Η Ιωάννα Σουφλέρη γράφει στο κυριακάτικο άρθρο της στο ΒΗΜΑ, 30/8/2009, τα αυτονόητα, καλά είναι να τα επαναλαμβάνουμε όμως για εμπέδωση...
Ένα από τα συχνά επιχειρήματα που ακούει κανείς εναντίον της εξέλιξης είναι ότι δεν πρόκειται παρά για μια θεωρία. Και φυσικά η συνεπαγωγή είναι ότι, αφού έχουμε να κάνουμε με μια θεωρία, αυτή είναι εξίσου καλή όσο άλλες, όπως, παραδείγματος χάριν, αυτή που θέλει τους ανθρώπους να έχουν φθάσει στη Γη ύστερα από επίσκεψη εξωγήινων.
Ίσως ένας από τους παράγοντες που επιδρούν στη διάδοση αυτού του λανθασμένου επιχειρήματος είναι το γεγονός ότι η έννοια της λέξης «θεωρία» είναι διαφορετική στ
ην καθημερινή και στην επιστημονική γλώσσα. Μπορεί εμείς όταν μιλάμε να χρησιμοποιούμε εκφράσεις όπως «ωχ, ο Κώστας άρχισε πάλι τις θεωρίες του» ή «θεωρίες συνωμοσίας» προκειμένου να δείξουμε ότι τα λεγόμενα κάποιου δεν έχουν βάση.
Στην επιστήμη όμως τα πράγματα δεν είναι έτσι. Οι επιστήμονες κάνουν παρατηρήσεις και βάσει αυτών που παρατηρούν κάνουν μια υπόθεση την οποία θέτουν υπό πειραματική διερεύνηση. Αν η υπόθεση είναι σωστή, το πείραμα θα την επαληθεύσει. Αν όχι, το πείραμα θα αναδείξει τα τρωτά της και αυτή ή θα τροποποιηθεί ή θα απορριφθεί. Μόνο έπειτα από αλλεπάλληλες πειραματικές αποδείξεις υπέρ μιας δεδομένης υπόθεσης οι επιστήμονες αρχίζουν να μιλάνε για «θεωρία». Περιττό μάλιστα να προσθέσουμε ότι η φύση της επιστήμης είναι τέτοια ώστε καμία θεωρία δεν θεωρείται αμετάβλητη.
Αν υπάρχει μια θεωρία που για περισσότερο από έναν αιώνα επιβεβαιώνεται από τις παρατηρήσεις του πεδίου και το πείραμα, αυτή είναι η θεωρία της εξέλιξης. Σύμφωνα με τονΑργύρη Ευστρατιάδη, μοριακό βιολόγο και επιστημονικό διευθυντή του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, «η αντίδραση του κοινού στη δαρβινική θεωρία επεκτείνεται σε αντίδραση στην εξέλιξη. Αυτό οφείλεται σε μια παρανόηση. Ως φαινόμενοη εξέλιξη είναι γεγονός που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Ακόμη κι αν κανείς αγνοήσει όλα τα άλλα τεκμήρια, και μόνο το γεγονός ότι υπάρχει κοινός γενετικός κώδικας (τα γονίδια όλων των οργανισμών μιλάνε την ίδια γλώσσα) είναι υπεραρκετό για να πείσει και τον πιο αμετανόητο σκεπτικιστή ότι οποιαδήποτε αμφισβήτηση για την εξέλιξη είναι καθαρή ανοησία.
»Η δαρβινική θεωρία δεν είναι θεωρία για την εξέλιξη· είναι θεωρία για τον μηχανισμό της εξέλιξης. Και μάλιστα στηρίζεται σε μια πολύ απλή ιδέα: Επειδή υπάρχει ποικιλομορφία και υπερπληθυσμός στους οργανισμούς, καθώς και περιοριστικές περιβαλλοντικές συνθήκες, γίνεται διαφορική αναπαραγωγή ατόμων με προτέρημα επιλογής, με αποτέλεσμα να αλλάζουν προοδευτικά οι συχνότητες των φαινοτύπων στους πληθυσμούς. (Αυτό που επιλέγεται είναι ο φαινότυπος και αυτό που εξελίσσεται είναι ο πληθυσμός, όχι τα άτομα.) Μέχρι στιγμής όλα τα δεδομένα είναι συμβατά με τη δαρβινική θεωρία. Κι έτσι η θεωρία αυτή στέκεται, τουλάχιστον για την ώρα. Αυτό, φυσικά, δεν αποδεικνύει ότι η θεωρία είναι σωστή. Η σπουδαιότητα μιας θεωρίας εξαρτάται από το επεξηγηματικό εύρος της. Και η δαρβινική θεωρία φαίνεται να έχει τεράστιο εύρος».
Αυτό ακριβώς το επεξηγηματικό εύρος έκανε τον ακαδημαϊκό καθηγητή κ. Κώστα Κριμπά να σημειώσει σε διάλεξή του στην Ακαδημία: «Προτιμώ να αναφέρομαι στην εξελικτική και όχι στη θεωρία της εξελίξεως. Με την πάροδο των ετών η εξέλιξη αποτελεί πλέον το ενοποιητικό στοιχείο των επί μέρους βιολογικών κλάδων. Σήμερα το πλήθος των δεδομένων που έχει συναθροιστεί υπέρ της εξελίξεως είναι τόσο μεγάλο και τέτοιας βαρύτητας, ώστε να μπορεί να συγκριθεί η περίπτωση της Εξελικτικής με εκείνη της Ατομικής Φυσικής. Δεν μιλάμε πια για Θεωρία του Ατόμου, αλλά για Ατομική Φυσική! Κάτι τέτοιο συμβαίνει και με την Εξελικτική».
