Κινέζικες εφευρέσεις
Ο Simon Winchester, γνωστός από το βιβλίο του για το λεξικό της αγγλικής γλώσσας, «The professor and the Madman», έρχεται τώρα με ένα νέο βιβλίο με τίτλο «The Man who Loved China», όπου περιγράφει τη ζωή και τις περιπέτειες του Joseph Needham.Ο Needham γεννήθηκε το 1900 στο Λονδίνο, ήταν γιος γιατρού, και δούλευε ως βιοχημικός στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Ηταν απίστευτα εκκεντρικός, φανατικός γυμνιστής, πολύ καλός χορευτής κι έπαιζε ακορντεόν. Επίσης ήταν ριζοσπάστης αριστερός κι ανάμεσα στα άλλα υποστηρικτής των δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων.
Παρότι λάτρης του γυναικείου φύλου, ερωτεύτηκε αστραπιαία μία Κινέζα φοιτήτρια, τη Lu Gwei-djen , με την οποία πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του.
Μέχρι τις παραμονές του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο μέχρι τότε τεχνολογικός πολιτισμός της Κίνας ήταν άγνωστος στην Ευρώπη. Ο Needham, εκστασιασμένος από τις ιστορίες που του διηγούνταν η Κινέζα σύντροφός του, θα αποφασίσει λίγα χρόνια μετά να ταξιδέψει στην Κίνα. Θα φτάσει στο Chongqing, τον Μάρτιο του 1943, μέσα σε ένα μισοδιαλυμένο αεροπλάνο Douglas C-47, κι από εκεί θα ξεκινήσει την εξερεύνηση της πελώριας αυτοκρατορίας, η οποία βρισκόταν σε αναβρασμό λόγω του εθνικού απελευθερωτικού κινήματος.
Στόχος του να αναζητήσει και να βρει στοιχεία που θα υποστήριζαν την άποψή του ότι οι Κινέζοι ήταν υπεύθυνοι για εκατοντάδες τεχνολογικές καινοτομίες, όπως η τυπογραφία, η πυξίδα, η πυρίτιδα, οι κρεμαστές γέφυρες, ακόμη και το χαρτί τουαλέτας, τα οποία ανακάλυψαν και χρησιμοποιούσαν αιώνες πριν από τον υπόλοιπο κόσμο. Και μαζί με αυτά ανακάλυψαν τις βιομηχανικές χρήσεις του μπαμπού κατά τη διάρκεια της Δυναστείας των Τανγκ, τις τεχνικές κατασκευής της πορσελάνης στην Jingdezhen και τη χειράμαξα, χίλια χρόνια πριν τη χρησιμοποιήσουν οι Ευρωπαίοι.
Μετά τη λήξη του πολέμου, ο Needham επέστρεψε στην Αγγλία, αποφασισμένος να διαδώσει σε όλο τον κόσμο όσα είχε ανακαλύψει στην Κίνα. Ετσι άρχισε να γράφει το μεγαλειώδες βιβλίο του, ένα είδος εγκυκλοπαίδειας, με τίτλο «Science and Civilization in China», όπου κατέγραψε όλες τις τεχνολογικές ανακαλύψεις και τον πολιτισμό της Κίνας. Μέχρι το θάνατό του, είχε γράψει 17 πελώριους τόμους, πράγμα που τον έκανε τον μεγαλύτερο συγγραφέα εγκυκλοπαίδειας στον κόσμο.Βέβαια ο Needham έβαλε κι ορισμένα ερωτήματα: Πώς ένας πολιτισμός, με τέτοια θαυμάσια ιστορία εφευρετικότητας, γνώσης και επιστημονικής περιέργειας, δεν μπόρεσε να κάνει το βήμα και να περάσει στον κόσμο της σύγχρονης επιστήμης; Τι πήγε λάθος με την Κίνα; Γιατί η βιομηχανική επανάσταση ξεκίνησε από την Ευρώπη κι όχι από την Κίνα;
Στα ερωτήματα αυτά προσπαθεί να δώσει απάντηση ο Winchester, σύμφωνα με τον οποίο «βασικά η Κίνα σταμάτησε να προσπαθεί». Με άλλα λόγια, «η κινέζικη γραφειοκρατία καταβρόχθισε όλα τα ταλέντα και τα απομάκρυνε από το να δημιουργήσουν μια δυνατή μεσαία τάξη εμπόρων. Η Κίνα ποτέ δεν υιοθέτησε τον ανταγωνισμό που υπήρχε ανάμεσα στα περισσότερα κράτη της μεσοπολεμικής Ευρώπης. Το ολοκληρωτικό καθεστώς της διέλυσε κάθε τέτοιου είδους πρωτοβουλία».
(ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΓΙΑΝΝΟΥΤΣΟΥ, ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ, 30/05/2008)
