(του Νίκου Ντόκα, Βιβλιοθήκη, 27/2/2009)
Ηaakon Smedsvig Hanssen: Θεόφραστος ο Ερέσιος - Ο φιλόσοφος της χαράς της ζωής
«ΜΠΑΡΖΟΥΛΙΑΝΟΣ», ΣΕΛ. 247
Σπουδαίος δάσκαλος και γλυκομίλητος συνομιλητής πρέπει να ήταν ο Λέσβιος φιλόσοφος -μαθητής της Ακαδημίας του Πλάτωνα, φίλος και συνεργάτης μετά του Αριστοτέλη- Τύρταμος, για να τον μετονομάσει Θεόφραστο ο μεγάλος Σταγειρίτης.
Από την Ερεσσό, όπου γεννήθηκε το 371 π.Χ., ο Θεόφραστος βρέθηκε στην Ακαδημία του Πλάτωνα, όπου γνώρισε και τον Αριστοτέλη, με τον οποίο συνδέθηκε φιλικά και τελικά τον διαδέχτηκε στην Περιπατητική σχολή του, το 323, όταν ο δάσκαλός του υποχρεώθηκε να φύγει από την Αθήνα. Λέγεται πως στις μέρες του η σχολή φιλοξενούσε κάπου 2.000 σπουδαστές.
Ο Θεόφραστος πέθανε στα 85 του, γύρω στο 287 π.Χ. Ανάμεσα στους μαθητές του διακρίνονταν οι Κένανδρος, Δημήτριος ο Φαληρέας, Δείναρχος, Ερασίστρατος, Πιταναίος Αρκεσίλαος και Λαμψακηνός Στράτωνας. Η γραμματειακή παράδοση αναφέρει κάπου 200 τίτλους έργων του, από τα οποία σώθηκαν σε ολοκληρωμένη μορφή μόνον οι «Χαρακτήρες» (30 σύντομες και πυκνές προσωπογραφίες συμπεριφοράς) και δύο βοτανολογικά έργα («Περί φυτών ιστορίας» - 9 βιβλία και «Περί φυτών αιτιών» - 6 βιβλία).
Σώθηκαν και κάμποσα μικρότερα και κυρίως σε αποσπασματική μορφή, από τα οποία πληροφορούμαστε τις φυσικές και λοιπές ενασχολήσεις του δασκάλου, όπως κι εκείνες που αναφέρονται στους φυσικούς φιλοσόφους. Την ανασύσταση τόσο της ζωής του Θεόφραστου όσο και της διδασκαλίας του επιχειρεί με τη μονογραφία του ο Νορβηγός ιστορικός ιδεών και καθηγητής Φιλοσοφίας Χάακον Σμέντσβιγκ Χάνσεν. «Ο μη δογματικός τόνος του Θεόφραστου -γράφει- έρχεται σε αντίθεση με το πιο δογματικό στοιχείο στον Πλάτωνα και στον Αριστοτέλη. Το δικό του ύφος είναι λιγότερο πομπώδες και όπου βρίσκουμε ειρωνεία, αυτή δεν πληγώνει, αλλά απλώς επεξηγεί, και μάλιστα διαθέτοντας στοιχεία από τον πολύ μεταγενέστερο ανθρωπισμό». Πρόκειται για μια θεματική και όχι χρονολογική εισαγωγή.
Από την Ερεσσό, όπου γεννήθηκε το 371 π.Χ., ο Θεόφραστος βρέθηκε στην Ακαδημία του Πλάτωνα, όπου γνώρισε και τον Αριστοτέλη, με τον οποίο συνδέθηκε φιλικά και τελικά τον διαδέχτηκε στην Περιπατητική σχολή του, το 323, όταν ο δάσκαλός του υποχρεώθηκε να φύγει από την Αθήνα. Λέγεται πως στις μέρες του η σχολή φιλοξενούσε κάπου 2.000 σπουδαστές.Ο Θεόφραστος πέθανε στα 85 του, γύρω στο 287 π.Χ. Ανάμεσα στους μαθητές του διακρίνονταν οι Κένανδρος, Δημήτριος ο Φαληρέας, Δείναρχος, Ερασίστρατος, Πιταναίος Αρκεσίλαος και Λαμψακηνός Στράτωνας. Η γραμματειακή παράδοση αναφέρει κάπου 200 τίτλους έργων του, από τα οποία σώθηκαν σε ολοκληρωμένη μορφή μόνον οι «Χαρακτήρες» (30 σύντομες και πυκνές προσωπογραφίες συμπεριφοράς) και δύο βοτανολογικά έργα («Περί φυτών ιστορίας» - 9 βιβλία και «Περί φυτών αιτιών» - 6 βιβλία).
Σώθηκαν και κάμποσα μικρότερα και κυρίως σε αποσπασματική μορφή, από τα οποία πληροφορούμαστε τις φυσικές και λοιπές ενασχολήσεις του δασκάλου, όπως κι εκείνες που αναφέρονται στους φυσικούς φιλοσόφους. Την ανασύσταση τόσο της ζωής του Θεόφραστου όσο και της διδασκαλίας του επιχειρεί με τη μονογραφία του ο Νορβηγός ιστορικός ιδεών και καθηγητής Φιλοσοφίας Χάακον Σμέντσβιγκ Χάνσεν. «Ο μη δογματικός τόνος του Θεόφραστου -γράφει- έρχεται σε αντίθεση με το πιο δογματικό στοιχείο στον Πλάτωνα και στον Αριστοτέλη. Το δικό του ύφος είναι λιγότερο πομπώδες και όπου βρίσκουμε ειρωνεία, αυτή δεν πληγώνει, αλλά απλώς επεξηγεί, και μάλιστα διαθέτοντας στοιχεία από τον πολύ μεταγενέστερο ανθρωπισμό». Πρόκειται για μια θεματική και όχι χρονολογική εισαγωγή.
