Για τις θεολογικές αντιδικίες Βαρλαάμ-Παλαμά και τη σύγκρουση
Ζηλωτών-Ησυχαστών βλέπε επίσης την παλαιότερη ανάρτηση >>>!
30 September 2009
Ελληνες και Δύση
Είναι η εξέλιξη μονόδρομος;
29 September 2009
Μπεμπέ «νουθετεί» Λόρεν
Οι μακεδονομάχοι του ντιμπέιτ
28 September 2009
Περί τύπου και ΜΜΕ γενικώς
Φτερωτός δεινόσαυρος ο πρόγονος των πτηνών
27 September 2009
Εργα και ημέρες της... Αγίας Οικογένειας
Καταπέλτης για το καθεστώς στη Θεολογική η γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου
Να δούμε βέβαια ποια θα είναι η συνέχεια όλων αυτών, γιατί ανακρίσεις και πορίσματα γνωρίσαμε πολλά, αποτελέσματα δεν έχουμε δει - ακόμα δεν καταδικάστηκε κανείς για την κομπίνα του χρηματιστηρίου, παρ' ότι με τα λεφτά του κόσμου φτιάχτηκαν "επιχειρηματίες" και πολιτικοί...
25 September 2009
Πατριδογνωσία IV
(της Αννας Γριμάνη, Περιοδικό Κ της Καθημερινής)
H ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Είναι σαν να με ρωτάτε αν τα πεζοδρόμια υπάρχουν για να περπατούν οι πεζοί - που και αυτό αμφισβητείται στις μέρες μας.
Δεν νομίζετε ότι πολύ μελάνι έχει χυθεί γι' αυτή την απάντηση; Τι με κάνει λοιπόν Ελληνα; Θυμηθείτε ότι κάποτε λεγόμαστε Γραικοί και Ρωμιοί και σήμερα Ελληνες. Αλλωστε, δεν έχω άλλη επιλογή. Εδώ γεννήθηκα, εδώ καταχωρίσθη - φακελώθηκα, εδώ έζησα, εδώ ζω και δεν έχω καθόλου την άποψη ότι αυτό με κάνει ιδιαίτερα προνομιούχο. Αντίθετα, όσο περνούν τα χρόνια, όλο και λιγότερο υπερηφανεύομαι γι' αυτό, όλο περισσότερο με κάνει ανασφαλή.
Ελληνας, πάντως, από συνείδηση μου πάει περισσότερο. Τα αισθήματα έπονται.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Κι εδώ το εκπαιδευτικό μας σύστημα -κυρίως- με έχει εξαπατήσει. Τόσα μικρά που κατά καιρούς με κέρδιζαν και που νόμιζα ότι είναι αποκλειστικότητα ελληνική, με τον καιρό πρόσεξα πως τα διαθέτουν αφθόνως και οι άλλοι λαοί. Ενηλικιωνόμαστε τόσο αργά!
Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.
Εκεί που αρχίζεις να ντρέπεσαι που λέγεσαι Ελληνας, θυμάσαι κάτι εξαιρέσεις και δακρύζεις. Θυμάσαι τη μάνα σου, τα παιδιά σου, τη γυναίκα σου, τις γυναίκες που αγάπησες, θυμάσαι τον Μακρυγιάννη, τον Κολοκοτρώνη, τον Καβάφη, τον Μπελογιάννη, το Εικοσιένα, τους ήρωές σου μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα, θυμάσαι κάποιους φίλους που σου στάθηκαν, θυμάσαι κι έναν Αριστοφάνη, έναν Ευριπίδη, έναν Αρχίλοχο, έναν Ομηρο και λες χαλάλι! Υστερα πάλι λες «μα τα ίδια δεν συμβαίνουν και στα υπόλοιπα μέρη του κόσμου»;
Αυτό που με χαλάει.
Θα μου επιτρέψετε να μην απαντήσω σ' αυτό; Γιατί να γίνω κυνικός; Γιατί να βγάλω την αηδία μου για τη μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων και κυρίως των πολιτικών μας; Γιατί να καταλήξω σε ύβρεις; Γιατί να μελαγχολήσω αφόρητα; Οχι βέβαια ότι εξαιρώ τον εαυτό μου - κάπου εκεί μέσα είμαι κι εγώ.
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει προσκολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Δεν σας λέει κάτι το ότι συνεχώς καταφεύγουμε στα παλιά, στα πολύ παλιά; Πάντως, αν περιοριστούμε στις τέχνες, ναι, παράγουμε πολιτισμό, αλλά τι να σου κάνουν οι εξαιρέσεις...
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται στον σύγχρονο κόσμο;
Με την ταυτότητα του ανθρώπου που ελάχιστα παράγει και άπειρα καταναλώνει, λες κι αυτός είναι ο μοναδικός λόγος που ήρθε σ' αυτόν τον κόσμο. Αλλά πώς θα αγοράζεις αυτό που καταναλώνεις αν προηγουμένως δεν έχεις διαφθαρεί; Δει δη χρημάτων, όπως έλεγε ο Δημοσθένης.
Το ελληνικό μου «γιατί» κι ένα «πρέπει» που πέταξα.
Καταναλώνουμε άπειρα «πρέπει» -λόγια, λόγια, λόγια- χωρίς αποτέλεσμα, χωρίς την επόμενη κίνηση. Παντού. Στη Βουλή, στις ταβέρνες, στις παρέες, στα καφενεία... Οσο για τα «γιατί»; Γιατί ένας λαός τόσο έξυπνος, τόσο ικανός, με τόση ιστορία, γιατί να βγαίνει τόσο ανίκανος, τόσο παθητικός, τόσο αναποτελεσματικός; Γιατί τόσος ξεπεσμός; Γιατί τόση διαφθορά;
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Εκεί που όλοι καταλήγουμε: Καβάφης, και πολλοί άλλοι, μόνο που δυστυχώς όλοι αυτοί δεν αλλάζουν τον κανόνα: θαυμαστές νησίδες καταφυγής και εξορίας.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Εχω την εντύπωση ότι η αλήθεια είναι μόνο μία: αυτή που αφορά τον παγκόσμιο άνθρωπο, στον ένα και μοναδικό πλανήτη μας. Το πραγματικά δικό μου, η αλήθεια μου είναι μόνο η γλώσσα μου. Αυτή είναι η πατρίδα μας, αυτή καθορίζει την ελληνικότητά μου.
Η οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη - ορίστε την.
Ψάχνω για δρομάκια, μονοπατάκια, μήπως με βγάλουν κάπου αυθεντικότερα, μακριά από ελληνικότητες κι εθνικοπατριωτικά και προγονοπληξίες. Πρώτον, να βρω τις ρίζες μου, το χώρο μου, τη φόρμα μου, το κρεβάτι μου, τη φωνή μου και μετά βλέπουμε.
* Ο Κώστας Μουρσελάς είναι συγγραφέας, με πιο πρόσφατα βιβλία του τα διηγήματα «Ο πόθος καίει τα σωθικά» (εκδόσεις Κέδρος) και τα αισθητικά δοκίμια «Ασκήσεις επί χάρτου» (εκδόσεις Καστανιώτη).
24 September 2009
Πουλώντας τη σημαία
23 September 2009
Πατριδογνωσία III
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Για ποιαν ελληνικότητα μιλούμε; Για την αλλοτινή ελληνικότητα του Μακρυγιάννη, του Σολωμού και των δημοτικών τραγουδιών; Για τη δίσημη ρωμιοσύνη, όπως την ύμνησε ο Ρίτσος και τη σατίρισαν ο Παλαμάς, ο Σουρής και ο Βάρναλης; Ή μήπως για την τωρινή μας θλιβερή υπόσταση, που δεν θα τη χαρακτήριζα ούτε αίσθημα ούτε συνείδηση;
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Λαϊκά δίστιχα, όπως το κρητικό: «Φρύγομαι και μαραίνομαι σαν την κομμένη βιόλα/ σαν όντε και σού θυμηθώ! Μά ιντα ξεχνώ σου κιόλα;» Ή το κυπριώτικο: «Τον τόπον 'που φιλιόμαστον θωρώ τον κ' εννά σκάσω/ φαίνεσται μώππεσεν φιλίν καί σκύβκω να το πιάσω».
Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.
Και του ανθρώπου γενικά: να κάνει δική του την αλήθεια πως «λευτεριά θα πει να μάχεσαι στη γη, χωρίς ελπίδα».
Αυτό που με «χαλάει».
Το πόσο εύκολα και πόσο σταθερά στον τόπο μας (δια)φημίζονται και επικρατούν ως κορυφαίοι πολιτικοί, συγγραφείς, δημοσιογράφοι, επιστήμονες, ακόμα και καλλιτέχνες, άνθρωποι (ας είμαι ευγενικός) που δεν το αξίζουν! -κι έρχεται ώρα να ψιθυρίσεις με τον Μανόλη Αναγνωστάκη: «Α, ρε Λαυρέντη, εγώ που μόνο τό 'ξερα τί κάθαρμα ήσουν / τί κάλπικος παράς...».
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;
Ρωτήστε τον Νίκο Δήμου που έγραψε την ατυχία, και μάθετε περισσότερα.
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει προσκολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Ο τόπος μας έχει πάντα ανθρώπους που παράγουν -που δημιουργούν και προσφέρουν θα προτιμούσα- πολιτισμικό πλούτο· μόνο που κρύβονται στο περιθώριο, καθώς στο προσκήνιο μένουν κολλημένοι οι κραυγαλέα ρητορικοί Ελληναράδες.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται στον σύγχρονο κόσμο;
Καθένας με την ατομική του μικρή ή μεγάλη προκοπή κι όλοι μαζί βιώνοντας τους σολωμικούς στίχους «...περασμένα μεγαλεία / και διηγώντας τα να κλαις!».
Το ελληνικό μου «γιατί» κι ένα «πρέπει» που πέταξα.
Κατοικούμε έναν πανέμορφο τόπο, που μέρα με τη μέρα τον μετατρέπουμε σε χωματερή. Μας δόθηκε μια θαυμάσια γλώσσα, που καθημερινά όλο και περισσότερο την κακοποιούμε. Παραλάβαμε μια ζηλευτή πνευματική κληρονομιά που, αντί να τη ζωντανέψουμε, την αποστειρώνουμε και τη νεκροτομούμε. Γιατί; Οσο για τα πρέπει, είναι καιρός που τα έχω απαρνηθεί, εκτός από ένα, που λέει πως ο δάσκαλος πρέπει να φανερώνει την αλήθεια.
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Αν όχι ο Ομηρος για την Ιλιάδα και την Οδύσσεια, αν όχι ο Κορνάρος για τον Ερωτόκριτο, αν όχι ο Καβάφης για το Απολείπειν ο θεός Αντώνιον, αν όχι ο Ελύτης για τη Μαρίνα των βράχων, τότε σίγουρα ο Σεφέρης για τον Ερωτικό λόγο, με στίχους όπως: «Είναι το πέρασμα του χρόνου σιγαλό κι απόκοσμο / κι ο πόνος απαλά μες στην ψυχή μου λάμνει / χαράζει η αυγή τον ουρανό, τ' όνειρο μένει απόντιστο / κι είναι σα να διαβαίνουν μυρωμένοι θάμνοι».
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Το πλατωνικό Ελληνες αεί παίδες.
Η οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη - ορίστε την.
Ετσι που διατυπώθηκε, το ερώτημα παραπέμπει σε όρους και έννοιες όπως ο οδικός χάρτης, που συνήθως τον καθορίζουν οι ισχυροί του κόσμου ανάλογα με τα συμφέροντά τους. Θα προτιμούσα, κι ας ήταν επικίνδυνο, να ισχύσει το γνωμικό δίστιχο που λέει πως: «Την τύχη του κάθε λαός την κάνει μοναχός του, κι όσα τού κάνει η τρέλα του δεν του τα κάνει οχτρός του».
* Ο Φάνης Κακριδής είναι ομότιμος καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
21 September 2009
Ο μεγάλος τζόγος
Να λοιπόν που θα παίξουμε πάλι το αγαπημένο μας παιχνίδι: εκλογές!
20 September 2009
Βραβείο σε νέο Ελληνα συνθέτη
19 September 2009
Ο καθηγητής Ηλίας Κατσούλης...
στο ψηφοδέλτιο επικρατείας των Οικολόγων Πράσινων
Απ’ τη Βρετάνη έρχομαι…
18 September 2009
Πού ήταν τότε οι Μακεδονομάχοι;;
Πλανήτης με στέρεο έδαφος εκτός του Ηλιακού Συστήματος
17 September 2009
«Μήνιν άειδε θεού»;...
16 September 2009
Πατριδογνωσία II
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Ξεκινάει με τα βιώματα της παιδικής ηλικίας, τις μυρωδιές της άνοιξης, τη συγκίνηση του πρώτου Επιταφίου, τους πανηγυρικούς των σχολείων και την έπαρση της σημαίας. Πώς ορίζεται, άλλωστε, η εθνική ταυτότητα; Σίγουρα όχι με βάση το DNA. Μερικοί, όταν μεγαλώνουμε, περνάμε τα βιώματα αυτά από το κρησάρι της λογικής και της γνώσης. Και η ελληνικότητα αποκτά τότε μια διάσταση περισσότερο οικουμενική. Αλλοι προσπαθούν απλώς να κρύψουν τη δική τους ανασφάλεια κάτω από το μανδύα μιας ψευδεπίγραφης και εσωστρεφούς ελληνικότητας.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Τους κόκκους της ξανθής άμμου στις παραλίες του Αιγαίου, το κυκλάμινο που ξεπροβάλλει ανάμεσα στις πέτρες και τα σχίνα της Υδρας.
Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.
Ο Οδυσσέας που πέρασε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του ταξιδεύοντας, με στόχο πάντοτε την επιστροφή στην πατρίδα, ξέροντας όμως πολύ καλά οι Ιθάκες τι σημαίνουν.
Αυτό που με χαλάει.
Η μισαλλοδοξία των φοβικών, οι κραυγές εκείνων που δεν έχουν τι να πουν και η χυδαία επίδειξη των νεοπλούτων. Και όλα αυτά συνθέτουν δυστυχώς ένα μεγάλο κομμάτι της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας. Πώς να ξεφύγεις;
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;
Εξαρτάται από σένα και όχι από τους άλλους - και από το τι κουβαλάς μέσα σου. Ο σεβασμός και η εκτίμηση των άλλων δεν κληρονομείται. Κερδίζεται μέρα με τη μέρα.
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει προσκολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Ας μην έχουμε ψευδαισθήσεις. Η σύγχρονη Ελλάδα δεν είναι μεγάλη δύναμη στον πολιτισμό. Οπως και με τα υλικά αγαθά, εισάγει πολύ περισσότερα από όσα εξάγει. Μερικοί προσπαθούν να βιώσουν λάθρα ως μικρανεψιοί του Περικλή και του Μέγα Αλέξανδρου. Δεν πείθουν κανένα, εκτός από τους ίδιους - και μόνον όταν δεν βρίσκεται καθρέφτης τριγύρω. Ατομικές παραγωγές πολιτισμού υπάρχουν βεβαίως πολλές και αξιοσημείωτες, εντός και εκτός συνόρων. Αλλωστε, μοναχικές είναι συνήθως οι πορείες των Ελλήνων. Στις συλλογικές προσπάθειες δυσκολευόμαστε. Οσο για το ρόλο του κράτους, ας μη μιλάμε καλύτερα...
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται στο σύγχρονο κόσμο;
Με το διεισδυτικό μάτι και την τόλμη του Οδυσσέα εκείνοι, με την κουτοπονηριά του Καραγκιόζη οι άλλοι.
Το ελληνικό μου «γιατί» και ένα «πρέπει» που πέταξα.
Δεν μας δίδαξαν αρκετά «γιατί» στο σχολείο. Τα αναζήτησα στη συνέχεια, βοηθούσε συχνά και η απόσταση. Ολα γίνονται πιο σχετικά όταν βρίσκεσαι μακριά από την πατρίδα. Οσο για τα «πρέπει», ελπίζω να έχω ρίξει πολλά στον σκουπιδοτενεκέ πριν αποχωρήσω. Αλλά, το ξέρουμε όλοι, η προσωπική ελευθερία είναι βαριά όταν συνδυάζεται με ευθύνη. Δύσκολα πράγματα.
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Ο Καβάφης σίγουρα. Αισθαντικός, μοναχικός, κοσμοπολίτης και ξένος.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Νιώθω άβολα με τις αδιαπραγμάτευτες, άρα και απόλυτες, αλήθειες. Βλέπω, ακούω, διαβάζω, μαθαίνω, και αλλάζω άποψη όταν χρειάζεται.
Η οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη - ορίστε την.
Ο παγκόσμιος χάρτης αλλάζει συνέχεια μορφή. Απαιτεί λοιπόν μεγάλη ικανότητα προσαρμογής, γνώση και κριτική σκέψη. Με τέτοια υλικά έπρεπε να φτιάχνονται οι δρόμοι των Ελλήνων, όχι με τσιμέντο.
* Ο Λουκάς Τσούκαλης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ).
15 September 2009
Καταδύσεις στην Αρχαιότητα
14 September 2009
Κρατάτε κομμούνια...
Η «σιδηρά κυρία» εμφανίζεται να ομολογεί στον πρόεδρο Γκορμπατσόφ ότι «ούτε η Βρετανία ούτε η Δυτική Ευρώπη επιθυμούν την επανένωση της Γερμανίας». Του καθιστά μάλιστα σαφές ότι θα ήθελε από εκείνον να βάλει φρένο στη διαδικασία αυτή.
Μας παραμύθιαζαν οι αληταράδες με αντικομμουνιστικά συνθήματα και κορώνες υπέρ της δημοκρατίας και στο παρασκήνια αγωνιούσαν να μην καταρρεύσουν τα ανατολικά καθεστώτα. Υποκρισία των γελοίων...
13 September 2009
Νέο πάρκο στα Πατήσια...
«Τσιμέντο εσείς, πράσινο εμείς»
Κβαντική αμνησία
Θα μπορούσε όμως μια κάμερα να καταγράψει τα γεγονότα, η οποία δεν έχει λόγο να υποκείται στην κβαντική αμνησία. Περίεργες οι σκέψεις του ερευνητή...
12 September 2009
Αν δεν αλλαξοπιστήσουν, θα θανατωθούν!
Διαχρονική οπισθοδρομικότητα
Στο Ιράν, η 27χρονη Μεργιέμ (Μαρία) Ρόσταμπουρ και η 30χρονη Μαρζιέχ Εσμεϊλαμπάντ θα πεθάνουν με το αιτιολογικό της αλλαγής θρησκεύματος.
Έργα μονοθεϊστικών θρησκειών για να περισώσουν την επιρροή τους! Υπάρχει το χριστιανικό ανάλογο από τον 4ο αιώνα και μετά, όπου απαγορευόταν επί ποινή θανάτου να επιστρέψουν στην εθνική ή την ιουδαϊκή θρησκεία, όσοι είχαν προσηλυτιστεί στο χριστιανισμό και αποχωρούσαν απογοητευμένοι!