Δεν σταματάνε οι εκτεταμένες απαντήσεις στο σχόλιο που έγραψε ο yannidakis στην ανάρτηση Αποχαιρετισμός στη θρησκευτική πίστη! Εκτός από την Έφη κι εμένα, σχολιάζει σήμερα και ο αναγνώστης Σχολιαστής, στον οποίον δίνω εγώ ορισμένες απαντήσεις για κάποια θέματα που θέτει:
Γράφει ο Σχολιαστής:
Ο νηπιοβαπτισμός και οι σεξουαλικοί περιορισμοί είναι μία μόνο όψη του θέματος της ελευθερίας του ατόμου στα πλαίσια του χριστιανισμού. Η απαξίωση της γυναίκας από τον Απόστολο Παύλο, τον Ιωάννη Χρυσόστομο, και άλλους είναι άλλη μία πλευρά της! Ένας άλλος μάλιστα έγραψε «αν στο δρόμο σου συναπαντήσεις το διάβολο και μια γυναίκα, προτιμότερο είναι να πορευθείς με το διάβολο».
Είναι γνωστό ότι στην χριστιανική ιστοριογραφία επικράτησε η φράση: «Πίστευε και μη ερεύνα», για να τονισθεί η χωρίς αίρεση πίστη στις γραφές. Να σημειωθεί ότι η φράση δεν ήταν ακριβώς έτσι διατυπωμένη, επικράτησε όμως ως ανωτέρω. Ο κ. Γιαννιδάκης υποστηρίζει ότι στην ανωτέρω φράση μετά τη λέξη μη, τίθεται κόμμα. Αυτό μου θυμίζει πολύ το γνωστό σόφισμα της Πυθίας "ήξεις αφήξεις, ου εν τω πολέμω θνήξεις". Εάν μεταθέσουμε το κόμμα μετά το ού, αλλάζει τελείως το νόημα της φράσης.
Ο νηπιοβαπτισμός και οι σεξουαλικοί περιορισμοί είναι μία μόνο όψη του θέματος της ελευθερίας του ατόμου στα πλαίσια του χριστιανισμού. Η απαξίωση της γυναίκας από τον Απόστολο Παύλο, τον Ιωάννη Χρυσόστομο, και άλλους είναι άλλη μία πλευρά της! Ένας άλλος μάλιστα έγραψε «αν στο δρόμο σου συναπαντήσεις το διάβολο και μια γυναίκα, προτιμότερο είναι να πορευθείς με το διάβολο».
Είναι γνωστό ότι στην χριστιανική ιστοριογραφία επικράτησε η φράση: «Πίστευε και μη ερεύνα», για να τονισθεί η χωρίς αίρεση πίστη στις γραφές. Να σημειωθεί ότι η φράση δεν ήταν ακριβώς έτσι διατυπωμένη, επικράτησε όμως ως ανωτέρω. Ο κ. Γιαννιδάκης υποστηρίζει ότι στην ανωτέρω φράση μετά τη λέξη μη, τίθεται κόμμα. Αυτό μου θυμίζει πολύ το γνωστό σόφισμα της Πυθίας "ήξεις αφήξεις, ου εν τω πολέμω θνήξεις". Εάν μεταθέσουμε το κόμμα μετά το ού, αλλάζει τελείως το νόημα της φράσης.
Δεν γνωρίζουμε αν η θέση αυτή είναι του κ. Γιαννιδάκη ή την διάβασε κάπου αλλού (δεν το διευκρινίζει), όμως κατά τη γνώμη μου:
α) αυτή η θέση είναι καινοφανής θεωρία, κανείς άλλος εξ όσων τουλάχιστον γνωρίζω δεν την υποστήριξε, αν ο κ. Γιαννιδάκης έχει άλλη πληροφόρηση, καλό θα είναι να μας την μεταφέρει.
β) το κύριο στην πρόταση είναι η πίστη και όχι η έρευνα.
γ) δεν ταιριάζει συντακτικώς η φράση με το κόμμα μετά το μη. Τι θα εννοήσουμε; Πίστευε και μη (πίστευε), ερεύνα; Τότε στην πρόταση θα ήταν το κύριο η έρευνα, πλην όμως στην πρόταση όπως προανέφερα το κύριο είναι η πίστη.
δ) αν η φράση είχε το νόημα της προτροπής (για έρευνα), τότε το ρήμα θα ήταν συντεταγμένο στην ευκτική και όχι στην προστακτική και
ε) αν η φράση είχε ως κύρια έννοια την έρευνα, έπρεπε πρώτα να τεθεί το ρήμα ερευνώ στην ευκτική έγκλιση και μετά το ρήμα πιστεύω.
στ) Τέλος η φράση, χωρίς καμιά αμφιβολία είναι καθαρή προσταγή: Πίστευε και μην ερευνάς.
Παρακάτω ο κ. Γιαννιδάκης αναφέρεται στην ελευθερία, όσον αφορά τον τρόπο πίστης προς τον Θεό. Θα μπορούσε να αντιτάξει κάποιος το εξής ερώτημα: αφού υπάρχει ελευθερία στον τρόπο πίστης προς τον Θεό, τότε τι τα θέλανε οι χριστιανοί τα «ες έδαφος φέρειν» (η κατεδάφιση των αρχαίων ιερών), τους αντιπαγανιστικούς νόμους κλπ;
Περαιτέρω υποστηρίζει ο κ. Γιαννιδάκης ότι υπάρχει ελευθερία στην κριτική σκέψη για την πίστη. Θα αντέτεινα όμως, αφού υπάρχει ελευθερία στην κριτική σκέψη, τότε προς τι οι διωγμοί των εθνικών (Ελλήνων) και των επιστημόνων (Γαλιλαίος Μπρούνο κλπ);
Και πιο κάτω ο κ. Γιαννιδάκης υποστηρίζει ότι Θεός δεν διώχνει κανέναν παραβάτη. Αφού είναι έτσι, τότε τι νόημα έχει ο παράδεισος και η κόλαση; Γιατί ο Θεός έδιωξε από τον Παράδεισο τον Αδάμ και την Εύα; Προς τι το προπατορικό αμάρτημα;
Ακόμα, ο κ. Γιαννιδάκης υποστηρίζει ότι Θεός δεν απαγορεύει τις απολαύσεις. Τότε γιατί οι άγιοι θεωρούσαν το σώμα φυλακή της ψυχής και μάλιστα πολλοί καλόγεροι υπέβαλαν τους εαυτούς τους σε σκληρά εθελούσια βασανιστήρια, τιμωρώντας έτσι την φυλακή της ψυχής;
Όσον αφορά τη σημαντικότητα του ανθρώπου, το Ευαγγέλιο είναι σαφέστατο: «ήλθα να στρέψω τον υιό εναντίον του πατρός του», «δεν θα αφήσω λίθον επί λίθου», «μάχαιραν έδωκας μάχαιραν θα λάβεις» κλπ, κλπ.
Τέλος όσον αφορά την πνευματική και φιλοσοφική μελέτη για να προσεγγίσεις την εν Θεώ αλήθεια, (όπως υποστηρίζει ο ανωτέρω), αυτές βεβαίως δεν πρέπει να αποκόπτονται από τη λογική, και την κριτική σκέψη, διότι πνευματική και φιλοσοφική μελέτη χωρίς λογική και κριτική σκέψη δεν είναι δυνατή. Πιστεύω να συμφωνεί και ο ανωτέρω.
Νομίζω πως ο κ. Γιαννιδάκης μάλλον ήθελε να πει ότι τον Θεό τον προσεγγίζεις με την πίστη: Πιστεύω στην πίστη μου (εγώ συμπληρώνω τυφλή και χωρίς λογική). Μήπως ο κ. Γιαννιδάκης ήθελε να υποστηρίξει ότι η πίστη είναι βίωμα; Θα αντέτεινα όμως το λατινικό "credit sub absurdum" (πιστεύω γιατί είναι παράλογο)!
Νομίζω πως ο κ. Γιαννιδάκης μάλλον ήθελε να πει ότι τον Θεό τον προσεγγίζεις με την πίστη: Πιστεύω στην πίστη μου (εγώ συμπληρώνω τυφλή και χωρίς λογική). Μήπως ο κ. Γιαννιδάκης ήθελε να υποστηρίξει ότι η πίστη είναι βίωμα; Θα αντέτεινα όμως το λατινικό "credit sub absurdum" (πιστεύω γιατί είναι παράλογο)!
Μήπως ο κ. Γιαννιδάκης άθελά του και χωρίς καν να το συνειδητοποιεί, είναι της θεωρίας: Υπάρχουν δυο τρόποι να περάσεις απροβλημάτιστα τη ζωή σου: να πιστεύεις τα πάντα ή να δυσπιστείς απέναντι στα πάντα. Και οι δυο αυτοί τρόποι μάς απαλλάσσουν από το να σκεφτόμαστε.
Πάντως για να μη είμαστε και άδικοι, δεν συμφωνώ με την κριτική ότι ο Χριστιανισμός ήταν καθόλον τον βίο του οπισθοδρομικός. Πολλοί μάλιστα διατείνονται ότι στη διαμάχη μεταξύ Αρχαίου κόσμου και Χριστιανισμού, ευτυχώς που κέρδισε ο Χριστιανισμός. Διότι εάν κέρδιζε ο αρχαίος κόσμος θα είχαμε απόλυτο σκοταδισμό. Μην ξεχνάμε ότι και ο αρχαίος κόσμος ήταν γεμάτος από σκοταδιστές (μαγεία, Πυθία, οιωνοσκόποι, καφεμάντεις και διάφοροι άλλοι τσαρλατανισμοί που επιβιώνουν και μέχρι τις μέρες μας). Θυσίες στους Θεούς κάνανε και οι αρχαίοι Έλληνες. Να αναφέρω τη θυσία δύο νεανίδων 17 ετών εκπάγλου ομορφιάς πριν τη ναυμαχία της Σαλαμίνος για εξευμενισμό των θεών. Αλλοίμονον σε όποιον ναυαγό έπιανε στεριά, συλλαμβάνονταν και θυσιάζονταν προς τιμή της θεάς Αρτέμιδος. Παρόμοια παραδείγματα υπάρχουν πολλά. Ο Χριστιανισμός κατάργησε τις ανθρωποθυσίες και τις αντικατέστησε με αναίμακτες θυσίες (κεριά κλπ).
Τα περισσότερα εγκλήματα του χριστιανισμού κατά το Μεσαίωνα έγιναν προς διωγμό των μαγισσών. Πήρε βέβαια η μπόρα και ανθρώπους του πνεύματος (Γαλιλαίος, Τζορντάνι Μπρούνο κ.α). Αλλά μην ξεχνάμε ότι τα πρώτα πανεπιστήμια που ιδρύθηκαν κατά τις αρχές του 13ου αιώνα, ιδρύθηκαν μέσα στα μοναστήρια. Πολλοί δε άνθρωποι του πνεύματος ήταν χριστιανοί (βλ. Κοπέρνικος Πολωνός καλόγερος), μη ξεχνάμε τα μεγάλα έργα τέχνης, μουσικά έργα, αρχιτεκτονήματα (ναοί κλπ), που όλα έγιναν χάριν του Θεού. Εάν επικρατούσε ο μυστικισμός της ανατολής η εξέλιξη της ανθρωπότητας μπορεί να ήταν και χειρότερη. (βλ. μουσουλμάνους καμικάζι).
Σχολιαστής
Σχολιαστής
Μερικές παρατηρήσεις στο κείμενο του Σχολιαστή:
Γράφει «…ευτυχώς που κέρδισε ο χριστιανισμός, διότι εάν κέρδιζε ο αρχαίος κόσμος θα είχαμε απόλυτο σκοταδισμό». Είναι βέβαια δύσκολο ή και αδύνατο να γίνει συζήτηση με εικασίες, περίπου «τι θα γινόταν αν…» Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να συγκρίνουμε ανάλογες περιπτώσεις.
Κατ' αρχάς, η αναφορά στην εποχή της μάχης της Σαλαμίνας και η σύγκριση με τον αναγνωρισμένο και κρατικοποιημένο χριστιανισμό πάσχει, γιατί ανάμεσά τους υπάρχει ένα κενό περίπου 8 αιώνων. Λογικότερη θα ήταν μια σύγκριση με τη θυσία του Αβραάμ ή άλλες τελετουργικές θυσίες που αναφέρονται σε όλες τις θρησκείες και όλους τους πολιτισμούς.
Το ανάλογο που αφορά την επικράτηση και διατήρηση μέχρι των ημερών μας αρχαίας θρησκείας συνέβη στην Άπω Ανατολή, Κίνα, Ιαπωνία, Κορέα κτλ., το οποίο περιγράφηκε σ’ αυτό το blog από ετών ήδη! Οι χριστιανοί προσηλυτιστές δεν διέθεταν εκεί στρατιωτική υποστήριξη, όπως στον ευρωπαϊκό και μεσανατολικό χώρο και ήταν υποχρεωμένοι να χρησιμοποιήσουν αποκλειστικά την ιδεολογία και την πειθώ τους! Δεν είναι τυχαίο ότι απέτυχαν, επειδή βρήκαν απέναντί τους, όχι νομάδες, αλλά ένα λαό με συγκροτημένο πολιτισμό. Τέτοιον πολιτισμό διέθετε όμως, των αναλογιών τηρουμένων, και ο Ελληνισμός, ο οποίος είχε δυστυχώς τότε την ατυχία να μην διαθέτει ανεξάρτητη εθνική ηγεσία, όπως οι Ιάπωνες. Έτσι έγινε ο Ελληνισμός εύκολη λεία στην ελεγχόμενη πλέον από τα γερμανικά φύλα εκχριστιανισμένη ρωμαϊκή εξουσία.
Πώς τεκμηριώνεται ότι ο χριστιανισμός δεν ήταν πάντα οπισθοδρομικός; Να ξεκινήσουμε από τον Παύλο, ο οποίος υποβαθμίζει δούλους και γυναίκες; Πιθανότατα κινείται βέβαια στα πλαίσια αυτού που ίσχυε εκείνη την εποχή στη Μέση Ανατολή και τη Μικρά Ασία, ο Ελληνισμός είχε όμως και επ' αυτού παραδείγματα με δούλους σε φιλοσοφικές σχολές (Κήπος Επίκουρου, ο φιλόσοφος Επίκτητος ήταν ο ίδιος δούλος), αλλά και γυναικών σε φιλοσοφικές σχολές, μέχρι την Υπατία, με της οποίας τη δολοφονία κλείνει ουσιαστικά ο κύκλος του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Πριν από τον Παύλο έχουμε από την πλευρά του χριστιανισμού τις ιστορίες με τον πιθανόν ανύπαρκτο και φανταστικό Ιησού, του οποίου η ζωή περιγράφεται όμως στα ευαγγέλια κατά τη μεταπαυλική εποχή! Τίποτα ασφαλές και τίποτα τεκμηριωμένο ως προς την εγκυρότητα.
Μετά από τον Παύλο ποια εποχή "προοδευτικότητας" έχουμε; Και το εννοώ τώρα σε σύγκριση με τον 5ο αιώνα π.Χ. που αποτελεί για μένα σημείο αναφοράς! Να υπενθυμίσω τις συνεχείς υποβαθμίσεις της επιστήμης, των τεχνών, του αθλητισμού; Στα μέσα του 15ου αιώνα, ένα τυπικό όριο με την οριστική κατάληψη της Πόλης, το μορφωτικό επίπεδο των ελληνόφωνων είναι πάρα πολύ χαμηλότερο σε σύγκριση με εκείνο των ελληνιστικών και των ελληνικών χρόνων - με κάποιες μεμονωμένες προσωπικές εξαιρέσεις. Αυτό ήταν λοιπόν το έργο του χριστιανισμού για τους ελληνόφωνους πληθυσμούς! Από τη σημερινή σκοπιά, προοδευτική ήταν η εποχή του πάπα Αλέξανδρου-Βοργία, ο οποίος στήριξε μεν τις τέχνες ενάντια στους ριζοσπαστικούς εκκλησιαστικούς κύκλους (Σαβοναρόλα, επιστροφή στις πρωτοχριστιανικές ρίζες κ.ο.κ.), αλλά ο ίδιος και ο παπικός περίγυρος βαρύνονται με πλήθος εγκλημάτων, από ληστείες και φαρμακείες, μέχρι σοδομισμός και ομοφυλοφιλία... Κάτι σαν Αλ Καπόνε που κάνει τάματα στην παναγίτσα!
Η αναφορά στις «μάγισσες» που δολοφονούνταν συστηματικά, γίνεται από τον Σχολιαστή με κάποια ευκολία, σαν να επρόκειτο για ένα ασήμαντο επεισόδιο. Πρέπει να υπενθυμίσω όμως, όπως έχει γραφτεί σ’ αυτό το blog αναλυτικά, ότι οι εκτελέσεις «μαγισσών», «αιρετικών» και κάθε άλλου διαφοροποιούμενου από τις επίσημες θέσεις, ανήλθαν σύμφωνα με τα γερμανικά αρχεία, όσα έχουν διασωθεί, σε μερικές εκατοντάδες χιλιάδες άτομα, μόνο στην κεντρική Ευρώπη. Σημαντικό χαρακτηριστικό ήταν δε ότι στις περισσότερες περιπτώσεις η περιουσία του καταδικασμένου περιερχόταν σε μεγάλο βαθμό στην εκκλησία: Άρα είχαν κάθε λόγο οι κληρικοί να καταδικάζουν όχι μόνο φτωχοδιάβολους, αλλά και πλούσια άτομα με τις ευεργετικές επιπτώσεις για το εκκλησιαστικό ταμείο!
Το ότι οι περισσότεροι, αν όχι όλοι οι φυσιοδίφες του Μεσαίωνα, ήταν κληρικοί και από αυτούς ξεκινούσε η διαφοροποίηση από τις επίσημες εκκλησιαστικές απόψεις, σχετίζεται με το προνόμιο και μονοπώλιο της εκπαίδευσης που είχε εξασφαλίσει και διατηρούσε ο εκκλησιαστικός μηχανισμός. Δική του η αρμοδιότητα, δική του και η ευθύνη για το αποτέλεσμα! Το ίδιο συνέβη εξ άλλου και με τους λεγόμενους "δασκάλους του έθνους" του νεοελληνικού Διαφωτισμού, σχεδόν όλοι διωχθέντες κληρικοί! Τα δε μεσαιωνικά "πανεπιστήμια" που ιδρύθηκαν από μοναστήρια και επισκοπές, είχαν αρχικό σκοπό να εκπαιδεύουν ανώτερους κληρικούς, στην πορεία ξέφυγε όμως το σύστημα, χάθηκε ο έλεγχος με παρεμβολή της φεουδαρχικής εξουσίας και των επαγγελματικών συντεχνιών και προέκυψαν έτσι τα αναγεννησιακά και τα σημερινά δυτικά πανεπιστήμια! Έχω περιγράψει διάφορα περιστατικά σε παλαιότερη ανάρτηση! Το ιερατείο απέβλεπε στην παγίωση της "πνευματικής" εξουσίας, όχι σε οποιαδήποτε πρόοδο...
Ότι τα μεγαλύτερα έργα τέχνης έγιναν προς χάριν του θεού, δεν λέει τίποτα υπέρ ή κατά του χριστιανισμού ή άλλης θρησκείας. Σε κάθε πολιτισμό, τα σημαντικότερα μνημεία που θαυμάζουμε σήμερα έχουν θρησκευτικό χαρακτήρα (Μεξικάνοι, αρχαίοι Αιγύπτιοι, αρχαίοι Έλληνες, ανατολικοί Ασιάτες κ.ά.) Ειδικότερα κατά το Μεσαίωνα υπήρχαν στον ευρωπαϊκό χώρο μόνο δύο χρηματοδότες για τους καλλιτέχνες: οι φεουδάρχες και οι κληρικοί. Τα έργα των διάσημων ζωγράφων και γλυπτών στην Ευρώπη είναι θρησκευτικά όσο διαρκεί η επιρροή του εκκλησιαστικού μηχανισμού. Μετά τη γαλλική επανάσταση, αλλά ουσιαστικά το 19ο αιώνα, λιγοστεύουν πάρα πολύ τα θρησκευτικά έργα, εκτός των περιπτώσεων που υπήρχε κάποια συγκεκριμένη παραγγελία και χρηματοδότηση.
Τα ίδια συνέβησαν με τη μουσική! Έλεγε ο Μότσαρτ σε απάντηση στο ερώτημα, γιατί δεν έγραψε άλλα κοντσέρτα για βιολί που τα γράφει τόσο ωραία κ.λπ.: "Δεν μου παράγγειλε κανείς!" Από την μετοίκησή του στη Βιέννη μέχρι που διορίστηκε για λίγο χρόνο στο ναό του Αγίου Στεφάνου, ένα διάστημα αρκετών ετών, δεν έγραψε δε ο Μότσαρτ ούτε ένα θρησκευτικό έργο! Και ο Μπετόβεν έστελνε σε επιφανείς ευγενείς, κτηματίες και κληρικούς, της Αυστρο-Ουγγαρίας και της Γερμανίας επιστολές και τους εξέθετε τις ικανότητές του: "Μπορώ να σας γράψω σονάτες, κοντσέρτα, συμφωνίες, εκκλησιαστικές λειτουργίες (Messen), ορατόρια..." Και περιέγραφε τις λεπτομέρειες κάθε μουσικού είδους! Το χρήμα και ο αγώνας επιβίωσης οδηγούσαν τους διάσημους καλλιτέχνες στα σημαντικά έργα τους και όχι κάποια ευσέβεια η οποία, αν υπήρχε, πιθανόν να λειτουργούσε επικουρικά! Πάντως ο Μπετόβεν κάθε άλλο παρά ευσεβής και πιστός ήταν!
Το ανάλογο που αφορά την επικράτηση και διατήρηση μέχρι των ημερών μας αρχαίας θρησκείας συνέβη στην Άπω Ανατολή, Κίνα, Ιαπωνία, Κορέα κτλ., το οποίο περιγράφηκε σ’ αυτό το blog από ετών ήδη! Οι χριστιανοί προσηλυτιστές δεν διέθεταν εκεί στρατιωτική υποστήριξη, όπως στον ευρωπαϊκό και μεσανατολικό χώρο και ήταν υποχρεωμένοι να χρησιμοποιήσουν αποκλειστικά την ιδεολογία και την πειθώ τους! Δεν είναι τυχαίο ότι απέτυχαν, επειδή βρήκαν απέναντί τους, όχι νομάδες, αλλά ένα λαό με συγκροτημένο πολιτισμό. Τέτοιον πολιτισμό διέθετε όμως, των αναλογιών τηρουμένων, και ο Ελληνισμός, ο οποίος είχε δυστυχώς τότε την ατυχία να μην διαθέτει ανεξάρτητη εθνική ηγεσία, όπως οι Ιάπωνες. Έτσι έγινε ο Ελληνισμός εύκολη λεία στην ελεγχόμενη πλέον από τα γερμανικά φύλα εκχριστιανισμένη ρωμαϊκή εξουσία.
Πώς τεκμηριώνεται ότι ο χριστιανισμός δεν ήταν πάντα οπισθοδρομικός; Να ξεκινήσουμε από τον Παύλο, ο οποίος υποβαθμίζει δούλους και γυναίκες; Πιθανότατα κινείται βέβαια στα πλαίσια αυτού που ίσχυε εκείνη την εποχή στη Μέση Ανατολή και τη Μικρά Ασία, ο Ελληνισμός είχε όμως και επ' αυτού παραδείγματα με δούλους σε φιλοσοφικές σχολές (Κήπος Επίκουρου, ο φιλόσοφος Επίκτητος ήταν ο ίδιος δούλος), αλλά και γυναικών σε φιλοσοφικές σχολές, μέχρι την Υπατία, με της οποίας τη δολοφονία κλείνει ουσιαστικά ο κύκλος του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Πριν από τον Παύλο έχουμε από την πλευρά του χριστιανισμού τις ιστορίες με τον πιθανόν ανύπαρκτο και φανταστικό Ιησού, του οποίου η ζωή περιγράφεται όμως στα ευαγγέλια κατά τη μεταπαυλική εποχή! Τίποτα ασφαλές και τίποτα τεκμηριωμένο ως προς την εγκυρότητα.
Μετά από τον Παύλο ποια εποχή "προοδευτικότητας" έχουμε; Και το εννοώ τώρα σε σύγκριση με τον 5ο αιώνα π.Χ. που αποτελεί για μένα σημείο αναφοράς! Να υπενθυμίσω τις συνεχείς υποβαθμίσεις της επιστήμης, των τεχνών, του αθλητισμού; Στα μέσα του 15ου αιώνα, ένα τυπικό όριο με την οριστική κατάληψη της Πόλης, το μορφωτικό επίπεδο των ελληνόφωνων είναι πάρα πολύ χαμηλότερο σε σύγκριση με εκείνο των ελληνιστικών και των ελληνικών χρόνων - με κάποιες μεμονωμένες προσωπικές εξαιρέσεις. Αυτό ήταν λοιπόν το έργο του χριστιανισμού για τους ελληνόφωνους πληθυσμούς! Από τη σημερινή σκοπιά, προοδευτική ήταν η εποχή του πάπα Αλέξανδρου-Βοργία, ο οποίος στήριξε μεν τις τέχνες ενάντια στους ριζοσπαστικούς εκκλησιαστικούς κύκλους (Σαβοναρόλα, επιστροφή στις πρωτοχριστιανικές ρίζες κ.ο.κ.), αλλά ο ίδιος και ο παπικός περίγυρος βαρύνονται με πλήθος εγκλημάτων, από ληστείες και φαρμακείες, μέχρι σοδομισμός και ομοφυλοφιλία... Κάτι σαν Αλ Καπόνε που κάνει τάματα στην παναγίτσα!
Η αναφορά στις «μάγισσες» που δολοφονούνταν συστηματικά, γίνεται από τον Σχολιαστή με κάποια ευκολία, σαν να επρόκειτο για ένα ασήμαντο επεισόδιο. Πρέπει να υπενθυμίσω όμως, όπως έχει γραφτεί σ’ αυτό το blog αναλυτικά, ότι οι εκτελέσεις «μαγισσών», «αιρετικών» και κάθε άλλου διαφοροποιούμενου από τις επίσημες θέσεις, ανήλθαν σύμφωνα με τα γερμανικά αρχεία, όσα έχουν διασωθεί, σε μερικές εκατοντάδες χιλιάδες άτομα, μόνο στην κεντρική Ευρώπη. Σημαντικό χαρακτηριστικό ήταν δε ότι στις περισσότερες περιπτώσεις η περιουσία του καταδικασμένου περιερχόταν σε μεγάλο βαθμό στην εκκλησία: Άρα είχαν κάθε λόγο οι κληρικοί να καταδικάζουν όχι μόνο φτωχοδιάβολους, αλλά και πλούσια άτομα με τις ευεργετικές επιπτώσεις για το εκκλησιαστικό ταμείο!Το ότι οι περισσότεροι, αν όχι όλοι οι φυσιοδίφες του Μεσαίωνα, ήταν κληρικοί και από αυτούς ξεκινούσε η διαφοροποίηση από τις επίσημες εκκλησιαστικές απόψεις, σχετίζεται με το προνόμιο και μονοπώλιο της εκπαίδευσης που είχε εξασφαλίσει και διατηρούσε ο εκκλησιαστικός μηχανισμός. Δική του η αρμοδιότητα, δική του και η ευθύνη για το αποτέλεσμα! Το ίδιο συνέβη εξ άλλου και με τους λεγόμενους "δασκάλους του έθνους" του νεοελληνικού Διαφωτισμού, σχεδόν όλοι διωχθέντες κληρικοί! Τα δε μεσαιωνικά "πανεπιστήμια" που ιδρύθηκαν από μοναστήρια και επισκοπές, είχαν αρχικό σκοπό να εκπαιδεύουν ανώτερους κληρικούς, στην πορεία ξέφυγε όμως το σύστημα, χάθηκε ο έλεγχος με παρεμβολή της φεουδαρχικής εξουσίας και των επαγγελματικών συντεχνιών και προέκυψαν έτσι τα αναγεννησιακά και τα σημερινά δυτικά πανεπιστήμια! Έχω περιγράψει διάφορα περιστατικά σε παλαιότερη ανάρτηση! Το ιερατείο απέβλεπε στην παγίωση της "πνευματικής" εξουσίας, όχι σε οποιαδήποτε πρόοδο...
Ότι τα μεγαλύτερα έργα τέχνης έγιναν προς χάριν του θεού, δεν λέει τίποτα υπέρ ή κατά του χριστιανισμού ή άλλης θρησκείας. Σε κάθε πολιτισμό, τα σημαντικότερα μνημεία που θαυμάζουμε σήμερα έχουν θρησκευτικό χαρακτήρα (Μεξικάνοι, αρχαίοι Αιγύπτιοι, αρχαίοι Έλληνες, ανατολικοί Ασιάτες κ.ά.) Ειδικότερα κατά το Μεσαίωνα υπήρχαν στον ευρωπαϊκό χώρο μόνο δύο χρηματοδότες για τους καλλιτέχνες: οι φεουδάρχες και οι κληρικοί. Τα έργα των διάσημων ζωγράφων και γλυπτών στην Ευρώπη είναι θρησκευτικά όσο διαρκεί η επιρροή του εκκλησιαστικού μηχανισμού. Μετά τη γαλλική επανάσταση, αλλά ουσιαστικά το 19ο αιώνα, λιγοστεύουν πάρα πολύ τα θρησκευτικά έργα, εκτός των περιπτώσεων που υπήρχε κάποια συγκεκριμένη παραγγελία και χρηματοδότηση.
Τα ίδια συνέβησαν με τη μουσική! Έλεγε ο Μότσαρτ σε απάντηση στο ερώτημα, γιατί δεν έγραψε άλλα κοντσέρτα για βιολί που τα γράφει τόσο ωραία κ.λπ.: "Δεν μου παράγγειλε κανείς!" Από την μετοίκησή του στη Βιέννη μέχρι που διορίστηκε για λίγο χρόνο στο ναό του Αγίου Στεφάνου, ένα διάστημα αρκετών ετών, δεν έγραψε δε ο Μότσαρτ ούτε ένα θρησκευτικό έργο! Και ο Μπετόβεν έστελνε σε επιφανείς ευγενείς, κτηματίες και κληρικούς, της Αυστρο-Ουγγαρίας και της Γερμανίας επιστολές και τους εξέθετε τις ικανότητές του: "Μπορώ να σας γράψω σονάτες, κοντσέρτα, συμφωνίες, εκκλησιαστικές λειτουργίες (Messen), ορατόρια..." Και περιέγραφε τις λεπτομέρειες κάθε μουσικού είδους! Το χρήμα και ο αγώνας επιβίωσης οδηγούσαν τους διάσημους καλλιτέχνες στα σημαντικά έργα τους και όχι κάποια ευσέβεια η οποία, αν υπήρχε, πιθανόν να λειτουργούσε επικουρικά! Πάντως ο Μπετόβεν κάθε άλλο παρά ευσεβής και πιστός ήταν!
Σ.Φρ.
