Ακόρεστες φιλοδοξίες
(Γιάννης Τριάντης, Ελευθεροτυπία, 21/9/2007)
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος γυρόφερνε στα σοκάκια της φοιτητικής Κεντροαριστεράς, σε μια εποχή που ήταν... επιλήψιμο να μην ανήκεις σε κάποια οργάνωση της Αριστεράς. Ομως ξεχώριζε: αριστούχος φοιτητής και δεινός ρήτωρ, έδειχνε ότι δεν τον χωράει το στενό πλαίσιο της Θεσσαλονίκης. Μέχρι να προσγειωθεί εντυπωσιακά στο μεγάλο αμφιθέατρο της κεντρικής πολιτικής σκηνής, είχε καταφέρει να δώσει το στίγμα ενός ταλαντούχου που δεν περνάει απαρατήρητος: είχε δημιουργήσει φανατικούς «οπαδούς» και εξίσου φανατικούς εχθρούς.Όμως τους ξάφνιασε όλους, όταν σε μια επίδειξη αξιοπρόσεκτου ρίσκου στάθηκε στο πλευρό του Ανδρέα Παπανδρέου, σε μια κρίσιμη στιγμή: την εποχή του «Βρώμικου '89»! Τότε, δηλαδή, που π.χ. ο Σημίτης ζητούσε (με άρθρο στο «Βήμα») να «προχωρήσει η κάθαρση μέχρι το τέλος», η Βάσω Παπανδρέου είχε αρνηθεί να καταθέσει ως μάρτυς υπερασπίσεως στο Ειδικό Δικαστήριο, και ο Γιώργος Παπανδρέου -ναι, ο γιος του Ανδρέα και σημερινός Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ- ζητούσε από τον πατέρα του, στις 17/12/88, να παραιτηθεί! Ο Βενιζέλος «έπαιξε και κέρδισε». Την εμπιστοσύνη του Ανδρέα, την αγάπη της «βάσης» και το ενδιαφέρον των μήντια.
Φυσικά, τίποτε δεν άφησε να πάει χαμένο. Και κυρίως, το μεγάλο εφαλτήριο - τα μήντια. Δεν του 'καναν χάρη. Είδαν στο πρόσωπο του φιλόδοξου συνταγματολόγου την αριστοκρατική φύτρα ενός μελλοντικού, δυναμικού ηγέτη. Και όπως συμβαίνει συνήθως, ρίχτηκε ο ένας στην αγκαλιά του άλλου. Ο ένας απολάμβανε την αμέριστη υποστήριξη των μήντια, η οποία δημιουργεί ενίοτε αφοπλιστική έξαρση, και ο άλλος είχε στον πάγκο έναν εν δυνάμει ηγέτη...
Βέβαια, υπήρχε ένα πρόβλημα, άλυτο μέχρι σήμερα: ο Βενιζέλος δεν έδωσε ποτέ ευκρινές ιδεολογικό στίγμα. Ομως αυτό δεν είναι απαραιτήτως μειονέκτημα, σε εποχές ρευστότητος -ίσως να είναι και βολικό- για κάποιον που οι φιλοδοξίες του είναι ιλιγγιώδεις και προφανείς... Και αυτό, ο Βενιζέλος -και να ήθελε- δεν θα μπορούσε να το κρύψει, ιδίως από τότε που ανέλαβε τα ηνία του κόμματος ο Γιώργος Παπανδρέου. Ενας άνθρωπος περιορισμένων δυνατοτήτων για τέτοια θέση, με καταφανείς αδυναμίες σε όλους τους τομείς, πλην του πεδίου της εντιμότητος και κάποιου επιμελώς φωταγωγημένου ριζοσπαστισμού...
Με τον Σημίτη τελειωμένο, τον Πάγκαλο υπονομευμένο από την άψη και τον άνισο εαυτό του, και τη Διαμαντοπούλου -που ανέτειλε δειλά αλλά προγραμματισμένα στον ορίζοντα- να μην αποτελεί υπολογίσιμο αντίπαλο, ο Βενιζέλος έβαλε μπρος τις μηχανές του ρόλου του: κατέστη πολύ γρήγορα το σημείο αναφοράς όλων εκείνων που έβλεπαν τον Γ. Παπανδρέου να τραυλίζει πολιτικά και να θαλασσοπνίγεται μεταξύ του «εκσυγχρονιστή» εαυτού του και της ανάγκης να κρατήσει ισορροπίες στο ΠΑΣΟΚ...
Δημοσία, ο Βενιζέλος δεν άφηνε τον πληθωρικό εαυτό του να υπερβεί το θανάσιμο όριο, που θα τον στιγμάτιζε ως ιδιοτελώς διαφωνούντα ή πολλώ μάλλον ως υπονομευτή. Ιδιωτικώς, έλεγε όσα ψιθύριζαν τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ, και όχι μόνο ο Μητσοτάκης: ότι ο Γιώργος δεν κάνει γι' αυτή τη δουλειά... Κάποιες φορές, όμως, δεν άντεχε την πραγματικότητα, όπως τη διαμόρφωνε η χλωμάδα του Γ. Παπανδρέου, και επαναστατούσε μέσα του. Εβγαινε στις ρούγες των μήντια -και λιγότερο στη Βουλή ή στα όργανα του ΠΑΣΟΚ- και άφηνε δηλητηριώδεις αιχμές εναντίον της ηγεσίας. Η εντύπωση είχε εμπεδωθεί: ο Βενιζέλος περιμένει έτοιμος στη γωνία «να πάρει το μαγαζί». Επειδή όμως αυτό είχε αφήσει -ως εντύπωση- και ίχνη εξ αντικειμένου υπονόμευσης του Γιώργου (σιγά: τον κ. Παπανδρέου υπονόμευε ο ίδιος του ο εαυτός), ο Βενιζέλος άρχισε να μαζεύεται, όσο πλησίαζαν οι εκλογές.
Η τελευταία του επαναληπτική βολή ήταν η πρόβλεψη ότι η νίκη θα είναι εύκολη για το ΠΑΣΟΚ. Δεν επρόκειτο για χαιρέκακη προσμονή, αλλά για αναγνωρίσιμη «εκβιαστική» χορογραφία: αν χάσει το ΠΑΣΟΚ, ο Γιώργος πρέπει να φύγει. Ομως το έξυπνο πουλί από τη μύτη πιάνεται: η εύλογη απαίτηση -όχι του Βενιζέλου, αλλά της λογικής- και το βαρύ σκορ, θόλωσαν τον επίδοξο ηγέτη. Ποντάροντας στην καταλυτική συντριβή, ανέβηκε στη φρεγάτα των πρόθυμων μήντια και άρχισε τον -θεωρούμενο εύκολο- πόλεμο. Βγήκε στο Ζάππειο, πήγε πρωί πρωί στον Σημίτη, μάζεψε γύρω του δυσαρεστημένους και «εκσυγχρονιστές», έκανε τατουάζ τις δημοσκοπήσεις και έδειχνε τα μπράτσα του προκλητικά και απερίσκεπτα.Ο ευφυής πήγαινε από γκάφα σε γκάφα, αδυνατώντας να κρύψει τη βουλιμική επιθυμία του να κατασπαράξει τον Παπανδρέου εν μιά νυκτί. Και «την πάτησε»: ο θολωμένος κόσμος του ΠΑΣΟΚ που έψαχνε για υπεύθυνους της ήττας, αντί να ακολουθήσει το «ρεύμα του αυτονόητου», στράφηκε εναντίον του Βενιζέλου, ενοχλημένος από την επιθετική πολυπραγμοσύνη του. Τα υπόλοιπα ήταν θέμα χρόνου: η βάση ξέχασε την αμέριστη υποστήριξη των μήντια στον κ. Παπανδρέου, ακόμη και στις επιλήψιμες στιγμές του, και βρήκε έναν εύκολο στόχο, τον Βενιζέλο. Ο οποίος, όπως είπαμε, είχε κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να δικαιώσει τη φήμη που έγινε μαχαίρι...
Τέτοιες ώρες ο κόσμος (του ΠΑΣΟΚ) δεν έχει τη νηφαλιότητα να σκεφτεί ότι κανένας Βενιζέλος δεν θα σήκωνε κεφάλι αν ο Παπανδρέου είχε κερδίσει ή αν έχανε αξιοπρεπώς... Το θέμα, όμως, είναι ότι το κλίμα έχει αλλάξει: ο Βενιζέλος όχι μόνο δεν κάνει περίπατο, αλλά κινδυνεύει να πνιγεί στον ωκεανό της ευφυΐας και της ακόρεστης, κακότεχνα εκδηλωμένης φιλοδοξίας του...
