Αιματηρό αυτομαστίγωμα για τον ιμάμη
Στις αρχές Ιουνίου 2008 οι κάτοικοι της κωμόπολης Ersdorf, νότια της Βόννης στη Γερμανία, είδαν να εκτελείται ζωντανά μία μάλλον αποτρόπαια ιεροτελεστία. Όπως έγραψε η εφημερίδα General-Anzeiger, στην κεντρική πλατεία, μπροστά από ένα καθολικό ναό, στον οποίο εξελισσόταν εκείνη την ώρα η συνήθης λειτουργία, άρχισε να παρελαύνει μια ομάδα 70-80 ανθρώπων, οι οποίοι κτύπαγαν με μαστίγια την πλάτη και το κεφάλι τους και ήταν πλημμυρισμένοι με αίματα. Ταυτόχρονα εκφέρονταν ακατανόητες για τους ντόπιους ρυθμικές κραυγές, οι οποίες είχαν στόχο την εμψύχωση των συμμετεχόντων στη λιτανεία.Η Αστυνομία που έφτασε σύντομα, ενημερώθηκε ότι πρόκειται για λιτανεία που σχετίζεται με τη γιορτή Ασούρα των Σιιτών μουσουλμάνων, η οποία πραγματοποιείται με αυτομαστίγωμα στη μνήμη του ιμάμη Χουσεΐν. Βέβαια, μια αίτηση αδείας για την πραγματοποίηση δημόσιας επιμνημόσυνης τελετής είχε υποβληθεί έγκαιρα στην Αστυνομία από τη μοναδική οικογένεια 5-6 μεταναστών με πέρσικη προέλευση που ζουν σε αγροικία στην άκρη της κωμόπολης. Στην αίτηση αυτή δεν αναφερόταν όμως τίποτα για αιματηρό αυτομαστίγωμα, ούτε ότι θα πάρουν μέρος πολλές δεκάδες άνθρωποι.
Παρ’ ότι οι κάτοικοι τέτοιων αγροτικών περιοχών είναι παντού και πάντα συντηρητικοί, οι άνθρωποι της συγκεκριμένης κωμόπολης δεν είχαν δείξει μέχρι εκείνη την ημέρα να ενοχλούνται από την παρουσία της μουσουλμανικής οικογένειας, ούτε και τα μέλη αυτής της οικογένειας είχαν ενοχλήσει μέχρι τότε άλλους συμπολίτες. Βέβαια, οι άμεσοι γείτονες των Περσών έλεγαν πότε πότε ότι τα Σαββατοκύριακα μαζεύονταν 100-150 συγγενείς και φίλοι και μέχρι αργά τη νύχτα έψελναν ύμνους ή διάβαζαν κείμενα, προφανώς από το Κοράνι, αλλά δεν είχαν θεωρήσει σημαντική την ενόχληση. Προφανώς, σ’ εκείνη την αγροικία λειτουργούσε ένα άτυπο τζαμί.
Τώρα όμως, μετά το γεγονός της πένθιμης λιτανείας με αυτομαστίγωμα, άρχισαν οι κάτοικοι να μαζεύουν υπογραφές για να φύγει η οικογένεια από την περιοχή τους ή, τουλάχιστον, να πάψει να εκτελεί θρησκευτικά καθήκοντα με τόσο βάναυσο και ενοχλητικό τρόπο. Οι Σιίτες του Ersdorf διέβλεψαν αντιμουσουλμανική ενέργεια, οπότε άρχισαν να διαμαρτύρονται προς όλες τις κατευθύνσεις για την «καταπίεση που υφίστανται». Πρώτη αντίδρασή τους με πρακτικό αποτέλεσμα ήταν να αποφασίσουν την εκτέλεση γιορτής Ασούρα στο Ersdorf, κάθε Κυριακή, πάντα στην κεντρική πλατεία, μπροστά στον καθολικό ναό, την ώρα που μέσα θα γίνεται λειτουργία.Ο ιμάμης της Κολωνίας, ο οποίος εκλήθη να νουθετήσει τους ομοθρήσκους του, παραξενεύτηκε πολύ, γιατί η Ασούρα «γιορτάζεται» (αν το αυτομαστίγωμα μπορεί να θεωρηθεί γιορτή) τον Ιανουάριο μήνα και όχι τον Ιούνιο. Όπως αναμενόταν, η παρέμβαση του ιμάμη στους Σιίτες της κωμόπολης δεν είχε καμιά επίδραση, γιατί φαίνεται ότι πρόκειται για ξεροκέφαλους φονταμενταλιστές, κάτι σαν παλιοημερολογίτες.
Η αυτομαστίγωση δεν αποτελεί «προνόμιο» των Σιιτών. Παρουσιαζόταν ήδη σε διάφορες αρχαίες θρησκείες, στην Αίγυπτο, την Περσία και τον ελληνόφωνο χώρο, άλλοτε με συμβολικό και άλλοτε με αιματηρό τρόπο. Μερικές από εκείνες τις πανάρχαιες πρακτικές διατηρούνται σε διάφορες επαρχίες της Ελλάδας μέχρι των ημερών μας ως αποκριάτικα έθιμα, χωρίς να υποψιάζονται οι εορτάζοντες την προέλευση και τη σημασία τους.
Κατά το Μεσαίωνα, σε εποχές μεγάλης πείνας, πολέμων ή θανατηφόρων επιδημιών, διαδόθηκε η πρακτική του αυτομαστιγώματος στη βόρεια Ιταλία και αργότερα και σε άλλες χριστιανικές περιοχές, λόγω, αφενός της περιφρόνησης στο «αμαρτωλό» σώμα που καλλιεργείται διαχρονικά στο χριστιανισμό, αφετέρου για εξαγνισμό από τις «αμαρτίες» του λαού, οι οποίες προκαλούσαν σιτοδείες, επιθέσεις των εχθρών, επιδημικές ασθένειες και άλλες «θεϊκές τιμωρίες».
Τέτοιες πρακτικές αυτοβασανισμού και αυτομαστιγώματος έχουν διατηρηθεί μέχρι των ημερών μας σε διάφορες περιοχές του πλανήτη με αμόρφωτες και φτωχικές πληθυσμιακές ομάδες (Ν. Ιταλία, Φιλιππίνες, Β. Ισπανία, Κεντρική και Νότια Αμερική κ.ά.) Εκεί γίνεται στους αγρότες και κτηνοτρόφους πλύση εγκεφάλου από μικρής ηλικίας ότι για την κακή κατάστασή τους είναι αυτοί οι ίδιοι υπεύθυνοι εξ αιτίας των αμαρτιών τους!
Μια χριστιανική αίρεση με πρακτικές αυτομαστίγωσης λειτουργεί στο Τένεσι των ΗΠΑ, όπου οι πιστοί, εκτός από το μαστίγιο, κρατάνε στα χέρια τους και δηλητηριώδη φίδια, με όλες τις προβλεπτές συνέπειες, όταν τα φίδια τρομάξουν από τους θορύβους και τις απότομες κινήσεις.
Οι μουσουλμανικές τελετές αυτομαστιγώματος δεν αποτελούν όμως έθιμα περιθωριακών ομάδων, αλλά επίσημες θρησκευτικές εκδηλώσεις μεγάλου μέρους του μουσουλμανικού (σιιτικού) κόσμου, κάτι σαν τον χριστιανικό επιτάφιο. Οι περισσότερο φανατικοί από τους συμμετέχοντες δείχνουν ιδιαίτερο ζήλο στο μαστίγωμα του εαυτού τους και των γύρω τους, με αποτέλεσμα αρκετοί από αυτούς να καταλήγουν σε έκσταση, καταματωμένοι αλλά πανευτυχείς στα νοσοκομεία – όπου υπάρχουν αυτά και όπου τους δέχονται.
Μετά τη διάδοση των πληροφοριών για τα γεγονότα στο Ersdorf, γράφτηκε σε εφημερίδες αρκετών ακόμα γερμανικών κωμοπόλεων ότι και στη δική τους περιοχή εκτελούνται τέτοιες αιματηρές τελετές. Απέφευγαν όμως οι ντόπιοι να διαδώσουν την πληροφορία με την ελπίδα ότι δεν θα συνεχίζονταν αυτές οι τελετουργίες, εξ αιτίας των οποίων, αφενός δημιουργείται αρνητική φήμη για την περιοχή τους, αφετέρου συρρέουν στα μικρά χωριά πολλοί οπαδοί του προ αιώνων μακαρίτη ιμάμη Χουσεΐν για να ρίξουν, ευκαιρίας δοθείσης, και ένα βαρβάτο αυτομαστίγωμα. Τώρα απαιτούν οι Γερμανοί κάτοικοι των συγκεκριμένων χωριών και κωμοπόλεων να απαγορευτεί το έθιμο με το αιματηρό αυτομαστίγωμα. Προβλέπω «σύγκρουση πολιτισμών» πάλι!
(Στέλιος Φραγκόπουλος, Stelios Frangopoulos)
