(του Πάσχου Mανδραβέλη, Καθημερινή, 7/11/201)
Είναι εκπληκτικό, αλλά το ΚΚΕ δεν αισθάνθηκε καν την ανάγκη να αντικρούσει όσα καταλογίζει στον κομμουνιστικό ολοκληρωτισμό το ντοκιμαντέρ «Σοβιετική ιστορία» («Soviet Story»). Εβγαλε μια ανακοίνωση (με τους γνωστούς χαρακτηρισμούς «κατάπτυστο δημιούργημα, «γκαιμπελίσκοι» κ. λπ.) κατηγορώντας την ΕΡΤ για αντικομμουνιστική προπαγάνδα και μετά έτρεχε η ΕΡΤ να ζητήσει συγχώρεση ότι «ουδεμία πρόθεση έχει να προβάλει την αντικομμουνιστική θεώρηση της ιστορίας» λες και η αντικομμουνιστική θεώρηση της ιστορίας είναι αμάρτημα καθοσιώσεως.
Και αφού δόθηκε θάρρος στο ΚΚΕ, αυτό αποφάσισε να ανέβει και στο κρεβάτι. Αρχισε να διδάσκει στους παραπλανημένους του αντικομμουνισμού τις σταλινικές νόρμες που πρέπει να διέπουν τα προγράμματα της τηλεόρασης. Εγραψε ο Ριζοσπάστης στις 26 «Οχτώβρη» 2010: «Αφού η ΕΡΤ δεν ταυτίζεται γιατί το πρόβαλε;... Και καλά το αγόρασε, γιατί δεν το έβλεπαν οι υπεύθυνοι για να εκτιμήσουν αν θα πρέπει να το προβάλουν αφού εκ των υστέρων λένε ότι δεν ταυτίζεται η ΕΡΤ με το περιεχόμενου του “ντοκιμαντέρ”; Δηλαδή το πρόγραμμα, ή μέρος του προγράμματος της ΕΡΤ, που προβάλλεται καθημερινά μπορεί και να μην ταυτίζεται με την ΕΡΤ; Δηλαδή τι σόι ενημέρωση κάνουν στο κρατικό κανάλι;» Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ο «Ριζοσπάστης» την ίδια μέρα κατήγγειλε ότι η αθλιότητα επαναλαμβάνεται, παρουσιάζοντας το «αντικομμουνιστικό ντοκιμαντέρ» με «χρήμα του BBC», «Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος πίσω από τις κλειστές πόρτες».
Υπερβολές και αλήθειες
Η αλήθεια είναι ότι το ντοκιμαντέρ «Soviet Story» είναι πολιτικά χρωματισμένο. Ο δημιουργός του Εντβινς Σνορ είναι από τη Λιθουανία, μια χώρα που στέναξε επί 60 χρόνια κάτω από τον σοβιετικό ζυγό. «Το φιλμ», έγραψε στους New York Times ο κριτικός Νιλ Γκένζλιγκερ, «είναι γεμάτο με επιθετικά θαυμαστικά στην κινηματογραφική γραφή. Εκκωφαντικά ηχητικά εφέ πυροβολισμών, όταν εμφανίζονται οι εκτελέσεις με πυροβόλα όπλα, στριγγοί ήχοι που τσακίζουν τις μνήμες των παλιών επικαίρων. Οι φριχτές εικόνες των μαζικών τάφων και τα θύματα του λιμού που γεμίζουν την ταινία δεν χρειάζονταν τέτοια συνοδευτικά στοιχεία».
Πέρα όμως από τις υπερβολές στην κινηματογραφική γραφή (που μπορεί να δείχνουν την απειρία του σκηνοθέτη –αυτό είναι το πρώτο ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους που έχει φτιάξει– ή την οργή του για τα σταλινικά εγκλήματα που είναι θαμμένα) υπάρχουν και τα στοιχεία που δεν επιδέχονται καμιά αμφισβήτηση. Ετσι κι αλλιώς οι συναντήσεις των αξιωματικών των SS με τα στελέχη των μυστικών υπηρεσιών της ΕΣΣΔ είναι καταγεγραμμένες σε φιλμ της εποχής.
Η στενή συνεργασία των δύο ολοκληρωτικών καθεστώτων δεν προέκυψε τον Aύγουστο του 1939, όταν οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΣΣΔ και της Γερμανίας, Βιατσεσλάβ Μολότοφ και Γιοάχιμ φον Ρίμπεντροπ, υπέγραψαν το σύμφωνο διαμελισμού της Πολωνίας και της κατάληψης της βορειοανατολικής Ευρώπης από τον Κόκκινο Στρατό. Οι σοβιετικές υπηρεσίες ασφαλείας δίδαξαν πολλά κόλπα στους συναδέλφους τους του ναζιστικού καθεστώτος. Οπως λέει και στο ντοκιμαντέρ ο καθηγητής Ιστορίας στο πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, Νόρμαν Ντέιβις: «Τα ναζιστικά SS και η υπηρεσία ασφαλείας του Στάλιν NKVD συνεργάστηκαν πολύ στενά... Η σοβιετική μηχανή του τρόμου λειτουργούσε ήδη είκοσι χρόνια όταν οι ναζί άρχισαν τα δικά τους εγκλήματα». Ο πρώην πράκτορας των σοβιετικών μυστικών υπηρεσιών, Βίκτορ Σουβόροφ, αποκάλυψε ότι «αντιπροσωπεία της Γκεστάπο και των SS επισκέφθηκε τη Ρωσία για να μάθει τεχνικές χτισίματος των στρατοπέδων συγκέντρωσης».
Ολα τα ναζιστικά εγκλήματα είχαν κάποιο προηγούμενο στην ΕΣΣΔ. Οι εθνοκαθάρσεις, με τη μορφή της μετακίνησης των πληθυσμών, δεν αμφισβητούνται από κανέναν, ούτε από εκείνους που δηλώνουν ότι έχουν την αποκλειστική αντιπροσωπεία του Στάλιν στην Ελλάδα, δηλαδή το ΚΚΕ. Δεν ήταν μόνον οι Ελληνοπόντιοι που διώχθηκαν βιαίως από τις πατρογονικές τους εστίες. «Ο Στάλιν εξόρισε περί τα δώδεκα έθνη από τις περιοχές όπου ζούσαν», λέει ο νευροψυχολόγος Βλαντιμίρ Μπουκόφσκι, ο άνθρωπος που πρώτος αποκάλυψε τον εγκλεισμό αντιφρονούντων σε ψυχιατρεία. Αυτό ήταν μία από τις πρακτικές «κοινωνικής μηχανικής» που ακολούθησε το καθεστώς. Οπως λέει στο ίδιο ντοκιμαντέρ ο Μπουκόσφκι, «οπουδήποτε κι αν κατέλαβαν την εξουσία οι κομμουνιστές –στη Ρωσία, στην Πολωνία, στην Κούβα, στην Κίνα, οπουδήποτε– στην αρχή καταστρέφουν περίπου το 10% του πληθυσμού. Δεν σκότωναν μόνο εχθρούς για να επαναδομήσουν τον κοινωνικό ιστό. Είναι μια τακτική κοινωνικής μηχανικής. Σκότωναν τους κορυφαίους διανοούμενους, τους καλύτερους μηχανικούς... Τους εκτελούσαν όλους και μετά προσπαθούσαν να οικοδομήσουν τη νέα κοινωνία». Το πιο γνωστό παράδειγμα αυτής της «κοινωνικής μηχανικής» ήταν η σφαγή στο δάσος του Κατίν τον Απρίλιο και τον Μάιο του 1940. Με πρόταση του Λαβρέντι Μπέρια, που συνυπέγραψαν όλα τα μέλη του Πολιτμπιρό, συμπεριλαμβανομένου του Στάλιν, η μυστική αστυνομία NKVD εκτέλεσε 22.000 άνδρες και αξιωματικούς του πολωνικού στρατού και τους έθαψε σε μαζικούς τάφους.
Η συνεργασία όμως των δύο ολοκληρωτικών καθεστώτων δεν περιορίστηκε στη μεταφορά τεχνογνωσίας τρόμου από τις σοβιετικές μυστικές υπηρεσίες προς την Γκεστάπο και τα SS. Υπήρξε διαρκής ροή πρώτων υλών, ακόμη και τροφίμων από την ΕΣΣΔ (στην οποία ο λαός λιμοκτονούσε) προς τη ναζιστική Γερμανία. Και δεν ήταν μόνο οι πρώτες ύλες και το σιτάρι. Μετά την πτώση του κομμουνισμού βρέθηκαν στα σοβιετικά αρχεία κατάλογοι έκδοσης Εβραίων και Γερμανών κομμουνιστών στο ναζιστικό καθεστώς.
«Γολοντομόρ»
Το μεγαλύτερο όμως έγκλημα του σταλινικού καθεστώτος ήταν αυτό που οι Ουκρανοί ονομάζουν «Γολοντομόρ». Προέρχεται από τις λέξεις «Γόλοντ» που σημαίνει λιμός και «μορίτι» που σημαίνει πρόκληση βίας ή θανάτου. Κανείς δεν ξέρει με ακρίβεια πόσοι πέθαναν από την πείνα που επέβαλε το σταλινικό καθεστώς στην Ουκρανία. Σε τηλεγράφημα προς τα κεντρικά της ΝΚVD, ο τοπικός διοικητής στο Χαρκίβ έγραψε στις 5 Ιουνίου του 1933: «... η θνησιμότητα είναι πλέον τόσο μεγάλη που σε κάποια χωριά οι τοπικές αρχές σταμάτησαν να μετρούν τους θανάτους...». Υπολογίζεται πάντως ότι τον χειμώνα του 1932-1933 πέθαναν 7-10 εκατομμύρια, δηλαδή το 20-25% του πληθυσμού της σιτοπαραγωγού αυτής χώρας.
Τον Σεπτέμβριο του 1932 ο Στάλιν ανακοίνωσε στους επιτελείς του ότι η κατάσταση στην Ουκρανία γίνεται άσχημη. «Αν δεν λάβουμε άμεσα μέτρα μπορεί να χάσουμε την Ουκρανία». Οι εξεγέρσεις των χωρικών μετά την κολεκτιβοποίηση των χωραφιών την περίοδο 1921-22, ήταν κανόνας. Ετσι, το φθινόπωρο του 1932 ο Στάλιν διέταξε τον στρατό να σφραγίσει τα σύνορα της Ουκρανίας, ώστε να μην μπορεί να εξέλθει κανείς. Κατόπιν, μονάδες της αστυνομίας άρχισαν την κατάσχεση όλων των τροφίμων στις κολεκτίβες. Οποιοσδήποτε έκρυβε λίγο σιτάρι ή άλλα τρόφιμα καταδικαζόταν σε θάνατο για «κλοπή σοσιαλιστικής περιουσίας». Το καθεστώς έφτασε να απαγορεύει ακόμη και την αναφορά των αιτιών θανάτου. Η λέξη «Γόλοντ» (λιμός) βαφτίστηκε «αντεπαναστατική φημολογία». Οπως ακριβώς θα την έλεγε το ΚΚΕ σήμερα...
Τα πάθη της Ρωσίας
Δεν ήταν μόνο το ΚΚΕ που ζώστηκε τ’ άρματα για να καταπολεμήσει την «αντικομμουνιστική προπαγάνδα» της «Σοβιετικής ιστορίας». Πολλοί Ρώσοι εθνικιστές διαδήλωσαν εναντίον του. Κυρίως επειδή στο τέλος του φιλμ παρουσιάζεται η αιματηρή δράση ακροδεξιών ομάδων στη σημερινή Ρωσία, με δολοφονίες μεταναστών και αντιφρονούντων. Το περίεργο όμως είναι ότι αυτές οι ακροδεξιές ομάδες τρέφουν συμπάθεια στη σοβιετική αυτοκρατορία και στις μεθόδους του Στάλιν. Ισως επειδή με τις δολοφονίες εκατομμυρίων ανθρώπων έκανε τη Ρωσία αυτοκρατορία.
Ετσι, ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Αλεξάντερ Ντιούκοβ δήλωσε: «Αφού είδα τα δύο τρίτα της ταινίας είχα μόνο μια επιθυμία: να σκοτώσω τον σκηνοθέτη της και να κάψω τη λιθουανική πρεσβεία».
Η Ρωσίδα βουλευτής Ιρίνα Γιαρόβαγια, μέλος της Κ. Ε. του κόμματος του Πούτιν «Ενωμένη Ρωσία», δήλωσε ότι το φιλμ «δοξάζει τους Εσθονούς συνεργάτες των ναζί που δολοφόνησαν αθώους χωρικούς στο Κατίν (της Λευκορωσίας) και στο Πσκοβ». Προφανώς, δεν είχε δει την ταινία, επειδή η σφαγή του Κατίν δεν αναφέρεται πουθενά και εκτός αυτού ήταν Ουκρανοί και ουχί Εσθονοί οι συνεργάτες των ναζί που συμμετείχαν στο έγκλημα.
Ενας άλλος Ρώσος βουλευτής που διαδήλωσε εναντίον της «σοβιετικής ιστορίας» έξω από τη λιθουανική πρεσβεία ήταν ο πρόεδρος της κομματικής νεολαίας του Πούτιν «Νέα Ρωσία», ονόματι Μαξίμ Μισένκο. Στην ομιλία του, έξω από την πρεσβεία, εξήγησε ότι η οργάνωσή του αντιτίθεται στο βιβλίο γιατί διαστρέφει τη ρωσική ιστορία. Μόνο που η «Σοβιετική ιστορία» δεν εκδόθηκε ποτέ σε βιβλίο. Είναι ταινία...
«Αν είσαι νέος Λιθουανός σκηνοθέτης που θέλεις να δείξεις την τύφλωση της σύγχρονης Ρωσίας στο εγκληματικό παρελθόν της ΕΣΣΔ και εθνικιστικά αποβράσματα καίνε το ομοίωμά σου στους δρόμους της Μόσχας, αυτό είναι ενός είδους απονομή Οσκαρ για την ταινία», έγραψε ο Economist τον Μάιο του 2008 όταν πρωτοπροβλήθηκε η ταινία και ακολούθησαν οι οργισμένες διαδηλώσεις των νεαρών οπαδών του Πούτιν. «Ο θυμός της “Νέας Ρωσίας” ξέσπασε έξω από τη λιθουανική πρεσβεία κατά του Εντβινς Σνορ, η ταινία του οποίου («Σοβιετική ιστορία») είναι το πιο ισχυρό αντίδοτο στην αποστείρωση του παρελθόντος».
