(ΒΗΜΑ, 2/10/2009)
Ενα αρχαίο ον που μοιάζει με πίθηκο και το οποίο είναι πιθανό να αποτελεί τον αρχαιότερο (γνωστό) άμεσο πρόγονο του ανθρώπου παρουσιάζει διεθνής ομάδα ερευνητών με δημοσίευσή της στο σημερινό τεύχος της επιθεώρησης «Science». Ο Αrdipithecus ramidus- περί αυτού ο λόγος- έζησε στην Αιθιοπία πριν από 4,4 εκατομμύρια χρόνια, δηλαδή ένα εκατομμύριο χρόνια πριν από τον διάσημο αυστραλοπίθηκο «Λούσι».
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ακόμη και αν ο Α. ramidus δεν αποτελεί άμεσο πρόγονό μας, ρίχνει φως στο μυστήριο σχετικά με το πώς εξελίχθηκαν άνθρωποι και χιμπαντζήδες από τον κοινό πρόγονό τους.
Απολιθώματα του Α. ramidus εντοπίστηκαν για πρώτη φορά στην Αιθιοπία το 1992, ωστόσο απαιτήθηκαν 17 ολόκληρα χρόνια ερευνών προκειμένου να αποδειχθεί η σημασία τους. Το σημαντικότερο εύρημα αφορά τμήμα σκελετού ενός θηλυκού που ονομάζεται «Αrdi» (έλαβε χαϊδευτικά αυτό το όνομα από το Αrdipithicus). Η διεθνής ομάδα ανακάλυψε οστά του θηλυκού αρδιπιθήκου, συμπεριλαμβανομένου του κρανίου με δόντια, των άνω άκρων, της πυέλου και των κάτω άκρων. Με πολύ κόπο ο σκελετός συναρμολογήθηκε από συνολικά 125 θραύσματα οστών, αποκαλύπτοντας ένα ον με ύψος 1,2 μέτρα και βάρος γύρω στα 54 κιλά. Ωστόσο εντοπίστηκαν και άλλα τμήματα οστών τα οποία, όπως υπολογίζουν οι ερευνητές, ανήκουν σε τουλάχιστον 36 διαφορετικά άτομα, συμπεριλαμβανομένων εφήβων, αρσενικών και θηλυκών.
Ενας εκ των επικεφαλής της μελέτης, ο καθηγητής Τιμ Γουάιτ από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ, ανέφερε ότι η έρευνα ήταν πολυετής και επίπονη: «Χρειάστηκαν πολλά, πολλά χρόνια για να καθαρίσουμε τα οστά στο Εθνικό Μουσείο της Αιθιοπίας και να αποκαταστήσουμε τον σκελετό στις κανονικές διαστάσεις του. Στη συνέχεια χρειάστηκε να συγκρίνουμε αυτόν τον σκελετό με άλλα απολιθώματα τα οποία έχουν βρεθεί στην Αφρική και σε άλλα μέρη του κόσμου καθώς και με σκελετούς της σύγχρονης εποχής». Σύμφωνα με τον καθηγητή Γουάιτ, « δεν πρόκειται για ένα συνηθισμένο απολίθωμα. Δεν είναι χιμπαντζής. Δεν είναι άνθρωπος. Είναι ένα ον που μας δείχνει πώς ήμαστε κάποτε».
Τ α απολιθώματα βρέθηκαν σε μια περιοχή στο ρήγμα Αφάρ, περίπου 230 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα της Αιθιοπίας Αντίς Αμπέμπα και κοντά στο σημείο όπου είχε βρεθεί το 1974 η «Λούσι»του είδους Αustralopithecus afarensis. Ορισμένα από τα χαρακτηριστικά του σκελετού μοιάζουν με χαρακτηριστικά των αρχαίων πιθήκων. Ορισμένα άλλα προσομοιάζουν με χαρακτηριστικά που εντοπίζονται σε είδη που παραπέμπουν στον άνθρωπο.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες η Αrdi ήταν καλή στο να σκαρφαλώνει στα δέντρα αλλά επίσης περπατούσε σε όρθια στάση. Ωστόσο δεν διέθετε καμάρα στα πέλματά της, γεγονός που μαρτυρεί ότι δεν μπορούσε να περπατήσει ή να τρέξει μεγάλες αποστάσεις.
Οι παλαιοανθρωπολόγοι εκτιμούν σήμερα ότι ο τελευταίος κοινός πρόγονος του ανθρώπου και του χιμπαντζή έζησε στην Αφρική πριν από 5-6 εκατομμύρια χρόνια. Τα χαρακτηριστικά του Α. ramidus υποδεικνύουν τώρα ότι η γενεαλογική γραμμή του ανθρώπου εξελίχθηκε ιδιαίτερα γρήγορα μετά τον διαχωρισμό της από την εξελικτική γραμμή του χιμπαντζή. Αν λοιπόν ευσταθούν οι εκτιμήσεις των ερευνητών, ο Α. ramidus έδωσε τη θέση του στον αυστραλοπίθηκο, ο οποίος μετεξελίχθηκε στον Ηomo erectus, από τον οποίο προέκυψε πριν από περίπου 200.000 χρόνια ο σύγχρονος Ηomo sapiens.
