Από την «πόρνη Βαβυλώνα» στην «πολιτεία θεού»
Όλες αυτές οι κατασκευές, από την πρωτοχριστιανική εποχή μέχρι πριν από μερικά χρόνια, αποτελούν τη λεγόμενη «ακαδημαϊκή θεολογία», με την οποία προσαρμόζεται κάθε φορά η χριστιανική θρησκεία στις νεότερες κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις – χωρίς να συμμετέχουν σ' αυτές τις επινοήσεις οι παλαιότεροι. Αν μπορούσε να δει ο Αυγουστίνος με τι ασχολούνται οι σημερινοί θεολόγοι (π.χ. "το εκκλησιαστικό έγκλημα της εισόδου κτήνους σε ιερό ναό"!!), θα τράβαγε τα γένια του από τη φρίκη, αλλά θα συμφωνούσε ασμένως που κατάφεραν οι πνευματικοί απόγονοί του να διατηρήσουν τη συναλληλία με όλους τους κρατικούς μηχανισμούς και την αποκλειστική διαχείριση ενός γεμάτου ταμείου.
Αναφέρθηκε σε προηγούμενη ανάρτηση το διανοητικό κατασκεύασμα του Αυγουστίνου (Aurelius Augustinus, 354-430 μ.Χ.) περί της «πολιτείας θεού» (civitas dei). Εννοείται ότι όλη η πολιτική θεολογία των χριστιανών αναπτυσσόταν σε αντιπαράθεση με τον Ελληνικό Κόσμο που είχε χαρακτηριστεί ως civitas diaboli, δηλαδή «πολιτεία του διαβόλου» (Ευσέβιος Καισαρείας). Ο οποίος Αυγουστίνος (άγιος της καθολικής και της ορθόδοξης εκκλησίας) περιπλανήθηκε αρχικά σε διάφορες θρησκείες, μέχρι που συναντήθηκε με τον κρατικοποιημένο χριστιανισμό και βολεύτηκε επαγγελματικά, την εποχή που διώκονταν στρατιωτικά οι αιρετικοί και αλλόπιστοι.
Οι εκκλησιαστικοί «πατέρες» διάβαζαν τα κείμενα των ευαγγελίων και των επιστολών του Παύλου και δεν μπορούσαν να καταλάβουν, τι εννοούσαν οι συζητητές και οι ρήτορες με διάφορες φράσεις τους. Άρχιζαν λοιπόν να επινοούν ιστορίες που έβγαιναν μέσα από τη μεταγενέστερη δική τους εποχή και νόμιζαν ότι έτσι συμπλήρωναν αυτά που δεν γίνονταν κατανοητά για την εποχή που ειπώθηκαν… Συμπλήρωναν και ερμήνευαν τον πάνσοφο και παντογνώστη θεό τους, δηλαδή!
Όταν ο ρωμαϊκός στρατός επέβαλε το χριστιανισμό ως «μοναδική και αληθινή θρησκεία» στην αυτοκρατορία, κορόιδευαν οι χριστιανοί -από τον πατριάρχη μέχρι τον άπλυτο καλόγερο στη Μέση Ανατολή και στη Μικρά Ασία- τους εθνικούς ότι δεν υπάρχουν οι θεοί τους, αφού δεν κάνουν τίποτα για να σώσουν τα ιερά, τους ναούς και τις βιβλιοθήκες. Μέχρι τότε χαρακτηριζόταν το ρωμαϊκό κράτος από τους χριστιανούς «πόρνη Βαβυλώνα», έχοντας υιοθετήσει την ανάμνηση των Ιουδαίων στην υποδούλωσή τους στο βαβυλωνιακό κράτος. Με την κρατικοποίηση όμως του χριστιανισμού ανακηρύχθηκε η αυτοκρατορία σε «πολιτεία θεού επί Γης» (civitas dei terrena)!
Υπήρχε και το απόσπασμα -αν δεν προστέθηκε επί τούτου εκείνη την εποχή- από επιστολή του Παύλου: 1 Πᾶσα ψυχὴ ἐξουσίαις ὑπερεχούσαις ὑποτασσέσθω· οὐ γάρ ἐστιν ἐξουσία εἰ μὴ ὑπὸ Θεοῦ· αἱ δὲ οὖσαι ἐξουσίαι ὑπὸ τοῦ Θεοῦ τεταγμέναι εἰσίν· 2 ὥστε ὁ ἀντιτασσόμενος τῇ ἐξουσίᾳ τῇ τοῦ Θεοῦ διαταγῇ ἀνθέστηκεν· οἱ δὲ ἀνθεστηκότες ἑαυτοῖς κρίμα λήψονται (προς Ρωμαίους 13.1), Έτσι, όλα ήταν δεμένα και δικαιολογημένα! Μια διαχρονική δήλωση υποτέλειας που αξιοποιήθηκε όλους τους αιώνες από τον εκκλησιαστικό μηχανισμό σε βάρος των επαναστατικών και απελευθερωτικών κινημάτων. Στην Ανατολή γνωρίζουμε τις πατρικές νουθεσίες των πατριαρχών υπέρ του θεόσταλτου Οθωμανού σουλτάνου κ.ά.
Έτσι πορεύτηκαν επί αρκετές δεκαετίες τα πράγματα, μέχρι που οι πολιτικές και πολεμικές εξελίξεις έφεραν ανακατατάξεις, όπως ήταν αναμενόμενο άλλωστε. Το έτος 410 διαλύθηκε το δυτικό ρωμαϊκό κράτος από τον (χριστιανό) Αλάριχο (Alaric, Alarich, ~370-410 μ.Χ.) και ο Αυγουστίνος που ζούσε στη σημερινή Λιβύη, έμεινε μετέωρος με την πολιτική θεολογία του, υφιστάμενος και τις λοιδορίες των εθνικών ότι ο χριστιανικός θεός δεν βοηθάει πια το «κράτος του». Η ιστορία είχε εκδικηθεί τους αλαζόνες!
Υπήρχε και το απόσπασμα -αν δεν προστέθηκε επί τούτου εκείνη την εποχή- από επιστολή του Παύλου: 1 Πᾶσα ψυχὴ ἐξουσίαις ὑπερεχούσαις ὑποτασσέσθω· οὐ γάρ ἐστιν ἐξουσία εἰ μὴ ὑπὸ Θεοῦ· αἱ δὲ οὖσαι ἐξουσίαι ὑπὸ τοῦ Θεοῦ τεταγμέναι εἰσίν· 2 ὥστε ὁ ἀντιτασσόμενος τῇ ἐξουσίᾳ τῇ τοῦ Θεοῦ διαταγῇ ἀνθέστηκεν· οἱ δὲ ἀνθεστηκότες ἑαυτοῖς κρίμα λήψονται (προς Ρωμαίους 13.1), Έτσι, όλα ήταν δεμένα και δικαιολογημένα! Μια διαχρονική δήλωση υποτέλειας που αξιοποιήθηκε όλους τους αιώνες από τον εκκλησιαστικό μηχανισμό σε βάρος των επαναστατικών και απελευθερωτικών κινημάτων. Στην Ανατολή γνωρίζουμε τις πατρικές νουθεσίες των πατριαρχών υπέρ του θεόσταλτου Οθωμανού σουλτάνου κ.ά.
Έτσι πορεύτηκαν επί αρκετές δεκαετίες τα πράγματα, μέχρι που οι πολιτικές και πολεμικές εξελίξεις έφεραν ανακατατάξεις, όπως ήταν αναμενόμενο άλλωστε. Το έτος 410 διαλύθηκε το δυτικό ρωμαϊκό κράτος από τον (χριστιανό) Αλάριχο (Alaric, Alarich, ~370-410 μ.Χ.) και ο Αυγουστίνος που ζούσε στη σημερινή Λιβύη, έμεινε μετέωρος με την πολιτική θεολογία του, υφιστάμενος και τις λοιδορίες των εθνικών ότι ο χριστιανικός θεός δεν βοηθάει πια το «κράτος του». Η ιστορία είχε εκδικηθεί τους αλαζόνες!
Εννοείται, όσοι κατέχουν την εξουσία ποτέ δεν συνετίζονται! Συνεχίζουν την ίδια πρακτική, αφού διάγουν με ξένο χρήμα αρχοντικό βίο, μέχρι οριστικής δικαίωσης! Έτσι, ο Αυγουστίνος επινόησε, για να βγει από το αδιέξοδο, την «πολιτεία του θεού στον ουρανό» (civitas dei caelestis) και όχι πλέον στη Γη. Με αυτή την επινόηση ακύρωσε και τους «πατέρες» που διέδιδαν το προσωπικό ενδιαφέρον του θεού για την αυτοκρατορία, αλλά ποιος προσέχει στην αναμπουμπούλα τέτοιες λεπτομέρειες;
Πέρα απ’ το πολιτικό σκέλος, υπήρχε όμως και το εσωτερικό πρόβλημα του εκκλησιαστικού μηχανισμού: οι φτωχοί, οι κατακτημένοι και οι δούλοι που διατηρούσαν την ελπίδα ότι στο κράτος θεού θα «γυρίσει ο τροχός…», μάθαιναν τώρα ότι το «γύρισμα του τροχού» προοριζόταν πλέον να συμβεί στο «κράτος θεού», στην άλλη ζωή… και τρέχα γύρευε!
Ο Αυγουστίνος, ανεπάγγελτος και αργόσχολος επίσκοπος ων, δεν ανέπτυξε τις ιδεοληψίες του σε 1-2 παραγράφους, όπως γράφτηκαν αυτές πιο πάνω. Γέμισε 22 (είκοσι δύο) ολόκληρα βιβλία! Άμα είσαι «εκκλησιαστικός πατέρας», μπορείς και μουτζουρώνεις χαρτιά (τότε παπύρους) χωρίς αναστολές και περιορισμούς!
Η πολιτεία στη Γη που περιγράφει ο Αυγουστίνος, είναι μεν εξουσία τάξης με το θέλημα θεού, αλλά συχνά ελέγχεται αυτό από αμαρτωλές και αθεϊστικές δυνάμεις. Η θεϊκή πολιτεία όμως που συναρμολογεί στο μυαλό του, θα έχει απόλυτη τάξη και υποταγή στους θείους κανόνες και μπλα μπλα μπλα… αυτά που μαθαίνουμε υποχρεωτικά στο σχολείο για παραδείσους και κολάσεις.
Αυτές οι νέες ιδέες του Αυγουστίνου διατηρήθηκαν ως τελευταία λέξη του θεού δια γραφίδος του ταπεινού δούλου του όλο το Μεσαίωνα. Με την εκκλησιαστική μεταρρύθμιση του Λούθηρου τροποποιήθηκε όμως σε κάποιο βαθμό αυτή η πολιτική θεολογία και έκτοτε, με το Διαφωτισμό και την εξέλιξη των επιστημών, περιορίστηκε αυτή στις ιδεοληψίες του ποιμνίου και ως πηγή εσόδων των -ρασοφόρων και μη- επαγγελματιών της πίστης.
Με την ευκαιρία αυτού του έργου σε 22 βιβλία, ασχολείται ο Αυγουστίνος και με τους Έλληνες φιλοσόφους, από την «πολιτεία του διαβόλου» – μόνιμο βάρος και εφιάλτης στο μυαλό των χριστιανών πατέρων! Καταγράφει τις διαφορές μεταξύ επικουρισμού και στωικισμού αφενός και της θεοπληξίας του πλατωνισμού αφετέρου και δίνει το προβάδισμα στον Πλάτωνα, από τον οποίο αντέγραψαν οι χριστιανοί τις ιδέες περί ψυχής μετά θάνατον κτλ.
Από εδώ προκύπτει και η εξήγηση, γιατί διασώθηκαν πάρα πολλά, ίσως όλα, τα έργα του Πλάτωνα, ενώ εξαφανίστηκαν για πολλούς αιώνες τα έργα των Επικούρειων και των Στωικών. Επίσης εξηγείται, γιατί στην ελληνική σχολική εκπαίδευση αποσιωπούνται σχεδόν οι Επικούρειοι, Στωικοί και Κυνικοί, ενώ γιγαντώνεται η σημασία του ολιγαρχικού και αστρολάτρη Πλάτωνα.
Η πολιτεία στη Γη που περιγράφει ο Αυγουστίνος, είναι μεν εξουσία τάξης με το θέλημα θεού, αλλά συχνά ελέγχεται αυτό από αμαρτωλές και αθεϊστικές δυνάμεις. Η θεϊκή πολιτεία όμως που συναρμολογεί στο μυαλό του, θα έχει απόλυτη τάξη και υποταγή στους θείους κανόνες και μπλα μπλα μπλα… αυτά που μαθαίνουμε υποχρεωτικά στο σχολείο για παραδείσους και κολάσεις.
Αυτές οι νέες ιδέες του Αυγουστίνου διατηρήθηκαν ως τελευταία λέξη του θεού δια γραφίδος του ταπεινού δούλου του όλο το Μεσαίωνα. Με την εκκλησιαστική μεταρρύθμιση του Λούθηρου τροποποιήθηκε όμως σε κάποιο βαθμό αυτή η πολιτική θεολογία και έκτοτε, με το Διαφωτισμό και την εξέλιξη των επιστημών, περιορίστηκε αυτή στις ιδεοληψίες του ποιμνίου και ως πηγή εσόδων των -ρασοφόρων και μη- επαγγελματιών της πίστης.
Με την ευκαιρία αυτού του έργου σε 22 βιβλία, ασχολείται ο Αυγουστίνος και με τους Έλληνες φιλοσόφους, από την «πολιτεία του διαβόλου» – μόνιμο βάρος και εφιάλτης στο μυαλό των χριστιανών πατέρων! Καταγράφει τις διαφορές μεταξύ επικουρισμού και στωικισμού αφενός και της θεοπληξίας του πλατωνισμού αφετέρου και δίνει το προβάδισμα στον Πλάτωνα, από τον οποίο αντέγραψαν οι χριστιανοί τις ιδέες περί ψυχής μετά θάνατον κτλ.
Από εδώ προκύπτει και η εξήγηση, γιατί διασώθηκαν πάρα πολλά, ίσως όλα, τα έργα του Πλάτωνα, ενώ εξαφανίστηκαν για πολλούς αιώνες τα έργα των Επικούρειων και των Στωικών. Επίσης εξηγείται, γιατί στην ελληνική σχολική εκπαίδευση αποσιωπούνται σχεδόν οι Επικούρειοι, Στωικοί και Κυνικοί, ενώ γιγαντώνεται η σημασία του ολιγαρχικού και αστρολάτρη Πλάτωνα.
