17 June 2008

Έκρηξη σουπερνόβα

...
Ο βίαιος θάνατος ενός γηρασμένου άστρου καταγράφηκε για πρώτη φορά σε πραγματικό χρόνο χάρη στο εξειδικευμένο διαστημικό τηλεσκόπιο Swift της NASA, το οποίο ανίχνευσε ένα ισχυρό σήμα που σηματοδοτούσε την έναρξη του φαινομένου. Στις 18 Φεβρουαρίου του τρέχοντος έτους, το διαστημικό τηλεσκόπιο Swift ανίχνευσε μια «έκλαμψη ακτίνων γάμμα» (GRB) σε έναν γαλαξία που βρίσκεται σε απόσταση 440 εκατ. ετών φωτός, προς την κατεύθυνση του αστερισμού του Κριού.

Οι εκρήξεις υπερκαινοφανών αστέρων (σουπερνόβα) εκδηλώνονται όταν ένα γιγάντιο άστρο εξαντλεί τα καύσιμά του και καταρρέει κάτω από την ίδια του τη βαρύτητα, ενώ ταυτόχρονα το ωστικό κύμα της έκρηξης εκτινάσσει στο διάστημα διάπυρο υλικό.

Οι τελευταίες παρατηρήσεις επιβεβαιώνουν ότι οι αναλαμπές αυτές εμφανίζονται λίγο πριν από τις ίδιες τις σουπερνόβα. Ξαφνικά, καθώς η αναλαμπή εξασθένιζε, το γηρασμένο άστρο κατέρρευσε και, στη διάρκεια της επόμενης ημέρας, το ωστικό κύμα της έκρηξης δημιούργησε μια ισχυρή λάμψη σε όλο το εύρος του φάσματος.

/

Ενώ ο πυρήνας του άστρου συρρικνώθηκε, τα εξωτερικά στρώματά του εκτινάχθηκαν στο διάστημα. Δημιούργησαν έτσι τη χαρακτηριστική εικόνα της σουπερνόβα, το οποίο εντοπίστηκε δύο ημέρες μετά την GRB με παρατηρήσεις στο ορατό τμήμα του φάσματος. Ο υπερκαινοφανής ταξινομήθηκε ως SN2006aj.

Και κάτι που αφορά τη ζωή επί Γης: το άστρο (ήλιος) διογκώνεται, πριν από την έκρηξή του και «καταπίνει» τους πλανήτες, οπωσδήποτε τους κοντινότερους σ' αυτό. Με την έκρηξή του και την εκτόξευση των υλικών στο γαλαξία, διαχέονται σε τυχαίες κατευθύνσεις και όλα τα υλικά των πλανητών που είχαν απορροφηθεί.

Έτσι, τα υπολείμματα των οργανισμών που έζησαν σε κάποιον από αυτούς τους πλανήτες, μεταφέρονται κάπου αλλού και αποτελούν πρώτη ύλη για τη σύμπτυξη νέων ουράνιων σωμάτων. Κάθε μόριο του σώματός μας συμμετέχει σε νέες συσσωματώσεις σε κάποιο άλλο σημείο του γαλαξία. Κανένα τμήμα της ύλης δεν χάνεται τελικά, απλά μεταστοιχειώνεται και μετασχηματίζεται, σύμφωνα με τους νόμους της φύσης.
(Στέλιος Φραγκόπουλος, Stelios Frangopoulos)