Θεολογική μεταλλουργία

Εργαζόμενοι αναδεύουν υλικά σε μεγάλο δοχείο. Στον πολιτισμό της Μεσοποταμίας, αλλά και σε μεταγενέστερους πολιτισμούς, ακόμα μέχρι των ημερών μας, οι άνθρωποι γέμιζαν τις σκέψεις και τη ζωή τους με θεούς και δαίμονες, νεράιδες και αερικά. Κάθε αντικείμενο, έμψυχο ή άψυχο, γειτονικό ή απόμακρο, κάθε διεργασία και κάθε φαινόμενο βρισκόταν υπό τον έλεγχο κάποιου πνεύματος και όλα μαζί αυτά τα πνεύματα παρακολουθούσαν διαρκώς τους ανθρώπους. Γι' αυτό ήταν απαραίτητο να διατηρούν οι άνθρωποι καλές σχέσεις με τα πνεύματα, κατά προτίμηση σχέσεις υποταγής, έτσι ώστε να έχουν αυτοί επιτυχία στη ζωή και στη δουλειά τους. Από εκεί προκύπτει η ανάγκη για τήρηση προκαθορισμένων κανόνων συμπεριφοράς (ηθικών κανόνων), ώστε να εξασφαλίζεται ο εξευμενισμός των πνευμάτων. Αυτοί οι κανόνες εξυπηρετούν όμως στην πραγματικότητα τις τρέχουσες κοινωνικές λειτουργίες. Πάνω σε τέτοιο υπόβαθρο αντιλήψεων δημιουργήθηκαν οι μυθολογίες όλων των λαών της Γης, οι οποίες περιέχουν όμοιες φανταστικές δημιουργίες, πολλές από τις οποίες έχουν διασωθεί και διαδίδονται με παραλλαγές μέχρι των ημερών μας. Η δημιουργία και η διατήρηση τέτοιων ιδεοληψιών ευδοκιμούν, προφανώς, σε συνθήκες με απουσία γνώσης για τη φύση και τη ζωή και αυτό ακριβώς ήταν το χαρακτηριστικό γνώρισμα των πληθυσμών εκείνων αλλά και μεταγενέστερων εποχών. Οι θεοί και τα ουράνια σώματα σχετίζονταν στη Μεσοποταμία με διαφορετικά μέταλλα. Έτσι, ο βαβυλώνιος θεός Μαρντούκ ήταν ο «κύριος του χρυσού» και ο Ήλιος ήταν το ουράνιο σώμα που έλεγχε αυτό το μέταλλο. Η Σελήνη είχε υπό τον έλεγχό της τον άργυρο, ο 'Αρης το σίδηρο, η Αφροδίτη το χαλκό, ο Κρόνος το μόλυβδο κ.ο.κ. Τέτοιοι συσχετισμοί, οι οποίοι άλλαζαν κατά καιρούς, διασώθηκαν μέχρι των ημερών μας στην Αστρολογία. Διάφοροι θεοί των Σουμέριων ασχολούνταν οι ίδιοι με τη μεταλλουργία: ο Έα ήταν προστάτης των σιδηρουργών, ο Τζίμπιλ, ο θεός της φωτιάς, ήταν γνωστός ως «θεϊκός σιδηρουργός». Αυτές οι αντιλήψεις πέρασαν αργότερα στους πολιτισμούς της ανατολικής Μεσογείου και στο ελληνικό δωδεκάθεο (Ήφαιστος) και συντηρούνται μέχρι των ημερών μας με τους άγιους «προστάτες» γεωγραφικών περιοχών, κοινωνικών ή επαγγελματικών ομάδων, κοινωνικών λειτουργιών κ.ά. Οι τεχνίτες της Μεσοποταμίας κατέγραφαν σε κεραμικές πλάκες συνταγές για παραγωγή και επεξεργασία υλικών, π.χ. την παραγωγή σμάλτων με την προσθήκη χαλκού. Μαζί με τις τεχνικές οδηγίες καταγράφονταν βέβαια και διαδικασίες για τον εξευμενισμό των πνευμάτων που ήταν αναγκαίο να επέμβουν για να επηρεάσουν την επιτυχία της παραγωγής. Αυτές οι συνταγές ήταν γραμμένες σε σφηνοειδή γραφή, άλλοτε δυσνόητα και συγκεχυμένα, με λογοπαίγνια και συντμήσεις, έτσι ώστε, αν τυχόν έπεφταν σε «ξένα χέρια», να μην είναι δυνατόν να αποκωδικοποιηθούν. 'Αλλοτε πάλι, οι συνταγές ήταν γραμμένες σε απλή γλώσσα, χωρίς κάποια προσπάθεια να μπερδέψουν ή να φέρουν σε αμηχανία τον αναγνώστη. Εκτιμάται, σε συσχετισμό και με την τοποθεσία που βρέθηκαν αυτές οι πλάκες, ότι η δεύτερη κατηγορία ήταν καλά προστατευμένες και δεν υπήρχε κίνδυνος να πέσουν στα χέρια και να διαβαστούν από ανθρώπους που δεν ανήκαν στη συγκεκριμένη συντεχνία. Από την Ιστορία της Τεχνολογίας