Ο πάπας Βενέδικτος Θ' (Benedict IX)
Έγραψε ο αγαπητός συνάδελφος και φίλος Α. Καμάς μια σύντομη παρουσίαση της λεγόμενης εποχής της «πτωματικής συνόδου και της πορνοκρατίας» και την χαρακτήρισε ως τη χειρότερη στιγμή του χριστιανισμού. Συμφωνώ ότι δεν θεωρείται από τις λαμπρές στιγμές του, αλλά υπάρχουν κι άλλες πολλές αξιομνημόνευτες εποχές, ώστε δύσκολα ο αναγνώστης θα μπορέσει να απονείμει το βραβείο για πρωτιά. Υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός!
Ο ποντίφικας Βενέδικτος Θ' που αναφέρεται στον τίτλο της ανάρτησης, γεννήθηκε πιθανόν το έτος 1014 και ανέλαβε τον παπικό θρόνο σε ηλικία 18 ετών. Κατά μία άλλη εκδοχή, γεννήθηκε το 1021 και έγινε πάπας μόλις στα 11 χρόνια του. Ούτε που ενδιαφέρονταν να καταθέσουν τα βιογραφικά τους στοιχεία, έπεφταν με την πρώτη στο πλιάτσικο! Ό,τι κι αν ισχύει στο θέμα της ηλικίας, αυτός ο Βενέδικτος είχε πολύ ζωηρή ζωή, με διασκεδάσεις, κυνήγι στα δάση, πανηγύρια, ερωμένες, ομαδικά όργια και άλλα συναφή. Έφηβος ήταν, έστω μόλις είχε ενηλικιωθεί, τί άλλο θα μπορούσε να κάνει; (Πέρα από τα υψηλά χριστιανικά καθήκοντά του, εννοείται...)
Βέβαια, οι δραστηριότητες αυτές του Βενέδικτου μπορεί να μην είναι από τη φύση τους εξ ολοκλήρου απορριπτέες, αλλά μόνοι τους δηλώνουν οι κληρικοί ότι όλα αυτά αποτελούν πηγή «αμαρτίας», άρα πρέπει να τηρούν πρώτοι τις αρχές που οι ίδιοι προβάλλουν.
Πέρα απ’ αυτά, όμως, αυτός ο Βενέδικτος ήταν και τραμπούκος: έβαζε συμμορίες και σκότωναν ή καθιστούσαν ανάπηρους διαφόρους αντιπάλους του. Γι’ αυτό το λόγο ήταν και πολύ αντιπαθής στο λαό της Ρώμης. Έτσι το έτος 1033 εκδιώχθηκε από τη Ρώμη, παραμένοντας όμως πάπας. Κάποια στιγμή ξαναγύρισε στην "άγια έδρα" και, μέχρι το 1044 που ξαναδιώχθηκε, επέζησε από πολλές απόπειρες σε βάρος της ζωής του. Προφανώς τον έσωζε η θεία πρόνοια.
Συνέβη τώρα το εξής: στα χρόνια που βρέθηκε ο Βενέδικτος μακριά από τη Ρώμη, εξέλεξαν οι συνοδικοί έναν νέο πάπα, τον Σιλβέστρο Γ’, ο οποίος όμως το έτος 1045 εκδιώχθηκε κι αυτός, επειδή είχε εξαγοράσει τους καρδιναλίους για να τον ψηφίσουν. Κατά μια άλλη εκδοχή, εκδιώχθηκε γιατί οι ισχυρές οικογένειες της Ρώμης δεν τον συμπαθούσαν. Άμα δεν σε θέλει το άγριο ψέμα που εποπτεύει στην εκλογή, πώς θα συμφωνήσουν οι οικογένειες των μαφιόζων της εποχής;
Με την εκδίωξη του Σιλβέστρου επέστρεψε ο αρχικός Βενέδικτος και κατέλαβε τη «θέση του»! Δική του ήταν, σιγά μην την άφηνε ελεύθερη. Πάνω εκεί, σκέφτηκε εμπορικά το άτομο και πούλησε το παπικό δικαίωμα στον νονό του, ο οποίος, εκεί που δεν το περίμενε, βρέθηκε να εκπροσωπεί τον θεούλη ως πάπας Γρηγόριος ΙΣΤ'. Τώρα, ο λόγος για την πώληση του δικαιώματος της «διαδοχής του Αποστόλου Πέτρου» ήταν πολύ ανθρώπινος: ο Βενέδικτος ήταν σε ηλικία γάμου και ήθελε να παντρευτεί την εξαδέλφη του. Τι πιο φυσιολογικό; Καλού κακού κατήργησε όμως και την απαγόρευση γάμου για τους ανώτερους κληρικούς (Αγαμία, Celibacy, Zölibat), ώστε να κρατήσει ανοικτές τις μελλοντικές προοπτικές του, αν παντρευόταν.
Αυτά όλα προκάλεσαν ευχαρίστηση στο ρωμαϊκό λαό, αφενός επειδή θα γλίτωναν από τον μαφιόζο πάπα, αφετέρου επειδή θα γινόταν μεγάλη γαμήλια γιορτή και όλο και κάτι θα τσιμπούσε η φτωχολογιά. Τα πράγματα ήρθα όμως διαφορετικά: η εξαδέλφη δεν ενδιαφερόταν πια να τον παντρευτεί, γιατί αυτή απέβλεπε σε γάμο με πάπα, όχι με πρώην πάπα. Αφού ήρθαν όλα έτσι ανάποδα και δεν μπόρεσε να μεταπείσει ο Βενέδικτος την εξαδέλφη, δήλωσε ότι η πώληση του «παπικού δικαιώματος» που είχε γίνει, είναι άκυρη και ζήτησε από τον Γρηγόριο να του ελευθερώσει τη θέση, γιατί αναλαμβάνει πάλι ο ίδιος τον υψηλό ρόλο του πάπα. Δεν γνωρίζω αν επέστρεψε και το χρήμα που είχε εισπράξει από την πώληση, αλλά αυτό είναι μια λεπτομέρεια. Όπως νοείται, ο Γρηγόριος δεν δεχόταν να παραιτηθεί – τσάμπα προσευχήθηκε στο άγριο ψέμα να τον αναδείξει;
Έτσι θα έβγαζε κάποιος το συμπέρασμα ότι υπήρχαν την ίδια στιγμή στη Ρώμη 2 διαφορετικοί πάπες. Ουχί! Υπήρχαν ταυτόχρονα 3, γιατί στην αναμπουμπούλα ανακηρύχθηκε πάπας και ένας Δαμάσιος Β' (ο Διαμαντένιος), ο οποίος ανέλαβε τη θέση στα μουλωχτά, όταν ο κόσμος ήταν απασχολημένος με τους καυγάδες των άλλων δύο. Ο λαός είχε χωριστεί εκ των πραγμάτων σε παρατάξεις: οι μεν κατηγορούσαν τον Βενέδικτο ότι πούλησε την παπική τιμή για μια γυναίκα (τρίχα… καράβι σέρνει), οι δε έβριζαν τον Γρηγόριο ότι είχε αγοράσει το αξίωμα από έναν πάπα εν ενεργεία, ενώ μέχρι τότε μόνο με κενό τον παπικό θρόνο επιτρέπονταν αγοραπωλησίες -όλα κι όλα- και οι υπόλοιποι καταριόνταν τον Δαμάσιο ότι ξεφύτρωσε από το πουθενά και τους μπερδεύει.
Πάνω στην αναμπουμπούλα με 3 πάπες εν ενεργεία, συνήλθε το έτος 1046 σύνοδος στο ιταλικό Σούτριο και καθαίρεσε και τους τρεις! Αυτό δε, όχι επειδή οι καρδινάλιοι είχαν κάποια επιφοίτηση, αλλά επειδή τους το επέβαλε ο Βαυαρός βασιλιάς Ερρίκος Γ' (Heinrich III) που παραμόνευε εκεί κοντά με ισχυρό στρατό. Εκείνα τα χρόνια σημαντικότερο ρόλο στην ευρωπαϊκή Ιστορία έπαιζαν οι γερμανικές δυναστείες (Φράγκοι), από τον Καρλομάγνο, τους γιους του, τους Όθωνες και μετά.
Στη θέση του πάπα τοποθετήθηκε λοιπόν κάποιος Κλήμης Β', ο οποίος πέθανε όμως από δηλητηρίαση ήδη το έτος 1047 — και όλοι ήταν βέβαιοι ότι τον φαρμάκωσε ο Βενέδικτος. Πράγματι, όταν στα μέσα του 20ου αιώνα ανοίχθηκε για πρώτη φορά ο τάφος αυτού του πάπα και έγιναν αναλύσεις στα οστά του μακαρίτη, βρέθηκε υπερβολικά μεγάλη συγκέντρωση μολύβδου. Προφανώς δεν προκύπτει από αυτό το εύρημα και ο δράστης, αλλά η φήμη που κυριαρχούσε στις αρχές της δεύτερης χιλιετίας για τον Βενέδικτο Θ', δεν φαίνεται να ήταν εξωπραγματική.
Με κενό πλέον τον άγιο θρόνο, γύρισε πάλι ο Βενέδικτος στη Ρώμη και, πάνω που ξανάγινε πάπας, επιστρέφει σε 8 μήνες και ο Δαμάσιος με στρατιωτική συμμορία και κατατροπώνει τον πρώτο. Πάπας έγινε τώρα πλέον ένας Λέων Θ'. Ο Βενέδικτος δεν το έβαλε όμως κάτω και συνέχισε τον πόλεμο, αλλά μια σύνοδος στο Λατερανό του έτους 1049 αφορίζει τον επίμονο διεκδικητή και του κόβει την όρεξη να ηγηθεί εκ νέου του ποιμνίου. Αποσύρθηκε λοιπόν ο χαμένος σε ένα μοναστήρι, περιμένοντας κάποια νέα ευκαιρία, αλλά πέθανε το 1055 σε ηλικία μικρότερη των 4Ο ετών. Τώρα, πώς και γιατί πέθανε τόσο νέος, κανείς δεν ξέρει. Υποψιάζομαι ότι θα τον κάλεσε ο θεός του για να συνεχίσει στον παράδεισο το πατρικό έργο που ξεκίνησε στη γη!
Αληθώς, δεν θα μπορούσε να γίνει αυτή η ιστορία ένα πολύ καλό σίριαλ στην τηλεόραση, με Βενέδικτο έναν εμφανίσιμο νεαρό ηθοποιό; Για κάντε προτάσεις... Θα επανέλθω με περισσότερες ιστορίες παπών και, αν έχει κάποιος ενδιαφέρον, μπορώ να αναφερθώ και σε πατριάρχες. Άγιοι άνθρωποι κι αυτοί!
(Stelios Frangopoulos, Στέλιος Φραγκόπουλος)
Ο ποντίφικας Βενέδικτος Θ' που αναφέρεται στον τίτλο της ανάρτησης, γεννήθηκε πιθανόν το έτος 1014 και ανέλαβε τον παπικό θρόνο σε ηλικία 18 ετών. Κατά μία άλλη εκδοχή, γεννήθηκε το 1021 και έγινε πάπας μόλις στα 11 χρόνια του. Ούτε που ενδιαφέρονταν να καταθέσουν τα βιογραφικά τους στοιχεία, έπεφταν με την πρώτη στο πλιάτσικο! Ό,τι κι αν ισχύει στο θέμα της ηλικίας, αυτός ο Βενέδικτος είχε πολύ ζωηρή ζωή, με διασκεδάσεις, κυνήγι στα δάση, πανηγύρια, ερωμένες, ομαδικά όργια και άλλα συναφή. Έφηβος ήταν, έστω μόλις είχε ενηλικιωθεί, τί άλλο θα μπορούσε να κάνει; (Πέρα από τα υψηλά χριστιανικά καθήκοντά του, εννοείται...)Βέβαια, οι δραστηριότητες αυτές του Βενέδικτου μπορεί να μην είναι από τη φύση τους εξ ολοκλήρου απορριπτέες, αλλά μόνοι τους δηλώνουν οι κληρικοί ότι όλα αυτά αποτελούν πηγή «αμαρτίας», άρα πρέπει να τηρούν πρώτοι τις αρχές που οι ίδιοι προβάλλουν.
Πέρα απ’ αυτά, όμως, αυτός ο Βενέδικτος ήταν και τραμπούκος: έβαζε συμμορίες και σκότωναν ή καθιστούσαν ανάπηρους διαφόρους αντιπάλους του. Γι’ αυτό το λόγο ήταν και πολύ αντιπαθής στο λαό της Ρώμης. Έτσι το έτος 1033 εκδιώχθηκε από τη Ρώμη, παραμένοντας όμως πάπας. Κάποια στιγμή ξαναγύρισε στην "άγια έδρα" και, μέχρι το 1044 που ξαναδιώχθηκε, επέζησε από πολλές απόπειρες σε βάρος της ζωής του. Προφανώς τον έσωζε η θεία πρόνοια.
Συνέβη τώρα το εξής: στα χρόνια που βρέθηκε ο Βενέδικτος μακριά από τη Ρώμη, εξέλεξαν οι συνοδικοί έναν νέο πάπα, τον Σιλβέστρο Γ’, ο οποίος όμως το έτος 1045 εκδιώχθηκε κι αυτός, επειδή είχε εξαγοράσει τους καρδιναλίους για να τον ψηφίσουν. Κατά μια άλλη εκδοχή, εκδιώχθηκε γιατί οι ισχυρές οικογένειες της Ρώμης δεν τον συμπαθούσαν. Άμα δεν σε θέλει το άγριο ψέμα που εποπτεύει στην εκλογή, πώς θα συμφωνήσουν οι οικογένειες των μαφιόζων της εποχής;
Με την εκδίωξη του Σιλβέστρου επέστρεψε ο αρχικός Βενέδικτος και κατέλαβε τη «θέση του»! Δική του ήταν, σιγά μην την άφηνε ελεύθερη. Πάνω εκεί, σκέφτηκε εμπορικά το άτομο και πούλησε το παπικό δικαίωμα στον νονό του, ο οποίος, εκεί που δεν το περίμενε, βρέθηκε να εκπροσωπεί τον θεούλη ως πάπας Γρηγόριος ΙΣΤ'. Τώρα, ο λόγος για την πώληση του δικαιώματος της «διαδοχής του Αποστόλου Πέτρου» ήταν πολύ ανθρώπινος: ο Βενέδικτος ήταν σε ηλικία γάμου και ήθελε να παντρευτεί την εξαδέλφη του. Τι πιο φυσιολογικό; Καλού κακού κατήργησε όμως και την απαγόρευση γάμου για τους ανώτερους κληρικούς (Αγαμία, Celibacy, Zölibat), ώστε να κρατήσει ανοικτές τις μελλοντικές προοπτικές του, αν παντρευόταν.
Αυτά όλα προκάλεσαν ευχαρίστηση στο ρωμαϊκό λαό, αφενός επειδή θα γλίτωναν από τον μαφιόζο πάπα, αφετέρου επειδή θα γινόταν μεγάλη γαμήλια γιορτή και όλο και κάτι θα τσιμπούσε η φτωχολογιά. Τα πράγματα ήρθα όμως διαφορετικά: η εξαδέλφη δεν ενδιαφερόταν πια να τον παντρευτεί, γιατί αυτή απέβλεπε σε γάμο με πάπα, όχι με πρώην πάπα. Αφού ήρθαν όλα έτσι ανάποδα και δεν μπόρεσε να μεταπείσει ο Βενέδικτος την εξαδέλφη, δήλωσε ότι η πώληση του «παπικού δικαιώματος» που είχε γίνει, είναι άκυρη και ζήτησε από τον Γρηγόριο να του ελευθερώσει τη θέση, γιατί αναλαμβάνει πάλι ο ίδιος τον υψηλό ρόλο του πάπα. Δεν γνωρίζω αν επέστρεψε και το χρήμα που είχε εισπράξει από την πώληση, αλλά αυτό είναι μια λεπτομέρεια. Όπως νοείται, ο Γρηγόριος δεν δεχόταν να παραιτηθεί – τσάμπα προσευχήθηκε στο άγριο ψέμα να τον αναδείξει;
Έτσι θα έβγαζε κάποιος το συμπέρασμα ότι υπήρχαν την ίδια στιγμή στη Ρώμη 2 διαφορετικοί πάπες. Ουχί! Υπήρχαν ταυτόχρονα 3, γιατί στην αναμπουμπούλα ανακηρύχθηκε πάπας και ένας Δαμάσιος Β' (ο Διαμαντένιος), ο οποίος ανέλαβε τη θέση στα μουλωχτά, όταν ο κόσμος ήταν απασχολημένος με τους καυγάδες των άλλων δύο. Ο λαός είχε χωριστεί εκ των πραγμάτων σε παρατάξεις: οι μεν κατηγορούσαν τον Βενέδικτο ότι πούλησε την παπική τιμή για μια γυναίκα (τρίχα… καράβι σέρνει), οι δε έβριζαν τον Γρηγόριο ότι είχε αγοράσει το αξίωμα από έναν πάπα εν ενεργεία, ενώ μέχρι τότε μόνο με κενό τον παπικό θρόνο επιτρέπονταν αγοραπωλησίες -όλα κι όλα- και οι υπόλοιποι καταριόνταν τον Δαμάσιο ότι ξεφύτρωσε από το πουθενά και τους μπερδεύει.
Πάνω στην αναμπουμπούλα με 3 πάπες εν ενεργεία, συνήλθε το έτος 1046 σύνοδος στο ιταλικό Σούτριο και καθαίρεσε και τους τρεις! Αυτό δε, όχι επειδή οι καρδινάλιοι είχαν κάποια επιφοίτηση, αλλά επειδή τους το επέβαλε ο Βαυαρός βασιλιάς Ερρίκος Γ' (Heinrich III) που παραμόνευε εκεί κοντά με ισχυρό στρατό. Εκείνα τα χρόνια σημαντικότερο ρόλο στην ευρωπαϊκή Ιστορία έπαιζαν οι γερμανικές δυναστείες (Φράγκοι), από τον Καρλομάγνο, τους γιους του, τους Όθωνες και μετά.
Στη θέση του πάπα τοποθετήθηκε λοιπόν κάποιος Κλήμης Β', ο οποίος πέθανε όμως από δηλητηρίαση ήδη το έτος 1047 — και όλοι ήταν βέβαιοι ότι τον φαρμάκωσε ο Βενέδικτος. Πράγματι, όταν στα μέσα του 20ου αιώνα ανοίχθηκε για πρώτη φορά ο τάφος αυτού του πάπα και έγιναν αναλύσεις στα οστά του μακαρίτη, βρέθηκε υπερβολικά μεγάλη συγκέντρωση μολύβδου. Προφανώς δεν προκύπτει από αυτό το εύρημα και ο δράστης, αλλά η φήμη που κυριαρχούσε στις αρχές της δεύτερης χιλιετίας για τον Βενέδικτο Θ', δεν φαίνεται να ήταν εξωπραγματική.
Με κενό πλέον τον άγιο θρόνο, γύρισε πάλι ο Βενέδικτος στη Ρώμη και, πάνω που ξανάγινε πάπας, επιστρέφει σε 8 μήνες και ο Δαμάσιος με στρατιωτική συμμορία και κατατροπώνει τον πρώτο. Πάπας έγινε τώρα πλέον ένας Λέων Θ'. Ο Βενέδικτος δεν το έβαλε όμως κάτω και συνέχισε τον πόλεμο, αλλά μια σύνοδος στο Λατερανό του έτους 1049 αφορίζει τον επίμονο διεκδικητή και του κόβει την όρεξη να ηγηθεί εκ νέου του ποιμνίου. Αποσύρθηκε λοιπόν ο χαμένος σε ένα μοναστήρι, περιμένοντας κάποια νέα ευκαιρία, αλλά πέθανε το 1055 σε ηλικία μικρότερη των 4Ο ετών. Τώρα, πώς και γιατί πέθανε τόσο νέος, κανείς δεν ξέρει. Υποψιάζομαι ότι θα τον κάλεσε ο θεός του για να συνεχίσει στον παράδεισο το πατρικό έργο που ξεκίνησε στη γη!
Αληθώς, δεν θα μπορούσε να γίνει αυτή η ιστορία ένα πολύ καλό σίριαλ στην τηλεόραση, με Βενέδικτο έναν εμφανίσιμο νεαρό ηθοποιό; Για κάντε προτάσεις... Θα επανέλθω με περισσότερες ιστορίες παπών και, αν έχει κάποιος ενδιαφέρον, μπορώ να αναφερθώ και σε πατριάρχες. Άγιοι άνθρωποι κι αυτοί!
(Stelios Frangopoulos, Στέλιος Φραγκόπουλος)
