Ξεκίνησα τις διακοπές με 10 βιβλία στη βαλίτσα κι ούτε πέντε από αυτά δεν ολοκλήρωσα, πέσαμε στους Ολυμπιακούς Αγώνες βλέπετε, αλλά έφταιγαν και άλλα πράγματα που επηρέασαν τον προσωπικό χρόνο μου. Όμως, το καλοκαίρι ακόμα τρέχει, η πνευματική εργασία που έχω διαλέξει ως επάγγελμα και χόμπυ, δεν τελειώνει ποτέ!
Έχουμε και λέμε λοιπόν:
● Ρόδης Ρούφος: «Οι Γραικύλοι», σελ. 335, ΤΟ ΒΗΜΑ βιβλιοθήκη. Ένα ιστορικό μυθιστόρημα για τα χρόνια του τελευταίου αιώνα π.Χ. στην Αθήνα. Μετά από επιτυχίες του Μιθριδάτη στη Μικρά Ασία και το σφαγιασμό πάνω από 100.000 Ρωμαίων στην Έφεσο και αλλού, ξεσηκώνονται οι Αθηναίοι -υποτελείς στους Ρωμαίους και διοικούμενοι από Ολιγαρχικούς- για να καταλάβουν τη Δήλο και να δώσουν ένα μήνυμα για την απεξάρτησή τους. Στόχος τους είναι να επανασυστήσουν την αθηναϊκή δημοκρατία, μόνο που τώρα υπάρχουν γύρω τους αυτοκρατορίες και τα παλιά πόλεις-κράτη έχουν ενταχθεί στη μία ή την άλλη από αυτές.Οι Αθηναίοι είναι, βέβαια, άπειροι στον πόλεμο εδώ και πολλές δεκαετίες και βρίσκονται σε κατάσταση κοινωνικής χαλαρότητας, με αποτέλεσμα να αποτύχουν στον εύκολο στρατιωτικό στόχο εναντίον της Δήλου και, πολύ περισσότερο, στο δύσκολο πολιτικό της επιβίωσης δίπλα σε 1-2 αυτοκρατορίες, δυτικά των Ρωμαίων και ανατολικά του Μιθριδάτη. Στη συνέχεια υφίστανται οι αμάθητοι Αθηναίοι την πολιορκία από τους λεγεωνάριους του Σύλλα (Lucius Cornelius Felix Sulla, ~138/134 - 78 π.Χ.) Αυτή η πολιορκία έληξε, μετά από διάφορα δραματικά επεισόδια, με την κατάληψη της Αθήνας, τη μερική σφαγή του πληθυσμού της και την οριστική υποταγή της στους Ρωμαίους.
Η απελευθέρωσή της πόλης έγινε μετά από σχεδόν 19 αιώνες με τη δημιουργία του νεοελληνικού κράτους, αφού είχε μετατραπεί εντωμεταξύ σε άσημο αρβανιτοχώρι.
● Χρήστος Ζαλοκώστας: «Ιουλιανός ο Παραβάτης», σελ. 266, ΤΟ ΒΗΜΑ βιβλιοθήκη. Ο Ζαλοκώστας δραματοποιεί τη ζωή και την αναρρίχηση στον αυτοκρατορικό θρόνο του βασιλιά φιλόσοφου Ιουλιανού (Flavius Claudius Iulianus, ~331/332 – 363 μ.Χ.) και τη σύντομη θητεία του σ' αυτόν. Κύρια πηγή του ιστορικού μυθιστορήματος αποτελεί το έργο του Αμμιανού Μαρκελλίνου, ο οποίος ήταν στρατιωτικός και υπασπιστής του Ιουλιανού μέχρι το θάνατό του.
Ο Ιουλιανός φαίνεται να πέρασε τη σύντομη ζωή του (σκοτώθηκε πολεμώντας τους Πέρσες σε ηλικία 32 ετών) με τον εφιάλτη της δολοφονίας όλων των συγγενών του, μαζί τους και του πατέρα του, από τον (χριστιανό εννοείται) αυτοκράτορα Κωνστάντιο. Ο ίδιος ο Ιουλιανός και ο αδελφός του Γάλλος (Flavius Constantius Gallus) επέζησαν του μακελειού λόγω της πολύ μικρής ηλικίας τους. Συγκεκριμένα δολοφονήθηκαν με εντολή του Κωσντάντιου 11 πριγκιπες από 3 αδέλφια του πατέρα του Κων/νου Α', 4 ξαδέλφια και 4 ανίψια. Ένα πρωτοφανές μακελειό, ακόμα και για τα ρωμαϊκά παλάτια και, αργότερα, για την αυλή του σουλτάνου.
Σημαντικότερη ενέργεια του Ιουλιανού, μετά τη μάλλον τυχαία άνοδό του στην εξουσία, ήταν η κατάργηση των προνομίων του χριστιανικού εκκλησιαστικού μηχανισμού, η εισαγωγή της (πραγματικής) ανεξιθρησκίας και η προσπάθεια για εισαγωγή μια «εθνικής θρησκείας» κατά το υπόδειγμα του ιουδαϊσμού και του χριστιανισμού, με ιερατείο, ιερά βιβλία και δόγματα. Αυτό βέβαια εξόργισε τους επαγγελματίες χριστιανούς, οι οποίοι ζούσαν, όπως κάνουν μέχρι σήμερα, από την συναλληλία της «θρησκείας της αγάπης» με το κράτος. Αν είχε επιβιώσει ο Ιουλιανός στην εξουσία, πιθανόν να είχε εμπεδωθεί ο μηχανισμός της κρατικής «εθνικής θρησκείας» και σήμερα να είχαμε περίπου τους ίδιους υπηρέτες που βλέπουμε στις τηλεοράσεις με τα μαύρα αποκριάτικα να διαχειρίζονται και πάλι οικόπεδα, χρηματικά ποσά και θέσεις εξουσίας.
Οι χριστιανοί επαίρονται ότι ο θάνατος του Ιουλιανού επήλθε από κτύπημα στην πλάτη βαλτού πράκτορά τους, αλλά δεν επιβεβαιώνεται αυτό από τον Αμμιανό Μαρκελίνο. Πάντως, είναι πολύ ενδιαφέρουσα η συγκεκριμένη διεκδίκηση της δολοφονίας! Η προσωνυμία «παραβάτης» ή «αποστάτης» αποδόθηκε στον Ιουλιανό από τους χριστιανούς, για να τον μειώσουν στα μάτια των απλών ανθρώπων της εποχής, επειδή αποστάτησε από τον χριστιανισμό, με τον οποίο ο ίδιος είχε όμως σχέση νηπιοβαφτισμού και μόνο.
Οι Έλληνες ονομάζουν τον Ιουλιανό «φιλόσοφο βασιλιά» για τα σημαντικά φιλοσοφικά συγγράμματα που πρόλαβε να γράψει και «βασιλιά ήλιο», αφενός λόγω της ηλιολατρείας του και αφετέρου επειδή αυτός είναι ο τίτλος ενός σημαντικού συγγράματός του. Σ' αυτό υιοθετεί ο Ιουλιανός τις σωστές απόψεις, όπως ξέρουμε σήμερα, για τη φύση και τον κόσμο, οι οποίες αποσιωπούνταν από τους θεόπληκτους του Μεσαίωνα: «Οι μεν πλανήτες περί τον Ήλιον ώσπερ βασιλέα χορεύοντες εν τισιν ωρισμένοις προς αυτόν διαστήμασιν αρμοδιώτατα φέρονται κύκλω».
● Edgar Dahl (εκδότης): «Brauchen wir Gott?» Moderne Texte zur Religionskritik, sel. 174, Hirzel-Verlag, 2005. (Χρειαζόμαστε το θεό; Σύγχρονα κείμενα κριτικής στη θρησκεία) Δεκατρία κείμενα που καλύπτουν όλο τον προβληματισμό, από την Αρχαιότητα μέχρι των ημερών μας, για την επινόηση θεών και δαιμόνων προς εκφοβισμό των ανθρώπων και έλεγχο της κοινωνίας. Γράφουν οι G.Vollmer, R.Dawkins, B.Kanitscheider, E.O.Wilson, N.Hoerster, A.Flew, H.Albert, H.Kliemt κ.ά. Γράφει ο E.Dahl στον πρόλογο: «[…] Η ιδέα για τη χρησιμότητα ενός παντοδύναμου, πάνσοφου και πανάγαθου θεού δημιουργούσε πάντα προβληματισμό.
Για πολλούς διανοούμενους ήταν η επινόηση τής μετά θάνατον ανάστασης και αιώνιας ζωής “πολύ ωραία για να είναι αληθινή”. Έτσι έγραψε ο L. Feuerbach ότι ο άνθρωπος επινόησε το θεό κατά τη δική του εικόνα […] Τα κείμενα του βιβλίου ερευνούν τα κεντρικά δόγματα και μηνύματα του χριστιανισμού και εξετάζουν, αν και ποια στοιχεία συνηγορούν υπέρ της ύπαρξης κάποιου θεού. Εν όψει της ατέλειωτης αθλιότητας, κακίας και αδικίας στον υπαρκτό κόσμο, είναι δυνατόν να τεκμηριωθεί η ύπαρξη ενός παντοδύναμου, πάνσοφου και πανάγαθου θεού; […]»
● I. Stengers – B. Bensaude-Vincent: «Ιστορία της Χημείας», sel. 510, Εκδόσεις Τραυλός, Αθήνα 1999. Η μελέτη αυτού του βιβλίου αποτελεί καθυστερημένη «ποινή» σε βάρος μου για τη διαχρονική αμέλειά μου από τα σχολικά χρόνια να ασχοληθώ με τη Χημεία, πράγμα που χρεώνεται σε έναν ανόητο καθηγητή, ο οποίος φρόντιζε να μας κάνει να χάσουμε κάθε ενδιαφέρον γι’ αυτό τον πολύ σημαντικό κύκλο γνώσεων. Σε πρόσφατη συνάντηση παλαιών συμμαθητών (με μερικούς εξ αυτών είμασταν μαζί και στο Δημοτικό), διαπίστωσα ότι κανείς δεν αγάπησε, ούτε και ασχολήθηκε ποτέ με τη Χημεία και όλοι το απέδιδαν σ’ εκείνον τον λεχρίτη καθηγητή.Εγώ ήμουν όμως τώρα υποχρεωμένος να μελετήσω τις εξελίξεις από την Αλχημεία στην επιστήμη της Χημείας και μέχρι τη σύγχρονη Χημεία, λόγω της ανάγκης να ολοκληρώσω την «Ιστορία της Τεχνολογίας», η οποία μέχρι τώρα υστερούσε ακριβώς σ' αυτό το θέμα. Η οποία Χημεία επηρεάζει σήμερα , όπως ξέρουμε ή υποψιαζόμαστε, αφάνταστα την επιστήμη και την τεχνολογία. Από τους χοντρικά 2 τομείς εξελίξεων της τεχνολογίας, τα συστήματα και τα υλικά, τα πρώτα συνήθως ολοκληρώνονται σύντομα και μας δίνουν μια ιδέα για τη μορφή και τη λειτουργία νέων μηχανών και συσκευών. Αλλά μόνο με την επιλογή κατάλληλων υλικών ή και τη βελτίωσή τους πετυχαίνουμε στη συνέχεια μικρότερους όγκους, χαμηλότερο κόστος, μεγαλύτερη αντοχή κ.ο.κ.
Το συγκεκριμένο βιβλίο περιγράφει πώς κατακτήθηκε το «γνωστικό πεδίο» αυτής της επιστήμης -ως συνήθως με πολλά πισωγυρίσματα-, πώς εξελίχθηκε σε «επιστήμη των (πανεπιστημιακών) καθηγητών», πώς επηρεάστηκε η βιομηχανική επανάσταση και, τέλος, πώς διασπάστηκε μέχρι σήμερα αναπόφευκτα σε πολλούς τομείς, οι οποίοι συχνά μόνο κατ’ όνομα σχετίζονται με αλλήλους.
● Μ. Καραγάτσης: «Σέργιος και Βάκχος», σελ. 783, ΤΟ ΒΗΜΑ βιβλιοθήκη. Επίσης ένα ιστορικό μυθιστόρημα, το οποίο δεν έτυχε να έχω διαβάσει. Είχα διαβάσει παλαιότερα του Κανελλόπουλου («Γεννήθηκα το 1402») και του Άγγελου Βλάχου («Ο κύριος μου Αλκιβιάδης», «Οι τελευταίοι Γαληνότατοι»), αλλά τα υπόλοιπα που εκδίδει τώρα ανά εβδομάδα ΤΟ ΒΗΜΑ σε πολύ χαμηλή τιμή, δεν έτυχε να τα διαβάσω νεότερος.
Στο συγκεκριμένο βιβλίο περιγράφει ο Καραγάτσης, άλλοτε με σοβαρότητα και άλλοτε διασκεδαστικά, πώς εξελίσσονται τα ιστορικά γεγονότα στον ελληνόφωνο χώρο, από την εποχή του Ιουστινιανού μέχρι τον 20ο αιώνα. Και ταυτόχρονα περιγράφει ποιες διεργασίες και συναλλαγές «γίνονται» στον παράδεισο μεταξύ των αγίων, ακριβώς όπως και στη Γη - μια συνέχεια του επίγειου παζαριού. Η αφορμή δίνεται με τη δραστηριότητα των δύο αρχιτεκτόνων Ισίδωρου και Ανθέμιου, οι οποίοι παίρνουν από τον Ιουστινιανό (μετά από θεία επιφοίτηση) την εντολή να κτίσουν, στη συνέχεια των πολλών λαμπρών οικοδομημάτων, «μια μικρή εκκλησία, μα πολύ όμορφη, αφιερωμένη στους αγίους Σέργιο και Βάκχο».
Δεν ολοκλήρωσα ακόμα την ανάγνωση αυτού του βιβλίου, διαβάζεται όμως και αποσπασματικά. Τα περιγραφόμενα επεισόδια, όσον αφορούν τη Γη και τον κόσμο, είναι ιστορικά, αλλά αποδίδονται επεξεργασμένα και διαμορφωμένα με τον γλαφυρό τρόπο του πρόωρα χαμένου Καραγάτση (κανονικό όνομα: Ροδόπουλος). Ήδη, η αρχική περιγραφή, πώς οι εθνικοί στρατιωτικοί γίνονταν χριστιανοί (άλλοτε επειδή ο στρατιωτικός βίος ήταν απαιτητικός και επικίνδυνος και άλλοτε για εισπρακτικούς λόγους), στη συνέχεια καλόγεροι (άρα εξασφάλιζαν τα γεροντάματά τους που είχε στόχο του και ο γνωστός μητροπολίτης Αττικής) και, μετά θάνατον, άγιοι (αυτό για να παρακινηθούν και άλλοι να προσχωρήσουν), είναι μια καλή εισαγωγή για να διαβαστεί το βιβλίο ταχύρρυθμα. Στην περίπτωσή μου συνέπεσαν όμως οι Ολυμπιακοί Αγώνες, όπως προανέφερα. Μειονέκτημα!
Και του χρόνου!
