14 January 2011

Εθνική κρίση και Εκκλησία


(Καθημερινή, 13/1/2011)

Κύριε διευθυντά


Είναι ιστορικά επιβεβαιωμένο ότι, οσάκις η πολιτική εξουσία παρουσιάζει συμπτώματα εξασθένησης, η Εκκλησία επωφελείται της ευκαιρίας για να υψώσει τη φωνή και να αρθρώσει απρόσφορο νομιζόμενο πολιτικό λόγο. Χαρακτηριστικό πρόσφατο προηγούμενο έχει αποτελέσει η διέλευση του αοιδίμου αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου Παρασκευαΐδη από την ηγεσία της ελληνικής Εκκλησίας.

Στα βήματά του έκρινε προφανώς σκόπιμο να κινηθεί προ ημερών η ελληνική ιεραρχία, με αμετροεπείς βολές κατά των προσπαθειών της Πολιτείας να αντιμετωπίσει με έκτακτα και επείγοντα μεταρρυθμιστικά μέτρα την εξελισσόμενη οικονομική κρίση. Το περιεχόμενο, η κατεύθυνση και το εθνικοπατερναλιστικό ήθος των δηλώσεων δεν χρήζουν, νομίζουμε, ουσιαστικού σχολιασμού. Επαναφέρουν, όμως, αυτομάτως στο προσκήνιο το από μακρού εκκρεμές μείζον ζήτημα των σχέσεων Εκκλησίας και Πολιτείας, σε περίοδο μάλιστα γενικότερης ανασυγκρότησης της Πολιτείας και ευρειών οικονομικών και κοινωνικών μεταρρυθμίσεων.

Το ζήτημα είχε με σοβαρότητα τεθεί και επί αρχιεπισκοπικής θητείας Χριστοδούλου. Η πολιτική ηγεσία έκρινε τότε, μετά την επικράτηση των κυβερνητικών απόψεων επί του ζητήματος των ταυτοτήτων, ότι η συνολική αντιμετώπιση του θέματος μπορούσε να αναβληθεί. Κατά την μεταρρυθμιστική όμως φάση που σήμερα διανύουμε, η αναθεώρηση των σχέσεων Πολιτείας και Εκκλησίας εμφανίζεται κατ’ εξοχήν επίκαιρη. Χωρίς ειδικότερες αναφορές στο ελληνικό «κονκορδάτο» που ρυθμίζει το νομικό καθεστώς των σχέσεων, η ελληνική Εκκλησία αποτελεί μέχρι σήμερα ΝΠΔΔ, με πλείστα ως εκ τούτου διασφαλιζόμενα προνόμια, συμπεριλαμβανομένης και της μισθοδοσίας των κληρικών από τον δημόσιο προϋπολογισμό.

Δεν υπάρχει, νομίζουμε, καταλληλότερη στιγμή για την οριστική επίλυση του χρονίζοντος ζητήματος του διαχωρισμού της Εκκλησίας από το Κράτος, τη μετάπτωση του εκκλησιαστικού νομικού καθεστώτος σε καθεστώς ΝΠΙΔ, όπως είναι και σε άλλες χριστιανικές χώρες ο κανών, και την πλήρη ιδιωτικοποίηση των εκκλησιαστικών δράσεων. Συγκεκριμένα, ο προτεινόμενος διά του παρόντος χωρισμός Πολιτείας και Εκκλησίας επεκτείνεται, πέραν του τυπικού νομικού διαχωρισμού των σχέσεων, και στη διακοπή της μισθοδοσίας των κληρικών από τον δημόσιο προϋπολογισμό. Οι τρέχουσες, άλλωστε, δημοσιονομικές περιστάσεις παρέχουν επαρκή αιτιολογία και νομιμοποίηση. Σε αντιστάθμισμα όμως είναι σαφές ότι η Εκκλησία θα αναλάβει τον πλήρη έλεγχο της εκκλησιαστικής ακίνητης περιουσίας, με οριστική εκκαθάριση υπέρ αυτής της φαιάς νομικά περιοχής των παρά πάσαν νομικήν δεοντολογίαν λεγομένων «διακατεχομένων» εκτάσεων ως και την πλήρη ευθύνη για την ελεύθερη αξιοποίησή τους.

Με τον τρόπο αυτόν παρέχεται, νομίζουμε, και ανανεωμένο κίνητρο για ευρύτερη κοινωνική κινητοποίηση και υπευθυνοποίηση της Εκκλησίας. Το δικαίωμα ελεύθερης ιδιωτικής δράσης ευλόγως θα επεκταθεί και στον τομέα της ιδιωτικής εκπαίδευσης διά της συναφούς ανάληψης ευθύνης για τη λειτουργία θεολογικών και ιερατικών σχολών, των δημοσίων πανεπιστημίων απαλλασσομένων αντιστοίχως από την ευθύνη λειτουργίας θεολογικών τμημάτων.

Αυτονόητο είναι ότι με το εύρος των συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων, η κοινωνία θα αναλάβει η ίδια το κόστος διατήρησης της θρησκείας και της πίστης της. Η χρηματοδότηση της Εκκλησίας στο σύνολό της θα ιδιωτικοποιηθεί, όπως συμβαίνει με τα κάθε είδους σωματεία. Με τον τρόπο αυτόν, θα συντελεστεί, για πρώτη φορά στην ιστορία της κρατικοδίαιτης ελληνικής ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, η κοινωνική αξιολόγηση της πίστης. Επί πλέον, θα παρασχεθεί και σε άλλες χριστιανικές εκκλησίες και χριστιανικά δόγματα η δυνατότητα να συνεισφέρουν στην ικανοποίηση των θρησκευτικών και μεταφυσικών αναγκών του ελληνικού λαού.

Παναγιώτης Γεννηματάς - Επίτιμος αντιπρόεδρος Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων


Δεν καταλαβαίνω γιατί να γίνει «οριστική εκκαθάριση υπέρ αυτής (της εκκλησίας) των [...] "διακατεχομένων" εκτάσεων», οι οποίες είναι τεράστιες καταπατημένες εκτάσεις χωρίς συμβόλαια και, εννοείται, δεν είναι δυνατόν να πουληθούν ή να "αξιοποιηθούν" με άλλο τρόπο από τους παπάδες, διαφορετικά θα το είχαν κάνει προ πολλού. Πολύ χουβαρντάς εμφανίζεται ο κ. Γεννηματάς, ίσως με στόχο να μειώσει τις αντιδράσεις. Κάπως σαν, μπούκωσέ τους με χρήμα, οπότε δεν θα τολμούν να διαμαρτυρηθούν... Με την ίδια λογική θα έπρεπε όμως να αποδοθούν σιωπηρά σε όσους καταπάτησαν και διακατέχουν δημόσιες εκτάσεις, δηλαδή περίπου όλη η χώρα.

Το επόμενο σημείο που μπορεί να παρεξηγηθεί είναι εκείνο στο τέλος που αναφέρει ότι "η κοινωνία θα αναλάβει η ίδια το κόστος διατήρησης της θρησκείας και της πίστης της". Σίγουρα εννοεί ότι καθένα μέλος της κοινωνίας θα αναλάβει να πληρώνει για την πίστη και την εκκλησία του, αλλά η ορολογία περί κοινωνίας είναι γνωστή από τους συνδικαλιστές ως επιβάρυνση του δημόσιου προϋπολογισμού με τα έξοδα του κάθε θρησκόληπτου. Ελπίζω να μην εννοεί κάτι τέτοιο ο κ. Γεννηματάς, αφού ήδη τώρα πληρώνει το κράτος...

Και, επίσης, να πάψει να πληρώνει το κράτος δεκάδες εκατομμύρια € στα πατριαρχεία, δήθεν για "εθνικούς" σκοπούς, τα οποία χρήματα πάνε στις τσέπες διάφορων τρωκτικών! Αν έχουν τα πατριαρχεία λόγους ύπαρξης, ας χρηματοδοτηθούν από τους πιστούς που αποδέχονται αυτούς τους λόγους...