι τώρα πρόεδρος, δημιουργούσαν με τους τραμπουκισμούς, τις δολοφονίες και το πραξικόπημα της ελλαδικής χούντας τις προϋποθέσεις για την επέμβαση της Τουρκία, οι εθνικιστές στην Κύπρο και στην Ελλάδα πανηγύριζαν, αντί να μελετήσουν με περίσκεψη πού μπορεί να οδηγήσουν οι εκατέρωθεν αθλιότητες! Ίσως και να επεδίωκαν τις ακραίες καταστάσεις, ώστε να έχουν αντικείμενο δραστηριοποίησης και προπαγάνδας. Και σιγά μην χρειαζόταν να αναζητήσει διέξοδο και «λύσεις» ο Κίσιντζερ, τη στιγμή που οι εγκληματίες αμφότερων των πλευρών, Έλληνες και Τούρκοι, του προσέφεραν έτοιμο φαγητό για κατανάλωση.

Με αυτά και με τα άλλα που σημειώνουν οι φίλοι που εισήγαγαν τα σχόλια, δημιουργείται το ερώτημα, αν είναι δυνατόν αυτά να αναπτυχθούν με επάρκεια και στην απαιτούμενη έκταση σε μαθητές της Στ' Δημοτικού, στην ηλικία των 11-12 ετών. Εγώ πιστεύω πως όχι, γι' αυτό είχα γράψει και παλαιότερα ότι θα έπρεπε το σχολικό βιβλίο Ιστορίας να μην επεκτείνεται σε αναφορές γεγονότων, τα οποία έχουν βιώσει άνθρωποι που ζουν ακόμα. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θα υπάρχουν προσωπικές εμπειρίες ή εμπειρίες των γονέων ή παπούδων, οι οποίες δεν επιτρέπουν την αντικειμενική αντιμετώπιση. Το θύμα ενός διωγμού ποτέ δεν θα αναγνωρίσει ότι οι διώκτες είχαν σημαντικό λόγο να προβούν στις ενέργειές τους.

Και για να μην περιοριζόμαστε στην Ελλάδα, ας δούμε τί διωγμοί έγιναν μετά τη λήξη του β' παγκόσμιου πολέμου σε βάρος των γερμανικών πληθυσμών στην Ανατολική Πρωσία, την Πολωνία, την Ουκρανία, την Τσεχία και άλλα μέρη. Ο Γερμανός αγρότης, ο βιοτέχνης ή ο πανδοχέας στο Καίνιγκσμπεργκ της Ανατολική Πρωσίας (τώρα Καλίνινγκραντ), γερμανικής επαρχίας στις Βαλτικές χώρες από τον Μεσαίωνα, ο οποίος δεν είχε συμμετάσχει στον πόλεμο, δεν είχε ερωτηθεί αν συμφωνεί με την πραγματοποίησή του και ίσως να μην είχε ψηφίσει ποτέ τους Ναζί, όταν γίνονταν εκλογές εκεί, βρέθηκε απρόβλεπτα σε ένα τραίνο ή σε κάρο, μαζί με αρκετά εκατομμύρια άλλων συμπατριωτών του, και μεταφέρονταν με κάποια μπογαλάκια στη Δύση, αν δεν είχαν εξοντωθεί από εξοργισμένους αλλοεθνείς, θύματα των ναζιστικών δυνάμεων κατοχής. Πώς μπορεί ένας άνθρωπος σ' αυτή την κατάσταση να αναγνωρίσει ποτέ τη δίκαια αγανάκτηση της άλλης πλευράς; Πώς μπορείς να τον πείσεις, αυτόν, τα παιδιά και τα εγγόνια του, ότι πλήρωσε το αντίτιμο μια εγκληματικής πολιτικής, για την οποία δεν είχε προσωπική ευθύνη;

Πιστεύω ότι σ' αυτές τις περιπτώσεις αφήνεις να αποχωρήσουν από τη ζωή αυτοί που έζησαν και επηρεάστηκαν από τα γεγονότα και μετά τα παρουσιάζεις, όπως κρίνουν οι αρμόδιοι επιστήμονες ότι πρέπει να γίνει αυτό. Από τον 19ο αιώνα μέχρι λίγο μετά τον β' παγκόσμιο πόλεμο υπερτερούσε η εθνικιστική άποψη, αργότερα άρχισε να επικρατεί η κοσμοπολίτικη και αυτή ακριβώς διαδίδεται τώρα. Αυτή θα γενικευτεί και θα διαδοθεί τις επόμενες δεκαετίες, οπότε οι Ζουράρηδες και Ψωμιάδηδες που αυτοανακηρύσσονται σε ειδήμονες, θα παραμείνουν στα τηλεοπτικά παράθυρα της γραφικότητας, η οποία έτσι κι αλλιώς τους χαρακτηρίζει.

Από την όλη ιστορία με το συγκεκριμένο βιβλίο και με άλλα παλαιότερα μένει ότι οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν έχουν συγκεκριμένη και σταθερή μορφωτική επιλογή, καιροσκοπούν ανάλογα με τις περιστάσεις και γίνονται εύκολα παίγνιο στα χέρια διαφόρων ομάδων πίεσης που έχουν δικούς τους στόχους, κατά κανόνα πλουτισμού και εξουσίας, οι οποίοι στόχοι συγκαλύπτονται όμως και προβάλλονται ως δήθεν ενδιαφέρον για το έθνος, το λαό, τη νεολαία, το περιβάλλον, την εκπαίδευση, τον πολιτισμό, τον αθλητισμό κ.ο.κ.

Sail Along Silv'ry Moon

Με αφορμή την τεχνική και μουσικολογική περιγραφή για το σαξόφωνο που ανέβασα, σκέφτηκα να βάλω κι εδώ κάτι με το ωραίο αυτό όργανο:

27 September 2007

Θα μείνουν αδιάβαστοι!

Το πρώτο αίμα της νέας εξέγερσης του λαού της Μιανμάρ χύθηκε χθες στους δρόμους της πρώην πρωτεύουσας Ρανγκούν. Πληροφορίες αναφέρουν τουλάχιστον τέσσερις νεκρούς, έναν πολίτη και τρεις μοναχούς, για δεκάδες τραυματίες και εκατοντάδες συλλήψεις.

Η επέμβαση της βιρμανικής αστυνομίας έγινε λίγη ώρα αφότου δεκάδες χιλιάδες βουδιστές μοναχοί και λαϊκοί, αψηφώντας την απαγόρευση κυκλοφορίας που είχε επιβληθεί την προηγούμενη, συνέρρευσαν στη Ρανγκούν. Παρά την προσπάθεια των λαϊκών, που είχαν σχηματίσει ανθρώπινη αλυσίδα γύρω από τους μοναχούς για να τους προστατεύσουν, πολλές εκατοντάδες συνελήφθησαν με ταπεινωτικό τρόπο εξαναγκαζόμενοι να επιβιβαστούν σε φορτηγά.



Εγώ βλέπω ότι οι μοναχοί έχουν αφήσει τα βιβλία τους και συμμετέχουν σε διαδηλώσεις κατά της ακρίβειας, κατά της λογοκρισίας, κατά της καταπίεσης, κατά του στρατιωτικού καθεστώτος. Τελικά, το μόνο που θα πετύχουν θα είναι να μείνουν αδιάβαστοι και δεν θα περάσουν τις εξετάσεις για ανώτερα αξιώματα, δεν πρόκειται να γίνουν ποτέ μητροπολίτες, ποτέ αρχιεπίσκοποι. Ας ρωτήσουν τον δικό μας που φρόντισε να διαβάζει σε αντίστοιχες εποχές, να μάθουν καλά τί μεγαλεία θα χάσουν.

Το βιβλίο Ιστορίας της Στ' Δημοτικού

«Ο Στυλιανίδης κρύφτηκε πίσω από το Παιδαγωγικό»


(του Αντώνη Λιάκου, Καθηγητή Ιστορίας Παν. Αθηνών, Ελευθεροτυπία, 26/7/2207)

Με έκπληξη παρακολούθησα όχι τον προαναγγελθέντα θάνατο του βιβλίου, αλλά τις φτηνές δικαιολογίες για την απόσυρσή του. Ο κ. Στυλιανίδης πριν από τις εκλογές υποστήριζε ότι το βιβλίο είναι προϊόν της συμφωνίας Παπανδρέου-Τζεμ, δήλωση που προκάλεσε την κατηγορηματική διάψευση της κ. Μ. Γιαννάκου. Τώρα κρύφτηκε πίσω από «χθεσινή» απόφαση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, στο οποίο σημειωτέον δεν υπάρχουν ιστορικοί και το οποίο από την αρχή της κρίσης παλινωδούσε από τη μια άποψη στην άλλη.

Δυστυχώς, η απόσυρση του βιβλίου της Ιστορίας επισφραγίζει την απόσυρση της κυβέρνησης από τα μετριοπαθή προεκλογικά λόγια στην άκρα οπισθοδρόμηση και το συντηρητισμό. Δείχνει ότι η διαβεβαίωση του κ. Καραμανλή στο προεκλογικό debate πως δεν συνεργάζεται με τα άκρα, όχι μόνο δεν ισχύει, αλλά πως τα άκρα βρίσκονται εγκατεστημένα για τα καλά στην καρδιά αυτής της κυβέρνησης, στις πράξεις και τους βαθύτερους στόχους της.

Και είναι πιο επικίνδυνα από τα απροκάλυπτα άκρα, διότι δεν διστάζουν να κρύβονται όταν τα συμφέρει, παραπλανώντας την κοινή γνώμη, όπως έγινε έως τώρα με τις διαβεβαιώσεις ότι το βιβλίο θα κυκλοφορήσει, και να επιτίθενται καταπατώντας την έννοια της συνέπειας και του πολιτικού ήθους. Θλίψη προκαλεί επίσης η, έως τώρα, σιωπή από την πλευρά ΠΑΣΟΚ.


Όταν επρόκειτο να κυκλοφορήσει το βιβλίο, την πρώτη φορά, το ΠΙ δεν είχε καμιά ένσταση. Τώρα, αφού έγιναν οι «βελτιώσεις», το ΠΙ θεωρεί το βιβλίο ανεπαρκές. Προφανέστατα, το συγκεκριμένο όργανο που απαρτίζεται από επιστήμονες και δεν έπρεπε να επηρεάζεται από πολιτικές σκοπιμότητες, λειτουργεί καιροσκοπικά για να καλύψει υπουργικές αποφάσεις, είτε στη μία, είτε στην άλλη κατεύθυνση.

Αλλά εξ ίσου καιροσκοπικά λειτούργησαν στο συγκεκριμένο θέμα και όλες οι πολιτικές δυνάμεις, με εξαίρεση εδώ τον ΣΥΝ. Το ΠΑΣΟΚ καιροσκοπούσε, αν και το βιβλίο ανατέθηκε και μπήκε στη διαδικασία συγγραφής επί των ημερών του, πιθανόν και με κατευθυντήριες οδηγίες του Γιώργου. Τόσο οι παράγοντες αυτού του κόμματος, όσο και οι φιλικές εφημερίδες, αντιμετώπισαν όμως το θέμα του βιβλίου ως κάτι που θα μπορούσε να κάνει προεκλογικά ζημιά στη ΝΔ και ουσιαστικά δεν πήραν ποτέ θέση, πέρα από αμήχανα ψελλίσματα και την εμφανή σε πολλές περιπτώσεις χαιρεκακία.

Και δεν εννοώ, τώρα, ότι δεν χρειαζόταν διορθώσεις το βιβλίο, αλλά ποιο σχολικό βιβλίο δεν χρειάζεται διορθώσεις; Πριν από 2-3 χρόνια έγινε θόρυβος στον τύπο για ένα βιβλίο θρησκευτικών, το οποίο διάβαζαν οι μαθητές για πάνω από 10 χρόνια -στα χρόνια της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ- και το οποίο αναφερόταν στην ευλογία αυτοκινήτων από παπάδες, έναντι χρημάτων εννοείται. Ούτε κι εκεί ακούστηκε κάτι από το ΠΑΣΟΚ, όταν βγήκε η Γιαννάκου και είπε ότι έτσι κι αλλιώς θα αποσυρθεί το βιβλίο και θα αντικατασταθεί με νέο.

Το ΠΑΣΟΚ καλοπιάνει τα τελευταία χρόνια τους παπάδες, αλλά αυτοί είναι έτσι κι αλλιώς ταγμένοι με τη Δεξιά, οι δε προοδευτικοί ψηφοφόροι βλέπουν σ' αυτά και σε άλλα ζητήματα έναν καιροσκοπισμό και λακίζουν προς τα αριστερά.

Άλλες δημοσιεύσεις σ' αυτό το blog για το ίδιο ζήτημα:

26 September 2007

Πολιτικός όρκος II

..
Συμπληρωματικά στο αμέσως προηγούμενο κείμενο για τον πολιτικό όρκο, μια παλαιότερη αλλά επίκαιρη γνωμοδότηση του Συνηγόρου του Πολίτη.

(click)

25 September 2007

Πολιτικός όρκος I

Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ προτίθενται να δώσουν πολιτικό όρκο στο Κοινοβούλιο. Ο επικεφαλής Αλέκος Αλαβάνος επικαλείται νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Τελικά, η αντίσταση των πολιτών και των εκπροσώπων του και η οργανωμένη ανυπακοή θα φέρει αποτελέσματα.

Σε επιστολή του προς τον προσωρινό πρόεδρο της Βουλής Δημήτη Σούρλα, ο κ. Αλαβάνος σημειώνει ότι ο τύπος του όρκου που έχει καθιερωθεί παραβιάζει το συνταγματικό πρόσταγμα της ανεξιθρησκίας που κατοχυρώνεται από το άρθρο 13 του Συντάγματος, καθώς και το άρθρο 9 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την προστασία των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων και Θεμελιωδών Ελευθεριών, που κατοχυρώνει το δικαίωμα των ανθρώπων στην ελευθερία των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων.

«Επί του θέματος υπάρχει και σχετική νομολογία του Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργου, το οποίο με απόφασή του στην υπόθεση Buscarini εναντίον του Αγίου Μαρίνου (1999) έκρινε αμετάκλητα ότι οι θρησκευτικές αναφορές στον όρκο εκλεγμένων αντιπροσώπων παραβιάζουν το άρθρο 9 της Συνθήκης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων» συνεχίζει και καταλήγει:
«Σας γνωρίζουμε ότι οι βουλευτές του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς προτιθέμεθα να δώσουμε στη Βουλή τον παρακάτω όρκο:

» "Ορκίζομαι στην τιμή και τη συνείδησή μου να είμαι πιστός στην Πατρίδα και το δημοκρατικό πολίτευμα, να υπακούω στο Σύνταγμα και τους νόμους και να εκπληρώνω ευσυνείδητα τα καθήκοντά μου"».

Ο μέτριος ηγέτης

Ο Μακιαβέλι του φτωχού

(του Γεράσιμου Βώκου,
καθηγητή Φιλοσοφίας στο ΑΠΘ,
Το ΒΗΜΑ, 23/09/2007

Στον «Ηγεμόνα» του ο Μακιαβέλι ζωγραφίζει το πορτρέτο του επιτυχημένου ηγέτη. Σκληρός, αδίστακτος, ευφυής και πονηρός, κυνικός και ανελέητος, μόνο στόχο έχει να κατακτήσει και να διατηρήσει τις κατακτήσεις του. Είναι γνωστές οι τεχνικές που προτείνει ο φλωρεντίνος πολιτικός και ακόμη πιο γνωστό ότι οι περισσότεροι πολιτικοί τις καταδικάζουν ακριβώς στον βαθμό που τις εφαρμόζουν οι ίδιοι. Τίποτα το παράλογο, δεδομένου ότι η σωστή εφαρμογή της τεχνικής έχει ως απαράβατο κανόνα την απόρριψή της στα λόγια. Στην προηγούμενη προοπτική ο Μακιαβέλι, μας αρέσει δεν μας αρέσει, είχε την τόλμη και την τέχνη να οδηγήσει τη λογική της πολιτικής πράξης στα άκρα της, οπλίζοντας ταυτοχρόνως τον αναγνώστη με την υπομονή και την ψυχραιμία που του χρειάζονται για να παρακολουθήσει τη ζωντανή πολιτική που ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια του.

Κάθε μεγάλο πρότυπο έχει και τη μικρή του όψη. Από τη σκοπιά αυτή, ίσως η πολιτική θεωρία σήμερα θα κέρδιζε αν επιχειρούσε να ζωγραφίσει το πορτρέτο του μέτριου ηγέτη. Οχι ακριβώς του αποτυχημένου αλλά του ημιεπιτυχούς - αν επιτρέπεται η λέξη. Εκείνου, δηλαδή, που πιστεύει ο ίδιος ότι διαθέτει όλα τα προσόντα του ηγέτη, χωρίς όμως να μπορεί, όπως καθημερινά το δείχνει η πράξη, να πετύχει τους μεγάλους στόχους που έχει θέσει στον εαυτό του. Αυτό, δηλαδή, που θα χρειαζόταν είναι ένα είδος Μακιαβέλι του φτωχού. Το έργο είναι εξαιρετικά δύσκολο και δεν αισθάνομαι ικανός να το αναλάβω. Το μόνο που μπορώ κάπως είναι να καταθέσω ορισμένες παρατηρήσεις σχετικές με το θέμα.

Πώς βρέθηκε να ηγείται ο μέτριος ηγέτης; Αναπόφευκτο το ερώτημα. Ως απάντηση μια υπόθεση εργασίας: ο μέτριος ηγέτης είναι μόνον τέκνο της συγκυρίας. Μια κρίση ή ένα κενό εξουσίας στο κόμμα του, μια αναπάντεχη ευκαιρία, αλλά και μια προαποφασισμένη πορεία που καιροφυλακτεί για την κατάλληλη στιγμή. Αν στα προηγούμενα προστεθεί και η κληρονομιά ενός μεγάλου ονόματος, η κενή θέση δεν θα αργήσει να πληρωθεί. Μόλις αυτό συμβεί, το μυαλό του ευτυχούς θνητού γεμίζει με εικόνες μεγαλείου, επάρκειας και αυταρέσκειας. Πιστεύει πραγματικά ότι είναι ο μόνος αντάξιος της θέσης που πέτυχε, φουσκώνει από ικανοποίηση και αρχίζει να απομιμείται τα μεγάλα πρότυπα.

Στην εξέλιξη αυτή προφανώς δεν είναι μόνος του: έχει την υποστήριξη όλων όσοι έκριναν σκόπιμο και αποδοτικό για τους ίδιους να τον βοηθήσουν. Τον φουσκώνουν ακόμη περισσότερο, συμφωνώντας πάντοτε με τη γνώμη και τις αποφάσεις του, τον προστατεύουν από τους αντιπάλους, τον προφυλάσσουν από τις κακοτοπιές της πραγματικότητας, καθώς τον περιβάλλουν με καθρέφτες στους οποίους αντικρίζει, πλήρης εαυτού, το είδωλό του. Εκεί, στην εικονική πραγματικότητα που ζει, ο μέτριος ηγέτης νομίζει ότι είναι αυτός τον οποίο στις κινηματογραφικές υπερπαραγωγές και στις τηλεοπτικές σειρές ονομάζουν «κυρίαρχο του παιχνιδιού». Και συμπεριφέρεται ανάλογα: δίνει εντολές, διορίζει, αποπέμπει, επαινεί, ψέγει. Με δυο λόγια, κάνει όλα όσα θα έκανε στη θέση του ένας πραγματικός ηγέτης. Και μπορεί προς στιγμήν να μας ξεγελάσει.

Αλλά η πραγματικότητα είναι εδώ, τις περισσότερες φορές σιωπηλή, σαν την αναγκαιότητα. Ενίοτε όμως αποφασίζει να βγει από τη σιωπή της και να δείξει το απειλητικό της πρόσωπο, εκείνο ακριβώς που οι άνθρωποι φοβόμαστε και για να το αντιμετωπίσουμε φτιάξαμε τον αρχηγό. Σε τέτοιες στιγμές όλοι ξέρουμε τι μας περιμένει όταν ο ηγέτης είναι μέτριος. Το επίπλαστο οικοδόμημα φανερώνει τις ρωγμές του, τα ισχνά θεμέλια τρίζουν και ο πύργος γέρνει επικίνδυνα προς το έδαφος. Οι παρατρεχάμενοι προσπαθούν όπως όπως να τον αναστηλώσουν γιατί αν καταρρεύσει θα τους πλακώσει, εκτός αν, φρόνιμοι, βρίσκονται ήδη μακριά. Σε τέτοιες περιπτώσεις ο μέτριος ηγέτης συνήθως δεν εμφανίζεται ή, αν εμφανιστεί, προσπαθεί να ξορκίσει την καταστροφή με λόγια. Λόγια μεγάλα, λόγια κοινότοπα, λόγια του αέρα, τα οποία κανείς δεν εμπιστεύεται αλλά που οι περισσότεροι κάνουμε ότι πιστεύουμε, γιατί φαίνεται ότι δεν μπορούμε να πράξουμε διαφορετικά. Η επόμενη ημέρα θα μας βρει πιο αδύναμους, με το κεφάλι ακόμη πιο σκυμμένο, ξεθυμασμένους, βορά των αρπακτικών.

Ο μόνος που έχει μείνει αλώβητος είναι ο μέτριος ηγέτης μας. Σχεδόν χαρούμενος, τις περισσότερες φορές και χαμογελαστός, σφύζει από υγεία και αισιοδοξία. Γιατί όχι; Ο ίδιος βρίσκεται στη θέση του. Αυτό έχει σημασία. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που κάποιος μπορεί να βρει το θάρρος να τον αμφισβητήσει. Τότε είναι που θα δούμε τον μέτριο ηγέτη εν δράσει και θα τρίβουμε τα μάτια μας. Ελιγμοί, απειλές, λυγμοί, φωνές, χειρονομίες και σιωπές. Το καράβι πάει να βουλιάξει. Αυτός κάθεται στη θέση του, απολύτως πεπεισμένος ότι για όσα συμβαίνουν φταίει η θάλασσα και ετοιμάζεται να τη μαστιγώσει.

23 September 2007

ΕΝ - ΣΤΑΣΕΙΣ

Ένα από τα καλύτερα κείμενα που διάβασα για τα αποτελέσματα των εκλογών, είναι αυτό που ακολουθεί, της κ. Κατερίνας Σχινά στην Ελευθεροτυπία της 22ας Σεπτεμβρίου 2007.

Η τιμωρία της αξιοπρέπειας


Υπάρχουν φορές που οι διαφωνίες και οι αντιρρήσεις παραμερίζουν μπροστά στην εκτίμηση που γεννά ο αντίθετος πόλος, μπροστά στο σθένος και την αξιοπρέπεια με την οποία υπερασπίζεται τις θέσεις του. Δεν ακυρώνονται -παραμερίζουν. Πολύ περισσότερο όταν υπάρχουν σημεία στα οποία συνταυτίζεται κανείς με τον αντίπαλο.

Η πρώην υπουργός Παιδείας Μαριέττα Γιαννάκου, προσπαθώντας μάταια να ισορροπήσει στο ολισθηρό έδαφος του εκπαιδευτικού μας συστήματος, υποστήριξε επίμονα την ανάγκη άμεσων μεταρρυθμίσεων. Δεν το έκανε με την πειθώ ή την επιδεξιότητα που απαιτούνταν. Στον κοντόφθαλμο αρνητισμό όσων απέρριψαν αβλεπί κάθε πρόταση αναμόρφωσης του Πανεπιστημίου -παραβλέποντας, στο όνομα της μακροπρόθεσμης προάσπισης των κοινωνικών στόχων της εκπαιδευτικής διαδικασίας, την τραγελαφική της παράλυση- αντέταξε απολυτότητα, μερικές φορές τυφλό πείσμα. Ενόχλησε πολλούς και δέχτηκε πολλά πυρά. Ωστόσο τα πλέον εξοντωτικά ήταν τα φίλια.

Εδώ θέλω να σταθώ. Εκ πρώτης όψεως, η Μαριέττα Γιαννάκου πλήρωσε με τη μη εκλογή της στη Βουλή μια ατελέσφορη, στην ουσία, προσπάθεια εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Στο σημείο όμως αυτό βρίσκεται το παράδοξο. Τις επιλογές της πρώην υπουργού Παιδείας δεν καταψήφισαν οι φυσικοί της αντίπαλοι, εκείνοι τους οποίους βρήκε απέναντί της στα Πανεπιστήμια και τους δρόμους, αλλά οι ψηφοφόροι της Νέας Δημοκρατίας, που κατά τεκμήριο εγκρίνουν και αποδέχονται το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα της παράταξής τους.

Θα μου πείτε, στις μέρες μας δεν ψηφίζουμε πια προγράμματα, ψηφίζουμε πρόσωπα· δεν αποδοκιμάζουμε πολιτικές, αλλά συμπεριφορές και στάσεις. Εύκολη λεία των σατιριστών του Τύπου, όχι για τις απόψεις της αλλά για τις ενδυματολογικές της επιλογές, συχνά θυμωμένη γιατί δεν κατάφερνε να κοινωνήσει την ουσία των προθέσεών της και έτσι επικοινωνιακά αναποτελεσματική, η Μαριέττα Γιαννάκου δεν τα πήγε ποτέ καλά με «τη μεγάλη εκείνη σύνθεση ανοησίας, αδυναμίας, προκατάληψης, εσφαλμένων αισθημάτων, ξεροκεφαλιάς και παραγράφων εφημερίδων» σύμφωνα με τον Ρόμπερτ Πιλ, που αποκαλείται κοινή γνώμη.

Ο τρόπος με τον οποίο επέλεξε να πολιτευτεί μου θύμιζε εξ αρχής την παρατήρηση που είχε διατυπώσει ήδη από το 1922 ο Λίπμαν: «Υπάρχουν πολιτευτές», έγραφε, «που εκλέγονται κάθε φορά, και ποτέ δεν διανοούνται να αναλώσουν την ενεργητικότητά τους στις δημόσιες υποθέσεις. Προτιμούν να κάνουν μάλλον μια μικρή εκδούλευση σε πολλούς ανθρώπους για πολλά, μικρά ζητήματα, παρά να μπλέξουν για να προσφέρουν μια μεγάλη υπηρεσία που θα πάει στο βρόντο». Δεν ήταν αυτή η περίπτωση της Μαριέττας Γιαννάκου, είτε συμφωνεί κανείς με τις επιλογές της είτε όχι.

Ας φτάσω, λοιπόν, στην ουσία. Υποψιάζομαι ότι αιτία της εκλογικής αποτυχίας της πρώην υπουργού δεν ήταν η μεταρρυθμιστική της προαίρεση, αλλά ο τρόπος με τον οποίο αντιμετώπισε τους εθνικόφρονες πολέμιους του διαβόητου βιβλίου Ιστορίας της Στ' Δημοτικού. Επανέλαβε, σε κάθε τόνο, ότι θέλησε να αντιμετωπίσει τις ενστάσεις, από όποια πλευρά και αν προέρχονταν, μέσα από τις θεσμικές διαδικασίες και επέμεινε σ' αυτές. Παραμέρισε κομματικά κριτήρια και πολιτικές πιέσεις και, παρά τις καλές σχέσεις της με την Εκκλησία, δεν έλαβε υπόψη της τις οργισμένες ρασοφόρες αντιδράσεις ούτε τις λαϊκιστικές κραυγές ένθεν κακείθεν.

Δεν θέλησε να υποτάξει τη γνώση στην προκρούστεια λογική της πολιτικής σκοπιμότητας. «Την ιστορία δεν την γράφει ο λαός όπως αυτός νομίζει, αλλά οι επιστήμονες», είχε απαντήσει πρόσφατα σε κάποια συνέντευξή της, αφήνοντας το κοινό άναυδο με το μέγεθος της βλασφημίας της (εδώ που μας κατάντησε η τηλεδημοκρατία μας, φτάσαμε να θεωρούμε βλασφημία το αυτονόητο). Ηξερε το κόστος -από πότε έπαψε η Νέα Δημοκρατία να είναι κόμμα εθνικοφρόνων;- αλλά το επωμίστηκε με αξιοπρέπεια.

Αξιοπρέπεια πολύ μεγαλύτερη από εκείνη του ΠΑΣΟΚ, που παρ' ότι επί κυβερνήσεώς του παραγγέλθηκε το επίμαχο βιβλίο, όχι μονάχα δεν το υπερασπίστηκε, αλλά το χρησιμοποίησε (όπως εξάλλου και αυτό της Γ' Λυκείου) για να κολακεύσει το «λαό» και την αντίληψή του περί δημόσιας ιστορίας, μήπως και αποσπάσει καμιά ψήφο παραπάνω από τους «πατριώτες» που θεωρούν ακλόνητη απόδειξη της ύπαρξης του κρυφού σχολειού το «Φεγγαράκι μου λαμπρό».

22 September 2007

Οι εξελίξεις στο ΠΑΣΟΚ

Ακόρεστες φιλοδοξίες

(Γιάννης Τριάντης, Ελευθεροτυπία, 21/9/2007)

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος γυρόφερνε στα σοκάκια της φοιτητικής Κεντροαριστεράς, σε μια εποχή που ήταν... επιλήψιμο να μην ανήκεις σε κάποια οργάνωση της Αριστεράς. Ομως ξεχώριζε: αριστούχος φοιτητής και δεινός ρήτωρ, έδειχνε ότι δεν τον χωράει το στενό πλαίσιο της Θεσσαλονίκης. Μέχρι να προσγειωθεί εντυπωσιακά στο μεγάλο αμφιθέατρο της κεντρικής πολιτικής σκηνής, είχε καταφέρει να δώσει το στίγμα ενός ταλαντούχου που δεν περνάει απαρατήρητος: είχε δημιουργήσει φανατικούς «οπαδούς» και εξίσου φανατικούς εχθρούς.

Όμως τους ξάφνιασε όλους, όταν σε μια επίδειξη αξιοπρόσεκτου ρίσκου στάθηκε στο πλευρό του Ανδρέα Παπανδρέου, σε μια κρίσιμη στιγμή: την εποχή του «Βρώμικου '89»! Τότε, δηλαδή, που π.χ. ο Σημίτης ζητούσε (με άρθρο στο «Βήμα») να «προχωρήσει η κάθαρση μέχρι το τέλος», η Βάσω Παπανδρέου είχε αρνηθεί να καταθέσει ως μάρτυς υπερασπίσεως στο Ειδικό Δικαστήριο, και ο Γιώργος Παπανδρέου -ναι, ο γιος του Ανδρέα και σημερινός Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ- ζητούσε από τον πατέρα του, στις 17/12/88, να παραιτηθεί! Ο Βενιζέλος «έπαιξε και κέρδισε». Την εμπιστοσύνη του Ανδρέα, την αγάπη της «βάσης» και το ενδιαφέρον των μήντια.

Φυσικά, τίποτε δεν άφησε να πάει χαμένο. Και κυρίως, το μεγάλο εφαλτήριο - τα μήντια. Δεν του 'καναν χάρη. Είδαν στο πρόσωπο του φιλόδοξου συνταγματολόγου την αριστοκρατική φύτρα ενός μελλοντικού, δυναμικού ηγέτη. Και όπως συμβαίνει συνήθως, ρίχτηκε ο ένας στην αγκαλιά του άλλου. Ο ένας απολάμβανε την αμέριστη υποστήριξη των μήντια, η οποία δημιουργεί ενίοτε αφοπλιστική έξαρση, και ο άλλος είχε στον πάγκο έναν εν δυνάμει ηγέτη...

Βέβαια, υπήρχε ένα πρόβλημα, άλυτο μέχρι σήμερα: ο Βενιζέλος δεν έδωσε ποτέ ευκρινές ιδεολογικό στίγμα. Ομως αυτό δεν είναι απαραιτήτως μειονέκτημα, σε εποχές ρευστότητος -ίσως να είναι και βολικό- για κάποιον που οι φιλοδοξίες του είναι ιλιγγιώδεις και προφανείς... Και αυτό, ο Βενιζέλος -και να ήθελε- δεν θα μπορούσε να το κρύψει, ιδίως από τότε που ανέλαβε τα ηνία του κόμματος ο Γιώργος Παπανδρέου. Ενας άνθρωπος περιορισμένων δυνατοτήτων για τέτοια θέση, με καταφανείς αδυναμίες σε όλους τους τομείς, πλην του πεδίου της εντιμότητος και κάποιου επιμελώς φωταγωγημένου ριζοσπαστισμού...

Με τον Σημίτη τελειωμένο, τον Πάγκαλο υπονομευμένο από την άψη και τον άνισο εαυτό του, και τη Διαμαντοπούλου -που ανέτειλε δειλά αλλά προγραμματισμένα στον ορίζοντα- να μην αποτελεί υπολογίσιμο αντίπαλο, ο Βενιζέλος έβαλε μπρος τις μηχανές του ρόλου του: κατέστη πολύ γρήγορα το σημείο αναφοράς όλων εκείνων που έβλεπαν τον Γ. Παπανδρέου να τραυλίζει πολιτικά και να θαλασσοπνίγεται μεταξύ του «εκσυγχρονιστή» εαυτού του και της ανάγκης να κρατήσει ισορροπίες στο ΠΑΣΟΚ...

Δημοσία, ο Βενιζέλος δεν άφηνε τον πληθωρικό εαυτό του να υπερβεί το θανάσιμο όριο, που θα τον στιγμάτιζε ως ιδιοτελώς διαφωνούντα ή πολλώ μάλλον ως υπονομευτή. Ιδιωτικώς, έλεγε όσα ψιθύριζαν τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ, και όχι μόνο ο Μητσοτάκης: ότι ο Γιώργος δεν κάνει γι' αυτή τη δουλειά... Κάποιες φορές, όμως, δεν άντεχε την πραγματικότητα, όπως τη διαμόρφωνε η χλωμάδα του Γ. Παπανδρέου, και επαναστατούσε μέσα του. Εβγαινε στις ρούγες των μήντια -και λιγότερο στη Βουλή ή στα όργανα του ΠΑΣΟΚ- και άφηνε δηλητηριώδεις αιχμές εναντίον της ηγεσίας. Η εντύπωση είχε εμπεδωθεί: ο Βενιζέλος περιμένει έτοιμος στη γωνία «να πάρει το μαγαζί». Επειδή όμως αυτό είχε αφήσει -ως εντύπωση- και ίχνη εξ αντικειμένου υπονόμευσης του Γιώργου (σιγά: τον κ. Παπανδρέου υπονόμευε ο ίδιος του ο εαυτός), ο Βενιζέλος άρχισε να μαζεύεται, όσο πλησίαζαν οι εκλογές.

Η τελευταία του επαναληπτική βολή ήταν η πρόβλεψη ότι η νίκη θα είναι εύκολη για το ΠΑΣΟΚ. Δεν επρόκειτο για χαιρέκακη προσμονή, αλλά για αναγνωρίσιμη «εκβιαστική» χορογραφία: αν χάσει το ΠΑΣΟΚ, ο Γιώργος πρέπει να φύγει. Ομως το έξυπνο πουλί από τη μύτη πιάνεται: η εύλογη απαίτηση -όχι του Βενιζέλου, αλλά της λογικής- και το βαρύ σκορ, θόλωσαν τον επίδοξο ηγέτη. Ποντάροντας στην καταλυτική συντριβή, ανέβηκε στη φρεγάτα των πρόθυμων μήντια και άρχισε τον -θεωρούμενο εύκολο- πόλεμο. Βγήκε στο Ζάππειο, πήγε πρωί πρωί στον Σημίτη, μάζεψε γύρω του δυσαρεστημένους και «εκσυγχρονιστές», έκανε τατουάζ τις δημοσκοπήσεις και έδειχνε τα μπράτσα του προκλητικά και απερίσκεπτα.

Ο ευφυής πήγαινε από γκάφα σε γκάφα, αδυνατώντας να κρύψει τη βουλιμική επιθυμία του να κατασπαράξει τον Παπανδρέου εν μιά νυκτί. Και «την πάτησε»: ο θολωμένος κόσμος του ΠΑΣΟΚ που έψαχνε για υπεύθυνους της ήττας, αντί να ακολουθήσει το «ρεύμα του αυτονόητου», στράφηκε εναντίον του Βενιζέλου, ενοχλημένος από την επιθετική πολυπραγμοσύνη του. Τα υπόλοιπα ήταν θέμα χρόνου: η βάση ξέχασε την αμέριστη υποστήριξη των μήντια στον κ. Παπανδρέου, ακόμη και στις επιλήψιμες στιγμές του, και βρήκε έναν εύκολο στόχο, τον Βενιζέλο. Ο οποίος, όπως είπαμε, είχε κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να δικαιώσει τη φήμη που έγινε μαχαίρι...

Τέτοιες ώρες ο κόσμος (του ΠΑΣΟΚ) δεν έχει τη νηφαλιότητα να σκεφτεί ότι κανένας Βενιζέλος δεν θα σήκωνε κεφάλι αν ο Παπανδρέου είχε κερδίσει ή αν έχανε αξιοπρεπώς... Το θέμα, όμως, είναι ότι το κλίμα έχει αλλάξει: ο Βενιζέλος όχι μόνο δεν κάνει περίπατο, αλλά κινδυνεύει να πνιγεί στον ωκεανό της ευφυΐας και της ακόρεστης, κακότεχνα εκδηλωμένης φιλοδοξίας του...

21 September 2007

Δικαστές αντίθετοι προς τον αγιασμό


Η Ένωση Δικαστικών Λειτουργών του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), με σημερινή ανακοίνωσή της εκφράζει την αντίθεσή της στην πραγματοποίησή Αγιασμού στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο, που έχει ανακοινωθεί από τον πρόεδρό του Γ. Παναγιωτόπουλο ότι θα γίνει στις 27 Σεπτεμβρίου 2007, με αφορμή την έναρξη του νέου δικαστικού έτους.

Παράλληλα, 24 δικαστές του ΣτΕ συγκεντρώνουν υπογραφές προκειμένου να συγκληθεί η Ολομέλεια του δικαστηρίου για να λάβει απόφαση επί του θέματος πραγματοποίησης Αγιασμού στο δικαστήριο.

Ειδικότερα, η Ένωση στην ανακοίνωσή της αναφέρει τα εξής:

«Η απόφαση του Προέδρου του δικαστηρίου να τελεσθεί στις 15.9.2006 για πρώτη φορά στο Συμβούλιο της Επικρατείας αγιασμός για την έναρξη του δικαστικού έτους προκάλεσε μεγάλη εσωτερική διάσταση και είχε ως περαιτέρω συνέπεια να υποστεί πλήγμα η δημόσια εικόνα του δικαστηρίου.

Προχθές (19.9.2007) διανεμήθηκε πρόσκληση υπογραφόμενη από τον Πρόεδρο, με την οποία καλούμεθα να παρευρεθούμε στις 27.9.2007 στον «ετήσιο Αγιασμό».

Υπό τα δεδομένα αυτά το Διοικητικό Συμβούλιο:

  1. Επαναλαμβάνει ομόφωνα τη θέση που είχε διατυπώσει το προηγούμενο Διοικητικό Συμβούλιο: Ο ρόλος του ΣτΕ ως Ανωτάτου Διοικητικού Δικαστηρίου επιφορτισμένου με τη δικαστική προστασία των ατομικών δικαιωμάτων, που κατοχυρώνονται από το Σύνταγμα της Ελληνικής Πολιτείας υπέρ όλων των ελλήνων πολιτών και υπέρ όσων βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια, χωρίς διακρίσεις λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων, επιβάλλει αυστηρή θρησκευτική ουδετερότητα. Για το λόγο αυτό δεν είναι νοητή η τέλεση στο δικαστήριο θρησκευτικών εκδηλώσεων, όπως ο αγιασμός, οι οποίες θα μπορούσαν να εγείρουν εύλογες αμφιβολίες ως προς την αμεροληψία του από θρησκευτική άποψη. Η εμμονή στην τέλεση αγιασμού δεν υπηρετεί το θεσμικό ρόλο του δικαστηρίου και τη Δικαιοσύνη γενικότερα.
  2. Επισημαίνει ότι η θέση της Ορθόδοξης Εκκλησίας αναγνωρίζεται από το δικαστήριο και τους φορείς του με τον προσήκοντα τρόπο. Υπενθυμίζουμε ότι, όπως κάθε χρόνο, και φέτος στις 3 Οκτωβρίου (Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου) εορτάζεται από την Ένωσή μας και όλες τις δικαστικές Ενώσεις, σε συνεργασία με την Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών και το Δήμο Αθηναίων, η επίσημα θεσπισμένη Ημέρα της Δικαιοσύνης.
  3. Σας καλεί να θέσετε, όπως πάντα, τον θεσμικό ρόλο του δικαστηρίου πάνω από τις προσωπικές πεποιθήσεις».

Βλέπε επίσης περσινές δημοσιεύσεις:

Η Ιστορία και οι πολιτικές


Το 2004 ανέδειξε ένα μείζον γεγονός: στις εκλογικές συμπεριφορές σημειώθηκε μια σημαντική στροφή προς τα δεξιά· ήταν απόρροια της συντηρητικοποίησης της κοινωνίας μας που άρχισε να συντελείται στα μέσα περίπου της προηγούμενης δεκαετίας. Πρόκειται για μια αλλαγή στους κοινωνικούς συσχετισμούς, συνέπεια των αντίστοιχων αλλαγών στις οικονομικές σχέσεις: αυξανόμενη ευμάρεια ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων με μετατόπιση πλούτου προς αυτά και εις βάρος των υλικών διαθεσιμοτήτων του βίου, δηλαδή επιδείνωση της κοινωνικής θέσης άλλων στρωμάτων· η νέα αυτή σχέση ισχυροποιήθηκε και επιταχύνθηκε κατά τα τελευταία 4-5 χρόνια, με νέα μάλιστα ποσοτική διεύρυνση των κοινωνικών στρωμάτων που ήδη είχαν υποστεί πλήγμα στην κοινωνική τους υπόσταση.

Οφείλω να παρατηρήσω- και επειδή ευρύτατα διατυπώνονται σχετικές απορίες- ότι η φτώχεια, αυτή η οικονομική ανέχεια που φέρνει την κοινωνική έκπτωση, είναι ο καλύτερος σύμβουλος της συντηρητικοποίησης: ο φτωχός δεν είναι ελεύθερος και, παράλληλα φοβάται. Όπως επίσης οφείλω να κάνω σκέψεις δυσάρεστες για το μέλλον· όλα αυτά που περιγράφω, τα οποία καταλήγουν στη συντηρητικοποίηση της κοινωνίας και εκφράστηκαν με τις εκλογικές συμπεριφορές, τις τελευταίες που εξέπληξαν πολλούς, δεν συνιστούν πρόσκαιρη συνήθη μετατόπιση μέρους του εκλογικού σώματος από εδώ προς τα εκεί και αντίστροφα· πρόκειται για συνεχώς σταθεροποιούμενο κοινωνικό γεγονός που απαιτεί μελέτη σε βάθος και εύρος. Όσοι το ερμηνεύσουν ως συνήθη μετακίνηση ψηφοφόρων από το ένα κόμμα στο άλλο θα έχουν κάνει σοβαρό λάθος.

Αντίθετα, δεν συνιστά «αριστερή στροφή» το πολύ καλό ποσοστό που έλαβαν στις εκλογές της περασμένης Κυριακής τα δύο αριστερά, όπως τα έχει ονομάσει η τηλεόραση, κόμματα· εδώ πρόκειται για πρόσκαιρη, καθόλου δηλαδή σταθερή και μόνιμη μετακίνηση ψηφοφόρων για διάφορους λόγους και με ποικίλους συσχετισμούς.

Αυτοί, πρόσωπα, πολιτικά κόμματα και κινήσεις, που έχουν αναλάβει να εκφράζουν τη δεξιά στροφή, να την καλλιεργούν και να τη διευρύνουν βλέπουν κάποιους από τους λόγους που την προκαλούν και οργανώνουν τις πολιτικές τους έτσι που να στερεώσουν τις νέες οικονομικές και κοινωνικές πραγματικότητες. Βέβαια, όποιος διαβάζει αυτές τις γραμμές δικαιολογημένα απορεί «πού κολλάει» η λέξη «Ιστορία» του τίτλου του σημερινού σημειώματός μου. Αυτό ακριβώς θα προσπαθήσω να εξηγήσω τώρα, επιχειρώντας να απαντήσω στις συχνά διατυπωμένες απορίες σχετικά με τον θόρυβο που προκαλούν τα νέα σχολικά βιβλία Ιστορίας. Έχουν γραφτεί πολλά κατά καιρούς για τη «λογοκρισία», τις αποσύρσεις κ.λπ. σχολικών βιβλίων Ιστορίας, που καταλήγουν στο γνωστό «τα ίδια γίνονταν πάντα», «δεν είναι δυνατό το 2007 να γίνεται αυτό που γινόταν το 1965» κ.λπ. Δεν είναι όμως έτσι· μπορεί οι «αντιδράσεις» να καταλήγουν στο ίδιο αποτέλεσμα, δεν έχουν όμως πάντα την ίδια προέλευση, γιατί και οι λεγόμενοι πατριδοκάπηλοι δεν είναι σε όλες τις εποχές ίδιοι, ούτε έχουν σε όλες τις εποχές τη δυνατότητα να επηρεάζουν τις τελικές αποφάσεις.

Με αυτήν την παρατήρηση δεν εννοώ άλλο από τη διεύρυνση των δυνατοτήτων της «πατριωτικής» Δεξιάς να αντιδρά ακόμη και σε αμυδρές, ανεπαίσθητες σχεδόν, προσπάθειες εκσυγχρονισμού των σχολικών βιβλίων Ιστορίας· όχι μόνον να αντιδρούν, αλλά και να επηρεάζουν αποφασιστικά κυβερνητικές αποφάσεις και εκλογικές συμπεριφορές· δεν δίστασαν μάλιστα να καταγγείλουν, μόλις μία εβδομάδα πριν από τις εκλογές, τον περιβόητο χάρτη στο νέο βιβλίο Ιστορίας για την Γ΄ τάξη των Λυκείων. Θέλω να πω ότι το αποτέλεσμα των εκλογών όχι μόνον θα οδηγήσει σε «συντηρητικότερη» σχολική ιστοριογραφία, αλλά και θα πάει πολύ πίσω την ιστορική έρευνα· το τελευταίο, σε πλήρη ανάπτυξη, όχι μόνον θα φέρει στο προσκήνιο ό,τι συντηρητικότερο σε απόψεις και πρόσωπα έχει παραγάγει η ελληνική ιστοριογραφία, αλλά και θα βάλει στο περιθώριο ό,τι νέο σε μέθοδο και γνώση έχει προσφέρει και μπορεί να προσφέρει ακόμη η νέα ιστοριογραφία, αυτή που έδωσε τεράστια ώθηση στη νέα γνώση και απαντήσεις σε πολλά από τα ερωτήματα που απασχολούσαν την κοινωνία κατά τα τελευταία 30-40 χρόνια.

Στο σημείο αυτό, ας μου επιτραπεί να επισημάνω άλλη μια φορά τον πρωταρχικό ρόλο που έχει η ιστορική γνώση στη διαμόρφωση νοοτροπιών και συμπεριφορών, δηλαδή ιδεολογίας και στην ανάπτυξη νέων κοινωνικών σχέσεων· στην κατανόηση, αλλιώτικα, όσων συμβαίνουν γύρω μας, και ακόμη καλύτερα στο είδος της κοινωνικής συνείδησης που εκάστοτε διαμορφώνεται. Αυτό οι πολιτικές εξουσίες το γνωρίζουν πολύ καλά και ο τρόπος που αντιμετωπίζονται η ιστορική έρευνα, η ιστορική παιδεία και η σχολική ιστορική γνώση είναι γι΄ αυτές μείζον ζήτημα. Ο σημερινός πολιτικός συσχετισμός δυνάμεων επιτρέπει- ίσως και οδηγεί συνειδητά- σε χλευασμό της νέας ιστοριογραφίας και σε αντιλήψεις συγγραφής της σχολικής Ιστορίας κατά το πρότυπο της δεκαετίας του 1950· ασφαλώς, αυτοί οι προβληματισμοί δεν τελειώνουν εδώ.

(του Βασίλη Κρεμμυδά, ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ΤΑ ΝΕΑ, 20/9/2007)

20 September 2007

Κι άλλη υπόθεση παιδεραστίας...

...στην ελληνορθόδοξη Αρχιεπισκοπή ΗΠΑ


Ένας αρχιμανδρίτης της ελληνορθόδοξης εκκλησίας στο Jacksonville, μηνύθηκε μαζί με την ελληνορθόδοξη Αρχιεπισκοπή στις ΗΠΑ για σεξουαλική παρενόχληση ενός 16χρονου αγοριού. Ο αρχιμανδρίτης φέρεται να είχε σχέσεις μαζί του εδώ και μερικά χρόνια, από τότε που το αγόρι ήταν 10 ετών. Η Αρχιεπισκοπή η οποία, σύμφωνα με τη νομοθεσία των ΗΠΑ, είναι συνυπεύθυνη για τις δραστηριότητες των ιερέων της, κατηγορείται πως γνώριζε τη δράση του συγκεκριμένου αρχιμανδρίτη.



19 September 2007

Μόνιμα ουραγοί

Στο τελευταίο θρανίο η Ελλάδα σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, για την Παιδεία.

Η έκθεση που βασίζεται σε στοιχεία του 2004 αναφέρει ότι το εκπαιδευτικό σύστημα στη χώρα μας παρουσιάζει τη χειρότερη εικόνα ανάμεσα στα 30 κράτη καθώς δαπανά τα λιγότερα χρήματα από όλες τις ανεπτυγμένες χώρες.

Οι δαπάνες για την Παιδεία στην Ελλάδα αντιστοιχούσαν το 2004 στο 3,3% του ΑΕΠ έναντι, ενδεικτικά, 8,4% στη Δανία, 7,6% στην Ισλανδία, 6,4% στη Φινλανδία και 5,4% στην Αυστρία.


(click)


(www.skai.gr, βλέπε επίσης ΒΗΜΑ, σελίδα Α15, 19/9/2007)

16 September 2007

Βιβλία, βιβλία

Γράμμα από τη Νέα Υόρκη

Κάποια στιγμή, αυτόν τον αιώνα, θα έρθει η μέρα που η επίδραση του ανθρώπου στη διαμόρφωση του κλίματος θα ξεπεράσει όλους τους άλλους παράγοντες. Την περασμένη δεκαετία είδαμε το πιο ισχυρό El Ninio, τον πιο καταστροφικό τυφώνα των τελευταίων διακοσίων ετών, και τα πιο θερμά καλοκαίρια που καταγράφτηκαν ποτέ στην Ευρώπη.

«Ενας στους πέντε ζωντανούς οργανισμούς πάνω στον πλανήτη μας θα εξαφανιστεί, εξαιτίας της αύξησης στην ατμόσφαιρα της ποσότητας των αερίων που δημιουργούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, και τα οποία θα συσσωρευτούν τις επόμενες δεκαετίες», αναφέρει ανάμεσα στ' άλλα στο βιβλίο «The Weather Makers: How Man is Changing the Climate and What it Means for Life on Earth» (Εκδόσεις: «Grove/Atlantic, Inc.») ο γνωστός παλαιοντολόγος, ειδικός στα θηλαστικά, Tim Flannery. Το βιβλίο έχει κυκλοφορήσει εδώ και καιρό, αλλά αξίζει μια αναφορά σ' αυτό, μιας και μετά τα όσα συνέβησαν μέσα στο καλοκαίρι, μπορεί στο μέλλον να αποδειχτεί προφητικό.

Περιγράφοντας την ιστορία των κλιματικών αλλαγών και το πώς αυτές θα εξελιχθούν στον αιώνα μας, αλλά ταυτόχρονα και το τι μπορούμε να κάνουμε για να εμποδίσουμε ένα κατακλυσμικό μέλλον, το βιβλίο, για το οποίο χρειάστηκαν πολλά χρόνια μέχρι να ολοκληρωθεί, αποτελεί μια δραματική προειδοποίηση και ένα κάλεσμα αφύπνισης. «Οι άνθρωποι είναι σήμερα αυτοί που φτιάχνουν τον καιρό», γράφει ο Flannery και ισχυρίζεται ότι υπάρχει ακόμη χρόνος για να περιοριστεί η επίδραση του φαινομένου του θερμοκηπίου. Εάν η σημερινή γενιά αποτύχει να το κάνει, θα οδηγηθούμε στην κατάρρευση του ανθρώπινου πολιτισμού, σ' έναν Μεσαίωνα που θα προκληθεί από τις κλιματικές αλλαγές».

Το βιβλίο δεν απευθύνεται σε ειδικούς κι έτσι ο συγγραφέας εξηγεί πολύ καλά τις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στις έννοιες «φαινόμενο του θερμοκηπίου, αύξηση της θερμοκρασίας και κλιματική αλλαγή», σημειώνοντας ταυτόχρονα τις διασυνδέσεις που υπάρχουν μεταξύ τους.

Σύμφωνα με τον Flannery, «η σύγχρονη εποχή, η "Εποχή της Ανθρωπότητας", η οποία ξεκίνησε πριν από περίπου 8.000 χρόνια, δείχνει σημάδια ότι βρίσκεται σε άσχημο δρόμο». Ο Flannery δίνει στοιχεία για τις οικολογικές μεταβολές που έχουν ήδη συμβεί στις πολικές περιοχές, τις εξαφανίσεις ειδών, τις μεταβολές των βροχοπτώσεων, την άνοδο του επιπέδου της θάλασσας και την εμφάνιση ακραίων καιρικών γεγονότων. Κι όλα αυτά εξαιτίας μιας αύξησης της θερμοκρασίας μόνο κατά 0,63 βαθμούς Κελσίου, δηλαδή 1/5 με 1/10 αυτής που αναμένεται να συμβεί στον αιώνα μας.

Ο Flannery δεν αφήνει έξω από το βιβλίο του την πολιτική και αναφέρεται τόσο στο Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ (χάρη στο οποίο περιορίστηκαν οι εκπομπές CFC) όσο και στο Πρωτόκολλο του Κιότο (προσπάθεια για τον περιορισμό του ποσοστού διοξειδίου του άνθρακα κι άλλων αερίων που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου).

Επίσης εξετάζει το ρόλο που παίζει η κυβέρνηση καθώς και τις σχέσεις της με τη βιομηχανία και κατηγορεί τη βιομηχανία πετρελαίου ότι συνειδητά δίνει ανακριβή εικόνα για τους κινδύνους μιας κλιματικής αλλαγής.

Τέλος, ο Flannery δεν περιορίζεται μόνο στην καταγραφή όλων αυτών των γεγονότων, αλλά προτείνει και λύσεις, κάνοντας λόγο για μια οικονομία βασισμένη σε παράγωγα του υδρογόνου.

(της Κων/νας Γιαννούτσου, στη ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Εελυθεροτυπίας- 14/09/2007)

15 September 2007

Αμοιβή για δολοφονία προσφέρει η Αλ Κάιντα

Διαχρονική οπισθοδρομικότητα


Ο ηγέτης της Αλ Κάιντα στο Ιράκ Αμπού Ομάρ αλ Μπαγκντάντι προσέφερε αμοιβή 100.000 δολαρίων για τη δολοφονία Σουηδού καρτουνίστα, ο οποίος σχεδίασε σκίτσα που θεωρήθηκαν προσβλητικά για το Ισλάμ. Παράλληλα, απείλησε με νέες επιθέσεις στο Ιράκ όσο διαρκεί το Ραμαζάνι.

Σύμφωνα με ανακοίνωσή του που μεταδόθηκε ηχογραφημένη από ισλαμικές ιστοσελίδες, προσέφερε αμοιβή 100.000 δολαρίων για τη δολοφονία του καρτουνίστα Lars Vilks που, σε σκίτσα του που δημοσιεύθηκαν στις 19 Αυγούστου, παρουσιάζει τον Μωάμεθ με σώμα σκύλου.

Η αμοιβή θα ανέλθει στα 150.000 δολάρια, δήλωσε ο Αλ Μπαγκντάντι, εάν ο Vilks «σφαχτεί σαν αρνί», ενώ ο ηγέτης της Αλ Κάιντα στο Ιράκ προσέφερε αμοιβή 50.000 δολαρίων για τη δολοφονία του εκδότη της εφημερίδας που δημοσίευσε τα σκίτσα.

Εκτός από κάποιες μεμονωμένες διαμαρτυρίες και επικρίσεις από τις μουσουλμανικές χώρες, η αντίδραση στα νέα σκίτσα ήταν πολύ μικρή σε σύγκριση με τις βίαιες αντιδράσεις που είχαν προκαλέσει τα επίμαχα σκίτσα του Μωάμεθ που είχαν δημοσιευθεί στη Δανία τον περασμένο χρόνο.

Εγώ, προσωπικά, δεν καταλαβαίνω, γιατί οποιοσδήποτε σε μια απεικόνιση (σκίτσο, προσωπογραφία κλπ.) φοράει τουρμπάνι και έχει γενειάδα, πρέπει ντε και καλά να είναι ο Μωάμεθ. Δηλαδή, κάθε απεικόνιση φουστανελοφόρου δείχνει τον Κολοκοτρώνη; Με την «ευαισθησία» που προβάλλουν επιδεικτικά κάποιοι Άραβες προσπαθούν, μάλλον, να αποτρέψουν οποιονδήποτε σχολιασμό για την παρουσία και τις δραστηριότητές τους. Δυστυχώς, ταυτίζουν κακόβουλα κάθε κριτική εναντίον τους με την αμερικάνικη κατοχή στο Ιράκ, με την κατοχή αραβικών εδαφών από το Ισραήλ και με τον τυχοδιωκτικό πόλεμο στο Αφγανιστάν. Τελικά, για άλλη μια φορά τα δύο άκρα σέρνουν τον χορό της αδιαλλαξίας και αλαζονείας.

ΥΓ: Και να σημειώσω ακόμα ότι βρίσκω τα σκίτσα κακόγουστα, τέτοια ζωγραφίζω κι εγώ χωρίς να δηλώνω καρτουνίστας. Αλλά αυτό δεν έχει να κάνει με την μεθοδευμένη αντίδραση κάποιων Αράβων.

14 September 2007

Στη μνήμη Joe Zawinul

Επαναφέρω μια παλιά δημοσίευση με αφορμή το θάνατο του Joe Zawinul (1932-2007).

Hancock and Zawinul duo



ΚΤΕΟ και ανευθυνότητα

Σκέφτηκα, τώρα που ασχολούνται οι περισσότεροι με τις εκλογές, να πεταχτώ στο ΚΤΕΟ για να περάσω το αυτοκίνητο. Μπήκε σε κυκλοφορία το έτος 2000 και έχει διανύσει μόνο 32.000 χιλιόμετρα, τίποτα δηλαδή. Δεν πολυκυκλοφορώ με το αμάξι, συχνότερα χρησιμοποιώ λεωφορεία, τρόλεϋ και τραίνο και πολύ συχνότερα περπατάω.

Παρ’ όλο που το αμάξι δεν έχει επιβαρυνθεί στην κυκλοφορία ή με κανένα τρακάρισμα και παρ’ ότι πέρσι το πέρασα από έλεγχο στα 30.000 km, θεώρησα σκόπιμο να το αφήσω στο συνεργείο της αντιπροσωπείας για να του κάνουν έναν προέλεγχο, «λάδια, φρένα, φώτα, καυσαέρια - ό,τι θα κάνουν και στο ΚΤΕΟ» τους είπα. Το παίρνω, λοιπόν, πληρώνω 25,00 ευρώ, ρωτάω «είναι εντάξει;», «μια χαρά είναι» μου απαντάνε, και πάω σήμερα στο ΚΤΕΟ.


Το βάζουν στο μηχάνημα, βρίσκουν ότι στους πίσω τροχούς, φρενάρει ο ένας με 25-30% μεγαλύτερη δύναμη απ’ ότι ο άλλος και ότι το χειρόφρενο δεν πιάνει σε όλους τους τροχούς. «Να ξαναέρθεις» μου λένε και με το δίκιο τους. Προσπαθούσε μάλιστα ο νεαρός τεχνικός να με πείσει ότι «δεν είναι άδικο το μέτρο, δυστυχώς τα αποτελέσματα μετρήσεων στο χαρτί δείχνουν ότι…». Τον διέκοψα και του δήλωσα ότι και μόνο να μου έλεγε ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα στα φρένα, θα το πήγαινα από μόνος μου πάλι στο συνεργείο, πόσο μάλλον τώρα που φαίνεται αυτό στις τεχνικές μετρήσεις.

Επιστρέφω, λοιπόν, αμέσως μετά στο συνεργείο της αντιπροσωπείας! Έχετε ακούσει τον Δία να τα βάζει με τις σκνίπες; Έπρεπε να είστε εκεί να μάθετε, τί σημαίνει αυτό. Ακούστηκα σε όλη η περιοχή Κάτω Πατησίων, Χαλκηδόνας και Φιλαδέλφειας, ίσως και λίγο απέναντι στους Αγίους Αναργύρους. Με ξευτελίσατε, θα με σκοτώσετε, σκιτζήδες, ανίκανοι, άσχετοι, κομπογιαννίτες, ψεύτες…, ούτε προεκλογικό μπαλκόνι να είχα πιάσει. Ψέλλιζαν κάτι δικαιολογίες, τεχνικοί 30-35 χρόνια με τη φόρμα, μάλλον φταίνε τα μηχανήματά τους, να πας σε άλλο ΚΤΕΟ. Καλά, δεν πρέπει να είχαν ακούσει τέτοιες φωνές τα τελευταία χρόνια. Κυκλοφορούσαν σκυμμένοι μέχρι μετά από 1,5 ώρα που πήρα το αμάξι, ελπίζω έτοιμο, και έφυγα.

Ενδιάμεσα προσπαθούσε να μου εξηγήσει ο μάστορας τι ακριβώς έκανε, δηλαδή αυτά που έπρεπε να είχε κάνει την πρώτη φορά. Του είπα ότι εγώ δεν ενδιαφέρομαι να μάθω τη δουλειά άλλων, γι’ αυτό πληρώνω και θέλω να κάνουν αυτοί σωστά τη δουλειά που πρέπει να ξέρουν. Αν ήταν να ενημερωθώ για τις δουλειές όλων των άλλων, του μαραγκού, του ηλεκτρολόγου, του υδραυλικού, του φούρναρη, του χασάπη, του αστυφύλακα, του εμπόρου, του πυροσβέστη κτλ., τότε δεν θα μου έμενε χρόνος να κάνω τη δική μου δουλειά.

Θα ξαναπάω από βδομάδας στο ΚΤΕΟ και καταλαβαίνετε τι έχει να γίνει, αν βρουν πάλι κάποιο ψεγάδι. Αυτό που πρέπει να εμπεδώσουμε, όμως, όλοι μας είναι ότι δεν γίνεται να ζητάμε από τις Δημόσιες Υπηρεσίες, από τις Τράπεζες και τους Οργανισμούς να λειτουργούν άψογα, όταν εμείς οι ίδιοι, ο καθένας στον τομέα του, δεν προσφέρουμε αντίστοιχης ποιότητας εργασίες. Πριν από την «επανίδρυση του κράτους» που επαγγέλλεται ο Κωστάκης, πρέπει να επανιδρύσουμε, καθένας ξεχωριστά και όλοι μαζί, την αξιοπιστία και αποτελεσματικότητά μας.

13 September 2007

Άνοιξαν τα σχολεία!

Βρέθηκα χθες σε ένα βιβλιοχαρτοπωλείο της γειτονιάς μου. Ήταν γεμάτο παιδιά και μαμάδες που αγόραζαν τετράδια, βιβλία, στυλό, μολύβια, μαρκαδόρους, μπρελόκ, αυτοκόλλητα και ένα σωρό άλλα χρήσιμα και άχρηστα υλικά της σχολικής ζωής. Συνήθως το μαγαζί αυτό είναι τα πρωινά έρημο από πελάτες και ο καταστηματάρχης περνάει την ώρα του διαβάζοντας τα λογοτεχνικά και ιστορικά βιβλία που πουλάει. άμα βρει δε κανένα πελάτη με ελεύθερο χρόνο, συζητάει μαζί του τι διάβασε και τι του άρεσε. Τέτοιες μέρες όμως, με την έναρξη του σχολικού έτους, έχει το μαγαζί πάντα φούριες, βοηθάνε η γυναίκα και τα παιδιά του.

Εκεί που περίμενα, λοιπόν, στην ουρά βλέπω μπροστά μου μια μικρή, η οποία είχε φορτώσει τη σάκα στη μαμά της και διάλεγε από το ράφι μολύβια. Κατέληξε σε 5 κομμάτια που έπρεπε να τα αγοράσει «οπωσδήποτε», όπως δήλωσε, ενώ η μαμά κουνούσε το κεφάλι προβληματισμένη. Βρήκα αφορμή να παρέμβω: «Καλέ τι θα τα κάνεις τόσα πολλά μολύβια, με πόσα χέρια θα γράφεις;» ρώτησα. Με κοίταξε αμήχανη η μικρή, κοίταξε και τα μολύβια στο χεράκι της και μου λέει: «Τα χρειάζομαι, η δασκάλα μας είπε ότι θα έχουμε πολλά να γράψουμε!» Η μικρή συσχέτιζε στο μυαλό της τα πολλά γραφτά, ευτυχώς ακόμα, με πολλά μολύβια και όχι με πολύ χρόνο και κόπο.

Πριν από αρκετά χρόνια, τέτοιες μέρες, θα πήγαινε η κόρη μου στην α’ Δημοτικού. Ετοιμαζόταν ήδη 1-2 εβδομάδες πριν, ξεσκόνιζε και γυάλιζε τη νέα, χρωματιστή σάκα της και την ασορτί κασετίνα, έβαζε και έβγαζε μαρκαδόρους, τετράδια και μπλοκ στις διάφορες θήκες και καμάρωνε για το αποτέλεσμα. Όταν ήρθε η μέρα έναρξης, άρχισαν από νωρίς προετοιμασίες, συσκευασίες, μαντηλάκι στην τσέπη, λεφτά για κουλούρι, ευχές και αποχαιρετισμοί, λες και θα έφευγε μετανάστης στην Αυστραλία. Το σχολείο ήταν 200 μέτρα από το σπίτι.

Το μεσημέρι επέστρεψε η κόρη μου κατάκοπη από τις νέες εντυπώσεις στη σχολική τάξη και τα τρεχάματα στα διαλείμματα και, αφού άφησε στην καρέκλα τη βαριά σάκα της, μας ανακοίνωσε με αποφασιστικό ύφος: «Είπε η δασκάλα μας ότι θα πάμε και αύριο στο σχολείο, δεν τα τελειώσαμε όλα σήμερα». Ούτε που φανταζόταν εκείνη τη στιγμή ότι αυτό το «αύριο» σήμαινε 6 χρόνια Δημοτικό, 6 χρόνια Γυμνάσιο και Λύκειο και κάπου 5 χρόνια Πανεπιστήμιο.

Εύχομαι υγεία και καλή πρόοδο σ’ όλα τα παιδιά του κόσμου!

12 September 2007

Ο «άγιος» Πορφύριος κατά του ελληνικού πολιτισμού


Η bloggerισσα Ερινύα έγραψε μια ωραία παρουσίαση του βιβλίου για τον «Άγιο Πορφύριο και τις Καταστροφές των Ελληνικών Μνημείων της Γάζας» και σκέφτηκα να διαβάσω κάτι συμπληρωματικό στο γερμανικό «Kirchenlexikon» (=εκκλησιαστικό λεξικό). Βρήκα λοιπόν εκεί το εξής περιστατικό που περιλαμβάνεται και στο βιβλίο που περιγράφει η Ερινύα, το οποίο θεωρώ απαραίτητο να παρουσιαστεί επίσης.

Στα έτη 407-410 προέκυψαν σε περιοχές της Γάζας επεισόδια μεταξύ των πιστών στις παραδοσιακές θρησκείες και των εκπροσώπων του χριστιανισμού, της θρησκείας που επέβαλε η ρωμαϊκή «νέα τάξη» στην παγκοσμιοποιημένη αυτοκρατορία. Αφορμή ήταν η αμφισβήτηση ιδιοκτησιών που είχαν καταληφθεί από τους χριστιανούς με αυτοκρατορικά έγγραφα. Οι αυτοκράτορες ήταν μακριά, άλλοτε στην Κων/πολη και άλλοτε στη Ρώμη ή σε εκστρατείες και «κρατούσαν δεμένους» τους υποστηρικτές της εξουσίας τους, χαρίζοντας κτήματα και περιουσίες - μήπως δικά τους ήταν;

Στο σύγγραμμα του διάκονου και βιογράφου Μάρκου που αναφέρει η Ερινύα, περιγράφεται λοιπόν (95,4-5), πώς γλίτωσε ο «άγιος» καταπατητής και καταστροφέας των ελληνικών μνημείων Πορφύριος στη διάρκεια επεισοδίων την τελευταία στιγμή, διαφεύγοντας στις στέγες σπιτιών και βρίσκοντας κρυψώνα στο δωμάτιο ενός μικρού κοριτσιού, μέχρι να επέμβει ο στρατός και να επιβάλει την τάξη - υπέρ των χριστιανών, εννοείται. Άλλη μια μαρτυρία λοιπόν, πώς διαδόθηκε ο χριστιανισμός με το μήνυμα της αγάπης και την ταπεινοφροσύνη των εκπροσώπων του, όπως περίπου συμβαίνει και σήμερα.

ΥΓ: πρόσθεσα στον τίτλο τον χαρακτηρισμό «άγιος» για να μην νομιστεί ότι πρόκειται για τον φιλόσοφο Πορφύριο Μάλχο (3ος αιώνας), ο οποίος υπερασπίστηκε τον ελληνικό πολιτισμό και κατήγγειλε τη σκοταδιστική θρησκεία από την έρημο.

(για τα έργα των χριστιανών σε βάρος του ελληνικού πολιτισμού βλέπε επίσης εδώ!)

10 September 2007

Βόμβα μεγατόνων από καρδινάλιο


Στις αρχές του περασμένου Μαρτίου πίστευαν οι θεατές της γερμανικής τηλεόρασης ότι στην εκπομπή «Quergefragt» θα εξελισσόταν μια από τις συνήθεις ανιαρές συζητήσεις μεταξύ εκπροσώπων της καθολικής εκκλησίας και υπερασπιστών του κοσμικού κράτους. Η ανατροπή δεν ήρθε όμως από τους αντιπάλους των οργανωμένων θρησκειών αλλά από το συμμετέχοντα στη συζήτηση, πρόεδρο του (γερμανικού) Συμβουλίου Επισκόπων (Bishofskonferenz) και επίσκοπο του Mainz (Μαγεντία) καρδινάλιο Karl Lehmann (Λέμαν), επικεφαλής όλων των καθολικών της Γερμανίας (περίπου 25 εκατομμ.), όταν αυτός δήλωσε ότι δεν πιστεύει στην Εκκλησία και δεν πιστεύει στη χριστιανική θρησκεία, παρά μόνο στο θεό!

Ο καρδινάλιος Λέμαν δεν έχει τυχαία παιδεία, αφού είναι δύο φορές διδάκτωρ, της θεολογίας (1962) και της φιλοσοφίας (1967) και καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Mainz. Tου έχουν απονεμηθεί 7 τιμητικά διδακτορικά (honoris causa) και 2 τιμητικές θέσεις καθηγητή, είναι μέλος ή αντεπιστέλλον μέλος σε 3 ακαδημίες επιστημών και λογοτεχνίας, και έχει επίσης τιμηθεί με πλήθος από βραβεία και άλλες διακρίσεις.

Οι συμμετέχοντες στην τηλεοπτική συζήτηση, σίγουρα και η πλειοψηφία των θρησκευόμενων θεατών της τηλεοπτικής εκπομπής, έμειναν άφωνοι με τη βόμβα που έριξε στη συγκέντρωση ο καρδινάλιος. Μέχρι να συνέλθουν δε οι ακροατές του, συνέχισε ο ίδιος λέγοντας ότι αργά η γρήγορα, στο μέλλον, δεν θα υπάρχει πια η Εκκλησία και δεν θα υπάρχουν θρησκείες, αυτό που θα υπάρχει όμως για πάντα είναι ο θεός.

Σίγουρα, μικρή παρηγοριά για τους επίδοξους μελλοντικούς αναρριχητές του εκκλησιαστικού μηχανισμού, αφού δεν θα υπάρχει πια το ταμείο, γύρω από το οποίο θα φτιάχνονται καριέρες και περιουσίες. Ο δε θεός μπορεί τελικά να είναι η φύση με τους ακατάλυτους μηχανισμούς της, η οποία δεν χρειάζεται λατρεία, δεν μοιράζει χρήμα και δεν απονέμει εύνοιες σε επίλεκτους ανθρώπους ή λαούς, άρα δεν θα χρειάζεται και ιερατείο και θα πρέπει οι παπάδες κάποια στιγμή να ασκούν κάποιο βιοποριστικό επάγγελμα.

Ο κ. Λέμαν πρέπει να θεωρείται με αυτή τη δήλωσή του και σύμφωνα με το χριστιανικό τυπικό, «αιρετικός» και «αντίχριστος», αφού με το σύμβολο της πίστεως ορκίζονται όλοι οι πιστοί καθολικοί (και οι ορθοδοξοι) «εις μίαν αγίαν καθολικήν και αποστολικήν εκκλησίαν…» και ότι «εκτός της Εκκλησίας δεν υπάρχει σωτηρία».

Ένας από τους συμμετέχοντες στην τηλεοπτική συζήτηση, ο γνωστός στο γερμανόφωνο χώρο άθρησκος και τέως χριστιανός Michael Schmidt-Salomon, δήλωσε ότι είναι γνωστές οι αντιρρήσεις πολλών επισκόπων για την αυστηρά δογματική θεολογία του (επίσης Γερμανού) πάπα, αλλά ότι οι αντιθέσεις στους κόλπους της καθολικής εκκλησίας έχουν φτάσει σε τέτοιο συγκρουσιακό σημείο και σε τόσο υψηλές βαθμίδες, κανείς δεν το φανταζόταν.

Εκτιμάται ότι πολλοί οξυδερκείς καθολικοί διαπιστώνουν το αδιέξοδο των οργανωμένων θρησκειών και την αδιαφορία, με την οποία αντιμετωπίζονται αυτές από τους πνευματικά συγκροτημένους ανθρώπους. Γι’ αυτό οραματίζονται μια ελαχιστοποιημένη φιλοσοφία με ηθικούς κανόνες, οι οποίοι θα στηρίζονται στη συναίνεση και στη λογική των ανθρώπων με ολοκληρωμένη παιδεία. Σίγουρα, αυτός είναι και ο λόγος που οι άνθρωποι του εκκλησιαστικού μηχανισμού αναθεμάτιζαν ανέκαθεν τα «άθεα γράμματα», εννοώντας προφανώς την ανεξάρτητη και ελεύθερη μόρφωση.


(Βλέπε επίσης εδώ κι εδώ!)

08 September 2007

Βιβλία, βιβλία

Ζώσιμου: Ιστορία Νέα


Ο Ιστορικός Ζώσιμος ήταν ο τελευταίος εθνικός Έλληνας συγγραφέας, δεδηλωμένος αντίπαλος του χριστιανισμού (Bossuer), ο οποίος περιγράφει στο μοναδικό σωζόμενο μη λατινικό και μη χριστιανικό έργο του, την «Ιστορία Νέα», τα γεγονότα του 4ου αιώνα μ.Χ. στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Ένα αντίγραφο αυτού του έργου που γράφτηκε στα χρόνια μεταξύ 498 και 518 μ.Χ., είχε διασωθεί στη Βιβλιοθήκη του Βατικανού και, παρότι είχε απαγορευτεί ακόμα και η ανάγνωσή του, εκδόθηκε κατά καιρούς σε διάφορες γλώσσες. Πρόσφατα κυκλοφόρησε αυτό το έργο του Ζώσιμου από τις εκδόσεις «Θύραθεν», μεταφρασμένο στα νέα ελληνικά και σχολιασμένο.

Στο Βιβλίο Β’ αυτού του έργου περιγράφει ο Ζώσιμος πώς επέλεξε ο Κωνσταντίνος το χριστιανισμό ως θρησκεία του κράτους, αν και ο ίδιος ήταν Μιθραϊστής. Στη σχολική, προπαγανδιστική εκδοχή της ιστορίας μαθαίνουμε ότι ο «μέγας» Κων/νος, κατά μία εκδοχή ονειρεύτηκε στον ύπνο του το δίγραμμα ΧΡ, που σήμαινε τον Ιησού Χριστό, κατά μία άλλη δε είδε σε οραματισμό στον ημερήσιο ουρανό το σύμβολο του σταυρού με την επιγραφή «εν τούτω νίκα» - μυθοπλασίες που στηρίζονται σε περιγραφές των χριστιανών συγγραφέων Λακτάντιου και Ευσέβιου. Ο Ζώσιμος δίνει μια διαφορετική εκδοχή, η οποία τεκμηριώνεται με τις εγκληματικές δραστηριότητες του Κων/νου και τη δεισιδαιμονική πραγματικότητα εκείνης της εποχής (εννοείται ότι πλήρης εικόνα αποκομίζεται μόνο με την ανάγνωση του βιβλίου):

«… [Ο Κων/νος] επισκέφτηκε τη Ρώμη, γεμάτος αλαζονεία πλέον [μετά την καθυπόταξη και δολοφονία του γαμπρού του Λικίνιου και] στοχάστηκε πως θα έπρεπε να ξεκινήσει την ανόσια δράση του πρώτα μέσα από το ίδιο του το σπίτι: Επειδή υποψιάστηκε τον γιο του Κρίσπο –ο οποίος, όπως προαναφέρθηκε, είχε αξιωθεί να γίνει Καίσαρας-, ότι είχε ερωτικές σχέσεις με τη μητριά του [σύζυγο του Κων/νου] Φαύστα, τον σκότωσε χωρίς καν να λογαριάσει τον φυσικό νόμο της συγγένειας που τους συνέδεε. Και επειδή η μητέρα του Κων/νου, η Ελένη, υπέφερε πολύ με το κακό που είχε συμβεί και ήταν απαρηγόρητη για το φόνο του νέου, ο Κων/νος, για να την παρηγορήσει, υποτίθεται, πήγε να θεραπεύσει το κακό, διαπράττοντας κι άλλο μεγαλύτερο. Παράγγειλε να υπερθερμάνουν ένα λουτρό, μέσα στο οποίο έκλεισε τη Φαύστα, για να τη βγάλει αργότερα νεκρή.
Συνειδητοποιώντας και ο ίδιος το βάρος των πράξεών του και τις καταπατήσεις των όρκων του, απευθύνθηκε στους [εθνικούς] ιερείς για να ζητήσει άφεση και καθαρμό. Κι όταν εκείνοι του είπαν ότι δεν υπάρχει τρόπος να εξιλεωθούν τόσο μεγάλα εγκλήματα, βρέθηκε κάποιος Αιγύπτιος που είχε έρθει στη Ρώμη από την Ισπανία και είχε εξοικειωθεί με τις γυναίκες του παλατιού, ο οποίος συναντήθηκε με τον Κων/νο και τον διαβεβαίωσε ότι το χριστιανικό δόγμα μπορεί να απαλείψει οποιαδήποτε εσφαλμένη πράξη και ότι επαγγέλλεται ότι θα απαλλάξει αμέσως από όλα τα κρίματά του τον ασεβή που θα ασπαστεί τον χριστιανισμό.
Ο Κων/νος αποδέχθηκε με περισσή ευκολία τις προτάσεις του, απαρνήθηκε την πατροπαράδοτη λατρεία και προσχώρησε σ’ αυτήν που προπαγάνδιζε ο Αιγύπτιος – και ως πρώτο δείγμα ασέβειας άρχισε να υποψιάζεται τους μάντεις. Κι αυτό, επειδή η μαντική σε πολλές περιπτώσεις είχε προβλέψει για λογαριασμό του ευτυχείς εξελίξεις και επαληθεύτηκε, και τώρα ο ίδιος φοβόταν μήπως κάποιοι άλλοι ρωτήσουν τους μάντεις και πληροφορηθούν για κάτι που θα μπορούσε να αποβεί σε βάρος του . και με το σκεπτικό αυτό στράφηκε στην κατάργησή της.
Κι όταν ήρθε ο καιρός για την πατροπαράδοτη γιορτή [Σεκουλάρια], όπου ο στρατός ανεβαίνει στο Καπιτώλιο και τηρεί το έθιμο, ο Κων/νος αρχικά πήρε μέρος, γιατί φοβήθηκε τους στρατιώτες . αλλά όταν ο Αιγύπτιος του παρουσίασε μια εικόνα που περιγελούσε τη γιορτή με τον πιο επιπόλαιο τρόπο, ο Κων/νος κράτησε αποστάσεις από την ιεροτελεστία, ξεσηκώνοντας έτσι εναντίον του το μίσος του λαού και της συγκλήτου.»
Στη συνέχεια περιγράφει ο Ζώσιμος τις προσπάθειες αναζήτησης νέας πρωτεύουσας για το κράτος, επειδή «όλος ο κόσμος» στη Ρώμη «εκτόξευε εναντίον του βλαστήμιες».
Βιβλιογραφικά στοιχεία:
Ζώσιμος: «Νέα Ιστορία», Μετάφραση: Γ.Αβραμίδης, Θ. Καλαϊτζάκης, Πρόλογος: Αλέξιος Σαββίδης, Εισαγωγή- Σχόλια: Θ. Καλαϊτζάκης, σελ. 445, «Θύραθεν Εκδόσεις», Θεσ/νίκη 2007, ISBN: 978 960 8097 322.
Βλέπε επίσης εδώ για το βιβλίο του Ζώσιμου κι εδώ για τον Κων/νο!


.