21 March 2011

Η επικούρεια αντίληψη ζωής

Επιστροφή στο μέτρο
(της Χριστινας Κοψινη, Καθημερινή, 15/3/2011)
[...]
Όσο βυθίζονταν τουριστικές νησίδες στον Ειρηνικό ή πέθαιναν εκατοντάδες από τους σεισμούς σε Τουρκία και Ινδονησία, ή αποτύγχανε ο νεοσυντηρητικός Μπους να αντιμετωπίσει τον αφανισμό της Νέας Ορλεάνης από την «Κατρίνα», οι φυσικές καταστροφές έμοιαζαν να επιλέγουν προσεκτικά τα θύματά τους με ... ταξικά κριτήρια. Η Ιαπωνία σοκάρει γιατί υπήρξε(;) άψογα προετοιμασμένη για το χειρότερο σενάριο: προηγμένη τεχνολογικά, εκπαιδευμένη στους σεισμούς, ανεπτυγμένη οικονομία.

Πολλοί εξεθείασαν τους Ιάπωνες για την έλλειψη πανικού ή για τον «ήρεμο πανικό» όπως χαρακτηρίζεται η στάση τους από ανθρωπολόγους που γνωρίζουν καλά τον ψυχισμό τους. Προσωπικά, πίσω από τη στάση αυτών των ιδιαίτερων ανθρώπων αντιλαμβάνομαι την ψυχολογική χροιά της αρμονίας που δίνει η αίσθηση του μέτρου ακόμη και στις συμφορές. Στην επικούρεια αντίληψη ζωής παραπέμπει η στάση τους. «Ο καθένας φεύγει από τη ζωή σαν να ήλθε μόλις τώρα», έλεγε ο Επίκουρος, υποδεικνύοντας ότι η απόλαυση της ζωής δεν είναι μια φιλοσοφία τυχοδιωκτισμού, αλλά προσαρμογής στη φυσική ανάγκη να αντλείς απόλαυση από τη χαρά που σου δίδει η στιγμή.

Η κάθε στιγμή ενέχει πάντα την πιθανότητα να είναι η τελευταία. Αυτό δεν έχει σχέση με την παραίτηση από μια στάση αλλαγής της ζωής, αλλά μας βοηθά να καταλάβουμε ότι κανένα μακροπρόθεσμο πλάνο, καμία συσσώρευση αναγκών και ικανοποιήσεων δεν συγκρίνεται με την ευτυχία της στιγμής. Η κάθε στιγμή μπορεί πάντα να είναι η τελευταία και η ευτυχία ίσως να μην είναι τίποτε άλλο παρά άθροισμα καλών στιγμών.