Πώς η δαρβινική Θεωρία της Εξέλιξης έδωσε τροφή στην απαράμιλλη τέχνη του Χέκελ, σπάζοντας το φράγμα της γλώσσας, της κουλτούρας, της ιδεολογίας, αλλά και της επιστημονικής δεοντολογίας - της Ιωάννας Σουφλέρη.
Αφορμή για το σημερινό άρθρο στάθηκε ένα άλλο που διαβάσαμε στον διαδικτυακό τόπο www.biology4u.gr, έργο του βιολόγου εκπαιδευτικού κ. Θάνου Καψάλη. Από την αρχή μάς είχε γοητεύσει η σειρά άρθρων με τίτλο «Βιολογία και Τέχνη», αλλά όταν είδαμε το θέμα για την επίδραση των έργων του Χέκελ (Ernst Haeckel, 1834-1919) και του Δαρβίνου (Charles Darwin, 1809-1882) στην τέχνη κρίναμε ότι δεν μπορούμε παρά να σας δείξουμε τις καταπληκτικές εικόνες του Χέκελ. Όχι για να σας περιγράψουμε τον τρόπο με τον οποίο η μελέτη της φύσης επέδρασε καθοριστικά στα καλλιτεχνικά δρώμενα του 19ου αιώνα (κάτι που μπορείτε να διαβάσετε στο άρθρο του κ. Καψάλη), αλλά για να σας διηγηθούμε τη σχέση των δύο ανδρών.
Τόσο διαφορετικοί χαρακτήρες ήταν ο Κάρολος Δαρβίνος και ο Ερνστ Χέκελ ώστε αν η εξελικτική θεωρία δεν είχε λειτουργήσει σαν μαγνήτης που έφερε τον έναν προς τον άλλο, πιθανότατα οι δύο άνδρες δεν θα είχαν καν συναντηθεί, πολύ δε περισσότερο δεν θα είχαν αναπτύξει φιλική σχέση. Ο Χέκελ, κατά 25 χρόνια νεότερος του Δαρβίνου, ήταν εκρηκτικός, παρορμητικός, γεμάτος ενθουσιασμό, έπαιρνε αποφάσεις στο λεπτό και τίποτε δεν μπορούσε να σταματήσει την ορμητικότητά του. Εξαιρετικά παραγωγικός, έγραφε με τεράστια ευκολία ενώ ήταν και δεινός ζωγράφος.
Αντιθέτως, ο Δαρβίνος, ως γνήσιος βικτωριανός, είχε μάθει από παιδί να χειραγωγεί τις παρορμήσεις του, ενώ από τη φύση του είχε τεράστια δυσκολία στη λήψη αποφάσεων. Οπως μάλιστα μαρτυρεί η εκτενής αλληλογραφία του, δεν ήταν λίγες οι φορές που ενώ έπαιρνε μια απόφαση κατατρυχόταν από βασανιστικές σκέψεις σχετικά με την ορθότητά της. Οσο για τη συγγραφή των έργων του, κανένα από αυτά δεν είχε ολοκληρωθεί στον χρόνο που ο Δαρβίνος είχε αρχικώς υπολογίσει, ενώ έκανε διορθώσεις ως την ημέρα που αυτά πήγαιναν στο τυπογραφείο.
Αφορμή για το σημερινό άρθρο στάθηκε ένα άλλο που διαβάσαμε στον διαδικτυακό τόπο www.biology4u.gr, έργο του βιολόγου εκπαιδευτικού κ. Θάνου Καψάλη. Από την αρχή μάς είχε γοητεύσει η σειρά άρθρων με τίτλο «Βιολογία και Τέχνη», αλλά όταν είδαμε το θέμα για την επίδραση των έργων του Χέκελ (Ernst Haeckel, 1834-1919) και του Δαρβίνου (Charles Darwin, 1809-1882) στην τέχνη κρίναμε ότι δεν μπορούμε παρά να σας δείξουμε τις καταπληκτικές εικόνες του Χέκελ. Όχι για να σας περιγράψουμε τον τρόπο με τον οποίο η μελέτη της φύσης επέδρασε καθοριστικά στα καλλιτεχνικά δρώμενα του 19ου αιώνα (κάτι που μπορείτε να διαβάσετε στο άρθρο του κ. Καψάλη), αλλά για να σας διηγηθούμε τη σχέση των δύο ανδρών.
Τόσο διαφορετικοί χαρακτήρες ήταν ο Κάρολος Δαρβίνος και ο Ερνστ Χέκελ ώστε αν η εξελικτική θεωρία δεν είχε λειτουργήσει σαν μαγνήτης που έφερε τον έναν προς τον άλλο, πιθανότατα οι δύο άνδρες δεν θα είχαν καν συναντηθεί, πολύ δε περισσότερο δεν θα είχαν αναπτύξει φιλική σχέση. Ο Χέκελ, κατά 25 χρόνια νεότερος του Δαρβίνου, ήταν εκρηκτικός, παρορμητικός, γεμάτος ενθουσιασμό, έπαιρνε αποφάσεις στο λεπτό και τίποτε δεν μπορούσε να σταματήσει την ορμητικότητά του. Εξαιρετικά παραγωγικός, έγραφε με τεράστια ευκολία ενώ ήταν και δεινός ζωγράφος.
Αντιθέτως, ο Δαρβίνος, ως γνήσιος βικτωριανός, είχε μάθει από παιδί να χειραγωγεί τις παρορμήσεις του, ενώ από τη φύση του είχε τεράστια δυσκολία στη λήψη αποφάσεων. Οπως μάλιστα μαρτυρεί η εκτενής αλληλογραφία του, δεν ήταν λίγες οι φορές που ενώ έπαιρνε μια απόφαση κατατρυχόταν από βασανιστικές σκέψεις σχετικά με την ορθότητά της. Οσο για τη συγγραφή των έργων του, κανένα από αυτά δεν είχε ολοκληρωθεί στον χρόνο που ο Δαρβίνος είχε αρχικώς υπολογίσει, ενώ έκανε διορθώσεις ως την ημέρα που αυτά πήγαιναν στο τυπογραφείο.
(ΒΗΜΑ, 22/10/06)
