(της Πεννυς Mπουλουτζα, Καθημερινή, 22/5/2009)
Λεπτομερής κλινική παρατήρηση του ασθενούς, καθαρισμός του σώματος και της ψυχής και ολιστική θεραπεία. Τα Ασκληπιεία της αρχαιότητας δεν ήταν απλά προσκυνητάρια, αλλά πρόδρομοι των θεραπευτηρίων χρονίων παθήσεων, που ακόμη και σήμερα έχουν να προσφέρουν πολύτιμα διδάγματα στους λειτουργούς της Yγείας για τον τρόπο προσέγγισης και αντιμετώπισης του ασθενούς. Οπως είπε στην «Κ» ο καθηγητής Χειρουργικής, τέως καθηγητής Iστορίας της Ιατρικής και πρόεδρος του Διεθνούς Ιπποκρατείου Ιδρύματος Κω κ. Στέφανος Γερουλάνος, στα Ασκληπιεία τον ασθενή παρακολουθούσαν στενά έως ότου γινόταν η τελική διάγνωση της πάθησης και αποφασιζόταν η θεραπεία.
::
Ο τρόπος που περπατούσε, οι απαντήσεις που έδινε για την ασθένειά του, ακόμη και ο τρόπος με τον οποίο έδειχνε πού πονούσε, μετρούσαν για τη διάγνωση. Στη συνέχεια, γινόταν ο καθαρισμός της ψυχής με λουτρά και της ψυχής με θυσίες. Ο κ. Γερουλάνος εξηγεί ότι ακόμη και ο καθαρισμός με λουτρά αποτελούσε μέσο διάγνωσης, αφού οι κινήσεις που κάνει ένα άτομο στο κρύο νερό είναι πολύ πιο αυθόρμητες, οπότε με την παρατήρηση μπορούσε ο θεραπευτής να καταλάβει ποιο ήταν το πρόβλημα. Ακολουθούσε η εγκοίμηση στο λεγόμενο «άβατο», όπου ο θεός Ασκληπιός υποδείκνυε μέσω των ονείρων την απαραίτητη θεραπευτική αγωγή για την ίαση.
Σύμφωνα με τον κ. Γερουλάνο, η εκτεταμένη κλινική παρατήρηση του πάσχοντος πριν από τον καθορισμό της θεραπευτικής αγωγής είναι ένα από τα δύο βασικά στοιχεία της λειτουργίας των Ασκληπιείων, που ακόμη και σήμερα μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό μάθημα για τον γιατρό. Το άλλο στοιχείο αφορά στην ολιστική θεραπεία του ασθενούς. «Η ελληνική ιατρική αντιμετώπιζε τον ασθενή ως άνθρωπο και όχι ως πάθηση», τονίζει ο κ. Γερουλάνος και προσθέτει: «Δεν θεράπευε μόνο το μέρος, αλλά το σύνολο».
Έτσι, στη θεραπεία συνέβαλε κατ' αρχήν η θέληση του ασθενούς να ζητήσει βοήθεια, η αλλαγή περιβάλλοντος σε μία ωραία τοποθεσία, η ψυχαγωγία με θέατρο και αγώνες, οι 6Ο διαφορετικές δίαιτες (ως τρόπος ζωής και όχι μόνο διατροφής), η κινησιοθεραπεία και οι ασκήσεις, τα ιαματικά λουτρά, η βοτανοθεραπεία και ενίοτε οι χειρουργικές επεμβάσεις. Ολα αυτά τόνωναν την άμυνα του οργανισμού ώστε ο ασθενής να μπορεί να καταπολεμήσει την ασθένειά του.
Ένας νοερός περίπατος στα Ασκληπιεία της αρχαιότητας ήταν και ο κεντρικός κορμός της 2ης Αμφικτυονίας Εταιρειών και Συλλόγων Ιστορίας Ιατρικής και Ηθικής-Δεοντολογίας, που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στην Κω με αφορμή τον εορτασμό των 100 χρόνων από την ανακάλυψη του Ασκληπιείου της Κω. Κατά τη διάρκεια της Αμφικτυονίας, παρουσιάστηκαν οι νεότερες έρευνες από τα Ασκληπιεία της χώρας μας, τα οποία ξεπερνούν τα 3ΟΟ, ενώ τέθηκε στο «μικροσκόπιο» ο όρκος του Ιπποκράτη και η εξέλιξή του στους αιώνες.
Ο Αριστοφάνης
Στο πλαίσιο του συνεδρίου εξετάστηκε και η αποτύπωση των Ασκληπιείων μέσα από την Αττική κωμωδία με κύριο εκπρόσωπο τον Αριστοφάνη (στα έργα του «Σφήκες» και «Πλούτος») και την ελληνιστική σάτιρα με εκπρόσωπο τον Ηρώνδα. Στα έργα αυτά η διακωμώδηση στρέφεται κυρίως εναντίον του προσωπικού των Ασκληπιείων που ιδιοποιείται παράνομα τα αναθήματα και τα δώρα των προσερχομένων ή ζητεί περισσότερες και πολυτιμότερες προσφορές είτε των προσερχομένων στα ιερά που επιδιώκουν να ικανοποιήσουν την περιέργειά τους, μαθαίνοντας τα απόρρητα της υγείας των άλλων ή το μέγεθος των προσφορών.
::
Ο τρόπος που περπατούσε, οι απαντήσεις που έδινε για την ασθένειά του, ακόμη και ο τρόπος με τον οποίο έδειχνε πού πονούσε, μετρούσαν για τη διάγνωση. Στη συνέχεια, γινόταν ο καθαρισμός της ψυχής με λουτρά και της ψυχής με θυσίες. Ο κ. Γερουλάνος εξηγεί ότι ακόμη και ο καθαρισμός με λουτρά αποτελούσε μέσο διάγνωσης, αφού οι κινήσεις που κάνει ένα άτομο στο κρύο νερό είναι πολύ πιο αυθόρμητες, οπότε με την παρατήρηση μπορούσε ο θεραπευτής να καταλάβει ποιο ήταν το πρόβλημα. Ακολουθούσε η εγκοίμηση στο λεγόμενο «άβατο», όπου ο θεός Ασκληπιός υποδείκνυε μέσω των ονείρων την απαραίτητη θεραπευτική αγωγή για την ίαση.
Σύμφωνα με τον κ. Γερουλάνο, η εκτεταμένη κλινική παρατήρηση του πάσχοντος πριν από τον καθορισμό της θεραπευτικής αγωγής είναι ένα από τα δύο βασικά στοιχεία της λειτουργίας των Ασκληπιείων, που ακόμη και σήμερα μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό μάθημα για τον γιατρό. Το άλλο στοιχείο αφορά στην ολιστική θεραπεία του ασθενούς. «Η ελληνική ιατρική αντιμετώπιζε τον ασθενή ως άνθρωπο και όχι ως πάθηση», τονίζει ο κ. Γερουλάνος και προσθέτει: «Δεν θεράπευε μόνο το μέρος, αλλά το σύνολο».
Έτσι, στη θεραπεία συνέβαλε κατ' αρχήν η θέληση του ασθενούς να ζητήσει βοήθεια, η αλλαγή περιβάλλοντος σε μία ωραία τοποθεσία, η ψυχαγωγία με θέατρο και αγώνες, οι 6Ο διαφορετικές δίαιτες (ως τρόπος ζωής και όχι μόνο διατροφής), η κινησιοθεραπεία και οι ασκήσεις, τα ιαματικά λουτρά, η βοτανοθεραπεία και ενίοτε οι χειρουργικές επεμβάσεις. Ολα αυτά τόνωναν την άμυνα του οργανισμού ώστε ο ασθενής να μπορεί να καταπολεμήσει την ασθένειά του.
Ένας νοερός περίπατος στα Ασκληπιεία της αρχαιότητας ήταν και ο κεντρικός κορμός της 2ης Αμφικτυονίας Εταιρειών και Συλλόγων Ιστορίας Ιατρικής και Ηθικής-Δεοντολογίας, που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στην Κω με αφορμή τον εορτασμό των 100 χρόνων από την ανακάλυψη του Ασκληπιείου της Κω. Κατά τη διάρκεια της Αμφικτυονίας, παρουσιάστηκαν οι νεότερες έρευνες από τα Ασκληπιεία της χώρας μας, τα οποία ξεπερνούν τα 3ΟΟ, ενώ τέθηκε στο «μικροσκόπιο» ο όρκος του Ιπποκράτη και η εξέλιξή του στους αιώνες.
Ο Αριστοφάνης
Στο πλαίσιο του συνεδρίου εξετάστηκε και η αποτύπωση των Ασκληπιείων μέσα από την Αττική κωμωδία με κύριο εκπρόσωπο τον Αριστοφάνη (στα έργα του «Σφήκες» και «Πλούτος») και την ελληνιστική σάτιρα με εκπρόσωπο τον Ηρώνδα. Στα έργα αυτά η διακωμώδηση στρέφεται κυρίως εναντίον του προσωπικού των Ασκληπιείων που ιδιοποιείται παράνομα τα αναθήματα και τα δώρα των προσερχομένων ή ζητεί περισσότερες και πολυτιμότερες προσφορές είτε των προσερχομένων στα ιερά που επιδιώκουν να ικανοποιήσουν την περιέργειά τους, μαθαίνοντας τα απόρρητα της υγείας των άλλων ή το μέγεθος των προσφορών.
