Ιστορικά στοιχεία
Η ιδέα του αεικίνητου εμφανίζεται για πρώτη φορά στην Ανατολή και συγκεκριμένα τον 12ο αιώνα μ.Χ. στις Ινδίες. Στην αρχαία Ελλάδα και στη Ρώμη, αλλά και κατά την ύστερη Αρχαιότητα δεν φαίνεται να έχει υπάρξει αναφορά σε κάποιο προβληματισμό για αεικίνητα, ούτε ως θεωρητική εκδοχή.
Ο Ινδός Μαθηματικός και Αστρονόμος Bhaskaracharya (Μπασκαραχάρια, 1114-1185) περιγράφει λοιπόν σε ένα σύγγραμμά του ένα αεικίνητο μηχανισμό με τα λόγια: «Η μηχανή γυρίζει με μεγάλη δύναμη, γιατί ο υδράργυρος βρίσκεται σε μια πλευρά του τροχού εγγύτερα στον άξονα από ότι στην άλλη.» Η συσκευή που περιγράφει ο Μπασκαραχάρια κατασκευάστηκε από πολλούς μεταγενέστερους ερευνητές με ίδια μορφή ή σε διάφορες παραλλαγές και φυσικά δεν αποτελούσε αεικίνητο. Η πιο απλή από αυτές τις κατασκευές αποτελείται από ένα τροχό, στου οποίου την περίμετρο βρίσκονται λιγότερο ή περισσότερο σύνθετοι βραχίονες που μεταβάλλουν το κέντρο βάρους κατά την περιστροφή (βλέπε εξομοιώσεις στο μέρος Ι). Ενώ μπορεί οπτικά να δίνεται η εντύπωση του αεικίνητου, στην πραγματικότητα το σύστημα ισορροπεί κάποια στιγμή. Σήμερα γνωρίζουμε άλλωστε ότι ο περιστρεφόμενος τροχός παράγει στον άξονα θερμότητα τριβών και πρέπει να υπερνικήσει τον ατμοσφαιρικό αέρα, άρα μετά από κάποιες στροφές θα έχει καταναλώσει την ενέργεια από την αρχική εξωτερική ώθηση και θα διακόψει την αυτοδύναμη κίνησή του.
Από το 13ο αιώνα έχει διασωθεί ένα σημειωματάριο του Villard de Honnecourt (Ονεκούρ), ο οποίος παρουσιάζει
διάφορα μεγαλοπρεπή οικοδομήματα και μια σειρά από μηχανές, ανάμεσά τους και ένα αεικίνητο με μάζες (σφυριά) που μεταβάλλουν κατά την περίστροφή τους το κέντρο βάρους. Δεν είναι γνωστό, αν τα σχέδια αυτά του Ονεκούρ υλοποιήθηκαν ποτέ, πάντως σίγουρα το αεικίνητο δεν λειτούργησε, γιατί αποτελεί παραλλαγή της ιδέας του Μπασκαραχάρια. Κατά την Αναγέννηση σχεδίασαν ή προσπάθησαν να κατασκευάσουν αεικίνητα οι DeGeorgio, Leonardo da Vinci και Vittorio Zonca, από τους οποίους ο Λεονάρντο προσεγγίζει την άποψη ότι η λειτουργία του αεικίνητου ανήκει στην περιοχή του αδύνατου και ταυτίζει τους αναζητητές αεικίνητων με τους Αλχημιστές: «Εσείς ερευνητές της αέναης κίνησης, πόσα ματαιόδοξα φανταστικά έργα δεν έχετε δημιουργήσει κατά τις αναζητήσεις σας ... Πρέπει να κάνετε καλύτερα παρέα με τους δημιουργούς χρυσού».
Στον πίνακα των ερευνητών για το αεικίνητο προστίθενται στους επόμενους αιώνες όλο και περισσότερα ονόματα, μέχρι τον Johann Bessler (Μπέσλερ), ο οποίος περί το 1715 παρουσίασε στους κατάπληκτους θεατές ένα αεικίνητο που λειτουργούσε για αρκετό καιρό, μόνο που οι πληροφορίες αναφέρουν ότι αποδείχθηκε μια μεγαλειώδης απάτη και ο Μπέσλερ εξαφανίστηκε. 'Αλλες λεπτομέρειες γι' αυτό το θέμα δεν έχουν γίνει γνωστές. Πάντως, το 1775 αποφάσισε η Γαλλική Ακαδημία Επιστημών να μη δέχεται πλέον εισηγήσεις για αεικίνητα. Με τη διατύπωση των θερμοδυναμικών αξιωμάτων στα μέσα του 19ου αιώνα, αποκλείστηκε και θεωρητικά η δυνατότητα για τη δημιουργία μιας τέτοιας μηχανής, αν και μέχρι σήμερα ακόμα ισχυρίζονται αφελείς ή πονηροί ότι κατέχουν την τελική ιδέα του αεικίνητου!
Ο προβληματισμός γύρω από το αεικίνητο είναι ένα από τα θέματα που ελκύει ανθρώπους με ροπή προς παραδοξολογίες και αποκρυφισμούς, γι' αυτό άλλωστε υιοθετούνται τέτοιες ιδέες από διάφορους παραθρησκευτικούς κύκλους, οι οποίοι συχνά περιγράφουν σε βιβλία τους ή σε ομιλίες τους αεικίνητες μηχανές - μηχανές που όμως ποτέ δεν κατασκευάστηκαν ή δεν λειτούργησαν. Συνηθέστατα αγνοούν δε τα μέλη αυτών των ομάδων και τους στοιχειώδεις νόμους της Φυσικής και σίγουρα δεν είναι ερευνητές που διαθέτουν τις γνώσεις για να βελτιώσουν ή να γενικεύσουν αυτούς τους νόμους. Απ' την άλλη πλευρά, πρέπει να επισημανθεί ότι δεν είναι πάντα εύκολο να δειχθεί και θεωρητικά ότι μια κατασκευή δεν είναι δυνατόν να λειτουργήσει, γιατί σε κάθε πολυπλοκότερο σύστημα εμπλέκεται ένα πλήθος δευτερευουσών ή αφανών διεργασιών, οι οποίες σε ενεργειακά θέματα πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη.
Για παράδειγμα, υπάρχει ένα υδραυλικο-μηχανικό σύστημα με συγκοινωνούντες σωλήνες διαφορετικού μήκους, οι οποίοι περιέχουν υγρά με σημαντική διαφορά στην πυκνότητα, π.χ. νερό και υδράργυρο. Τα σφαιρίδια που θα κινούνται αενάως στους δύο σωλήνες, επιπλέουν και στα δύο υγρά. Κάθε σφαιρίδιο που ανεβαίνει λόγω άνωσης στον αριστερό σωλήνα, πέφτει στον τροχό και τον κινεί με την ορμή του, ενώ στη συνέχεια καταλήγει στο δεξιό σωλήνα. Εκεί, το αυξημένο συνολικό βάρος των σφαιριδίων προωθεί τη στήλη που έχει σχηματιστεί κι έτσι διαφεύγει στο κάτω μέρος πάλι ένα σφαιρίδιο, το οποίο ανεβαίνει στην επιφάνεια του υγρού στον αριστερό σωλήνα κ.ο.κ. Αν και αυτή η διάταξη δεν είναι δυνατόν να αποτελέσει ένα αεικίνητο σύστημα, δεν φαίνεται να είναι εύκολο να εντοπιστεί η ακριβής αιτία (δεκτές σοβαρές εξηγήσεις 
).
Υπάρχει ακόμα ένα μεγάλο πλήθος ιδεών για αεικίνητα, τα οποία (δεν) λειτουργούν με μαγνήτες, με χημικά μέσα ή με φλόγα. Το «αιώνιο φως» χωρίς προσθήκη καύσιμης ύλης φαίνεται να έχει καλλιεργηθεί ανά τους αιώνες κυρίως σε κύκλους θρησκευομένων. Από τον πρώτο μ.Χ. αιώνα υπάρχουν σχετικές περιγραφές για «αυτοαναφλεγόμενους» πυρσούς και για «αιώνια διατηρούμενη φλόγα» του Ρωμαίου στρατιωτικού, πολιτικού, φυσιοδίφη και ιστορικού Gaius Plinius Secundus (Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, 23-79 μ.Χ.) Στην ορθόδοξη εκκλησία τελείται το σχετικό «θαύμα» ανατροπής των φυσικών νόμων ετησίως, κάθε φορά το Πάσχα.
Από την Ιστορία της Τεχνολογίας
(έχει προηγηθεί εισαγωγή! δεκτή κάθε υπόδειξη για διόρθωση, συμπλήρωση, βελτίωση)
Ο Ινδός Μαθηματικός και Αστρονόμος Bhaskaracharya (Μπασκαραχάρια, 1114-1185) περιγράφει λοιπόν σε ένα σύγγραμμά του ένα αεικίνητο μηχανισμό με τα λόγια: «Η μηχανή γυρίζει με μεγάλη δύναμη, γιατί ο υδράργυρος βρίσκεται σε μια πλευρά του τροχού εγγύτερα στον άξονα από ότι στην άλλη.» Η συσκευή που περιγράφει ο Μπασκαραχάρια κατασκευάστηκε από πολλούς μεταγενέστερους ερευνητές με ίδια μορφή ή σε διάφορες παραλλαγές και φυσικά δεν αποτελούσε αεικίνητο. Η πιο απλή από αυτές τις κατασκευές αποτελείται από ένα τροχό, στου οποίου την περίμετρο βρίσκονται λιγότερο ή περισσότερο σύνθετοι βραχίονες που μεταβάλλουν το κέντρο βάρους κατά την περιστροφή (βλέπε εξομοιώσεις στο μέρος Ι). Ενώ μπορεί οπτικά να δίνεται η εντύπωση του αεικίνητου, στην πραγματικότητα το σύστημα ισορροπεί κάποια στιγμή. Σήμερα γνωρίζουμε άλλωστε ότι ο περιστρεφόμενος τροχός παράγει στον άξονα θερμότητα τριβών και πρέπει να υπερνικήσει τον ατμοσφαιρικό αέρα, άρα μετά από κάποιες στροφές θα έχει καταναλώσει την ενέργεια από την αρχική εξωτερική ώθηση και θα διακόψει την αυτοδύναμη κίνησή του.
Από το 13ο αιώνα έχει διασωθεί ένα σημειωματάριο του Villard de Honnecourt (Ονεκούρ), ο οποίος παρουσιάζει
διάφορα μεγαλοπρεπή οικοδομήματα και μια σειρά από μηχανές, ανάμεσά τους και ένα αεικίνητο με μάζες (σφυριά) που μεταβάλλουν κατά την περίστροφή τους το κέντρο βάρους. Δεν είναι γνωστό, αν τα σχέδια αυτά του Ονεκούρ υλοποιήθηκαν ποτέ, πάντως σίγουρα το αεικίνητο δεν λειτούργησε, γιατί αποτελεί παραλλαγή της ιδέας του Μπασκαραχάρια. Κατά την Αναγέννηση σχεδίασαν ή προσπάθησαν να κατασκευάσουν αεικίνητα οι DeGeorgio, Leonardo da Vinci και Vittorio Zonca, από τους οποίους ο Λεονάρντο προσεγγίζει την άποψη ότι η λειτουργία του αεικίνητου ανήκει στην περιοχή του αδύνατου και ταυτίζει τους αναζητητές αεικίνητων με τους Αλχημιστές: «Εσείς ερευνητές της αέναης κίνησης, πόσα ματαιόδοξα φανταστικά έργα δεν έχετε δημιουργήσει κατά τις αναζητήσεις σας ... Πρέπει να κάνετε καλύτερα παρέα με τους δημιουργούς χρυσού».Στον πίνακα των ερευνητών για το αεικίνητο προστίθενται στους επόμενους αιώνες όλο και περισσότερα ονόματα, μέχρι τον Johann Bessler (Μπέσλερ), ο οποίος περί το 1715 παρουσίασε στους κατάπληκτους θεατές ένα αεικίνητο που λειτουργούσε για αρκετό καιρό, μόνο που οι πληροφορίες αναφέρουν ότι αποδείχθηκε μια μεγαλειώδης απάτη και ο Μπέσλερ εξαφανίστηκε. 'Αλλες λεπτομέρειες γι' αυτό το θέμα δεν έχουν γίνει γνωστές. Πάντως, το 1775 αποφάσισε η Γαλλική Ακαδημία Επιστημών να μη δέχεται πλέον εισηγήσεις για αεικίνητα. Με τη διατύπωση των θερμοδυναμικών αξιωμάτων στα μέσα του 19ου αιώνα, αποκλείστηκε και θεωρητικά η δυνατότητα για τη δημιουργία μιας τέτοιας μηχανής, αν και μέχρι σήμερα ακόμα ισχυρίζονται αφελείς ή πονηροί ότι κατέχουν την τελική ιδέα του αεικίνητου!
Ο προβληματισμός γύρω από το αεικίνητο είναι ένα από τα θέματα που ελκύει ανθρώπους με ροπή προς παραδοξολογίες και αποκρυφισμούς, γι' αυτό άλλωστε υιοθετούνται τέτοιες ιδέες από διάφορους παραθρησκευτικούς κύκλους, οι οποίοι συχνά περιγράφουν σε βιβλία τους ή σε ομιλίες τους αεικίνητες μηχανές - μηχανές που όμως ποτέ δεν κατασκευάστηκαν ή δεν λειτούργησαν. Συνηθέστατα αγνοούν δε τα μέλη αυτών των ομάδων και τους στοιχειώδεις νόμους της Φυσικής και σίγουρα δεν είναι ερευνητές που διαθέτουν τις γνώσεις για να βελτιώσουν ή να γενικεύσουν αυτούς τους νόμους. Απ' την άλλη πλευρά, πρέπει να επισημανθεί ότι δεν είναι πάντα εύκολο να δειχθεί και θεωρητικά ότι μια κατασκευή δεν είναι δυνατόν να λειτουργήσει, γιατί σε κάθε πολυπλοκότερο σύστημα εμπλέκεται ένα πλήθος δευτερευουσών ή αφανών διεργασιών, οι οποίες σε ενεργειακά θέματα πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη.
). Υπάρχει ακόμα ένα μεγάλο πλήθος ιδεών για αεικίνητα, τα οποία (δεν) λειτουργούν με μαγνήτες, με χημικά μέσα ή με φλόγα. Το «αιώνιο φως» χωρίς προσθήκη καύσιμης ύλης φαίνεται να έχει καλλιεργηθεί ανά τους αιώνες κυρίως σε κύκλους θρησκευομένων. Από τον πρώτο μ.Χ. αιώνα υπάρχουν σχετικές περιγραφές για «αυτοαναφλεγόμενους» πυρσούς και για «αιώνια διατηρούμενη φλόγα» του Ρωμαίου στρατιωτικού, πολιτικού, φυσιοδίφη και ιστορικού Gaius Plinius Secundus (Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, 23-79 μ.Χ.) Στην ορθόδοξη εκκλησία τελείται το σχετικό «θαύμα» ανατροπής των φυσικών νόμων ετησίως, κάθε φορά το Πάσχα.
Από την Ιστορία της Τεχνολογίας
(έχει προηγηθεί εισαγωγή! δεκτή κάθε υπόδειξη για διόρθωση, συμπλήρωση, βελτίωση)
(Τα σχέδια και οι εξομοιώσεις προέρχονται από τον πολύ καλό ιστότοπο του H-P. Grammatke.)
