Οι ετικέτες αριστερός - δεξιός είναι παραπλανητικές
«Σήμερα κανείς δεν ξέρει τι σημαίνει ακριβώς να είσαι αριστερός, γιατί απέτυχαν όλες οι εναλλακτικές απέναντι στον καπιταλισμό. Βρισκόμαστε μπροστά από έναν κόσμο καπιταλισμών, γιατί ο σουηδικός δεν έχει καμία σχέση με αυτόν της Ινδίας ούτε με αυτόν της Παραγουάης ούτε της Κίνας», γράφει σε εκτενές άρθρο του στο περιοδικό «Νουβέλ Ομπσερβατέρ» ο φιλόσοφος, ποιητής και δοκιμιογράφος Hans Magnus Enzensberger (Εντσερσμπέργκερ).
«Βεβαίως, η Αριστερά και η Δεξιά έχουν διαφορετικές παραδόσεις. Και δυστυχώς και κοινά σημεία. Στη διάρκεια της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, οι μετακινήσεις μεταξύ ακροδεξιάς και ακροαριστεράς ήταν μαζικές. Στην πρώην Ανατολική Γερμανία, σαράντα χρόνια δικτατορίας αποπροσανατόλισαν πολλούς ανθρώπους και μια κομμουνιστική ψήφος μπορεί να είναι είτε αντιδραστική είτε επαναστατική. Σε εμάς πολλοί ευκατάστατοι αστοί δηλώνουν αριστεροί αλλά δεν συμμετέχουν σε τίποτε. Οι ετικέτες είναι σαφώς παραπλανητικές.Το 1955, μετά τις σπουδές μου αποφάσισα πως το να είσαι Γερμανός δεν είναι επάγγελμα. Επρεπε να σπάσω αυτόν τον εσωτερικό φραγμό. Τότε λοιπόν άρχισα να ταξιδεύω. Εμεινα οκτώ χρόνια στη Νορβηγία, στην Ιταλία, στη Σοβιετική Ενωση, στις ΗΠΑ και στη Γαλλία. Εμαθα ξένες γλώσσες. Ηθελα να ξεφύγω, να αναπνεύσω. Σήμερα, η Γερμανία έγινε μια χώρα τόσο εύκολη να ζήσεις σε αυτήν ώστε διοικείται από μια νοικοκυρά. Είναι τελικά καλύτερα, έτσι. Είναι καθησυχαστικό. Ονειρεύομαι την πολιτική ως μια δημόσια υπηρεσία όπως τόσες άλλες, χρήσιμη όσο και το μάζεμα των σκουπιδιών. Μια πολιτική που να μη μολύνεται από πάθη που μας έχουν κάνει τόσο κακό. Δεν πρέπει να καταλαμβάνει τα πάντα.
Γι' αυτό ακριβώς, από αυτοάμυνα, επέλεξα τη λογοτεχνία, την ποίηση, τον έρωτα και τα ταξίδια. Επειτα από μια ποιητική συλλογή, ξεκινώ ένα μυθιστόρημα, απολαμβάνω μια έκθεση, μια όπερα ή ασχολούμαι με την έκδοση ενός περιοδικού. Οικονομικά, είμαι ένας έμπορος λέξεων. Οι περισσότεροι άνθρωποι κάνουν δουλειές στις οποίες πλήττουν. Δεν καταλαβαίνω τους συγγραφείς που παραπονιούνται. Είναι μεγάλο προνόμιο να διαχειρίζεσαι ο ίδιος το χρόνο σου, να κάνεις μια δουλειά χωρίς αφεντικό».
(Ελευθεροτυπία, 16/10/2007)
