Συχνά πετάγεται σε συζητήσεις στα blogs κάποιος μεροκαματιάρης του ΟΟΔΕ για να επισημάνει ότι «η ορθόδοξη εκκλησία ποτέ δεν αμφισβήτησε τις επιστήμες», ποντάροντας στην πεποίθηση ότι δεν θα έχουν εκείνη τη στιγμή οι σχολιαστές πρόχειρα στοιχεία για να τον αποστομώσουν. Αυτός ακριβώς είναι ένας από τους ρόλους των blogs, να σου δίνουν εύκολα τις απαντήσεις σε θέματα που χρειάζεσαι και γι' αυτό παραθέτω εδώ τα ακόλουθα, πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία.
Είχε γραφτεί εδώ και παλαιότερα για την «πατριαρχική εγκύκλιο» του 1819 που απέβλεπε στην ανάσχεση της διάδοσης των φυσικομαθηματικών επιστημών με τίτλο «Περί της σημερινής κατάστασης των κοινών τους γένους μας ελληνομουσείων (=σχολείων)». Σε πατριαρχική σύνοδο του Μαρτίου 1821, μόλις λίγες ημέρες πριν από την έκρηξη της επαναστάσεως και η οποία σύνοδος είχε στόχο «Την καθαίρεσιν των φιλοσοφικών (=φυσικομαθηματικών) μαθημάτων», εξεδόθη ένα γελοιότατο -και για εκείνη την εποχή- κείμενο κατά των Μαθηματικών, της Φυσικής και των επιστημών γενικότερα, το οποίο μόνο ένας οπισθοδρομικός και ιδιοτελής εκκλησιαστικός μηχανισμός θα μπορούσε να έχει εκδόσει:
«...τίς ωφέλεια προσκολλώμενοι οι νέοι εις τα παραδόσεις αυτάς να μανθάνωσιν αριθμούς και αλγέβρας και κύβους και κυβοκύβους και τρίγωνα και τριγωνοτετράγωνα και λογαρίθμους και συμβολικούς λογισμούς και τας προβαλλομένας ελλείψεις και άτομα και κενά και δίνας και δυνάμεις και έλξεις και βαρύτητας, του φωτός ιδιότητας και βόρεια σέλα και θετινά τινά και ακουστικά και μύρια τοιαύτα και άλλα τερατώδη, ώστε να μετρώσι την άμμον της θαλάσσης και τας σταγόνας του υετού και να κινώσιν την γην, εάν αυτοίς δοθή πη στώσι κατά το του Αρχιμήδους, έπειτα εις τας ομιλίας των βάρβαροι, εις τας γραφάς των σόλοικοι, εις τας θρησκείας των ανίδεοι, εις τα ήθη παράφοροι και διεφθαρμένοι, εις τα πολιτεύματα επιβλαβείς και άσημοι πατριώται και ανάξιοι της προγονικής κλήσεως...» (Στέλιος Λαμνής: «Τα μαθηματικά ... επί τουρκοκρατίας».) Αν και περιττεύει κάθε σχολιασμός, θα έπρεπε να επισημάνουμε ότι με τη φράση «επιβλαβείς εις τα πολιτεύματα» εννοούν οι πατριάρχες την οθωμανική διοίκηση, η οποία φαίνεται ότι ενοχλείτο από τις δραστηριότητες των διαφωτιστών-εκπαιδευτικών.
Διαβάζοντας τώρα μια βιβλιοπαρουσίαση του δημοσιογράφου Παντελή Mπουκάλα της Καθημερινής, βρήκα μια ακόμα από τις πάμπολλες μαρτυρίες για την απόλυτη αντίθεση του εκκλησιαστικού μηχανισμού και μετά την απελευθέρωση στις επιστημονικές προοπτικές, φοβούμενου ότι χάνει τον έλεγχο του ποιμνίου, από το οποίο σιτίζονταν και συνεχίζουν να σιτίζονται τα μέλη του. Γράφει λοιπόν ο Π.Μ. στο άρθρο του για τον νεοέλληνα Διαφωτιστή Βενιαμίν Λέσβιο:Ο Βενιαμίν γεννήθηκε στο Πλωμάρι της Λέσβου το 1759 και πέθανε στο Ναύπλιο από τύφο [...]
Είχε καταδικαστεί για τις ιδέες του από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, που τον κατηγόρησε ότι αρνείται την κοσμολογία της Αγίας Γραφής, αφού αποδεχόταν ότι η Γη κινείται και ότι υπάρχουν και άλλοι πλανήτες κατοικημένοι από έμφρονα όντα. Η πιθανότητα ύπαρξης εξωγήινης νοήμονος ζωής ήταν πάντοτε αγκάθι για τη Θεολογία, γιατί κλόνιζε το γνωστό «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν»: πόσες εικόνες και πόσες ομοιώσεις μπορεί να έχει ο Θεός, που εμείς τον αποδίδουμε ανθρωπόμορφο;
Πρόσφατα πάντως, το Βατικανό έλαβε την απόφαση ότι το ενδεχόμενο να υπάρχουν και εκτός Γης πολιτισμοί και όντα ευφυή, με άλλη μορφή από τη δική μας, δεν έρχεται σε σύγκρουση με το χριστιανικό κοσμολογικό «μοντέλο» και με το θεϊκό σχέδιο, όπως το εννοούμε εμείς τα άπτερα δίποδα του αστεία μικρού πλανήτη με το όνομα Γη.
Τουλάχιστον η καθολική εκκλησία έχει διατηρήσει τη δυνατότητα, λόγω συγκεντρωτικού συστήματος λειτουργίας, να ακολουθεί ως ουραγός τις εξελίξεις. Έτσι, υποβαθμίζει όσο είναι δυνατόν τη γελοιοποίηση, διαγράφοντας παλιές θέσεις, μια με τον Κοπέρνικο, την άλλη με τον Γαλιλαίο, πρόσφατα με τον Δαρβίνο και άλλους... Οι ορθόδοξοι, στην πολυδιάσπασή τους, ούτε που θα μπορούσαν να συμφωνήσουν σε κάποια κοινή θέση - από τους φανατικούς των «κατά γράμμα» ιουδαϊκών γραφών, μέχρι τους ανανεωτές της «συμβολικής» κατανόησης.(Στέλιος Φραγκόπουλος, Stelios Frangopoulos)
