(του Ρούσσου Βρανά, ΤΑ ΝΕΑ, 27/5/2008)
Το φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα αναδείχτηκε πάλι το καλύτερο στον κόσμο (βάσει του συστήματος αξιολόγησης ΡΙSΑ). Γιατί οι Φινλανδοί και όχι εμείς; σκέφτηκαν οι Αμερικανοί. Κι έστειλαν μια αποστολή στη σκανδιναβική χώρα για να ανακαλύψει το μυστικό της.
Οι μαθητές των φινλανδικών λυκείων δεν ξεχωρίζουν από τους άλλους μαθητές του κόσμου. Όμως δεν φορούν στολές, δεν ανήκουν σε ελιτίστικες λέσχες και οι καθηγητές τους δεν τους ξεχωρίζουν σε καλύτερους και χειρότερους. Δεν χρειάζεται να μελετούν στο σπίτι, οι εξετάσεις που δίνουν είναι ελάχιστες, οι γονείς τους δεν κόβουν τον λαιμό τους για να τους πληρώσουν αύριο- μεθαύριο το πανεπιστήμιο και δεν αρχίζουν το σχολείο προτού γίνουν επτά ετών.
Παρ΄ όλ΄ αυτά αναδείχτηκαν πρώτοι σε έρευνα που έγινε σε 57 χώρες. Οι Αμερικανοί μαθητές βαθμολογήθηκαν «μέτριοι», σημειώνει με πικρία η εφημερίδα «Γουόλ Στριτ Τζόρναλ», μολονότι οι καθηγητές τούς φορτώνουν με δουλειά στο σπίτι και εξετάσεις. Οι νέοι της Φινλανδίας περνάνε ώρες στο Ίντερνετ, ακούνε ραπ και χέβι μέταλ και χαίρονται τη ζωή όπως όλοι οι νέοι. Όμως όταν πια φτάνουν στην τρίτη τάξη του λυκείου, είναι πολύ πιο προχωρημένοι από τους άλλους στις επιστήμες, τα μαθηματικά και την ανάγνωση.
Η αμερικανική αποστολή που έφτασε στο Ελσίνκι δεν άργησε να ανακαλύψει το μυστικό τους. Είναι κάτι πολύ απλό, αλλά καθόλου εύκολο. Οι Φινλανδοί καθηγητές είναι καλά καταρτισμένοι και οι μαθητές τους πολύ υπεύθυνοι. Από πολύ νωρίς, τα παιδιά απελευθερώνονται από τον έλεγχο των μεγάλων. Οι καθηγητές επιλέγουν οι ίδιοι τα βιβλία τους και προσαρμόζουν τα μαθήματά τους ανάλογα με τις ανάγκες των παιδιών. «Στις περισσότερες χώρες, η εκπαίδευση μοιάζει με ένα εργοστάσιο κατασκευής αυτοκινήτων», λέει ένας από αυτούς. «Στη Φινλανδία, οι επιχειρηματίες είναι οι ίδιοι οι καθηγητές». Στα φινλανδικά λύκεια το ποσοστό αποτυχίας δεν ξεπερνάει το 4% έναντι 25% στις ΗΠΑ.
Ένα προοδευτικό φορολογικό σύστημα εξασφαλίζει τη χρηματοδότηση της παιδείας και εξαφανίζει ανισότητες σαν κι αυτές που παρατηρούμε στις ΗΠΑ, όπως ας πούμε ανάμεσα στα σχολεία του Μπέβερλι Χιλς και των φτωχογειτονιών. Οι Φινλανδοί δεν έχουν άγχος πώς θα μπουν στο πιο καλό πανεπιστήμιο ούτε πώς θα πληρώσουν τις σπουδές τους. Η ανώτατη εκπαίδευση προσφέρεται δωρεάν. Χωρίς τον ανταγωνισμό για να μπουν στα «καλά σχολειά», τα παιδιά χαίρονται τη ζωή, την ίδια ώρα που οι Αμερικανοί γονείς αγωνιούν να προσανατολίσουν τα δικά τους παιδιά στην «επιτυχία» από τη στιγμή που θα μπουν στο νηπιαγωγείο.
Οι Φινλανδοί έχουν ένα βιοτικό επίπεδο από τα υψηλότερα στον κόσμο, αλλά δεν παύουν να ανησυχούν κι αυτοί μήπως τους παρασύρει το κύμα των ιδιωτικοποιήσεων που σαρώνει τον κόσμο. «Δεν έχουμε ούτε πετρέλαιο ούτε άλλα πλούτη», λέει η Ανέλε Φράντσι, διευθύντρια λυκείου. «Το μόνο που έχουμε είναι η γνώση». Δεν θέλουν να την ξεπουλήσουν, τώρα που έγινε γνωστό το μυστικό τους.
Οι μαθητές των φινλανδικών λυκείων δεν ξεχωρίζουν από τους άλλους μαθητές του κόσμου. Όμως δεν φορούν στολές, δεν ανήκουν σε ελιτίστικες λέσχες και οι καθηγητές τους δεν τους ξεχωρίζουν σε καλύτερους και χειρότερους. Δεν χρειάζεται να μελετούν στο σπίτι, οι εξετάσεις που δίνουν είναι ελάχιστες, οι γονείς τους δεν κόβουν τον λαιμό τους για να τους πληρώσουν αύριο- μεθαύριο το πανεπιστήμιο και δεν αρχίζουν το σχολείο προτού γίνουν επτά ετών.Παρ΄ όλ΄ αυτά αναδείχτηκαν πρώτοι σε έρευνα που έγινε σε 57 χώρες. Οι Αμερικανοί μαθητές βαθμολογήθηκαν «μέτριοι», σημειώνει με πικρία η εφημερίδα «Γουόλ Στριτ Τζόρναλ», μολονότι οι καθηγητές τούς φορτώνουν με δουλειά στο σπίτι και εξετάσεις. Οι νέοι της Φινλανδίας περνάνε ώρες στο Ίντερνετ, ακούνε ραπ και χέβι μέταλ και χαίρονται τη ζωή όπως όλοι οι νέοι. Όμως όταν πια φτάνουν στην τρίτη τάξη του λυκείου, είναι πολύ πιο προχωρημένοι από τους άλλους στις επιστήμες, τα μαθηματικά και την ανάγνωση.
Η αμερικανική αποστολή που έφτασε στο Ελσίνκι δεν άργησε να ανακαλύψει το μυστικό τους. Είναι κάτι πολύ απλό, αλλά καθόλου εύκολο. Οι Φινλανδοί καθηγητές είναι καλά καταρτισμένοι και οι μαθητές τους πολύ υπεύθυνοι. Από πολύ νωρίς, τα παιδιά απελευθερώνονται από τον έλεγχο των μεγάλων. Οι καθηγητές επιλέγουν οι ίδιοι τα βιβλία τους και προσαρμόζουν τα μαθήματά τους ανάλογα με τις ανάγκες των παιδιών. «Στις περισσότερες χώρες, η εκπαίδευση μοιάζει με ένα εργοστάσιο κατασκευής αυτοκινήτων», λέει ένας από αυτούς. «Στη Φινλανδία, οι επιχειρηματίες είναι οι ίδιοι οι καθηγητές». Στα φινλανδικά λύκεια το ποσοστό αποτυχίας δεν ξεπερνάει το 4% έναντι 25% στις ΗΠΑ.
Ένα προοδευτικό φορολογικό σύστημα εξασφαλίζει τη χρηματοδότηση της παιδείας και εξαφανίζει ανισότητες σαν κι αυτές που παρατηρούμε στις ΗΠΑ, όπως ας πούμε ανάμεσα στα σχολεία του Μπέβερλι Χιλς και των φτωχογειτονιών. Οι Φινλανδοί δεν έχουν άγχος πώς θα μπουν στο πιο καλό πανεπιστήμιο ούτε πώς θα πληρώσουν τις σπουδές τους. Η ανώτατη εκπαίδευση προσφέρεται δωρεάν. Χωρίς τον ανταγωνισμό για να μπουν στα «καλά σχολειά», τα παιδιά χαίρονται τη ζωή, την ίδια ώρα που οι Αμερικανοί γονείς αγωνιούν να προσανατολίσουν τα δικά τους παιδιά στην «επιτυχία» από τη στιγμή που θα μπουν στο νηπιαγωγείο.
Οι Φινλανδοί έχουν ένα βιοτικό επίπεδο από τα υψηλότερα στον κόσμο, αλλά δεν παύουν να ανησυχούν κι αυτοί μήπως τους παρασύρει το κύμα των ιδιωτικοποιήσεων που σαρώνει τον κόσμο. «Δεν έχουμε ούτε πετρέλαιο ούτε άλλα πλούτη», λέει η Ανέλε Φράντσι, διευθύντρια λυκείου. «Το μόνο που έχουμε είναι η γνώση». Δεν θέλουν να την ξεπουλήσουν, τώρα που έγινε γνωστό το μυστικό τους.
