Έκθεση στο Λούβρο
Η σύγχρονη «ανακάλυψη» της Βαβυλώνας κορυφώνεται αυτό τον καιρό με μια μεγάλη έκθεση που συγκεντρώνει, για πρώτη φορά, περίπου 400 αντικείμενα από 13 χώρες, κάτω από τη γυάλινη πυραμίδα του Λούβρου. Χιλιάδες επισκέπτες σχηματίζουν ουρά για να περάσουν μπροστά από μερικά από τα πιο σημαντικά αντικείμενα που βρέθηκαν ποτέ στη Μεσοποταμία, την περιοχή που έθεσε τα θεμέλια του δυτικού πολιτισμού.
Εδώ βλέπουμε τη στήλη του βασιλιά Χαμουραμπί, ο οποίος έζησε λίγο μετά το 1800 π.Χ. Πάνω στη στήλη, ο Κώδικας ορίζει νόμους και σκληρές ποινές αλλά υπογραμμίζει και το τεκμήριο της αθωότητας. Βλέπουμε αγαλματίδια και πλάκες που αναπαριστούν θεούς, δαίμονες, βασιλείς, ζώα, προσκυνητές - αλλά και πήλινες πινακίδες με ποιήματα, ξόρκια, αστρολογικά σήματα και θεραπείες για ασθένειες.
Ανάμεσα στα κορυφαία αντικείμενα βρίσκονται ένα πήλινο ανάγλυφο της «Βασίλισσας της Νύχτας», μιας φτερωτής, γυμνής θεάς, η οποία μπορεί να είναι η Ιστάρ (Αστάρτη), η πρόγονος της δικής μας Αφροδίτης και πρότυπο για την ανάδειξη σε χριστιανική ημιθεϊκή μορφή της μητέρας του Ιησού. Σε μια μικρή, θρυμματισμένη πινακίδα που βρέθηκε στη βιβλιοθήκη του Ασσύριου βασιλιά Ασουρμπανιπάλ (Σαρδανάπαλου) στη Νινευή, έχουμε το κείμενο του κατακλυσμού, τον οποίο βρίσκουμε και στην Παλαιά Διαθήκη με πρωταγωνιστή τον Νώε.
Για τουλάχιστον 4.000 χρόνια η Βαβυλώνα έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του πολιτισμού και υπήρξε στο επίκεντρο κορυφαίων ιστορικών γεγονότων, ανάμεσα στα οποία ήταν η βασιλεία του νομοθέτη Χαμουραμπί γύρω στο 1700 π.Χ., η νίκη επί των Ασσυρίων τον 7ο αιώνα, ο ανδραποδισμός του εβραϊκού λαού τον 6ο αιώνα π.Χ., η κατάληψη από τους Πέρσες του Κύρου το 539 π.Χ. και η κατάληψη της πόλης από τον Μέγα Αλέξανδρο το 330 π.Χ. και ο θάνατός του εκεί. Σήμερα, με την αμερικανική κατοχή του Ιράκ, η αρχαία πόλη καταπατείται από στρατιωτική βάση, η οποία έχει προκαλέσει σοβαρές ζημιές σε αρχαιότητες και τον χώρο.
Η Βαβυλώνα και οι Βαβυλώνιοι παρουσιάστηκαν στην ιστορία μέσα από τα μάτια των Ιουδαίων στην Παλαιά Διαθήκη, των Ελλήνων και άλλων λαών. Οι Ιουδαίοι κατέγραψαν τα γεγονότα με βάση τις εντυπώσεις από την εξορία τους στη Βαβυλώνα και παρουσίασαν με κάθε ευκαιρία την πόλη, τους βασιλείς και τους πολίτες της ως εχθρούς του (ιουδαϊκού) Θεού. Κυρίαρχο ρόλο ως «κακός» έπαιξε ο βασιλιάς Ναβουχοδονόσωρ Β', ο οποίος κατέστρεψε τον ναό των Εβραίων στα Ιεροσόλυμα και επέβαλε την εξορία τους στη Βαβυλώνα έως τον θρίαμβο της περσικής αυτοκρατορίας με τον Κύρο επικεφαλής, ο οποίος τους απελευθέρωσε. Γι' αυτό ο Κύρος τιμάται στην Παλαιά Διαθήκη και οι χριστιανοί έχουν ταυτιστεί με αυτές τις εθνικές αξιολογήσεις των ιουδαίων.
Η σπουδαιότερη και μεγαλύτερη πόλη που είχε χτιστεί ποτέ, η Βαβυλώνα, εντυπωσίασε τον Ηρόδοτο τόσο που έγραψε ότι δεν είχε ξαναδεί τόσο μεγαλοπρεπή πόλη. «Εκεκόσμητο δε ως ουδέν άλλο πόλισμα των ημείς ίδμεν», σημείωσε στο πρώτο βιβλίο της Ιστορίας του. Τον 5ο αιώνα π.Χ., στον οποίο έγραφε ο Ηρόδοτος όμως, η πόλη ήταν ήδη περίπου 2.000 ετών. Η πρώτη αναφορά που βρέθηκε για πόλη με αυτό το όνομα είναι από το 2.500 π.Χ. Η πόλη ήκμασε υπό του νομοθέτη Χαμουραμπί λίγο μετά το 1.800 π.Χ. και ύστερα από πολλά χρόνια παρήκμασε. Αναγεννήθηκε από τον Ναβουχοδονόσορ Β΄, ο οποίος βασίλεψε από το 606 έως το 562. Το 539, η Βαβυλώνα κατελήφθη από τους Πέρσες.
Η ακμή ελληνικών πόλεων τον 6ο αιώνα και η άνθηση του εμπορίου στον ελλαδικό και μικρασιατικό χώρο, πέρα από τη ζώνη επιρροής της Βαβυλώνας, συνέβαλε στην οικονομική παρακμή της. Έτσι, όταν το 330 π.Χ. ο Μεγαλέξανδρος κατέλαβε την πόλη, στην οποία θα πέθαινε επτά χρόνια αργότερα, αυτή ήταν υπό περσική κατοχή.
Σε όλο αυτό το διάστημα, Έλληνες μελετούσαν και επηρεάζονταν από τα μαθηματικά, την αστρονομία, την αστρολογία, την πολεοδομία και την ιατρική και φαρμακευτική γνώση των Βαβυλώνιων και άλλων λαών της Μεσοποταμίας. Αυτοί οι σοφοί επινόησαν -μεταξύ άλλων- τη διαίρεση του κύκλου σε 360 μοίρες και του έτους σε 12 μήνες. Έστησαν τις βάσεις της αστρονομίας και της αστρολογίας. Μελέτησαν ασθένειες και έφτιαχναν περίπλοκα φάρμακα, που περιείχαν έως και 90 συστατικά.
Τα ιστορικά και αρχαιολογικά στοιχεία, όμως, αποδεικνύουν ότι ο Ναβουχοδονόσωρ ήταν μεγάλος βασιλιάς, ο οποίος οδήγησε τη Βαβυλώνα σε νίκη επί των Ασσυρίων και ανοικοδόμησε την πόλη του, κάνοντάς την την πιο λαμπρή που είχε γνωρίσει ο κόσμος. Οι εχθρικοί Ιουδαίοι κατέγραψαν γι' αυτόν και την πόλη εχθρικά κείμενα και οι χριστιανοί που τα υιοθέτησαν ως θεόπνευστα, τα διέδωσαν στο μεταγενέστερο πολιτισμό.
Ανάμεσα στις πολλές ιστορίες της Βίβλου, κορυφαία εικόνα είναι αυτή του Πύργου της Βαβέλ, το χτίσιμο του οποίου, ως σημάδι ανθρώπινης αλαζονείας, προκάλεσε την οργή του Θεού. Στην πραγματικότητα, οι Ιουδαίοι που αγνοούσαν τελείως την επιστήμη σ' εκείνο το πρώιμο στάδιό της, δεν κατάλαβαν ότι οι πύργοι ήταν αστρονομικά παρατηρητήρια και έπρεπε να είναι τόσο ψηλά ώστε να βρίσκονται πάνω από τις αμμοθύελλες και τη χαμηλή νέφωση που κάλυπτε συνήθως την περιοχή.
Από το γεγονός ότι οι Βαβυλώνιοι μελετητές των άστρων μιλούσαν με αστρονομική και αστρολογική ορολογία της εποχής, την οποία επίσης αγνοούσαν οι Ιουδαίοι, κατασκευάστηκε ο μύθος για την ασυνεννοησία μεταξύ των ανθρώπων λόγω διαφορετικών γλωσσών. Όπως όλοι οι πρωτόγονοι λαοί, απέδιδαν κάθε τι που δεν κατανοούσαν σε κάποια ενέργεια του θεού τους.
Συνεχίζοντας την εχθρική παράδοση, η Αποκάλυψη του Ιωάννου αναφέρεται στην πόλη ως εξής: «Η Βαβυλώνα η μεγάλη, η μητέρα των πορνών και των σιχαμάτων της Γης». Για περίπου 2.000 χρόνια αυτή η μυθική εικόνα κυριαρχούσε, εις βάρος της αλήθειας και των σπουδαίων επιτευγμάτων της Βαβυλώνας. Οι νομάδες της Παλαιστίνης δεν ήταν σε θέση να κατανοήσουν μια μεγαλούπολη της εποχής τους και, ό,τι δεν καταλάβαιναν, το συκοφαντούσαν και προσπαθούσαν να το καταστρέψουν, όπως έγινε αργότερα και με τον ελληνικό πολιτισμό.
Εδώ βλέπουμε τη στήλη του βασιλιά Χαμουραμπί, ο οποίος έζησε λίγο μετά το 1800 π.Χ. Πάνω στη στήλη, ο Κώδικας ορίζει νόμους και σκληρές ποινές αλλά υπογραμμίζει και το τεκμήριο της αθωότητας. Βλέπουμε αγαλματίδια και πλάκες που αναπαριστούν θεούς, δαίμονες, βασιλείς, ζώα, προσκυνητές - αλλά και πήλινες πινακίδες με ποιήματα, ξόρκια, αστρολογικά σήματα και θεραπείες για ασθένειες.
Ανάμεσα στα κορυφαία αντικείμενα βρίσκονται ένα πήλινο ανάγλυφο της «Βασίλισσας της Νύχτας», μιας φτερωτής, γυμνής θεάς, η οποία μπορεί να είναι η Ιστάρ (Αστάρτη), η πρόγονος της δικής μας Αφροδίτης και πρότυπο για την ανάδειξη σε χριστιανική ημιθεϊκή μορφή της μητέρας του Ιησού. Σε μια μικρή, θρυμματισμένη πινακίδα που βρέθηκε στη βιβλιοθήκη του Ασσύριου βασιλιά Ασουρμπανιπάλ (Σαρδανάπαλου) στη Νινευή, έχουμε το κείμενο του κατακλυσμού, τον οποίο βρίσκουμε και στην Παλαιά Διαθήκη με πρωταγωνιστή τον Νώε.
Για τουλάχιστον 4.000 χρόνια η Βαβυλώνα έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του πολιτισμού και υπήρξε στο επίκεντρο κορυφαίων ιστορικών γεγονότων, ανάμεσα στα οποία ήταν η βασιλεία του νομοθέτη Χαμουραμπί γύρω στο 1700 π.Χ., η νίκη επί των Ασσυρίων τον 7ο αιώνα, ο ανδραποδισμός του εβραϊκού λαού τον 6ο αιώνα π.Χ., η κατάληψη από τους Πέρσες του Κύρου το 539 π.Χ. και η κατάληψη της πόλης από τον Μέγα Αλέξανδρο το 330 π.Χ. και ο θάνατός του εκεί. Σήμερα, με την αμερικανική κατοχή του Ιράκ, η αρχαία πόλη καταπατείται από στρατιωτική βάση, η οποία έχει προκαλέσει σοβαρές ζημιές σε αρχαιότητες και τον χώρο.
Η Βαβυλώνα και οι Βαβυλώνιοι παρουσιάστηκαν στην ιστορία μέσα από τα μάτια των Ιουδαίων στην Παλαιά Διαθήκη, των Ελλήνων και άλλων λαών. Οι Ιουδαίοι κατέγραψαν τα γεγονότα με βάση τις εντυπώσεις από την εξορία τους στη Βαβυλώνα και παρουσίασαν με κάθε ευκαιρία την πόλη, τους βασιλείς και τους πολίτες της ως εχθρούς του (ιουδαϊκού) Θεού. Κυρίαρχο ρόλο ως «κακός» έπαιξε ο βασιλιάς Ναβουχοδονόσωρ Β', ο οποίος κατέστρεψε τον ναό των Εβραίων στα Ιεροσόλυμα και επέβαλε την εξορία τους στη Βαβυλώνα έως τον θρίαμβο της περσικής αυτοκρατορίας με τον Κύρο επικεφαλής, ο οποίος τους απελευθέρωσε. Γι' αυτό ο Κύρος τιμάται στην Παλαιά Διαθήκη και οι χριστιανοί έχουν ταυτιστεί με αυτές τις εθνικές αξιολογήσεις των ιουδαίων.Η σπουδαιότερη και μεγαλύτερη πόλη που είχε χτιστεί ποτέ, η Βαβυλώνα, εντυπωσίασε τον Ηρόδοτο τόσο που έγραψε ότι δεν είχε ξαναδεί τόσο μεγαλοπρεπή πόλη. «Εκεκόσμητο δε ως ουδέν άλλο πόλισμα των ημείς ίδμεν», σημείωσε στο πρώτο βιβλίο της Ιστορίας του. Τον 5ο αιώνα π.Χ., στον οποίο έγραφε ο Ηρόδοτος όμως, η πόλη ήταν ήδη περίπου 2.000 ετών. Η πρώτη αναφορά που βρέθηκε για πόλη με αυτό το όνομα είναι από το 2.500 π.Χ. Η πόλη ήκμασε υπό του νομοθέτη Χαμουραμπί λίγο μετά το 1.800 π.Χ. και ύστερα από πολλά χρόνια παρήκμασε. Αναγεννήθηκε από τον Ναβουχοδονόσορ Β΄, ο οποίος βασίλεψε από το 606 έως το 562. Το 539, η Βαβυλώνα κατελήφθη από τους Πέρσες.
Η ακμή ελληνικών πόλεων τον 6ο αιώνα και η άνθηση του εμπορίου στον ελλαδικό και μικρασιατικό χώρο, πέρα από τη ζώνη επιρροής της Βαβυλώνας, συνέβαλε στην οικονομική παρακμή της. Έτσι, όταν το 330 π.Χ. ο Μεγαλέξανδρος κατέλαβε την πόλη, στην οποία θα πέθαινε επτά χρόνια αργότερα, αυτή ήταν υπό περσική κατοχή.
Σε όλο αυτό το διάστημα, Έλληνες μελετούσαν και επηρεάζονταν από τα μαθηματικά, την αστρονομία, την αστρολογία, την πολεοδομία και την ιατρική και φαρμακευτική γνώση των Βαβυλώνιων και άλλων λαών της Μεσοποταμίας. Αυτοί οι σοφοί επινόησαν -μεταξύ άλλων- τη διαίρεση του κύκλου σε 360 μοίρες και του έτους σε 12 μήνες. Έστησαν τις βάσεις της αστρονομίας και της αστρολογίας. Μελέτησαν ασθένειες και έφτιαχναν περίπλοκα φάρμακα, που περιείχαν έως και 90 συστατικά.
Τα ιστορικά και αρχαιολογικά στοιχεία, όμως, αποδεικνύουν ότι ο Ναβουχοδονόσωρ ήταν μεγάλος βασιλιάς, ο οποίος οδήγησε τη Βαβυλώνα σε νίκη επί των Ασσυρίων και ανοικοδόμησε την πόλη του, κάνοντάς την την πιο λαμπρή που είχε γνωρίσει ο κόσμος. Οι εχθρικοί Ιουδαίοι κατέγραψαν γι' αυτόν και την πόλη εχθρικά κείμενα και οι χριστιανοί που τα υιοθέτησαν ως θεόπνευστα, τα διέδωσαν στο μεταγενέστερο πολιτισμό.
Ανάμεσα στις πολλές ιστορίες της Βίβλου, κορυφαία εικόνα είναι αυτή του Πύργου της Βαβέλ, το χτίσιμο του οποίου, ως σημάδι ανθρώπινης αλαζονείας, προκάλεσε την οργή του Θεού. Στην πραγματικότητα, οι Ιουδαίοι που αγνοούσαν τελείως την επιστήμη σ' εκείνο το πρώιμο στάδιό της, δεν κατάλαβαν ότι οι πύργοι ήταν αστρονομικά παρατηρητήρια και έπρεπε να είναι τόσο ψηλά ώστε να βρίσκονται πάνω από τις αμμοθύελλες και τη χαμηλή νέφωση που κάλυπτε συνήθως την περιοχή.Από το γεγονός ότι οι Βαβυλώνιοι μελετητές των άστρων μιλούσαν με αστρονομική και αστρολογική ορολογία της εποχής, την οποία επίσης αγνοούσαν οι Ιουδαίοι, κατασκευάστηκε ο μύθος για την ασυνεννοησία μεταξύ των ανθρώπων λόγω διαφορετικών γλωσσών. Όπως όλοι οι πρωτόγονοι λαοί, απέδιδαν κάθε τι που δεν κατανοούσαν σε κάποια ενέργεια του θεού τους.
Συνεχίζοντας την εχθρική παράδοση, η Αποκάλυψη του Ιωάννου αναφέρεται στην πόλη ως εξής: «Η Βαβυλώνα η μεγάλη, η μητέρα των πορνών και των σιχαμάτων της Γης». Για περίπου 2.000 χρόνια αυτή η μυθική εικόνα κυριαρχούσε, εις βάρος της αλήθειας και των σπουδαίων επιτευγμάτων της Βαβυλώνας. Οι νομάδες της Παλαιστίνης δεν ήταν σε θέση να κατανοήσουν μια μεγαλούπολη της εποχής τους και, ό,τι δεν καταλάβαιναν, το συκοφαντούσαν και προσπαθούσαν να το καταστρέψουν, όπως έγινε αργότερα και με τον ελληνικό πολιτισμό.
(άρθρο από την Καθημερινή με δικές μου προσθήκες και σχόλια)
Εικόνες: Το λιοντάρι είναι από την παράσταση πομπής προς τιμήν του θεού Μαρντούκ (ύψιστος θεός), Η «Βασίλισσα της Νύχτας», πιθανόν η θεά Ιστάρ, Ο «μικρός πύργος» του Peter Bruegel, πίνακας του 1563.
