Δελτίο Τύπου από το Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι
21 Φεβρουαρίου 2008
Το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ) εκφράζει τη μεγάλη ικανοποίησή του για τη σημερινή ομόφωνη καταδίκη της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) στην Υπόθεση Αλεξανδρίδη. Η σχετική προσφυγή Νο. 19516/2006 υποβλήθηκε στο ΕΔΔΑ από το ΕΠΣΕ και αφορούσε άλλωστε το νομικό σύμβουλο του ΕΠΣΕ Θεόδωρο Αλεξανδρίδη. Η Ελλάδα, κατά το ΕΔΔΑ, παραβίασε το Άρθρο 9 (ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ο προσφεύγων υποχρεώθηκε να αποκαλύψει στο δικαστήριο ότι δεν είναι Χριστιανός Ορθόδοξος προκείμενου να ορκιστεί στην τιμή και στη συνείδησή του και όχι στο Ευαγγέλιο) και το Άρθρο 13 (δικαίωµα πραγµατικής πρoσφυγής) της Σύμβασης (δεν υπάρχει στην Ελλάδα νομική δυνατότητα αποκατάστασης για την παραβίαση της ελευθερίας της θρησκείας).
Το ΕΔΔΑ αποφάσισε επίσης πως η Ελλάδα πρέπει να καταβάλει 2.000 ευρώ στον προσφεύγοντα για ηθική βλάβη. Είναι αξιοσημείωτο πως, όπως το ΕΔΔΑ αναφέρει, η ελληνική κυβέρνηση έδωσε δύο διαφορετικές εκδοχές της διαδικασίας ορκωμοσίας στην προσπάθειά της να αποφύγει την καταδίκη, μια συνηθισμένη πρακτική δυστυχώς που ελάχιστα τιμά την Ελλάδα γενικά και το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, που συντάσσει τις παρατηρήσεις της κυβέρνησης, ειδικότερα. Το δελτίο τύπου του ΕΔΔΑ με αναφορά και στο κείμενο της απόφασης ακολουθεί στα αγγλικά.
Η απόφαση είναι πάρα πολύ σημαντική καθώς ουσιαστικά το ΕΔΔΑ θεωρεί πως η τρέχουσα πρακτική του θρησκευτικού όρκου στα ποινικά δικαστήρια παραβιάζει τη θρησκευτική ελευθερία. Το ΕΠΣΕ έχει κάνει ήδη άλλες πέντε σχετικές προσφυγές στο ΕΔΔΑ και μια (και με άλλο αντικείμενο) στην Επιτροπή Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ. Αυτές αφορούν δεκάδες περιπτώσεις υποχρέωσης των στελεχών του να αποκαλύψουν ότι δεν είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι σε καταθέσεις τους σε διάφορα ελληνικά δικαστήρια, πταισματοδίκες ή αστυνομικά τμήματα.
Η προσφυγή στον ΟΗΕ (Βασιλάρη και λοιποί κατά Ελλάδας, με αριθμό 1570/2007) αφορά κυρίως την υπόθεση εκπροσώπων συλλόγων που είχαν κάνει ρατσιστική έκκληση για την απομάκρυνση των Ρομά του Ριγανόκαμπου το Νοέμβριο 2001 και αθωώθηκαν από δικαστήριο της Πάτρας όπου δικάζονταν για παραβίαση του αντιρατσιστικού Ν. 927/79. Κατά τη δίκη αυτή δύο μάρτυρες στελέχη του ΕΠΣΕ χρειάστηκε να αποκαλύψουν τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις κατά τη διάρκεια της ορκωμοσίας. Η προσφυγή αυτή βρίσκεται στο στάδιο της απόφασης της Επιτροπής. Η δε πρώτη νέα προσφυγή στο ΕΔΔΑ αφορά 14 περιπτώσεις ορκωμοσίας μεταξύ Φεβρουαρίου-Ιουλίου 2006 και στάλθηκε στην ελληνική κυβέρνηση στις 29 Ιανουαρίου 2008 με πανομοιότυπα ερωτήματα με εκείνα της υπόθεσης Αλεξανδρίδης κατά Ελλάδας (Δημητράς κατά Ελλάδας).
«Η Ελλάδα πρέπει άμεσα να αλλάξει τη διαδικασία ορκωμοσίας στα ποινικά δικαστήρια, όπως το έχει ήδη κάνει για τα πολιτικά δικαστήρια επί Υπουργίας Μιχάλη Σταθόπουλου, ώστε να μην παραβιάζεται η θρησκευτική ελευθερία των ορκιζόμενων», δήλωσε ο Παναγιώτης Δημητράς, Εκπρόσωπος του ΕΠΣΕ που υπέβαλε την προσφυγή, και πρόσθεσε: «Οι δε δικαστικοί λειτουργοί και δικαστικοί υπάλληλοι πρέπει να μάθουν να μη θεωρούν δεδομένη την ορθόδοξη χριστιανική ταυτότητα κάθε ατόμου που καταθέτει, κάτι που μερικές φορές οδηγεί σε αυτόματη αλλά λανθασμένη καταγραφή στα πρακτικά ή στις καταθέσεις, όπως στην περίπτωση αυτή».
