Γράφει η Άννα Φραγκουδάκη, ΝΕΑ, 16/10/2010
Την περασμένη εβδομάδα δημοσιεύτηκε η είδηση ότι η Ιερά Σύνοδος αποφάσισε να μελετήσει σχολικά βιβλία για να κρίνει την καταλληλότητά τους. Βεβαίως στην Εκκλησία ανήκει το κατάλληλο περιεχόμενο της θρησκευτικής διαπαιδαγώγησης. Η Ιερά Σύνοδος όμως δεν αναφέρθηκε στα βιβλία των Θρησκευτικών αλλά και άλλων μαθημάτων.
Τεράστιο το ερωτηματικό. Πώς είναι δυνατό να υπάρξει κρίση για την ορθότητα ή όχι της όποιας γνώσης για οποιοδήποτε επιστημονικό αντικείμενο, με γνώμονα τους κανόνες του ορθόδοξου χριστιανικού δόγματος και τη θρησκευτική αλήθεια;
Η γνώση γενικά στηρίζεται στον ορθολογισμό, πηγάζει από την έρευνα και προχωρεί με φάρο την αμφιβολία. Σε κάθε βήμα αμφισβητεί την ήδη κατακτημένη γνώση, για να προχωρήσει στην καινούργια, πορεία που δεν έχει τέλος. Η θρησκεία αντίθετα έχει μοναδικό θεμέλιο την πίστη. Η Εκκλησία μεταδίδει τον θείο λόγο, άρα παραμερίζει τη λογική και διδάσκει την αλήθεια. Η αναρώτηση για την αλήθεια είναι βλασφημία και η αμφιβολία αμάρτημα. Πώς είναι ποτέ δυνατό να κρίνει ο οφθαλμός της εκκλησίας την «ορθότητα» της γνώσης; Πώς θα κρίνει το προϊόν του ορθολογισμού και της αμφιβολίας ο μεταδότης της πίστης και εκφραστής της θείας αλήθειας;
Το θέμα δεν είναι αν «πρέπει» ή όχι να κρίνει η Εκκλησία τα προϊόντα της γνώσης που διδάσκει το σχολείο. Δεν είναι αντικειμενικά δυνατό να τα κρίνει, εφόσον ως Εκκλησία θα έχει οπωσδήποτε κριτήριο την πίστη και γνώμονα τους κανόνες του δόγματος. Πώς είναι νοητό με κριτήριο την πίστη να πάρει μέρος στον κοινωνικό διάλογο για την ορθότητα και την αποδειξιμότητα των προϊόντων επιστημονικής έρευνας;
Εξ ορισμού ανορθολογικός, εκ των κανόνων του αποτρεπτικός της έρευνας και με αποστολή το κήρυγμα της αλήθειας, ο λόγος της εκκλησίας αρνείται τη λογική και την αμφιβολία. Η ίδια άλλωστε η υπέρτατη αλήθεια αποκλείει τον λογικό της χειρισμό. Αρα η εκκλησία και η επιστήμη βαδίζουν δρόμους παράλληλους που αντικειμενικά δεν συναντώνται. Ο λόγος της εκκλησίας και εκείνος της επιστήμης είναι δύο παράλληλες στην ανθρώπινη ιστορία ευθείες που δεν μπορούν να συναντηθούν.
Αυτά ισχύουν πολύ περισσότερο τη στιγμή που ο εκκλησιαστικός μηχανισμός δεν έχει αποκηρύξει ακόμα τις αντιεπιστημονικές θέσεις του σε όλους τους τομείς της γνώσης... Πότε θα ανακοινώσει η ΔΙΣ ότι η Γη δεν είναι επίπεδη, το γεωκεντρικό σύστημα δεν ισχύει; Οι καταδίκες διαφωτιστών δασκάλων που υποστήριζαν αυτές τις θέσεις ποτέ δε ανακλήθηκαν... Οι Καθολικοί φαίνεται να διαθέτουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και έχουν αποδεχτεί τα επιστημονικά αυτονόητα! Όπου νάναι θα ανακοινώσουν μια δική τους παραλλαγή της δαρβινικής εξέλιξης, αφού τίποτα δεν μπορεί να ανατρέψει τη σύλληψη του Δαρβίνου, όπως συμπληρώθηκε και βελτιώθηκε στα 150 χρόνια που ακολούθησαν.
Ορισμένες διατυπώσεις του κειμένου της κ. Φραγκουδάκη είναι βέβαια εξόχως προβληματικές! Ποιον "θείο λόγο" μεταδίδει η εκκλησία; Πώς προέκυψε αυτός ο θείος λόγος που είναι επινοήματα, διαχρονικά, διαφόρων έμμισθων θεολόγων; Και πώς χαρακτηρίζεται ως "αλήθεια", έστω "θρησκευτική αλήθεια", αυτά που πρεσβεύουν κατά καιρούς οι παπάδες; Μόνο αν αλλάξουν τη σημασία των λέξεων -όπως κάνουν συστηματικά οι θεολόγοι- μπορεί να σημαίνουν κάτι αυτά στα λόγια τους...
