Θεωρίες συνωμοσίας made in USA
Jonathan Kay: Among the Truthers: A Journey Through America’s Growing Conspiracist Underground, Εκδ. Harper, σελ. 368
The Economist, Καθημερινή, 26/6/2011
Jonathan Kay: Among the Truthers: A Journey Through America’s Growing Conspiracist Underground, Εκδ. Harper, σελ. 368
Η Αμερική είναι μια χώρα 310 εκατομμυρίων κατοίκων, για τους οποίους η ελευθερία του λόγου αποτελεί ιδρυτική αρχή. Δεν προκαλεί έκπληξη, λοιπόν, που υπάρχουν σ’ αυτήν άνθρωποι οι οποίοι εκφράζουν παράδοξες απόψεις. Χάρη στα τοπικά ραδιόφωνα και το Ιντερνετ, μπορούν να τις διαδίδουν σε άλλους. Ο Τζόναθαν Κέι, συντάκτης και επιφυλλιδογράφος στην εφημερίδα του Καναδά National Post, επέλεξε να ρίξει φως σε μια συγκεκριμένη ομάδα: τους «truthers» (από τη λέξη truth-αλήθεια), οι οποίοι πιστεύουν πως όταν η Αμερική δέχθηκε επίθεση στις 11 Σεπτεμβρίου του 2001, η αμερικανική κυβέρνηση ήταν εν γνώσει ή ακόμα και ότι σκηνοθέτησε το όλο γεγονός, προκειμένου (διαλέγετε και παίρνετε) να επιβάλλει δρακόντειους κοινωνικούς ελέγχους στο όνομα της εθνικής ασφάλειας ή να θέσει υπό την κατοχή της τις πετρελαιοπηγές της Μέσης Ανατολής.
Οι Αμερικανοί, βέβαια, δεν έχουν το μονοπώλιο των εκκεντρικών απόψεων. Μια από τις πιο παλαβές περιπτώσεις είναι ο Ντέιβιντ Ικε, ένας Αγγλος που πιστεύει ότι τον κόσμο τον κυβερνάει μυστικά μια ομάδα από διαγαλαξιακές σαύρες μεταβαλλόμενου σχήματος. Και ούτε υπάρχει καμιά ένδειξη ότι οι truthers επικρατούν σε σχέση με άλλους οπαδούς θεωριών συνωμοσίας: είναι, μάλιστα, ολιγάριθμοι σε σύγκριση με τους αποκαλούμενους «birthers» (birth-γέννηση), οι οποίοι πιστεύουν ότι ο Μπαράκ Ομπάμα γεννήθηκε εκτός ΗΠΑ και, επομένως, δεν είχε δικαίωμα να εκλεγεί πρόεδρος. Μια σημαντική μερίδα των Ρεπουμπλικανών, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, το πιστεύουν αυτό. Οι birthers, ωστόσο, ούτε καν αναφέρονται στο βιβλίο του Τζ. Κέι.
Η θεωρία των truthers, αντίθετα, εμπλέκει ένα θίασο χιλιάδων ατόμων: από τον Τζορτζ Μπους και τον Ντικ Τσένι μέχρι μεγάλο μέρος της CIA και των συνεργείων κατεδάφισης, οι άνθρωποι των οποίων υποτίθεται ότι τοποθέτησαν τα εκρηκτικά που γκρέμισαν τους Δίδυμους Πύργους, καθώς και τις ομάδες ηθοποιών οι οποίοι «έπαιξαν» τις φωνές των επιβατών στις πτήσεις των αεροπλάνων που έπεσαν, εφόσον οι αεροπειρατείες ποτέ δεν έγιναν.
Και αυτό είναι που κάνει το βιβλίο του Τζ. Κέι διασκεδαστικό. Τοποθετεί το κίνημα των truthers στο πλαίσιο της γενικής δυσαρέσκειας με την εξουσία που διαποτίζει την αμερικανική (και όχι μόνο) ιστορία, επισημαίνοντας τις ψυχολογικές συνδέσεις ανάμεσα στους truthers και εκείνους που σε άλλες εποχές ανησυχούσαν για τις μυστικές συνωμοσίες εχθρών τόσο διαφορετικών μεταξύ τους, όσο οι μασόνοι, οι «ιλουμινάτι», οι κομμουνιστές και οι Εβραίοι.
Η ιδέα ότι κάποια σκοτεινή ομάδα κινεί τα νήματα όχι για το καλό των απλών εργαζόμενων ανθρώπων, είναι, στο κάτω κάτω, μια πηγή παρηγοριάς για τους αποτυχημένους. Και μια εθνική συμφορά όπως το Περλ Χάρμπορ, η δολοφονία του Κένεντι ή οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, σημειώνει ο συγγραφέας, ενδέχεται να προκαλέσει εξωφρενικές θεωρίες συνωμοσίας, εφόσον οι εναλλακτικές εξηγήσεις -η ανικανότητα, η έλλειψη σοβαρότητας ή η αναπόδραστη αδυναμία- είναι απλώς πολύ οδυνηρές για να τις αντέξουμε.
