Το γονιδίωμα του ουραγκοτάγκου

(ΒΗΜΑ, 28/1/2011)

Διεθνής ομάδα ερευνητών αποκωδικοποίησε το γονιδίωμα του ουραγκοτάγκου, του πιο μακρινού από τους συγγενείς μας στην οικογένεια των ανθρωποειδών. Η αποκωδικοποίηση του γενετικού υλικού του ουραγκοτάγκου αποκάλυψε ότι το συγκεκριμένο είδος εμφάνισε πολύ πιο αργή γενετική εξέλιξη από τους χιμπαντζήδες και τους ανθρώπους, όπως αναφέρουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση «Νature».

Η αποκωδικοποίηση αφορούσε το γονιδίωμα δύο ειδών ουραγκοτάγκων: αυτών της Σουμάτρας (Ρongo abelli) και εκείνων του Βόρνεο (Ρongo pygmaeus). Συγκεκριμένα, οι επιστήμονες έλαβαν γενετικές πληροφορίες από έναν θηλυκό ουραγκοτάγκο της Σουμάτρας, τη Σούζι που ζει σε ζωολογικό κήπο του Τέξας, καθώς και από πέντε άγριους ουραγκοτάγκους του ίδιου είδους. Ανέλυσαν επίσης το γονιδίωμα πέντε ουραγκοτάγκων του Βόρνεο. Με βάση αυτά τα στοιχεία δημιούργησαν ολόκληρο τον γονιδιακό χάρτη των ουραγκοτάγκων.

Οι μεταλλάξεις που εμφανίζονται στην αλληλουχία του DΝΑ είναι εκείνες που... οδηγούν την εξέλιξη του γονιδιώματος και οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι μεταλλάξεις στο γονιδίωμα του ουραγκοτάγκου συνέβαιναν με πολύ πιο αργό ρυθμό σε σύγκριση με τους υπόλοιπους μεγάλους πιθήκους.

Η ανάλυση στην οποία προχώρησαν οι επιστήμονες έχοντας στα χέρια τους ολόκληρο το «βιβλίο της ζωής» των ουραγκοτάγκων προσέφερε και ορισμένα άλλα χρήσιμα στοιχεία.

Όταν το πατριαρχείο έκαιγε τα βιβλία του Ανθρακίτη

Μεταφορά από το βλόγιον του ευσεβούς Ροΐδη

Ένας από τους πολλούς δάσκαλους και επιστήμονες που βρέθηκαν στο στόχαστρο του πατριαρχείου Νέας Ρώμης και Ισταμπούλ, ήταν ο μαθηματικός Μεθόδιος Ανθρακίτης, (1660-1736) δημοτικιστής δάσκαλος και παπάς. Γεννήθηκε στο χωριά Καμινιά (σήμερα Ανθρακίτη) των Ιωαννίνων. Σπούδασε στην περίφημη γιαννιώτικη Σχολή του Γκιούμα ή Γκιόνμα με δάσκαλο τον ιερωμένο Γιώργο Σουγδουρή, που είχε εισάγει στη Σχολή του μαθήματα θετικών Επιστημών και Φιλοσοφίας. Ο Σουγδουρής μπήκε στο μάτι του τοπικού πασά-δεσπότη Κλήμη που τον κατηγόρησε πως πιστεύει σε μια ‘κατ’επίνοιαν’ διαφορά της θείας ουσίας και της θείας ενέργειας. Κάτι τρέχει στα γύφτικα θα μου πείτε αλλά τον καιρό που οι επίσκοποι ήταν ελέω Σουλτάνου πραγματικοί πρίγκηπες δεν παίζανε με αυτά. Έτσι, ο Κλήμης συγκάλεσε τοπική σύνοδο για να τον καταδικάσει ως αιρετικό, και τον κατηγορεί στο Πατριαρχείο πως ακολουθεί τις θέσεις των αντιπάλων του Γρηγορίου Παλαμά, ενός άθλιου δεσπότη που θεμελίωσε την ορθόδοξη διαστροφή του Ησυχασμού μιας αποκρυφιστικής ανατολίτικης διαδικασίας μέσω της οποίας έβλεπες το φως του θεού ζητώντας την καθαίρεσή του. Ο Σουγδουρής, αναγκάστηκε να κάνει μια δήλωση μετανοίας, μια ομολογία ορθόδοξης πίστης για να γλυτώσει. Ο Κλήμης όμως συνέχισε να τον κυνηγά καταγγέλοντάς τον στον πατριάρχη Ιεροσολύμων Δοσίθεο, έναν αρχιζήτουλα που έγινε στα 25 του επίσκοπος και στα 28 του πατριάρχης (!) ειδικευμένο στις ζητείες τις συλλογές δηλαδή εράνων με περιφορά κοκάλων στα χωριά των Βαλκανίων.

Αυτή ήταν η κατάσταση στα Γιάννενα, που ήταν πρώτα στ’άρματα στα γρόσια και στα Γράμματα. Ο φιλέλληνας περιηγητής Jacob Salomon Bartholdy, που δεν έκρυψε την απογοητευσή του από την κατάντια των Γραικών και στηλίτευσε την αμάθεια, τη διαφθορά και την ρυπαρότητα του κλήρου τους ομολογεί πως οι Οθωμανοί κατακτητές δεν απαγόρευαν ούτε τα βιβλία, ούτε τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, ούτε τη διακίνηση ιδεών. Αναφέρει πως στα Γιάννενα εμπόδια για τη λειτουργία των σχολείων έφερνε ο δεσπότης και όχι ο πασάς. Ο Αλή πασάς έσωσε το φυσικομαθηματικό Αθ.Ψαλίδα, σχολάρχη της Μαρουτσαίας, όταν το πατριαρχείο τον κατήγγειλε ως άθεο, Βολταιριστή και οπαδό της Γαλλικής Επανάστασης. Στην ίδια πόλη ο ευσεβής Σχολάρχης Κων.Μπαλανίδης (1799-1818) απαγόρευε την εκμάθηση ξένων γλωσσών διότι “γέμουσιν από αθεϊστικά βιβλία”. Ο πρωθιερέας Μπαλάνος Βασιλόπουλος, διευθυντής της σχολής Γκιούμα από το 1723, ένας συντηρητικός που δεν είχε σπουδάσει στο εξωτερικό, έστειλε σε ευρωπαϊκές ακαδημίες μια εσφαλμένη μελέτη γιά κάποιο μαθηματικό πρόβλημα που θεώρησε ότι έλυσε. Χολωμένος από το γεγονός πως ο Ευγένιος Βούλγαρης έκρινε το έργο του περιφρονητικά σε επιστολή του στον σύγκελο των Ιωαννίνων («τη του Αυγείου βουστασίη κρίνεται παραπλήσιον…Παραλογισμός γαρ εστί…»), εξανάγκασε τον νεωτεριστή κληρικό να εγκαταλείψει την πόλη.

Ο Ανθρακίτης ήταν από τους πρώτους που δίδαξαν μαθηματικά στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα. Τα διδάχτηκε από το 1697 στη Βενετία μαζί με τη Φιλοσοφία. Στα 1708, επέστρεψε στην Ελλάδα εγκαταλείποντας την καλή θέση του εφημέριου της Βενετίας για να διδάξει τους ταλαίπωρους συμπατριώτες του. Αρχικά εγκαθίσταται στην Καστορια όπου διδάσκει διαδοχικά σε δυο σχολεία, χωρίς να τηρεί την ορθόδοξη γραμμή πως η Φιλοσοφία υπάρχει για να υπηρετεί το ορθόδοξο δόγμα. Υψώνει το ανάστημα στις επικρατούσες αντιλήψεις του σχολάρχη της πατριαρχικής Σχολής Θεόφιλου Κορυδαλλέα και στους Φαναριωτες που δίδασκαν στην αρχαϊζουσα που δεν απευθύνονταν στο λαό παρά μονάχα στους άρχοντες και στους σπουδαγμένους Μπήκε έτσι στο στόχαστρο των αντιδραστικών κληρικών. Ο θεωρούμενος μέγας εκκλησιαστικός πατέρας ο Μακάριος ο Πάτμιος κατήγγειλε πως “…ο κύρ Μεθόδιος τρίγωνα και τετράγωνα διδάσκει τους μαθητάς του και την άλλην πολυάσχολον ματαιοπονίαν της Μαθηματικής”. Κατηγορήθηκε ως δήθεν οπαδός του Ισπανού Ιησουϊτη μοναχού και θεολόγου Μιγκουέλ ντε Μολινός (στην Ελλάδα γωστού ως Μολίνου) τον οποίο καταδίωξε ο πάπας. Η Σύνοδος της Ισταμπούλ τον κάλεσε το 1719 να απολογηθεί μπροστά της. Αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Καστοριά και να πάει στη Σιάτιστα όπου δίδαξε για δυο χρόνια. Γυρνάει στην Καστοριά, όπου παρουσιάζεται στον Αρχιεπίσκοπο Αχριδών Ιωάσαφ και προβαίνει σε ομολογία πίστης. Από εκεί πηγαίνει στα Γιάννενα και μετά από νέα ομολογία αναλαμβάνει τη σχολαρχεία της Γκιουμείου. Πολλοί εξέχοντες Γιαννιώτες στέλνουν γράμμα υπέρ του Ανθρακίτη στον ισχυρό μητροπολίτη Νικομηδείας Παΐσιο: «…υπάρχει πενέστατος, ασθενής και αδύνατος και ουκ ισχύουσιν αι γηραλαίαι σάρκες του ν΄αντιπαλαίωσιν εις τοιαύτην σκληρότητα…» Μάταια γιατί τον Αύγουστο του 1723 η Σύνοδος της Ισταμπούλ του απαγορεύει τη διδασκαλία και διάδοση των ιδεών του και τον αποσχηματίζει. («Καθαίρεσις διεξοδική του κακοΜεθοδίου, του όντος από την επαρχίαν Αχρίδος, δια τα μιαρά και ασεβείας γέμοντα συγγράμματα αυτού»).

Αναγκάζεται να πάει το 1725 στην Κωνσταντινούπολη.

Αρχικά ο Ανθρακίτης επωφελήθηκε να διδάξει το μάθημα της αριθμητικής στα σχολεία της Πόλης, αλλά το πατριαρχείο τότε έστελνε μπακάληδες για να γελοιοποιήσουν τους δασκάλους, επειδή μόνο η μπακαλική έχει σχέση με τη “λογαριαστική” (Τ.Βουρνά, «Σχόλια στην Ιστορία του Φίνλεϋ»). Η εισβολή των πιστών μπακάληδων στη σχολική αίθουσα δεν ήταν μεμονωμένο κρούσμα κακοήθειας. Ο ίδιος ο Ευγένιος Βούλγαρης, πριν ενσωματωθεί στο πατριαρχικό σύστημα και συντηρητικοποιηθεί, κατά την περίοδο που δίδασκε στην Πόλη, έγινε στόχος του Δωρόθεου του Μυτιληναίου, που τον κατηγόρησε «ως διδάσκοντα περιττά και άχρηστα μαθήματα, οποία ενόμιζε την αριθμητικήν, γεωμετρίαν..» και που μίσθωσε κάποιον παντοπώλη να εισβάλλει την ώρα της παράδοσης να ζητήσει λύση κάποιου μπακαλοπροβλήματος. Ο πατριαρχικός μεν αλλά ειλικρινέστατος καταγραφέας γεγονότων Μ.Γεδεών, παραδέχεται πως φαίνεται ότι ο ίδιος ο πατριάρχης Σαμουήλ συνηγορούσε στις αθλιότητες διότι αν και «πεπαιδευμένος…απεδοκίμαζε την νεωτέραν μέθοδον της φιλοσοφίας…τους διδάσκοντας αυτήν απεστρέφετο και τα σχολεία αυτών κατεδίωκε…».

Ο κατήγορος του Μεθοδίου ο ιερομόναχος Ιερόθεος ο Αγιορείτης (γνωστός και ως Ιβηρίτης ή Πελοποννήσιος) έκανε μια λαθροχειρία για να πετύχει την καθαίρεση του Μεθόδιου. Τα αποσπάσματα από το έργο του φιλόσοφου Μαλμπράνς που χρησιμοποιούσε ο Μεθόδιος, τα παρουσίασε ως έργο του Μολίνου που στο άκουσμά του και μόνο οι επίσκοποι έβγαζαν σπυράκια ( «έδειξέ τινα τετράδια αυτού τάχα θεολογικά ερεσχελιών» και η Ιερή Συμμορία όπως γράφει ο φιλικά διακείμενος στο Μεθόδιο πατριάρχης Ιεροσολύμων Νοταράς (πολέμιος του συστήματος του Κοπέρνικου) «εμείναμε εξηστοκότες».
.
Η Σύνοδος του πατριάρχη Ιερεμία Γ΄ (εικ.4) έκαψε μπροστά στον ταλαίπωρο συγγραφέα τους τα τετράδια των παραδόσεών του με γνωμικά των φιλοσόφων και την ευκλίδεια γεωμετρία, ενώ ο τρομοκρατημένος δάσκαλος υποχρεώθηκε να εκφωνήσει ομολογία πίστεως μπροστά στην πυρά. Μάλιστα ο παρευρεθείς στην τελετή Ηρακλείας Καλλίνικος έγραψε στον Νεόφυτο Άρτης, πως ο δάσκαλος “ιδίαις χερσίν παρέδωκε τα εαυτού εβδελυγμένα τετράδια τώ Ηφαίστω”. Την επόμενη Κυριακή η διαδικασία επαναλήφθηκε στο προαύλιο του πατριαρχείου, με σημειώσεις λογικής, φυσικής και μαθηματικών παρουσία κοινού από “γεμιτζήδες, παπουτσήδες, ραφτάδες” Α.Αγγέλου “Η δίκη του Μεθόδιου…”, 1956, όπως γράφει ο ίδιος, εκβιαζόμενος να τα αποκυρήξη και να υποσχεθεί πως δεν θα διδάξει ξανά μαθηματικά. Με επιστολή του στους πρόκριτους των Ιωαννίνων εκφράζει το παράπονό του: «Δεν είναι εντροπή τους να ακούεται πως έκαυσαν λογικήν, φυσικήν, Ευκλείδην και αριθμητικήν;». Ο σοφός γέρος έτρεξε να κρυφτεί σε κάποιο υπόγειο, «ανήλιον Γούβαν» την ονομάζει, από όπου ενώ η Σύνοδος έψαχνε να τον βρεί, το έσκασε μετά από μήνες και εξουθενωμένος γύρισε στα Γιάννενα. Ο ίδιος τα περιγράφει: «Γενομένης συνόδου παρεστάθηκα έμπροσθέν τους. Πόσοι ήσαν δεν δύναμαι να μετρήσω. Μου παρουσίασαν τα τετράδια διδασκαλίας μου με γνώμες από αρχαίους φιλοσόφους και την Γεωμετρίαν του Ευκλείδου. “Είναι δικά σου;”… “Δεν είναι δικές μου γνώμες, είναι γνώμες των φιλοσόφων.” Τα κατεδίκασαν και τα έκαυσαν. Την άλλην Κυριακήν άναψαν φωτιά εις τρία μέρη της αυλής των Πατριαρχείων. Ολόγυρα, δια να ευχαριστηθούν το σωτήριον θέαμα, ευρίσκοντο κληρικοί και λαός άπειρος, γεμιτζήδες, παπουτσήδες, ραφτάδες. Συναθροίζουν Λογικές, Φυσικές, Ευκλείδην και έτερα Μαθηματικά και τα ρίπτουν στις πυρές. Οι φλόγες αντιφέγγισαν στα πρόσωπά τους, όχι όμως το φως μα τα σκοτάδια… Μου ζήτησαν να ομολογήσω, ότι παρεκινήθην από σατανικήν συνεργίαν, εθελοκακίαν και φρενοβλάβειαν και να τα αναθεματίσω ως δυσσεβή και γέμοντα πάσης βλασφημίας και ότι ουδέποτε πλέον θα διδάξω, ειδάλλως θα είμαι υπόδικος τω αιωνίω αναθέματι.» -30 Νοεμβρίου 1723- κρυμμένος σ΄«ανήλιον γούβαν» στην Κωνσταντινούπολη».

Το μίσος των Αρχιερέων εναντίον του φαίνεται και από δεσποτικές περιγραφές:
Σωφρόνιος Ευστρατιάδης πρώην Λεοντοπόλεως: «επάρθη ορισμός με τζαούσην να τον σηκώσουν, τις οίδε! εις ποίαν νήσον να ξηροφιλοσοφά νέα μαθήματα»

Ο Ηρακλείας Καλλίνικος σε γράμμα του στον Νεόφυτο τ. Άρτας «Ηρίστευσεν ο λογιώτατος Ιερόθεος κατά του αμεθόδως φιλοσοφούντος Κακομεθοδίου ως γελείο παιζόμενον εν μέσω της Ιεράς Συνόδου…..Πέμπονται γράμματα ανά πάσαν την Ευρώπην ίνα παύσωνται του μαθητεύειν τους εκείνου ακροαταίς, πολλώ μάλλον αυτού».

Έπειτα από αυτά του επιτρέπεται η διδασκαλία υπό τον όρο να περιλαμβάνει μόνο φιλοσοφία κατά τα πρότυπα της κορυδαλλικής παράδοσης «μηδεμίαν άλλην παράδοσιν ασυνήθους και ξένης φιλοσοσοφίας τολμήσαι όλως ποτέ». Μετά το 1725 αναλαμβάνει τη διεύθυνση της Επιφανείου Σχολής, έως και το θάνατό του περί το 1736.

Το «οικολογικό» πατριαρχείο του κ. Δημήτρη Αρχοντώνη (Βαρθολομαίου) αντί να έχει ζητήσει συγνώμη για τις ιστορικες αθλιότητές του, καταφεύγει στην κλασσική μέθοδο της Ορθόδοξης Εκκλησίας: Απόκρυψη-Λογοκρισία. Στο βίο του Ιεροεξεταστή πατριάρχη Ιερεμία Γ', δεν γράφει λέξη για το κατόρθωμά του.

Ο Μεθόδιος Ανθρακίτης δολοφονείται ηθικά ξανά από τον «πράσινο» πατριάρχη, που ζητά να επαναλειτουργήσει ο Μεντρεσές της Χάλκης για να συνεχίζει την παραγωγή σκοταδιστών Αρχιερέων που καίνε βιβλία και ανθρώπους.

Το «μεγάλο θανατικό» στο τέλος της Πέρμιας περιόδου

Το μεγαλύτερο κύμα μαζικής εξάλειψης ειδών που γνώρισε ο πλανήτης, το οποίο εξαφάνισε τους περισσότερους ζωντανούς οργανισμούς πριν από 250 εκατομμύρια χρόνια, δεν αποκλείεται να προκλήθηκε από τοξικά σύννεφα ηφαιστειακής τέφρας. Καναδοί ερευνητές αναφέρουν στο Nature Geoscience ότι εντόπισαν στην Αρκτική ύποπτες αποθέσεις τέφρας από λιθάνθρακα, οι οποίες προέρχονται πιθανότατα από μαζικές ηφαιστειακές εκρήξεις στη Σιβηρία.

Το περίεργο με αυτές τις αποθέσεις, οι οποίες χρονολογούνται λίγο πριν από τη μαζική εξαφάνιση της Περμίου, είναι ότι περιέχουν πτητική τέφρα άνθρακα, ένα υλικό σαν αιθάλη που παράγεται από την ανάφλεξη λιθάνθρακα σε υψηλές θερμοκρασίες. Πτητική τέφρα απελευθερώνεται και από τα σημερινά εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής που καίνε ορυκτό άνθρακα.

Δεδομένου ότι περιέχει μεγάλες ποσότητες τοξικών μετάλλων όπως χρώμιο και αρσενικό, η τέφρα θα μπορούσε να είχε δηλητηριάσει τις θάλασσες όλου του πλανήτη, αναφέρει ο δικτυακός τόπος του Nature. Τα μικρόβια που αποδομούσαν τους νεκρούς θαλάσσιους οργανισμούς εξάντλησαν τελικά όλο το διαθέσιμο οξυγόνο, και έκαναν έτσι τη ζωή αδύνατη για όσους είχαν επιζήσει.

Ο μαζικός θάνατος ήταν πολύ πιο σαρωτικός από την πρόσκρουση αστεροειδή που εξαφάνισε τους δεινόσαυρους πριν από 65 εκατομμύρια χρόνια. Το «μεγάλο θανατικό» στα τέλη της Πέρμιας περιόδου σκότωσε το 90% των θαλάσσιων οργανισμών και το 70% των χερσαίων σπονδυλωτών.

Οι θεωρίες που έχουν προταθεί για το δραματικό συμβάν περιλαμβάνουν την πρόσκρουση αστεροειδή, την απελευθέρωση μεθανίου από τον πυθμένα των ωκεανών και τις μεγάλες ηφαιστειακές εκρήξεις στη Σιβηρία. Η νέα μελέτη φαίνεται να ενισχύει τη θεωρία των ηφαιστειακών εκρήξεων, με τη διαφορά ότι προσθέτει το νέο στοιχείο της πτητικής τέφρας.

Ο Στίβεν Γκράσμπι και η ομάδα του στη Γεωλογική Υπηρεσία του Καναδά εντόπισαν αποθέσεις της τέφρας στη λίμνη Μπιουκάναν της Αρκτικής, όπου θα μπορούσε να είχε μεταφερθεί από ανέμους ψηλά στην στρατόσφαιρα.

Η αρχή του τέλους ήρθε 500.000 με 750.000 χρόνια πριν από τη μαζική εξαφάνιση, όταν ένα τρισεκατομμύριο μετρικοί τόνοι μάγματος άρχισαν να αναδύονται από το υπέδαφος κάτω από τη Σιβηρία. Όταν τελικά έφτασε κοντά στην επιφάνεια, το μάγμα έλιωσε και έκαψε τεράστιες αποθέσεις λιθάνθρακα, από τις οποίες παράχθηκε η τοξική τέφρα. Περίπου τρία τρισεκατομμύρια τόνοι άνθρακα εκτιμάται ότι απελευθερώθηκαν στην ατμόσφαιρα και κάλυψαν μεγάλο μέρος της Γης.

Όμως η τέφρα αυτή δεν αποκλείεται να ήταν ένα μόνο από τα συστατικά της καταστροφής: Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι οι ηφαιστειακές εκρήξεις στη Σιβηρία δεν αποκλείεται να προκάλεσαν όξινη βροχή και να δημιούργησαν τρύπα στο στρώμα του όζοντος.

(Newsroom ΔΟΛ, 24/1/2011)

Αρχαιολογικά ευρήματα στο Καβούρι

(ΒΗΜΑ, 25/1/2-11)

Αρχικώς ήταν ένα κτίριο της Κλασικής εποχής. Αιώνες αργότερα, στην Υστερη αρχαιότητα, εγκαταστάθηκαν εκεί κεραμικοί κλίβανοι. Τέλος, και αφού στο μεταξύ είχαν περάσει πολλοί αιώνες ακόμη, μια εκκλησία κτίστηκε στο ίδιο σημείο. Ολα αυτά στο Καβούρι, σε μικρή απόσταση από την ακτή, όπου σε ένα περιφραγμένο οικόπεδο πέντε στρεμμάτων η ιστορία παρουσιάζεται σε αδιάλειπτη συνέχεια. Οι λεπτομέρειές της όμως είναι άγνωστες. Αυτές ακριβώς πρόκειται να διερευνήσει η ανασκαφή που αρχίζει από την αρχαιολόγο κυρία Εφη Λυγκούρη.

Αγιος Νικόλαος Πάλλων ονομάζεται η περιοχή, προφανώς από τον ναό, του οποίου σώζεται μόνο η θεμελίωση. Αν υπάρχει μία ακόμη ιδιαιτερότητα είναι ότι πρόκειται για μία από τις λιγοστές πλέον εκτάσεις δίπλα στη θάλασσα που παραμένουν αδόμητες και ανεκμετάλλευτες από διάφορες δραστηριότητες. Ο λόγος ότι το οικόπεδο αυτό, που βρίσκεται μεταξύ των οδών Μάρνη και Κερκύρας, είχε παραχωρηθεί, λόγω ακριβώς της ύπαρξης πολλών αρχαιοτήτων οι οποίες ήταν επιφανειακώς ορατές από τον ΟΔΕΠ στο Ελληνικό Δημόσιο, ήδη από το 1934. Δίπλα του μάλιστα είχαν εντοπισθεί στη δεκαετία του ΄60 αρχαία κατάλοιπα της Υστερης Ρωμαϊκής εποχής και των Παλαιοχριστιανικών χρόνων.

Αριστερά: Μαρμάρινη επιτύμβια στήλη της κλασικής εποχής, Δεξιά:  Κλίβανοι της ύστερης Αρχαιότητας

Το πρώτο που είναι ορατό αυτή τη στιγμή στον αρχαιολογικό χώρο είναι τα θεμέλια ενός μικρού σταυροειδούς ναού της Μεταβυζαντινής εποχής ο οποίος είχε κτισθεί επάνω σε κατάλοιπα της Κλασικής εποχής. Η αψίδα του ιερού διακρίνεται στα ανατολικά και η είσοδός του στα δυτικά. Στην είσοδο βρέθηκε εντοιχισμένη στήλη ενώ για το δάπεδό του είχαν χρησιμοποιηθεί πήλινες πλάκες. Οπως λέει η κυρία Λυγκούρη, για την ανέγερση του ναού χρησιμοποιήθηκε ένας ισχυρός τοίχος οικοδομήματος της Κλασικής εποχής ενώ ανάμεσα στον τοίχο αυτόν και την αψίδα έχουν εντοπιστεί τρεις τάφοι- οι δύο από αυτούς «καλυβίτες» και ένας κιβωτιόσχημος. Για τα πλαϊνά τοιχώματα της αψίδας εξάλλου είχαν χρησιμοποιηθεί όρθιες πέτρες ενώ για τον πυθμένα δύο στρωτήρες κεραμίδες. Δίπλα τους βρέθηκε και τμήμα μιας μικρής μαρμάρινης επιτύμβιας στήλης που χρονολογείται από το τέλος του 4ου π.Χ. αιώνα. Στα ανατολικά εντοπίστηκαν άλλοι δύο ορθογωνισμένοι χώροι που κατά πάσα πιθανότατα χρονολογούνται από την Υστερη Αρχαιότητα.

Οικοδόμημα ή ταφικός περίβολος λοιπόν; Στο ερώτημα αυτό επιθυμεί να απαντήσει πρώτα η κυρία Λυγκούρη. Οσο για τη χρονολόγηση, προσδιορίζεται σαφώς στον 5ο- 4ο π.Χ. αιώνα. Στο εσωτερικό αυτού του τετράγωνου χώρου πάντως υπάρχει το εργαστήριο καμίνευσης με δύο κεραμικούς κλιβάνους, ο ένας κυκλικός και πλινθόκτιστος- σώζεται μάλιστα και η εσχάρα του- και ο άλλος σχεδόν τετράγωνος, με εμφανή την αψιδωτή είσοδό του και την εσχάρα του. Και οι δύο κλίβανοι χρονολογούνται από την Υστερη αρχαιότητα.

Πριν από καιρό είχα αναρτήσει επιστολή αναγνώστη της Καθημερινής, ο οποίος ισχυριζόταν τότε ότι στη Βουλιαγμένη υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα και ότι εκεί πρέπει να κατέληξε το πλοίο του Απόστολου Παύλου, όταν έφτασε στην Αθήνα. Οι (ανύπαρκτοι τότε και για 1-2 αιώνες ακόμα) πιστοί, έλεγε ο αναγνώστης, πρέπει να έστησαν προς τιμήν του προσηλυτιστή ένα ναό κοντά στη θάλασσα. Του απάντησα τότε, πάλι στην Καθημερινή, ότι τα περί Παύλου στην Αθήνα είναι παραμύθια και ότι, άμα σκάψει κάτω από τα χριστιανικά ερείπια, θα βρει σίγουρα κάποιο αρχαίο ελληνικό ναό... Δεν ξέρω αν είναι το ίδιο σημείο, στο οποίο αναφερόταν ο επιστολογράφος, αλλά είναι προφανές ότι σε μια έρημη (τότε) παραλία μόνο με υλικά από αρχαία κτίσματα μπορεί να έκτιζαν οι νεότεροι, αφού είχαν και την έγκριση να γκρεμίζουν αρχαία κτίσματα.

Βιβλία που αναφέρονται στο θέμα του χρόνου

(Σπύρος Μανουσέλης, Ελευθεροτυπία, 21/1/2011)

Clifford Α. Pickover, Χρόνος: οδηγός για ταξιδιώτες (μετ. Παναγιώτης Παπαχρήστου, εκδ. Κέδρος).

Εξαιρετικά ενδιαφέρον και καλογραμμένο βιβλίο. Συσχετίζοντας παραδείγματα από την καθημερινή μας ζωή με αφηρημένες έννοιες της Φυσικής, ο συγγραφέας διερευνά τις πιο πρόσφατες επιστημονικές θεωρίες σχετικά με τον χρόνο και τη δυνατότητα να ταξιδέψουμε σε αυτόν.

Igor Novikov, Το ποτάμι του χρόνου (μετ. Θεοφάνης Γραμμένος, εκδ. Τραυλός).

Απολαυστικό επιστημονικό βιβλίο, γραμμένο από έναν λαμπρό φυσικό. Στις σελίδες του περιγράφονται με τον πιο διαυγή και γοητευτικό τρόπο μερικές από τις πιο σκοτεινές επιστημονικές θεωρίες σχετικά με τη φύση του χρόνου.

Γιάννης Μπαδογιαννάκις, Χρόνος. Οδοιπορικό χωρίς τέλος (εκδ. Καστανιώτη).

Αν επιθυμεί κανείς να γνωρίσει την εξέλιξη των ανθρώπινων ιδεών για τον χρόνο (μυθικών, φιλοσοφικών, μεταφυσικών και επιστημονικών), τότε το παρόν βιβλίο αποτελεί έναν ασφαλή και πολύτιμο οδηγό. Εργο σημαντικό, που σέβεται το δύσκολο αντικείμενό του.

R. Coveney και R. Highfield, Το βέλος του χρόνου (μετ. Τάσος Κυπριανίδης, εκδ. Κάτοπτρο).

Εξαιρετικό δείγμα επιστημονικής εκλαΐκευσης μερικών από τις πιο δύσκολες νέες επιστημονικές ιδέες σχετικά με τη δημιουργική δράση του χρόνου στη φύση. Υποχρεωτικό ανάγνωσμα για όποιον επιθυμεί να κατανοήσει τις πιο πρόσφατες εξελίξεις στη φυσική των πολύπλοκων συστημάτων.

Paul Davies, Περί χρόνου. Η ανολοκλήρωτη επανάσταση του Αϊνστάιν (μετ. Θάνος Χριστακόπουλος, εκδ. Πουκαμισάς).

Ο Ρ. Davies δεν χρειάζεται συστάσεις: είναι ένας λαμπρός θεωρητικός φυσικός και ένας εξαιρετικά επιτυχημένος συγγραφέας επιστημονικών βιβλίων. Σε αυτό το πρόσφατο βιβλίο του διερευνά εξαντλητικά το γιατί η έννοια του χρόνου στη Φυσική παραμένει εν πολλοίς αδιερεύνητη.

Palle Yourgrau, Ενας κόσμος δίχως χρόνο. Η ξεχασμένη κληρονομιά των Γκέντελ και Αϊνστάιν. (μετ. Έλενα Πισσία, εκδ. Τραυλός).

Πολύ σημαντικό βιβλίο, που ανανέωσε το ενδιαφέρον για τις πρωτότυπες φιλοσοφικές και επιστημονικές ιδέες του μεγάλου ανατροπέα της μαθηματικής λογικής, Κουρτ Γκέντελ, για τον χρόνο και τα ταξίδια σε αυτόν.

Πτερόσαυρος

(Ελευθεροτυπία, 22/1/2011)

Ένας απολιθωμένος πτερόσαυρος, που ζούσε πριν από 160 εκατομμύρια χρόνια, μαζί με το καλά διατηρημένο αυγό του, ανακαλύφθηκε στην Κίνα, προσφέροντας σημαντικές πληροφορίες στους παλαιοντολόγους.

Το αυγό υποδεικνύει ότι το αρχαίο αυτό ιπτάμενο ερπετό ήταν θηλυκό, επιτρέποντας στους επιστήμονες να αντιληφθούν τις διαφορές μεταξύ των δύο φύλων του πτερόσαυρου για πρώτη φορά. Μία από αυτές τις διαφορές είναι ότι μόνο τα αρσενικά είχαν στο κεφάλι τους πολύχρωμο λοφίο, προκειμένου με αυτό να προσελκύουν ερωτικά τα θηλυκά.

Ο παλαιοντολόγος – βιολόγος, David Unwin του Πανεπιστημίου του Leicester, που συμμετείχε στην έρευνα, δήλωσε στο BBC ότι η ανακάλυψη ήταν εκπληκτική: "Αν κάποιος μου έλεγε πριν μερικά χρόνια ότι θα κάναμε μια τέτοια ανακάλυψη, θα γελούσα και θα του έλεγα «ναι, καλά. Ίσως σε μερικά εκατομμύρια χρόνια», καθώς αυτού του είδους τα πράγματα είναι εξαιρετικά σπάνια".

Οι πτερόσαυροι, γνωστοί και ως πτεροδάκτυλοι, ζούσαν στην Μεσοζωική Εποχή, πριν από 65 - 220 εκατομμύρια χρόνια. Παρόλο που ζούσαν μαζί με τους δεινοσαύρους, δεν ανήκουν στο είδος αυτό αλλά στα ιπτάμενα ερπετά.

Το συγκεκριμένο θηλυκό βρέθηκε από τον Junchang Lü και τους συναδέλφους τους στην επαρχία Liaoning της Κίνας. Ανήκει στο γένος Δαρβινόπτερος αλλά ονομάστηκε "Mrs T" (Κυρία Τ) από την ερευνητική ομάδα.

Η κατάσταση του αυγού υποδεικνύει ότι η Mrs T ήταν ετοιμόγεννη, όταν πέθανε. Κατά πάσα πιθανότητα είχε κάποιο ατύχημα, καθώς ο αριστερός της πήχης είναι σπασμένος. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι ίσως να έπεσε κατά τη διάρκεια κάποιας καταιγίδας ή ηφαιστειακής έκρηξης και βυθίστηκε σε κάποια λίμνη, όπου διατηρήθηκε στα ιζήματά της.

“Το πιο σημαντικό πράγμα είναι ότι έχει αρκετά μεγάλη λεκάνη συγκριτικά με άλλους πτερόσαυρους της οικογένειας, Δαρβινόπτερος”, δήλωσε ο Unwin, επισημαίνοντας ότι αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι ήταν έτοιμη να γεννήσει.

Οι Επικούρειοι στην κριτική των Χριστιανών

Στο βιβλίο του De Opificio Dei (Το έργο του θεού) αναπτύσσει ο χριστιανός καθεστωτικός συγγραφέας Λακτάντιος, ο οποίος πέθανε περί το έτος 320 μ.Χ., πόσο άστοχοι ήταν ο φιλόσοφος Επίκουρος και οι μαθητές του. Διαβάζουμε λοιπόν τις απόψεις του και συγκρίνουμε με αυτά που θεωρούνται σήμερα κεκτημένα της επιστημονικής γνώσης:

 «Παραξενεύομαι για την έλλειψη κατανόησης των μαθητών του Επίκουρου, οι οποίοι απορρίπτουν τη θεϊκή δημιουργία της φύσης και ισχυρίζονται ότι η φύση προέκυψε χωρίς καμία έμπνευση και υπάρχει χωρίς καμία πρόνοια. Υποστηρίζουν δηλαδή ότι η αρχή του κόσμου στηρίζεται σε σταθερά, άτμητα σωματίδια (άτομα), από των οποίων την τυχαία σύζευξη δημιουργούνται όλα...»

Δεν ήταν στα καλά τους αυτοί οι Επικούρειοι, να διαδίδουν ότι ο κόσμος (το σύμπαν) αποτελείται από άτομα...

Για να αντιδικεί δε ο Λακτάντιος με τους Επικούρειους τον 4^ο αιώνα μ.Χ., δείχνει πόση διάδοση είχαν ακόμα οι επικούρειες ιδέες και γι' αυτό -όπως συνέβη πράγματι- έπρεπε να καταπιεστούν... Στα τέλη του 19^ου αιώνα, μετά από 10 και πλέον χαμένους αιώνες, διαπίστωνε ο Νίτσε ότι: «Η επιστήμη έχει βαλθεί να επιβεβαιώσει τον Επίκουρο!» Γι' αυτό, κατάρα στο Διαφωτισμό (Χριστόδουλος), κατάρα στην επιστήμη (οι παπάδες γενικώς)... Καλά, τον Επίκουρο τον έχουν καταραστεί από την πρώτη στιγμή κιόλας που έμαθαν για την ύπαρξή του...

Σε τι χρειάζομαι ένα θεό; (10)

Martin Wilmers, Professor, 69 ετών, Pulheim Brauweiler

(Όπως αναφέρθηκε στην εισαγωγή >>>, η απόδοση του

αρχικού κειμένου γίνεται ελεύθερα και με περικοπές!)

Ήμουν το έκτο παιδί μιας μητέρας, πιστής χριστιανής και ενός πατέρα πολύ πιστού. Πήγαινα σε παιδικές εκκλησιαστικές λειτουργίες, παιδική χορωδία, κατηχητικό και προτεσταντικό σύλλογο νέων. Ήρθα στη Νυρεμβέργη και μαζί εμφανίστηκαν οι αμφιβολίες: Δεν είναι δυνατόν ένας ελεήμων θεός που αγαπάει τους ανθρώπους, να ανακοίνωσε το σωτήριο μήνυμά του μόνο σε ένα μέρος των ανθρώπων και να τους προσηλύτισε με τη βία. Όλοι οι άλλοι δε που γλίτωσαν το βίαιο εκχριστιανισμό να οδεύουν στην καταστροφή.

Πάντα με ενδιέφερε να μάθω τι είναι αυτό που συγκρατεί εσωτερικά τον κόσμο και γι’ αυτό σπούδασα Φυσική. Οι νόμοι της ποτέ δεν με απογοήτευσαν, δεν υπάρχουν λογικές αντιφάσεις! Ευσεβείς που ισχυρίζονται κάτι τέτοιο, απλά δεν καταλαβαίνουν τη Φυσική και την επιστήμη γενικότερα.

Δεν υπάρχει αντίθεση μεταξύ Θεωρίας της Σχετικότητας και της Κβαντικής Μηχανικής, μόνο που δεν υπάρχει ακόμα κάποια μαθηματική περιγραφή που συνδέει τους δύο τομείς. Αλλά κι όταν βρεθούν αυτά τα μαθηματικά, όπως βρέθηκαν τόσα άλλα, από αυτή την ενοποίηση δεν θα προκύψει κάποιος θεός! Δεν χρειαζόμαστε ένα θεό για να υπάρξουμε, για να είμαστε ευτυχισμένοι, για να είμαστε ηθικοί στις σχέσεις μας με άλλους.

Η Εξέλιξη του Δαρβίνου με ενθουσιάζει. Ήδη από τη θεωρητική διατύπωσή της αποτελεί μια εξήγηση τους σύμπαντος, των βιολογικών διεργασιών και του πολιτισμού, χωρίς αντιφάσεις. Η βασική θέση της είναι απλοϊκή: ζουν μόνο εκείνοι που δεν πέθαναν ακόμα! Υπάρχουν περισσότερα όντα που ανακάλυψαν κάποια δυνατότητα να αναπαράγονται πιο συχνά. Αν δύο όντα χρειάζονται τις ίδιες ύλες για να επιβιώσουν, αλλά αυτές αρκούν μόνο για ένα ον, τότε θα επιβιώσει το πολύ ένα από τα δύο. Αν αυτή η επιβίωση οφείλεται σε ικανότητα ή τύχη, δεν είναι εύκολο να εκτιμηθεί. Σε βάθος χρόνου, αυτός που επιβιώνει πρέπει να έχει βιολογικά πλεονεκτήματα. Δεν υπάρχει κάποιος σκοπός, κάποιο σχέδιο. Ένα τέτοιο σχέδιο θα ήταν αντίθετο με τους νόμους της Φυσικής (εντροπία). Η τυχαιότητα καθοδηγεί και οι δυνάμεις καθορίζουν την εξέλιξη στις λεπτομέρειες…

Η αντίληψη ότι η ωμή βία είναι το αποφασιστικό μέσο επικράτησης, άρα και το ηθικά σωστό, είναι τελείως λάθος. Μόνο σε ένα τομέα της πολιτισμικής εξέλιξης βλέπω να έχει ισχύ αυτή η αντίληψη και συγκεκριμένα στις δύο μεγάλες θρησκείες, το χριστιανισμό και τον μωαμεθανισμό που διαδόθηκαν με φωτιά και τσεκούρι.

Αντίθετα, στον τομέα της πολιτικής αποδείχθηκε μακροπρόθεσμα η συνεργασία ως αποδοτικός τρόπος προόδου, κάτι που είναι και λογικό: Κανένα κράτος δεν μπορεί να επιβιώσει αν βρίσκεται διαρκώς σε σύγκρουση με τους γείτονές του. Και αντίστροφα, μια συνεργασία κρατών φέρνει σε όλους πλεονεκτήματα για όλους.

Αυτή η δυνατότητα της συνεργασίας είναι αδύνατη για τις θρησκείες. Πώς είναι δυνατόν να συνεργαστούν ο χριστιανισμός και ο μωαμεθανισμός ισότιμα για το κοινό καλό; Μόνο ο εκτοπισμός του άλλου μπορεί να αποτελεί στρατηγικό στόχο. Ο προσηλυτισμός με τον καλό λόγο είναι δύσκολη και συχνά ανεπιτυχής. Γι’ αυτό χρησιμοποιήθηκαν σε μεγάλης κλίμακας προσηλυτισμούς, όπως των Σαξόνων στην Ευρώπη, των Ινδιάνων στην Αμερική, των Λουθηρανών Βιενέζων κ.ά. την πειθώ των όπλων. Μόλις πρόσφατα άκουσα έναν επίσκοπο να αναγνωρίζει όλα αυτά τα εγκήματα, αλλά στο τέλος να ισχυρίζεται: «Όλα έγιναν για καλό σκοπό!».

Με ενοχλεί που μου προσφέρουν ένα θεό, ο οποίος καθοδηγεί τους οπαδούς του σε εγκληματικές ενέργειες. Και ακριβώς οι οπαδοί αυτού του θεού ισχυρίζονται ότι η πίστη στο θεό είναι απαραίτητη για μια ηθική ζωή. Επιβάλλουν τις μεσαιωνικές απόψεις τους στα κράτη και στις κοινωνίες και απαιτούν από ανθρώπους με ανεξάρτητη σκέψη να (μην) σκέφτονται όπως αυτοί!

Με ενοχλεί που ο πάπας κ. Ratzinger ισχυρίζεται ότι ο θεός είναι λογικός, έτσι δογματικά, χωρίς εξήγηση! Επαναλαμβάνει τον ισχυρισμό του, όπου κι αν βρεθεί, το είπε πρόσφατα ακόμα και στο Auschwitz. Με αυτό τον τρόπο προσβάλλει τη λογική. Το μόνο θεϊκό που θα μπορούσα να σκεφτώ είναι η ίδια η λογική.

Με ενοχλεί ο ισχυρισμός ότι η πίστη στο θεό συμφωνεί με τους φυσικούς νόμους. Πιθανόν να μην αντιφάσκει η Φυσική με την ύπαρξη του θεού, όμως αυτός ο θεός πρέπει να είναι τυφλός, κουφός, μουγκός και παράλυτος. Κάτι αόρατο δεν μπορεί και να δει, σύμφωνα με το θεμελιώδη νόμο actio = reactio. Αν κάτι δεν έχει υλική υπόσταση, δεν έχει και ενέργεια, σύμφωνα με το νόμο: E=mc². Κάθε διεργασία, κάθε δράση στο κόσμο απαιτεί ενέργεια, άρα δεν μπορεί ένας άυλος θεός να επιδράσει στον κόσμο.

Καμία παράκληση δεν εισακούγεται, καμία σωτηρία από μεγάλο κίνδυνο δεν επέρχεται, καμία επέμβαση στη βιολογική εξέλιξη! Θα χαιρόμουν, αν τολμούσε κάποιος εκπρόσωπος των θρησκειών να δηλώσει σε μια έκρηξη ειλικρίνειας: «Einstein, Planck, Newton, Darwin, Maxwell, Lavoisier κ.ά. έχουν άδικο με τις επιστήμες τους και αυτές δεν συνάδουν με τη θεϊκή αλήθεια!» Θα ήταν τουλάχιστον έντιμο κάτι τέτοιο!

Εκτιμάται ότι υπάρχουν περίπου 1000 διαφορετικά θρησκευτικά δόγματα και όλα συμφωνούν μόνο σε ένα σημείο: «Τα άλλα 999 δόγματα έχουν λάθος!» Οπότε, γιατί να πιστεύω εγώ σε κάτι το οποίο 999 άλλοι ισχυρίζονται ότι είναι λάθος;

Αν μου συμβεί κάποιο ατύχημα, αν πάθω κάποια βαριά ασθένεια, τότε οι ευσεβείς φίλοι μου (έχω και τέτοιους) θα λένε ότι με πέτυχε η τιμωρία του θεού για τις βλασφημίες μου. Αν συμβεί το ίδιο σ’ αυτούς, τότε τους δοκιμάζει ο θεός για την πίστη τους! Γι’ αυτό λέω σε όλους, πάντα και παντού: Μην φοβάστε, κανένας θεός, ακόμα κι αν υπήρχε, δεν τιμωρεί και δεν βοηθάει. Όλα πρέπει να τα κάνετε μόνοι σας…

Έτσι ζω, άλλοτε χαρούμενος και άλλοτε λυπημένος, αλλά πάντα χωρίς φόβο για θεϊκή οργή και χωρίς ελπίδες για κάποιον παράδεισο. Προσπαθώ να συμπεριφέρομαι έτσι, ώστε να είμαι ένας αξιόπιστος κρίκος στην ανθρώπινη αλυσίδα που συνδέει τους προγόνους μας με τους απογόνους μας. Προσπαθώ να καταγράφω την αλήθεια στη φύση και στην κοινωνία και ταυτόχρονα να αντιμετωπίζω με χιούμορ και υπομονή τις επιπτώσεις από τα λάθη μου.

Κάποτε, κάποια στιγμή, θα διακοπούν οι βιολογικές λειτουργίες στο σώμα μου. Τα 90 κιλά μου, κατοικημένα από δισεκατομμύρια μικροοργανισμούς, θα τρέφονται από το σώμα μου και θα συνεχίζουν αυτά να ζουν και να πολλαπλασιάζονται. Ένα μέρος των γονιδίων μου θα βρίσκονται στα παιδιά, στα εγγόνια και στα ανίψια μου και, ελπίζω, ένα μέρος των ιδεών μου θα εμπνέουν κάποιους άλλους ανθρώπους. Υπέροχα!

http://interviews.wozubiegott.de/3.html

(βλέπε επίσης>>>)

Η Arianna Huffington από την Αθήνα...

Arianna Huffington ονομάζεται η ελληνικής καταγωγής δημοσιογράφος και συγγραφέας Αριάννα Στασινοπούλου, η οποία γεννήθηκε το 1950 στην Αθήνα και από τη δεκαετία του 1980 ζει στη Νέα Υόρκη.

Η Αριάννα σπούδασε στο Καίμπριτζ με υποτροφία και ολοκλήρωσε σπουδές στην οικονομία. Στη συνέχεια έζησε και εργάστηκε στο Λονδίνο. Στη Νέα Υόρκη έγραψε δύο βιβλία για τη Μαρία Κάλλας και για τον Πάμπλο Πικάσο και παντρεύτηκε τον επιχειρηματία πετρελαιοειδών Michael Huffington, ο οποίος ήταν και βουλευτής των Ρεπουμπλικάνων. Με τον εκατομμυριούχο επιχειρηματία απέκτησε η Αριάννα δύο κόρες και έζησε μαζί του μέχρι το 1977, ένα χρόνο πριν ανακοινώσει ο ίδιος δημόσια ότι είναι αμφι-φιλόφυλος.

Στα επόμενα δέκα χρόνια ασχολήθηκε η Αριάννα με την πολιτική, εξελισσόμενη η ίδια από συντηρητική σε φιλελεύθερη. Υποστήριξε διάφορους υποψήφιους σε εκλογές, κατά κανόνα του Δημοκρατικού Κόμματος, το 2008 δε ανεπιφύλακτα τον Barack Obama.

Το έτος 2005 ίδρυσε η Αριάννα μαζί με τον Keneth Lerer μία «εφημερίδα στο Internet», εκμεταλλευόμενη κάθε φορά όλες τις δυνατότητες που προσφέρει το διαδίκτυο. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα blog με τίτλο «Huffington Post», με το οποίο αναδείχθηκε η ίδια σε ένα από τα 100 πιο ισχυρά πρόσωπα των ΗΠΑ, όπως αναφέρθηκε στο περιοδικό Time. Σ' αυτό το blog, το οποίο θεωρείται ανταγωνιστικό με την εφημερίδα New York Times, εργάζονται τώρα περίπου 70 μόνιμοι δημοσιογράφοι και αρκετές δεκάδες έκτακτοι.

Η Αριάννα περιέγραψε τα απαραίτητα στοιχεία για μια επιτυχία στον τομέα της: «Πάθος, σταθερές πολιτικές θέσεις και αντοχή». Τα δύο πρώτα είναι εξασφαλισμένα  από την προσωπικότητα και την παιδεία της, το τρίτο από την περιουσία που της άφησε μετά το διαζύγιο ο πρώην σύζυγος.

Το blog έγινε στα πρώτα του βήματα γνωστό, μετά τις 9 Μαΐου 2005 που πρωτοεμφανίστηκε, από κείμενα χολιγουντιανών αστέρων, όπως των Alec Baldwin, George Clooney, αλλά και του συγγραφέα Norman Mailer κ.ά. Παράλληλα έγραφαν όμως σ' αυτό και πολλοί ενθουσιώδεις ερασιτέχνες δημοσιογράφοι χωρίς αμοιβή, οι οποίοι χαιρόντουσαν που είχαν την ευκαιρία να βλέπουν το όνομά τους δίπλα σε κάποια διάσημα. Σταδιακά δεσμεύτηκαν πολλοί από αυτούς με σταθερή σχέση εργασίας και επιπλέον ήρθαν από εφημερίδες και περιοδικά έμπειροι δημοσιογράφοι και συγγραφείς.

Οι βασικές θέσεις της Huffington είναι προοδευτικές και αντιπολεμικές, έτσι έγινε η ίδια ένα φρούριο εναντίον του πολέμου στο Ιράκ, για τον οποίο απολαμβάνει τώρα να γράφει: «Εγώ σας τα έλεγα!» Σημαντικό θέμα ειδησεογραφίας για το Huffington Post είναι οι ζημιές που προκαλεί στη δημόσια ζωή η Σάρα Πέιλιν και ο κίνδυνος που αυτή αντιπροσωπεύει, αν εκλεγεί σε κάποια υπεύθυνη θέση στις ΗΠΑ. Πέρα από αυτά όμως, το blog περιέχει πολλά σχόλια και απόψεις, αλλά και μπόλικο κουτσομπολιό από τη ζωή στη Νέα Υόρκη και άλλων μεγάλων πόλεων της ψυχαγωγίας και καλοπέρασης...

Μία πρωτοτυπία που εισήγαγε και ανέπτυξε η Αριάννα στο Huffington Post είναι  η αναμετάδοση κειμένων και απόψεων άλλων συγγραφέων από εφημερίδες και ηλεκτρονικές σελίδες. Έτσι, στις σελίδες τού blog βρίσκει κάθε ενδιαφερόμενος ειδήσεις του Twitter από τους 20 σημαντικότερους χρήστες κάθε μεγαλούπολης. Περίπου 6.000 bloggers βρίσκονται στη λίστα «συνεργατών» του Huffington Post και μερικοί από αυτούς βλέπουν πότε πότε το όνομά τους στην πρώτη σελίδα, δίπλα στο όνομα του Geoge Clooney ή άλλων διασημοτήτων.

Αυτή την εποχή υπολογίζεται ότι το Huffington Post έχει περίπου 13 εκατομμύρια τακτικούς αναγνώστες. Δεδομένου ότι οι ηλεκτρονικές σελίδες των New York Times έχουν περίπου 16,6 εκατομμύρια αναγνώστες, γίνεται κατανοητό το επίπεδο ανταγωνισμού, στο οποίο έχει ανεβάσει η Αριάννα το blog της. Πάντως, στην εφορία δηλώνει η Αριάννα μόνο χασούρα, γιατί κέρδη στον τομέα των ΜΜΕ δεν φαίνεται να μπορεί κάποιος να πετύχει - όπως λέει η ίδια!

Η αιτία των σεισμών και των καταποντισμών

(του Στέφανου Κασιμάτη, Καθημερινή, 19/1/2011)

Φίλος, ο οποίος παρεπιδημεί στη Γενεύη, μου στέλνει δημοσίευμα γαλλόφωνης εφημερίδας, με τον εξής τίτλο: «Les relations sexuelles illicites a l’ origine des tremblements de terre». Η πράγματι ρηξικέλευθη άποψη ότι η αύξηση των σεισμών ανά τον κόσμο μπορεί να οφείλεται στην αύξηση των παρανόμων ερωτικών σχέσεων (υπό την έννοια, φαντάζομαι, ότι οι κραδασμοί από τις παθιασμένες συνευρέσεις μεταδίδονται στα έγκατα της Γης...) ανήκει στον ιμάμη της Τεχεράνης Καζέμ Σεντιγκί, είναι δε αυτονόητο ότι η εφημερίδα τη δημοσίευσε για να διασκεδάσει το αναγνωστικό κοινό της.

Από τη μακρινή Γενεύη, παρόμοιες απόψεις μπορούν να φαντάζουν εξωτικές. Από την Αθήνα, όμως, είναι μάλλον οικείες και τούτο όχι μόνον επειδή είναι μικρότερη η απόσταση που μας χωρίζει από την Τεχεράνη, αλλά επειδή ευδοκιμούν κι εδώ. Μόλις την περασμένη Κυριακή, λ.χ., ο Σεβασμιώτατος Θεσσαλονίκης Ανθιμος ξεκίνησε το κήρυγμά του αναφερόμενος στις πλημμύρες της Βραζίλιας και εξήγησε ότι αυτά συμβαίνουν επειδή ο Θεός αφαιρεί τη χάρη του από τους ανθρώπους, καθώς ο κόσμος υποκύπτει στη «λέπρα των καιρών», την οποία ανέλυσε ως εξής: λέπρα της απιστίας, λέπρα της εχθρότητας προς την Εκκλησία, λέπρα της ανηθικότητας και λέπρα της εγκαταλείψεως του Ελληνοχριστιανικού Πολιτισμού.

Τώρα, γιατί ο Θεός τιμωρεί όσους Ελληνες απαρνούνται τον Ελληνοχριστιανικό Πολιτισμό, πνίγοντας μέσα σε ποταμούς λάσπης εξακόσιους ξυπόλυτους φουκαράδες στην άλλη άκρη του κόσμου, στη Βραζιλία, είναι ένα θεολογικό μυστήριο ενώπιον του οποίου μένω άναυδος...

Οι θεόπληκτοι ρασοφορεμένοι παντός θρησκεύματος ελπίζουν να γίνονται καθημερινά σεισμοί, λιμοί και καταποντισμοί για να επιβεβαιώνονται και να επικαλούνται τη θεία παρέμβαση... Πράγματι, μετά από μερικές μέρες (έτσι κι αλλιώς) σταματάνε οι σεισμοί και έχουν ολοκληρωθεί οι κατολισθήσεις, οπότε ο ιμάμης της ελληνορθόδοξης πίστης ή ο επίσκοπος των ουαχαμπιτών μουσουλμάνων εξηγεί στο ποίμνιο, πόσο σημαντικές ήταν οι προσευχές που έκαναν οι πιστοί και οι οβολοί που πλήρωσαν, αλλά και πόσο αποδοτική ήταν η μεσιτεία του ίδιου. Γιατί χωρίς μεσίτη, τίποτα δεν γίνεται σ' αυτή τη ζωή... στην άλλη ζωή όλα θα γίνουν, κορόιδα!

Χριστιανικές μυθοπλασίες...

Στο ιστολόγιο «Θεαμαπάτες και Δικτυώματα», το οποίο έχει κλείσει πλέον, περιέχεται μια ανάρτηση, η οποία συμπληρώνει ως προς το περιεχόμενο τη δική μου ανάρτηση για τις ψευδολογίες περί επίσκεψης του Παύλου στην Αθήνας. Οι ίδιες ψευδολογίες έχουν επεκταθεί και στο λεγόμενο Διονύσιο Αρεοπαγίτη, ο οποίος εμπνεύσθηκε από τον Παύλο και, χωρίς αυτός να αναφέρει για ποιον αναστάντα θεό μιλούσε (Πράξεις Αποστόλων 17.22-31), τον Άττι, τον Όσιρι, τον Κρίσνα, τον Μίθρα ή τον Διόνυσο (και άλλους 10-12 γνωστούς και εξ ίσου αληθινούς θεούς), προσχώρησε στη νέα θρησκεία, επειδή είχε δει κάποτε, λέει, μια έκλειψη ηλίου στην Αίγυπτο... Όπως όλοι ξέρουμε, όταν γίνεται έκλειψη ηλίου, κάποιος θεός σταυρώνεται ή ανασταίνεται ή οτιδήποτε άλλο έχουν επινοήσει οι προπαγανδιστές του!

Το συγκεκριμένο blog έχει κλείσει πλέον και δεν μπόρεσα να γράψω εκεί τα σχόλιά μου, οπότε μεταφέρω εδώ εκείνη την ανάρτηση και σχολιάζω, όπως θα ήθελα. Με αυτή την αφορμή να αναφερθώ και σε ένα σχόλιο που γράφει εκεί κάποιος κυπατζής-χωροφύλακας. Ρωτάει ο λαμπρός επισκέπτης (ανώνυμα εννοείται, τι κυπατζής θα ήταν εξ άλλου;): «Α, και με την ευκαιρία. Ποιες ακριβώς είναι οι πολιτικές σου θέσεις; Γιατί γύριζες δεξιά κι αριστερά στα ιστολόγια και πρότεινες τη δημιουργία δικτύου πολιτικών μπλογκ;» Φοβερό ε; Γυρίζει ο δημιουργός του blog, Χρήστος Μόρφος, και γράφει διάφορα και δεν παίρνει πρώτα άδεια από τον θεόπληκτο κυπατζή χωροφύλακα... Οπότε πρέπει να δηλώσει ο Χρήστος (τον οποίο δεν γνωρίζω προσωπικά!) εγγράφως πολιτικά φρονήματα για να του εκδώσει πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων ο κυπατζής!

T

ις ημέρες που γράφονταν αυτές οι γραμμές γινόταν κάτω από τη σκιά της Ακρόπολης η Γιορτή του Βιβλίου. Δεν ξέρω ποιανού ιδέα ήταν να μεταφερθεί η Γιορτή του Βιβλίου από το Πεδίο του Άρεως (όπου την προτιμώ) ούτε γνωρίζω ποιανού ιδέα ήταν να ονομαστεί ο μεγαλύτερος κάτωθεν της Ακροπόλεως δρόμος (ήδη πεζόδρομος) σε οδό (Αγίου) Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Ίσως επειδή πρόκειται για τον πολιούχο άγιο της Αθήνας κάποιοι να θέλησαν να ισορροπήσουν «πνευματικά» τον χώρο της Παλλάδος. Ο Άγιος, λοιπόν, είχε και μία κάποια μακρινή και ενδιαφέρουσα, θα έλεγα, σχέση με το βιβλίο.

Γεννήθηκε, λέει ο συναξαριστής του (δηλαδή ο άνθρωπος που ανέλαβε τις public relations του μάρτυρα μετά το θάνατό του), στην Αθήνα και βρισκόταν για σπουδές στην Ηλιούπολη της Αιγύπτου όταν απόρησε με την έκλειψη του ηλίου που συνέβη, όπως έμαθε αργότερα, την ώρα που ο Ιησούς παρέδιδε το πνεύμα. Χρόνια αργότερα, ακούγοντας στην Αγορά τον Παύλο και λύνοντας την απορία τόσων χρόνων προσηλυτίστηκε αμέσως στο χριστιανισμό μαζί με την Δάμαρι (η Δαμάρεως είναι οδός στο Παγκράτι). Αρκετά χρόνια αργότερα, στα Ιεροσόλυμα γνώρισε τη Θεοτόκο και παραβρέθηκε, μάλιστα, και στην Κοίμησή της. Ήταν παρών και στο μαρτύριο του Παύλου έξω από τη Ρώμη, και τελικά εστάλη από τον πάπα της Ρώμης Κλήμεντα Α΄ στη Γαλλία για να κηρύξει το Ευαγγέλιο, όπου και αποκεφαλίστηκε κοντά στο Παρίσι.

Το κακό με τον βίο του Αγίου είναι ότι ο συναξαριστής του μπέρδεψε τη ζωή δύο διαφορετικών Διονυσίων (ενός που έζησε στην Αθήνα τον 1ο αιώνα και ενός που έζησε στη Λουτέτσια-Παρίσι τον 3ο αιώνα).

Το κακό με τον βιογράφο του Αγίου είναι το γεγονός ότι έγραψε το συναξάρι του προς τα τέλη του 5ου, αν όχι στις αρχές του 6ου αιώνα. Η ανάγκη για το συναξάρι του Αγίου, δημιουργήθηκε όταν ένας Σύριος συνέγραψε γύρω στο 500 τέσσερις μεγάλες πραγματείες και δέκα επιστολές, τις οποίες υπέγραψε ως Διονύσιος Αρεοπαγίτης, το όνομα του οποίου αναφέρεται άπαξ στις Πράξεις των Αποστόλων. Το συναξάρι βασίστηκε στα όσα έλεγε ο ίδιος ο πλαστογράφος (έκλειψη ηλίου, θάνατος της Θεοτόκου κ.λπ.)

Το ακόμα χειρότερο με τον «Άγιο» είναι το γεγονός ότι το ένδοξο Corpus των Αρεοπαγιτικών, «ένα μίγμα αρχαίας φιλοσοφίας και χριστιανισμού, του οποίου η ακτινοβολία έπεφτε όμως και στην πολιτική [...] επηρέασε σε ανυπολόγιστο βαθμό περισσότερο από μία χιλιετία τη Δύση. Ο απατεώνας έγινε “επί αιώνες ο αρχιδιδάσκαλος του Δυτικού Κόσμου”». Το έργο του απατεωνίσκου, που «ερμηνεύθηκε και θεωρήθηκε ως έργο του Αγίου Πνεύματος», επηρέασε τους επιφανέστερους θεολόγους (Μάξιμο τον ομολογητή, Θωμά Ακινάτη, Αλβέρτο τον Μέγα). Τον 13ο αιώνα, «το Πανεπιστήμιο των Παρισίων ανακήρυξε πανηγυρικά τον πλαστογράφο σε Απόστολο της Γαλλίας και Μέγα Διδάσκαλο του χριστιανικού κόσμου – κατά περίεργο τρόπο ήταν ο μοναδικός συγγραφέας της Ανατολής που παρέμεινε ζωντανός στη Δύση».

Συγχύσεις, συγχύσεις και μπερδέματα. Έχουμε ένα πρόσωπο: ο Διονύσιος Αρεοπαγίτης γεννήθηκε γύρω στο 8 μ.Χ. και έζησε στην Αθήνα τον 1ο αιώνα. Στα μέσα του δεύτερου αιώνα υποτίθεται ότι ένας άλλος Διονύσιος, επίσκοπος Κορίνθου, αναφέρει πως ο Διονύσιος Αρεοπαγίτης ήταν ο πρώτος χριστιανός επίσκοπος της Αθήνας και μαρτύρησε σ’ αυτή επί Δομιτιανού ή επί Αδριανού (δηλαδή την περίοδο από το 81 ως το 138!). Ένας άλλος Διονύσιος μαρτύρησε τον τρίτο αιώνα στο Παρίσι. Το 500 κάποιος πλαστογράφος (γνωστός ως Ψευδο-Διονύσιος) υπογράφει κάποια θεολογικά κείμενα με το όνομα του Διονυσίου Αρεοπαγίτη στα οποία αναφέρει και όλα τα «βιογραφικά στοιχεία» του, που κάποιες δεκαετίες αργότερα ένας ανώνυμος συναξαριστής θα συγκολλήσει με διάφορους άλλους θρύλους και ανακρίβειες για να δημιουργήσει τον «Βίο του Αγίου».

Τα «βιογραφικά» στοιχεία του Αγίου έχουν αντληθεί από το Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό της Εκδοτικής Αθηνών. Τα περί του πλαστογράφου και «αρχιδιδασκάλου της Δύσης» από τον τρίτο τόμο («Αρχαία Χριστιανική Εκκλησία – Α΄ Πλαστογραφίες, Απάτες Θαυμάτων-Λειψάνων-Προσκυνημάτων») του έργου του Καρλχάιντς Ντέσνερ Η Εγκληματική Ιστορία του Χριστιανισμού, εκδ. Κάκτος, μετ. Μαίρη Αργυροηλιοπούλου, Αθήνα, 2004, σελ. 206-210.

Από το blog «Θεμαπάτες και Δικτυώματα».

Όπως έγραψα και στη δική μου ανάρτηση, οι Αθηναίοι ακούν (λέμε τώρα!) τον Παύλο να μιλάει για κάποιον που αναστήθηκε, για κάποιον Ιησού δεν έχουν ακούσει κατά πάσα πιθανότητα ποτέ, ούτε ο ίδιος ο Παύλος αναφέρει το όνομα του θεού, ημίθεου, θεάνθρωπου κτλ., τον οποίο θέλει να προβάλλει... Tι μπορεί να σκέφτηκαν οι ακροατές του; Πιθανόν ότι τους μιλάει για τον Μίθρα ή για τον Όσιρη ή για τον Άττη ή για τον Άδωνη ή για κάποιον από τους συνολικά 15-16 χρονικά παλαιότερους θεούς, ημίθεους, προφήτες, μεσσίες που έχουν στο βιογραφικό τους μια θανάτωση και ανάσταση μετά από τρεις ημέρες! Όλοι αυτοί ήταν ήδη περισσότερο ή λιγότερο γνωστοί, αφού υπήρχαν στον ελλαδικό χώρο ήδη ιερά, πέρα από αυτά της ελληνικής, της πέρσικης, της αιγυπτιακής και άλλων θρησκειών. Προφανώς, οι Αθηναίοι ακροατές χλεύασαν τον ομιλητή, όπως αναφέρουν οι «Πράξεις των Αποστόλων», γιατί δεν δέχονταν γενικώς φωτισμένους μεσσίες, ιδιοτελείς σωτήρες και αναστημένους νεκρούς, ούτε δικούς τους ούτε και ξένους. Θα σκέφτηκαν μάλλον: «Πάλι το γνωστό παραμύθι θέλει να μας πουλήσει αυτός!»

Οπότε αναρωτιέται καθένας λογικός άνθρωπος, πού ακριβώς προσχώρησε ο αρεοπαγίτης Διονύσιος, τη στιγμή που δεν αναφέρθηκε καν ο Παύλος, όπως σημειώσαμε ήδη, στο όνομα του μεσσία που θα έσωνε τον κόσμο και τα υπόλοιπα γνωστά; Μήπως προσχώρησε στον ευρέως γνωστό Μίθρα, ο οποίος λατρευόταν στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία ήδη 1-2 αιώνες π.Χ. ή στον επίσης γνωστό Όσιρη που έχει νεολιθική καταγωγή, αλλά σίγουρα λατρευόταν με αυτό το όνομα πολλούς αιώνες π.Χ, ή μήπως προσχώρησε στον Άδωνη ή στον Διόνυσο, οι οποίοι τουλάχιστον αποτελούσαν ελληνικούς μύθους;

Κρίνοντας από το γεγονός ότι οι θεοφώτιστοι συναξαριστές έμπλεξαν δύο διαφορετικά άτομα με απόσταση 2 αιώνων και τα θεωρούν ένα και το αυτό, αντιλαμβάνεται καθένας πόσο θεόπνευστα είναι και τα υπόλοιπα συγγράμματα της θρησκείας από τη Μέση Ανατολή...

Τρέχει ο χρόνος γρηγορότερα όσο μεγαλώνουμε;

(της Ελισαβετ Kοτζια, Καθημερινή, 16/1/2011)

Πολύ συχνά οι μεγαλύτεροι άνθρωποι νομίζουν πως η ζωή τους μοιάζει με ταξίδι σε όχημα του οποίου έχουν σπάσει τα φρένα. Διότι μετά τα σαράντα, και κυρίως μετά τα πενήντα, ένας χρόνος μοιάζει να έχει τη μισή διάρκεια από εκείνη που νιώθαμε πως είχε όταν ήμασταν δεκαπέντε ή είκοσι χρόνων. Οπως συμβαίνει και με την κλεψύδρα: προς το τέλος η άμμος φαίνεται πως κυλάει πολύ πιο γρήγορα από όσο έτρεχε στην αρχή. Πού οφείλεται η συγκεκριμένη αίσθηση, όταν στην πραγματικότητα οι μέρες και οι ώρες δεν επιταχύνουν καθόλου τον βηματισμό τους; Το ερώτημα θέτει ανάμεσα σε άλλα ο Ολλανδός καθηγητής της Ιστορίας της Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κρόνινγκεν Douwe Draaisma στο βιβλίο του «Pourquoi la vie passe plus vite a mesure qu' on vieillit» (Flammarion, σελ. 423). Και για να απαντήσει καταφεύγει στη φιλοσοφία, την ψυχολογία και τη λογοτεχνία του Προυστ, του Τόμας Μαν και του Καμύ.

Ολες οι απόπειρες απαντήσεων που έχουν κατά καιρούς προταθεί στηρίζονται βέβαια στην αρχή ότι η αίσθηση του χρόνου που διαθέτουμε είναι εσωτερική, υποκειμενική. Μια πρώτη ερμηνεία, που διατυπώθηκε τον 19ο αιώνα, είναι ότι η διάρκεια που νομίζουμε πως έχει μια ορισμένη περίοδος της ζωής μας είναι ανάλογη με το μερίδιο που η συγκεκριμένη περίοδος καταλαμβάνει στο σύνολο της ζωής μας. Για ένα δεκάχρονο παιδί έτσι, ένας χρόνος αποτελεί το ένα δέκατο του βίου του και φαίνεται σαν ένα πολύ μακρύ διάστημα. Για έναν πενηντάχρονο αντιθέτως, ο ίδιος χρόνος αποτελεί το ένα πεντηκοστό του βίου του και φαίνεται σαν κάτι πολύ σύντομο και μικρό.

Ο Γουίλιαμ Τζέιμς και ο Jean-Marie Guyau θεώρησαν ότι η αίσθηση συρρίκνωσης του χρόνου στους μεγαλύτερους ανθρώπους οφείλεται στη μονοτονία του περιεχομένου της ζωής τους. Στα πρώτα μας χρόνια, κάθε ώρα της μέρας μάς φέρνει αντιμέτωπους με εντελώς καινούργιες εμπειρίες. Το πνεύμα μας βρίσκεται σε εγρήγορση. Oι εντυπώσεις είναι πανίσχυρες και διαδέχονται η μία την άλλη όπως σε ένα συναρπαστικό ταξίδι. Καθώς, όμως, τα χρόνια περνούν και καθώς μεγάλα τμήματα των εμπειριών αυτοματοποιούνται, οι μέρες, οι εβδομάδες και τα χρόνια αδειάζουν από περιεχόμενό. Και τότε συμβαίνει το εξής παράδοξο: αντί ο χρόνος να μακραίνει εξαιτίας της πλήξης, να συρρικνώνεται. Διότι ισχύει αυτό που συμβαίνει και στον χώρο. Οπως μια απόσταση στην οποία παρεμβάλλονται οπτικά εμπόδια μας φαίνεται μεγαλύτερη, έτσι και ο χρόνος στον οποίο παρεμβάλλονται αξιοσημείωτα γεγονότα νομίζουμε πως έχει μακρύτερη διάρκεια.

Παρεμφερής είναι και η θεωρία της αναπόλησης, η οποία συνδέει το αίσθημα της διάρκειας του χρόνου με την ένταση των σημείων της μνημονικής ανάκλησης. Τα σημεία αυτά είναι πολλά όταν η ζωή είναι πλούσια σε εντυπώσεις, πράγμα που συμβαίνει στη νεότητα. Γι' αυτό οι ηλικιωμένοι έχουν πολλές αναμνήσεις από τη νεότητα - και γι' αυτό η περίοδος εκείνη τους φαίνεται πιο παρατεταμένη όταν τη συγκρίνουν με μεταγενέστερες περιόδους απ' τις οποίες έχουν πολύ λιγότερες αναμνήσεις.

Μια άλλη προσέγγιση, τέλος, συνέδεσε την αίσθηση της ταχύτητας του χρόνου με τον ρυθμό της φυσιολογίας του ανθρώπινου σώματος. Μια γρατζουνιά επουλώνεται δύο φορές πιο γρήγορα σε έναν εικοσάχρονο από ό, τι σε έναν σαραντάχρονο. Αν θεωρήσουμε πως, γερνώντας, οι περισσότεροι από τους οργανικούς μετρονόμους αρχίζουν να κινούνται με πιο αργό ρυθμό, η ταχύτητα του εξωτερικού κόσμου μοιάζει να επιταχύνεται. Γι' αυτό η νεότητα φαίνεται μακρύτερη και τα γηρατειά σύντομα.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η αίσθηση ταχύτητας του χρόνου αποτελεί, για τον συγγραφέα, ένα μυστήριο. Ξεκινάμε για διακοπές, και ώσπου να ανοιγοκλείσουμε τα μάτια μας, έχει περάσει η προγραμματισμένη εβδομάδα απουσίας. Επιστρέφουμε στο σπίτι και τότε μας φαίνεται πως έχουμε λείψει ένα μήνα. Ενώ δηλαδή στην αρχή ο χρόνος έδειχνε συρρικνωμένος, στη συνέχεια διογκώθηκε. Αντίθετα, μέσα στη φυλακή ο «Ξένος» του Καμύ ομολογούσε: «Δεν είχα καταλάβει σε ποιο βαθμό οι μέρες μπορούσαν να είναι σύντομες και μακριές.

Μακριές αναμφίβολα για να τις ζεις, αλλά τόσο διατεταμένες, που κατέληγαν να χύνονται η μια μέσα στην άλλη. Οταν μια μέρα, ο φύλακας μου είπε ότι ήμουν εκεί πέντε μήνες, το πίστεψα αλλά δεν το κατάλαβα. Για μένα, ήταν συνέχεια η ίδια μέρα που ξεχυνότανε μέσα στο κελί μου». Κι ομοίως για τον Χανς Κάστορπ στο «Μαγικό βουνό» του Τόμας Μαν, τα επτά χρόνια στο σανατόριο περνούν με ταχύτητα διότι: «Οταν μια μέρα είναι όμοια με όλες τις άλλες, τότε όλες τους γίνονται μία μόνο μέρα· στη απόλυτη ομοιομορφία, η πιο μακροχρόνια ζωή θα φαινόταν σύντομη και θα περνούσε μέσα σε μια στιγμή».

Ο άνθρωπος από την Αναγέννηση

O Απόστολος Δοξιάδης έρχεται για μια ακόμη φορά στο προσκήνιο με την επανέκδοση του μυθιστορήματός του, Μακαβέττας.

O Απόστολος Δοξιάδης γεννήθηκε στο Μπρίσμπεϊν της Αυστραλίας το 1953. Πατέρας του είναι μία από τις μεγαλύτερες μορφές της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής και πολεοδομίας, ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης (1913-1975), που έγινε γνωστός από το διεθνές γραφείο του, τη Σχολή Δοξιάδη και τη «θεωρία της Οικουμενόπολης». Ο Απόστολος Δοξιάδης μεγάλωσε στην Αθήνα. Τα μαθηματικά και τα αγγλικά ήταν τα δύο πράγματα που μισούσε περισσότερο κατά τη διάρκεια της πρώιμης εκπαίδευσής του. Και τα δύο τα έμαθε πολύ καλά, καθώς σπούδασε μαθηματικά και μπορεί να γράφει με την ίδια ευκολία και στα ελληνικά και στα αγγλικά. Άλλωστε, ο ίδιος έχει γράψει πως «η Ελλάδα είναι το σπίτι του και την αγαπά γι' αυτό, αλλά δεν επιθυμεί να γίνει και η φυλακή του».

Όπως αναφέρει ο ίδιος , τους πραγματικούς δασκάλους του δεν τους βρήκε στον χώρο του σχολείου αλλά στους γονείς του και τις τρεις αδερφές του. Ο πατέρας του τον έπαιρνε κάποιες Κυριακές και περπατούσαν στο μονοπάτι του Πικιώνη στην Ακρόπολη, στον Άρειο Πάγο και στου Φιλοπάππου. Εκεί απαντούσε σε όλες τις ερωτήσεις του, από την αρχαία φιλοσοφία μέχρι τον Δαρβίνο, από τον Όμηρο μέχρι τον Καζαντζάκη, σχετικά με το ελληνικό γλωσσικό ζήτημα, τις ιδέες του Νίτσε και ιστορίες από την οικογενειακή τους παράδοση και καταγωγή. Ο Απόστολος Δοξιάδης γράφει στο δοκίμιο «What's in a name» (στο οποίο προσπαθεί να αποτυπώσει τη σχέση του με την ελληνική και αγγλική γλώσσα) πως όταν μιλούσε ο πατέρας του «ήταν όλος φωτιά» και πως αν και δεν θυμάται ακριβώς τι του έλεγε, παρ' όλα αυτά κουβαλάει ακόμα μαζί του το βαθυστόχαστο νόημα αυτών που εννοούσε. Η μετέπειτα πορεία του στον χώρο των επιστημών και των γραμμάτων αποδεικνύει πως τον δίδαξε σωστά.

Το πρώτο σοβαρό βιβλίο που διάβασε -πέραν των μυθιστορημάτων της Πηνελόπης Δέλτα και των άπειρων Μίκυ Μάους- ήταν ο Βίος και η πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά του Νίκου Καζαντζάκη. Από τότε εισχώρησε βαθιά στην «άγνωστη γη» της λογοτεχνίας και αντιλήφθηκε το μέγεθος των λέξεων και της γλώσσας στην τέχνη και όχι μόνο. Ο θρύλος και τα βιογραφικά λένε πως «μια ξαφνική ερωτική έλξη προς τα μαθηματικά» τον ώθησε να γράψει ένα άρθρο που τον οδήγησε στο Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης σε ηλικία μόλις δεκαπέντε ετών - τις σπουδές του ολοκλήρωσε στο Παρίσι στην École Pratique des Hautes Études, κατασκευάζοντας μαθηματικά μοντέλα για το νευρικό σύστημα.

Χωρίς να παρατήσει το αντικείμενο των μαθηματικών, τη δεκαετία του '80 αφιερώνεται στις τέχνες. Γυρίζει την πρώτη ταινία το 1983, το Underground Passage, και το 1985 εκδίδει το πρώτο του βιβλίο, την Παράλληλη Ζωή. Το 1986, η καινούργια του ταινία, Τεριρέμ, κερδίζει το βραβείο του Διεθνούς Κέντρου Καλλιτεχνικού Κινηματογράφου στο Διεθνές Φεστιβάλ του Βερολίνου (1988). Το 1993 εκδίδεται ο Θείος Πέτρος και η εικασία του Γκόλντμπαχ. Η έντονη σύνδεση των μαθηματικών με τη λογοτεχνία κάνει αυτό το μυθιστόρημα πρωτότυπο σε παγκόσμιο επίπεδο. Το 2000 το μεταφράζει στα αγγλικά, στη συνέχεια ακολουθεί μετάφραση σε άλλες 30 γλώσσες - στις περισσότερες γίνεται best-seller.

Το 2008 μια κάποια αίσθηση ανικανοποίητου τον οδηγεί στη μεγαλύτερή του, ίσως, συγγραφική επιτυχία, το Logicomix, το οποίο συνέγραψε με τον καθηγητή στο Μπέρκλεϊ, Χρίστο Παπαδημητρίου. Σε εικονογράφηση του Αλέκου Παπαδάτου και της Annie Di Donna, είναι ένα από τα graphic novel που θα θυμόμαστε για καιρό. Όχι μόνο επειδή σκαρφάλωσε σε αρκετές λίστες ευπώλητων ανά την υφήλιο (ακόμα και των «New York Times») αλλά γιατί ποιοτικά ανέβασε τον πήχη πολύ ψηλά στο συγκεκριμένο είδος. Ο ίδιος, περιγράφοντας πώς «έμπλεξε» με τα κόμικς, μου είπε τον Σεπτέμβριο του 2009: «Αυτό έχει να κάνει μ' ένα στοιχείο ανικανοποίητου που με τα χρόνια περιορίζεται, σαν μια ανάγκη να εστιάσω πιο πολύ σε κάποια πράγματα. Θα ήθελα να πω πως ό,τι κάνω είναι κυρίως γράψιμο. Ακόμα και τα κόμικς» («Ταχυδρόμος»). Ασταμάτητος, το 2005 ίδρυσε τον μη-κερδοσκοπικό οργανισμό «Θαλής και Φίλοι», μέσω του οποίου διοργανώθηκαν τα πρώτα δύο διεθνή συνέδρια μαθηματικών και αφήγησης.

Πριν δύσει το 2010 επανεκδόθηκε από τον Ίκαρο ο Μακαβέττας (1988), το δεύτερο μυθιστόρημά του, που ήταν επί χρόνια εκτός κυκλοφορίας. Το σκηνικό δράσης είναι ένα στρατόπεδο στα χρόνια της δικτατορίας και ήρωας ο αντισυνταγματάρχης Αχιλλεύς Μακαβέττας. Ο Δοξιάδης ποτέ δεν γράφει συμβατικά και δεν τηρεί τους καθωσπρεπισμούς της λογοτεχνίας. Το εύρημα στον Μακαβέττα είναι κάποια υποτιθέμενα έγγραφα και χειρόγραφα που αντιγράφει ο συγγραφέας. Ακόμα και ο ίδιος ο Μακαβέττας δεν είναι ένας πρωτότυπος ήρωας, αλλά μια κόπια του σαιξπηρικού Μάκβεθ. Εξού και το όνομα. Η ματιά του Δοξιάδη προσπαθεί να μην είναι καθαρά ιδεολογική, αλλά ανθρώπινη. Εξετάζει πρώτα τον τύπο, τον χαρακτήρα και το στυλ του ανθρώπου και μετά τα πιστεύω του. Και οι δικτάτορες άνθρωποι ήταν (δεν το αναφέρω χαριστικά), που μεγάλωσαν και γαλουχήθηκαν μέσα στην ελληνική κοινωνία. Και μερικοί από αυτούς κυκλοφορούν ακόμα ανάμεσά μας.

Σε τι χρειάζομαι ένα θεό; (9)

Ανώνυμος, 35άρης δικηγόρος, από το Allgäu/Βαυαρία

(Όπως αναφέρθηκε στην εισαγωγή >>>, η απόδοση του

αρχικού κειμένου γίνεται ελεύθερα και με περικοπές!)

Μεγάλωσα σε καθολικό μικροαστικό περιβάλλον μιας βαυαρικής μικρής πόλης. Η αντίληψή μου για θρησκευτικά ζητήματα ήταν από μικρής ηλικίας το ίδιο νηφάλια, όπως και οι υπόλοιπες που είχα από τον κόσμο γύρω μου.

Η εντυπώσεις που έπαιρνα από τις όχι συχνές επισκέψεις λειτουργιών σε καθολικούς ναούς αφορούσαν κυρίως τους χώρους, τις οσμές και τις θερμοκρασίες. Οι ναοί ήταν ψηλοί και σκοτεινοί, η μυρωδιά ήταν αυτή της υγρασίας και αρχόμενης μούχλας και οι θερμοκρασίες ήταν σχεδόν πάντα χαμηλές• τους περισσότερους μήνες του χρόνου, όποτε πήγαινα σε ναό, δεν έβγαζα το παλτό!

Οι εικόνες που έχω στο μυαλό μου από τη διακόσμηση του ναού είναι εκείνες με ταλαιπωρημένους ή πεθαμένους ανθρώπους, που βρίσκονταν κρεμασμένοι σε σταυρούς, διαπερασμένοι από βέλη ή δόρατα και πάντα με πολλά αίματα. Μέναμε στο ναό κάπου μια ώρα, είτε είχε κρύο είτε όχι και άκουγα πάντα τις ίδιες στερεότυπες κουβέντες όπως «αμαρτία, ενοχή, σάρκα και αίμα, παράδεισος και κόλαση, αγάπη και αναθεματισμός…» Αισθανόμουν κάθε φορά να με χτυπάνε με μαστίγιο, όταν άρχιζε ο ιεροκήρυκας να λέει πάλι τα ίδια, με τις ίδιες λέξεις και με την ίδια βαρεμάρα για όλους μας.

Οι περισσότεροι από τους ανθρώπους στο ναό, κυρίως ενήλικες μέχρι υπερήλικες, ακολουθούσαν σαν άβουλα τηλεκατευθυνόμενα ρομπότ κάποια ανιαρή χορογραφία: όρθιοι, καθιστοί, γονατιστοί, σταυροκόπημα, όρθιοι κ.ο.κ. Παράλληλα διαβάζονταν με μονότονο ύφος, βιαστικά και βαρετά, κάποια κατεβατά από «ιερά κείμενα», τα οποία από ελάχιστοι μέχρι κανείς δεν καταλάβαινε…

Από την παιδική ηλικία συνδύαζα την εκκλησιαστική λειτουργία με βαρεμάρα, κρύο, και θλιμμένο ύφος. Αν και είμαι ευδιάθετος άνθρωπος ο ίδιος, δεν μπόρεσα ποτέ να διαπιστώσω μέσα στο ναό κάποια εκδήλωση χιούμορ και χαράς.

Ευτυχώς, γονείς και παππούδες ποτέ δεν με πίεσαν να συμμετάσχω σε θρησκευτικές δραστηριότητες και θεωρούσα όλες αυτές τις εκδηλώσεις κάτι που ενδιέφερε άλλους, όχι εμάς. Για να μην αποκοπώ όμως από τα υπόλοιπα παιδιά, έλεγαν οι γονείς μου, έπρεπε να συμμετέχω σε όλες τις εκδηλώσεις. Έτσι κάποια στιγμή διαπίστωσα ότι ήμουν δηλωμένος ως καθολικός.

Με την ίδια αντίληψη πήγα και στο κατηχητικό και κάποτε έπρεπε να κοινωνήσω, προϋπόθεση του οποίου ήταν να εξομολογηθώ. Έπρεπε να ομολογήσουμε τις σοβαρές «αμαρτίες» που έχουμε κάνει και, για να βοηθηθεί η μνήμη μας, μας έδωσε ο ιερέας ένα τετράδιο με όλες τις πιθανές «αμαρτίες». Αυτό το τετράδιο το κράτησα και το βρήκα πάλι πρόσφατα ανάμεσα στα πράγματά μου. Είχα σημειώσει σ' αυτό ποιες «σοβαρές αμαρτίες» θα παραδεχτώ:

• Θυμός

• Τεμπελιά

• Απροσεξία

• Χωρίς αυτοέλεγχο

• Σπατάλη χαρτζιλικιού

• Βαριόμουν να προσευχηθώ

• Σκεφτόμουν άσεμνα πράγματα

• Έχανα λειτουργίες χωρίς σοβαρό λόγο

• Χρησιμοποιούσα ιερά ονόματα απερίσκεπτα

Ο ιερέας διάβασε δήθεν εμβριθώς όλα αυτά που παραδέχτηκα και προσπάθησε να μου δημιουργήσει ενοχές, πράγμα που σίγουρα δεν πέτυχε, γιατί ακόμα και τώρα σκέφτομαι με ευχαρίστηση «άσεμνα» πράγματα… Για τα υπόλοιπα ούτε λόγος…

Στον τοίχο του σχολικών τάξεων της Βαυαρίας βρίσκονται πάντα σταυροί με τον Ιησού επάνω και κάποτε θεώρησα σκόπιμο να ρωτήσω τον δάσκαλο, γιατί πρέπει να βλέπουμε κάθε μέρα φονικά όργανα μπροστά μας και όχι κάτι που μας κάνει να αγαπάμε. Αποτέλεσμα ήταν να αντιδράσει εξοργισμένος ο δάσκαλος και να μου ζητήσει να συμπεριφέρομαι κόσμια και να μην ενοχλώ τους συμμαθητές μου που θέλουν να μορφωθούν. Ακολούθησα αυτή τη συμβουλή του δάσκαλου και έκτοτε διάβαζα άλλα μαθήματα ή, καμιά φορά, πέταγα μπαλίτσες από χαρτί στους συμμαθητές μου, οι οποίοι απαντούσαν με αντίστοιχα βλήματα.

Συνολικά παρακολούθησα 13 χρόνια το μάθημα των θρησκευτικών (σημείωση: στη Γερμανία παίρνουν απολυτήριο Λυκείου στα 19, ένα χρόνο παραπάνω απ’ ότι στην Ελλάδα), το οποίο θεωρώ μια σημαντική σπατάλη χρόνου ή έστω υπερβολικό χρόνο ψυχαγωγίας. Θα προτιμούσα να διαβάζαμε στον ίδιο αυτό χρόνο λογοτεχνία ή να συζητάμε για μουσική, αντί να πετάμε στην τάξη χαρτομπαλάκια και να ακούμε από το δάσκαλο παραμύθια…

Ακόμα δεν μπορώ να καταλάβω, πάνω από 15 χρόνια αφότου τελείωσα το Λύκειο, ότι σε ένα θρησκευτικά ουδέτερο κράτος παρακολουθούμε μάθημα για την καθολική θρησκεία, το οποίο πληρώνει το κράτος, δηλαδή εμείς οι φορολογούμενοι!

Αφού τελείωσα το σχολείο, μόνο σποραδικά βρέθηκα πάλι σε ναούς, κανένα γάμο ή κάποια κηδεία. Στους γάμους σκεφτόμουν ότι θα έπρεπε να υπάρχει λίγο κέφι και χαρά, αλλά πάλι γινόταν εκεί λόγος για αμαρτία, θυσία, θάνατο κτλ., τα οποία δεν ενδιέφεραν κανέναν εκεί μέσα. Θα έλεγα ότι και στους γάμους δημιουργούσαν οι κληρικοί μιαν ατμόσφαιρα κηδείας.

Όταν κάποτε βρέθηκα σε κηδεία για ένα θάνατο που με είχε συγκινήσει πολύ, της αγαπημένης μου γιαγιάς, άκουγα τον παπά να συναρμολογεί και εκσφενδονίζει έτοιμες φράσεις και να μιλάει για τη γιαγιά μου με έναν τελείως επαγγελματικό και αδιάφορο τρόπο! Εκτός από τη ζωή της, εκεί μέσα έχασε η γιαγιά μου και την αξιοπρέπειά της…

Όταν άρχισα να δουλεύω και ρωτήθηκα από το γραφείο προσωπικού, σε ποιο θρήσκευμα ανήκω, ώστε να παρακρατηθεί ο αντίστοιχος εκκλησιαστικός φόρος, ζήτησα μια μικρή αναβολή και πήγα στο Πρωτοδικείο για να διαγραφώ από τα εκκλησιαστικά κατάστιχα. Έτσι δεν έβγαλαν από μένα ούτε μία δεκάρα!

Όπως προκύπτει από τα προηγούμενα, είχα για το χριστιανισμό και τις υπόλοιπες θρησκείες πάντα μια αποστασιοποίηση. Από μικρός έκανα για όλα τα πράγματα δικές μου σκέψεις και πάντα «συζητούσα» τα ζητήματα με τη συνείδησή μου, τη φωνή που μου δημιούργησε η παιδεία μου – όση διέθετα κάθε φορά. Νομίζω ότι τα πήγα καλά μέχρι τώρα.

Να υπακούω στις οδηγίες ενός αυταρχικού μηχανισμού και τις προσπάθειες κάθε μορφής που γίνονταν για να υποταχθώ σ’ αυτόν, ήταν για μένα πάντα εκτός συζητήσεως. Ήδη από μικρός θεωρούσα ότι δεν αρκεί να είμαστε ιδιοκτήτες εγκεφάλου αλλά πρέπει να γίνουμε και χρήστες του ίδιου οργάνου. Η υποταγή σε ένα μηχανισμό, όπως ο εκκλησιαστικός θα ήταν, γι’ αυτό το λόγο, τελείως ξεφτιλιστική ενέργεια.

Τόσο λόγω των περισσότερων γνώσεων που κατέχω τώρα, όσο και με τα γεγονότα που εξελίχθηκαν κατά την τελευταία δεκαετία με τις φονταμενταλιστικές θρησκευτικές κινήσεις, όχι μόνο των ισλαμιστών, αλλά και των χριστιανών, ιδίως στην Αμερική, θεωρώ ότι πρέπει να πάψει αυτός ο έλεγχος των ανθρώπων από τους θρησκευτικούς μηχανισμούς και να αποτραπεί κάθε επιρροή τους στην εκπαίδευση.

Έχω συνειδητοποιήσει πόσο κακό έφεραν στις κοινωνίες οι θρησκείες -και στην περίπτωσή μας ο χριστιανισμός- όχι μόνο με τους θρησκευτικούς πολέμους, τις σταυροφορίες, τα συστηματικά βασανιστήρια, το κυνήγι «μαγισσών» και «αιρετικών» και οι συναφείς εγκληματικές ενέργειες, τη διατήρηση δούλων σε εκκλησιαστικούς και κοσμικούς φορείς, αλλά επίσης σε μεγάλο βαθμό με την εχθρότητα απέναντι στο ανθρώπινο σώμα, την απόρριψη κάθε απόλαυσης, τις ανοησίες με τη ζωή «μετά θάνατον» κ.ά. Όλα αυτά έχουν ως στόχο να απομακρύνουν οι θρησκείες τους ανθρώπους από την ευχαρίστηση που μας δίνει η πραγματική ζωή.

Δεν μπορώ να αναφέρω κάποιο συγκεκριμένο συνταρακτικό γεγονός που με απομάκρυνε από τη θρησκεία και την πίστη! Κάποιος που δεν ανέβηκε ποτέ στο λεωφορείο, δεν μπορεί να περιγράψει πότε έγινε και πώς είναι η αποβίβαση από αυτό…

Τελικά αναλογίζομαι σε ποιο θεό μου ζητούσαν να πιστέψω και σε ποιον πιστεύουν όλοι αυτοί οι «πιστοί», αφού διαπιστώνουν καθημερινά πόση φτώχια, πείνα, πολέμους και τρομοκρατία εμφανίζονται στον κόσμο. Να λατρεύω ένα θεό που τα αποδέχεται αυτά, άρα είναι κακόβουλος ή αδιάφορος; Να λατρεύω ένα θεό που δεν τα έχει πληροφορηθεί, άρα είναι περιορισμένης αντίληψης; Να λατρεύω ένα θεό που τα ξέρει μεν και θα ήθελε να τα αποτρέψει, αλλά δεν μπορεί; Πρέπει να είναι ανίκανος αυτός ο θεός που «δημιούργησε» μεν κάτι, αλλά έχασε τον έλεγχό του…

Η ερώτηση «αφού δεν έχετε κάποιον θεό, τι έχετε τότε;» είναι λαθεμένη! Θα νόμιζε κάποιος αμέτοχος ότι υπάρχει σε μένα κάποιο έλλειμμα ή κάποια «τρύπα» που πρέπει να κλείσει. Ποτέ δεν αισθάνθηκα κάποιο κενό και θεωρώ ότι η θρησκεία είναι ένα περιττό σπυράκι ή, μάλλον, ένα καρκίνωμα! Όποιος αφαιρεί με εγχείριση το καρκίνωμα, δεν πιστεύει ότι του λείπει κάτι!

(βλέπε επίσης>>>)