Έκθεση στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης για τον οίνο σε αρχαία Ελλάδα και Ιταλία
της Μαρίας Θερμού, ΒΗΜΑ, 7/6/2011
Ένα ήταν το δώρο του αλλά οι άνθρωποι το απολαμβάνουν εδώ και αιώνες. Περί του οίνου ο λόγος, που ο Διόνυσος προσέφερε από την προϊστορική ήδη εποχή σε όλη τη μεσογειακή λεκάνη και ιδιαίτερα στον ελληνικό χώρο για να περάσει από αυτόν μέσω των αποικιών της Μεγάλης Ελλάδας και στην ιταλική χερσόνησο. Μία έκθεση λοιπόν, ελληνο - ιταλικής συνεργασίας, που στοχεύει να αναδείξει την ιστορία και τα οφέλη αυτής της διαδρομής πρόκειται να οργανωθεί στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης με την σύμπραξη της Εφορείας Αρχαιοτήτων της περιοχής του Molise Ιταλίας και του Ιταλικού Μορφωτικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης.
«Το δώρο του Διονύσου. Η μυθολογία του κρασιού στην κεντρική Ιταλία και τη βόρεια Ελλάδα» είναι ο τίτλος της και στην αναζήτηση αυτού του θείου δώρου θα αναπτυχθούν μέσα από την έκθεση η οικονομική, κοινωνική και θρησκευτική σημασία του οίνου, που ήταν πάντα πολύ μεγάλη και βέβαια ο θεσμός του συμποσίου με τις ιδιαίτερες κοινωνικές και πολιτισμικές προεκτάσεις.
Αντικείμενα που προέρχονται από ανασκαφές σε νεκροταφεία, οικισμούς και ιερά της κεντρικής Ιταλίας και από τις πρόσφατες ανασκαφικές έρευνες στην κεντρική Μακεδονία, 187 τον αριθμό περιλαμβάνει η έκθεση, οργανωμένα σε θεματικές ενότητες: «Η εικόνα του θεού», «Το δώρο του Διονύσου: το κρασί στη λατρεία και τις ταφικές τελετουργίες», «Μέθη και δύναμη», «Το Συμπόσιο», «Ο Διόνυσος και το θέατρο» και «Η παραγωγή και διακίνηση του κρασιού».
Η πολυμορφία των όψεων και οι πολλαπλές ιδιότητες του θεού Διονύσου, αποτελεί ασφαλώς τον κεντρικό πυρήνα. Γιατί ο Διόνυσος είναι η θεότητα που συνδέεται με την αναγέννηση της φύσης, είναι ο θεός της διαρκούς κίνησης και της παράβασης, αυτός που μοιράζει το κρασί στους θνητούς χαρίζοντας ευθυμία, έκσταση αλλά και παραφροσύνη... Αλλά και το κρασί _το δώρο του θεού_ από σύμβολο κοινωνικής προβολής στην αρχαϊκή περίοδο (7ος αιώνας π.Χ.) θα αποτελέσει αργότερα αγαθό συλλογικής και διαδεδομένης κατανάλωσης. Η έκθεση έτσι προβάλλει ιδιαίτερα και την κοινωνικότητα που παράγεται μέσα από την οινοποσία, η οποία προσλαμβάνει όψεις θρησκευτικές και πολιτικές.
Η έκθεση παρουσιάστηκε το 2010 στο Museo Sannitico στο Campobasso αλλά στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης θα είναι εμπλουτισμένη με αξιόλογα ευρήματα και από το μακεδονικό χώρο επιτρέποντας τον συσχετισμό των περιοχών της κεντρικής Ιταλίας και της βόρειας Ελλάδας, που επικοινωνούσαν στην αρχαιότητα, όπως και σήμερα, μέσω της Αδριατικής.
