(του Διονύση Γουσέτη, Καθημερινή, 6/5/2009)
H είδηση δεν γράφτηκε σε ελληνικά ρεπορτάζ. Την αλίευσα από τη στήλη της Τέτας Παπαδοπούλου στην Ελευθεροτυπία (10/4/2009). Λέει ότι τον περασμένο μήνα το Ευρωκοινοβούλιο υιοθέτησε με μεγάλη πλειοψηφία (533 υπέρ, 44 κατά, 33 αποχές) ψήφισμα που καταδικάζει τα εγκλήματα των ολοκληρωτικών καθεστώτων τον 20ό αιώνα. Λέει κατά λέξιν: «H Ευρώπη δεν θα ενωθεί ποτέ, εάν δεν καταλήξει σε κοινή θεώρηση της Ιστορίας της. Δηλαδή, εάν δεν αναγνωρίσει ως κοινή κληρονομιά τον ναζισμό και τον σταλινισμό και δεν διεξαγάγει έντιμο και ουσιαστικό διάλογο για τα εγκλήματα αυτών των καθεστώτων». Αυτονόητα και στοιχειώδη πράγματα.
Ωστόσο, δεν βρέθηκε ούτε ένας Ελληνας ευρωβουλευτής να το υπερψηφίσει. Δεν πρόκειται, βέβαια, για έκπληξη. Είναι το τρίτο σύμπτωμα ομόψυχου φιλοσταλινισμού της χώρας μας. Το 2006 είχαμε ομόφωνα –περιλαμβανομένων δηλαδή της Ν.Δ. και του ΛΑΟΣ– καταψηφίσει το «μνημόνιο καταδίκης των κομμουνιστικών εγκλημάτων» του Συμβουλίου της Ευρώπης και το 2008 σχεδόν ομόφωνα καταψηφίσαμε το ψήφισμα της Ευρωβουλής για την καθιέρωση «Ευρωπαϊκής Ημέρας Μνήμης κατά του σταλινισμού και του ναζισμού». Και τις δυο φορές ήμασταν τόσο ισχνή μειοψηφία όσο και τώρα.
Αλλά η εθνική ομοψυχία δεν εξαντλείται στον φιλοσταλινισμό. Ομόψυχα υποστηρίξαμε εγκληματίες όπως ο Οτσαλάν, ο Μιλόσεβιτς, o Κάρατζιτς. Ομόθυμα αντισταθήκαμε στην ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου. Σύσσωμοι αναπαράγουμε την προπαγάνδα της Χαμάς περί δήθεν γενοκτονίας των Παλαιστινίων από τους Ισραηλινούς. Ομόψυχη ήταν και η κανιβαλική χαρά μας στο τρομοκρατικό χτύπημα στο Μανχάταν.
Για τις παραπάνω ομοψυχίες βγάλαμε διάφορες επί μέρους ερμηνείες για να κολακέψουμε τους εαυτούς μας. Αλλοτε είπαμε ότι μιλάει η «ταξική μας συνείδηση» –πιο ανεπτυγμένη από αυτήν των Ευρωπαίων– άλλοτε το «αυθόρμητο συναίσθημα του ελληνικού λαού υπέρ των αδικημένων». Δεν θελήσαμε ποτέ να κάνουμε την προφανή διαπίστωση: ότι οι ομοψυχίες αυτές δένονται μεταξύ τους με ένα κοινό –και καθόλου κολακευτικό– στοιχείο. Δείχνουν όλες μια βαθιά περιφρόνηση στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Δεν είναι του παρόντος σημειώματος να αναλύσουμε αν αυτή η περιφρόνηση προέρχεται από την παραδοσιακή μας ανασφάλεια, αν συντηρείται ανά τους αιώνες από την εκκλησία μας με τις αντιδυτικές ψυχώσεις της, αν προκαλείται από τον βαλκανικού τύπου εθνικισμό μας ή αν αντίθετα τον προκαλεί. Σε κάθε περίπτωση, αυτού του είδους η εθνική ομοψυχία δεν είναι άσχετη με ορισμένες άλλες εθνικές επιδόσεις. Είμαστε πρώτοι σε ρατσισμό, ξενοφοβία, φοροδιαφυγή και τελευταίοι σε χορηγήσεις ασύλου και δωρητές οργάνων. Παραβιάζουμε ομόθυμα τα δικαιώματα των εθνικών, θρησκευτικών, γλωσσικών μειονοτήτων.
Τούτη η εθνική ομόψυχη περιφρόνηση στα ανθρώπινα δικαιώματα μας καθορίζει ως έθνος. Και μας βλάπτει σοβαρά. Μας εντείνει την έλλειψη αυτοπεποίθησης. Μας τοποθετεί ιδεολογικά κοντά στις κοινωνίες της Μέσης Ανατολής. Μας απομονώνει από τους Ευρωπαίους εταίρους μας. Τα ανθρώπινα δικαιώματα, όταν κανείς δεν τα σέβεται, εκδικούνται.
Ωστόσο, δεν βρέθηκε ούτε ένας Ελληνας ευρωβουλευτής να το υπερψηφίσει. Δεν πρόκειται, βέβαια, για έκπληξη. Είναι το τρίτο σύμπτωμα ομόψυχου φιλοσταλινισμού της χώρας μας. Το 2006 είχαμε ομόφωνα –περιλαμβανομένων δηλαδή της Ν.Δ. και του ΛΑΟΣ– καταψηφίσει το «μνημόνιο καταδίκης των κομμουνιστικών εγκλημάτων» του Συμβουλίου της Ευρώπης και το 2008 σχεδόν ομόφωνα καταψηφίσαμε το ψήφισμα της Ευρωβουλής για την καθιέρωση «Ευρωπαϊκής Ημέρας Μνήμης κατά του σταλινισμού και του ναζισμού». Και τις δυο φορές ήμασταν τόσο ισχνή μειοψηφία όσο και τώρα.
Αλλά η εθνική ομοψυχία δεν εξαντλείται στον φιλοσταλινισμό. Ομόψυχα υποστηρίξαμε εγκληματίες όπως ο Οτσαλάν, ο Μιλόσεβιτς, o Κάρατζιτς. Ομόθυμα αντισταθήκαμε στην ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου. Σύσσωμοι αναπαράγουμε την προπαγάνδα της Χαμάς περί δήθεν γενοκτονίας των Παλαιστινίων από τους Ισραηλινούς. Ομόψυχη ήταν και η κανιβαλική χαρά μας στο τρομοκρατικό χτύπημα στο Μανχάταν.Για τις παραπάνω ομοψυχίες βγάλαμε διάφορες επί μέρους ερμηνείες για να κολακέψουμε τους εαυτούς μας. Αλλοτε είπαμε ότι μιλάει η «ταξική μας συνείδηση» –πιο ανεπτυγμένη από αυτήν των Ευρωπαίων– άλλοτε το «αυθόρμητο συναίσθημα του ελληνικού λαού υπέρ των αδικημένων». Δεν θελήσαμε ποτέ να κάνουμε την προφανή διαπίστωση: ότι οι ομοψυχίες αυτές δένονται μεταξύ τους με ένα κοινό –και καθόλου κολακευτικό– στοιχείο. Δείχνουν όλες μια βαθιά περιφρόνηση στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Δεν είναι του παρόντος σημειώματος να αναλύσουμε αν αυτή η περιφρόνηση προέρχεται από την παραδοσιακή μας ανασφάλεια, αν συντηρείται ανά τους αιώνες από την εκκλησία μας με τις αντιδυτικές ψυχώσεις της, αν προκαλείται από τον βαλκανικού τύπου εθνικισμό μας ή αν αντίθετα τον προκαλεί. Σε κάθε περίπτωση, αυτού του είδους η εθνική ομοψυχία δεν είναι άσχετη με ορισμένες άλλες εθνικές επιδόσεις. Είμαστε πρώτοι σε ρατσισμό, ξενοφοβία, φοροδιαφυγή και τελευταίοι σε χορηγήσεις ασύλου και δωρητές οργάνων. Παραβιάζουμε ομόθυμα τα δικαιώματα των εθνικών, θρησκευτικών, γλωσσικών μειονοτήτων.
Τούτη η εθνική ομόψυχη περιφρόνηση στα ανθρώπινα δικαιώματα μας καθορίζει ως έθνος. Και μας βλάπτει σοβαρά. Μας εντείνει την έλλειψη αυτοπεποίθησης. Μας τοποθετεί ιδεολογικά κοντά στις κοινωνίες της Μέσης Ανατολής. Μας απομονώνει από τους Ευρωπαίους εταίρους μας. Τα ανθρώπινα δικαιώματα, όταν κανείς δεν τα σέβεται, εκδικούνται.
