Γράμμα από τη Νέα Υόρκη
Οι θεωρίες για φυσικές καταστροφές ή καταστροφές που προκαλούνται εξαιτίας του ανθρώπου και μπορούν να εξαφανίσουν το ανθρώπινο είδος, συχνά απορρίπτονται, επειδή θεωρείται ότι είτε ενσπείρουν τον πανικό είτε ότι είναι παράδοξες, αγγίζοντας μερικές φορές τα όρια της επιστημονικής φαντασίας. Στην πραγματικότητα, η πιθανότητα για τέτοιου είδους καταστροφές είναι πραγματική και συνεχώς αυξανόμενη.
Όπως, για παράδειγμα, η σύγκρουση μ' έναν αστεροειδή που μπορεί να εξαφανίσει από τη Γη το 1/4 του ανθρώπινου πληθυσμού μέσα σε 24 ώρες και τα υπόλοιπα 3/4 μέσα στις επόμενες μέρες ή μια μη αναστρέψιμη κατάσταση όσον αφορά το φαινόμενο του θερμοκηπίου, με αποτέλεσμα ο πλανήτης μας να γίνει χιονόμπαλα. Αλλα παραδείγματα αποτελούν οι αυτοαναπαραγόμενες με μεγάλη ταχύτητα νανομηχανές ή ένα καταστροφικό ατύχημα σε έναν επιταγχυντή σωματιδίων που θα έχει ως αποτέλεσμα να μετατραπεί ο πλανήτης μας σε μια σφαίρα με τεράστια πυκνότητα, διαμέτρου 100 μέτρων, ή μια πανδημία ευλογιάς που την προκάλεσαν βιοτρομοκράτες, μέχρι ακόμα το να μας καταλάβουν υπερευφυή ρομπότ.Ολα αυτά είναι δυνάμει καταστροφικά γεγονότα, που μπορούν να έχουν ως αποτέλεσμα την εξαφάνισή μας και πολλά από αυτά βρίσκονται μέσα στα όρια του δυνατού. Ως εκ τούτου απαιτούν σοβαρή σκέψη για το πώς θα τα εκτιμήσουμε ή θα τα προλάβουμε. Με τέτοιου είδους καταστροφές ασχολούνται συνήθως επιστήμονες διεθνούς φήμης, αλλά όχι ο απλός κόσμος και οι πολιτικοί.Πώς όμως πρέπει ένα κράτος και οι πολίτες του να αντιδράσουν στην πιθανότητα μιας καταστροφής, την οποία για διάφορους ψυχολογικούς και πολιτιστικούς λόγους ο κόσμος δυσκολεύεται να τη θεωρήσει δυνατή;
Ο Richard Posner, εφέτης και καθηγητής στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Σικάγου, αναφέρει στο βιβλίο του «Catastrophe: Risk and Response» (εκδόσεις: «Oxford University Press») ότι αυτό που χρειάζεται είναι μια φρέσκια και πολυδιάστατη αντίληψη η οποία θα διαμορφωθεί αφού συμβάλλουν με απόψεις δικηγόροι, οικονομολόγοι, ψυχολόγοι κι άλλοι κοινωνικοί επιστήμονες μαζί με τους συναδέλφους τους των φυσικών επιστημών. Η ευθύνη για την αντιμετώπιση μιας τέτοιας καταστροφής δεν μπορεί να αφεθεί ούτε μόνο στους επιστήμονες ούτε μόνο στους πολιτικούς, οι οποίοι αγνοούν οτιδήποτε από την επιστήμη.
Ο Posner εξετάζοντας στο βιβλίο του πιθανές καταστροφές μάς λέει τι πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και τι να αγνοήσουμε και συζητεί συγκεκριμένους τρόπους ελαχιστοποίησης των πιο μεγάλων κινδύνων. Ανάμεσα στα άλλα θέτει διάφορα ερωτήματα, όπως το εάν θα πρέπει να εγκαταλείψουμ έως έναν βαθμό την εθνική κυριαρχία του κάθε κράτους για να μπορέσουμε να παλέψουμε αποτελεσματικά για το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Ή εάν, για παράδειγμα, είναι υποχρεωτικός ο περιορισμός των ελευθεριών μας και αποτελεί μια σωστή απάντηση στον κίνδυνο βιοτρομοκρατικής επίθεσης. Επίσης αναρωτιέται εάν θα πρέπει να επενδύσουμε πολύ περισσότερα στην ανίχνευση και αναχαίτιση των αστεροειδών που μπορεί να μας απειλήσουν ή εάν πρόκειται για πεταμένα λεφτά. Τέλος, προτείνει ορισμένες μεταρρυθμίσεις όσον αφορά τη σχέση νόμου - επιστήμης, οι οποίες θεωρεί ότι μπορεί να βοηθήσουν στο να ελαχιστοποιήσουμε τις συνέπειες μιας μεγάλης καταστροφής.
Οι θεωρίες για φυσικές καταστροφές ή καταστροφές που προκαλούνται εξαιτίας του ανθρώπου και μπορούν να εξαφανίσουν το ανθρώπινο είδος, συχνά απορρίπτονται, επειδή θεωρείται ότι είτε ενσπείρουν τον πανικό είτε ότι είναι παράδοξες, αγγίζοντας μερικές φορές τα όρια της επιστημονικής φαντασίας. Στην πραγματικότητα, η πιθανότητα για τέτοιου είδους καταστροφές είναι πραγματική και συνεχώς αυξανόμενη.Όπως, για παράδειγμα, η σύγκρουση μ' έναν αστεροειδή που μπορεί να εξαφανίσει από τη Γη το 1/4 του ανθρώπινου πληθυσμού μέσα σε 24 ώρες και τα υπόλοιπα 3/4 μέσα στις επόμενες μέρες ή μια μη αναστρέψιμη κατάσταση όσον αφορά το φαινόμενο του θερμοκηπίου, με αποτέλεσμα ο πλανήτης μας να γίνει χιονόμπαλα. Αλλα παραδείγματα αποτελούν οι αυτοαναπαραγόμενες με μεγάλη ταχύτητα νανομηχανές ή ένα καταστροφικό ατύχημα σε έναν επιταγχυντή σωματιδίων που θα έχει ως αποτέλεσμα να μετατραπεί ο πλανήτης μας σε μια σφαίρα με τεράστια πυκνότητα, διαμέτρου 100 μέτρων, ή μια πανδημία ευλογιάς που την προκάλεσαν βιοτρομοκράτες, μέχρι ακόμα το να μας καταλάβουν υπερευφυή ρομπότ.Ολα αυτά είναι δυνάμει καταστροφικά γεγονότα, που μπορούν να έχουν ως αποτέλεσμα την εξαφάνισή μας και πολλά από αυτά βρίσκονται μέσα στα όρια του δυνατού. Ως εκ τούτου απαιτούν σοβαρή σκέψη για το πώς θα τα εκτιμήσουμε ή θα τα προλάβουμε. Με τέτοιου είδους καταστροφές ασχολούνται συνήθως επιστήμονες διεθνούς φήμης, αλλά όχι ο απλός κόσμος και οι πολιτικοί.Πώς όμως πρέπει ένα κράτος και οι πολίτες του να αντιδράσουν στην πιθανότητα μιας καταστροφής, την οποία για διάφορους ψυχολογικούς και πολιτιστικούς λόγους ο κόσμος δυσκολεύεται να τη θεωρήσει δυνατή;
Ο Richard Posner, εφέτης και καθηγητής στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Σικάγου, αναφέρει στο βιβλίο του «Catastrophe: Risk and Response» (εκδόσεις: «Oxford University Press») ότι αυτό που χρειάζεται είναι μια φρέσκια και πολυδιάστατη αντίληψη η οποία θα διαμορφωθεί αφού συμβάλλουν με απόψεις δικηγόροι, οικονομολόγοι, ψυχολόγοι κι άλλοι κοινωνικοί επιστήμονες μαζί με τους συναδέλφους τους των φυσικών επιστημών. Η ευθύνη για την αντιμετώπιση μιας τέτοιας καταστροφής δεν μπορεί να αφεθεί ούτε μόνο στους επιστήμονες ούτε μόνο στους πολιτικούς, οι οποίοι αγνοούν οτιδήποτε από την επιστήμη.
Ο Posner εξετάζοντας στο βιβλίο του πιθανές καταστροφές μάς λέει τι πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και τι να αγνοήσουμε και συζητεί συγκεκριμένους τρόπους ελαχιστοποίησης των πιο μεγάλων κινδύνων. Ανάμεσα στα άλλα θέτει διάφορα ερωτήματα, όπως το εάν θα πρέπει να εγκαταλείψουμ έως έναν βαθμό την εθνική κυριαρχία του κάθε κράτους για να μπορέσουμε να παλέψουμε αποτελεσματικά για το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Ή εάν, για παράδειγμα, είναι υποχρεωτικός ο περιορισμός των ελευθεριών μας και αποτελεί μια σωστή απάντηση στον κίνδυνο βιοτρομοκρατικής επίθεσης. Επίσης αναρωτιέται εάν θα πρέπει να επενδύσουμε πολύ περισσότερα στην ανίχνευση και αναχαίτιση των αστεροειδών που μπορεί να μας απειλήσουν ή εάν πρόκειται για πεταμένα λεφτά. Τέλος, προτείνει ορισμένες μεταρρυθμίσεις όσον αφορά τη σχέση νόμου - επιστήμης, οι οποίες θεωρεί ότι μπορεί να βοηθήσουν στο να ελαχιστοποιήσουμε τις συνέπειες μιας μεγάλης καταστροφής.
(Κων/να Γιαννούτσου, ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Ελευθεροτυπίας, 19/10/2007)
