06 May 2011

Πειραματική επιβεβαίωση της Θεωρίας της Γενικής Σχετικότητας

Ο χωροχρόνος γύρω από μεγάλα ουράνια σώματα καμπυλώνεται λόγω της βαρύτητας.


Καθημερινή, 6/5/2011

«Δικαίωση» για τον Άλμπερτ Αϊνστάιν και τη θεωρία της γενικής σχετικότητας αποτελούν οι μετρήσεις του σκάφους της NASA, Gravity Probe B. Όπως προκύπτει, τα μεγάλα ουράνια σώματα του σύμπαντός μας (πλανήτες, γαλαξίες, άστρα), καμπυλώνουν όντως το χωροχρόνο γύρω τους, μέσω της δύναμης της βαρύτητάς τους.

Κατά τον Φράνσις Έβεριτ, φυσικό του πανεπιστημίου Στάνφορντ και επικεφαλής των ερευνητών της αποστολής, που ξεκίνησε το 2004- ο οποίος δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «ο Αϊνστάιν ζει»- τόσο ο χώρος όσο και ο χρόνος καμπυλώνονται από τη βαρύτητα: η Γη παραμορφώνει ελαφρώς το χωροχρόνο γύρω της, «παρασέρνοντάς» τον μαζί της καθώς περιστρέφεται.



Πρόκειται για επιβεβαίωση της θεωρίας του Αϊνστάιν, που είχε διατυπωθεί πριν από περίπου έναν αιώνα, αλλά λόγω έλλειψης επαρκούς τεχνολογίας δεν ήταν δυνατόν να γίνει απόδειξη μέσω πειραμάτων.

Η σύλληψη της ιδέας για την αποστολή Gravity Probe B έγινε κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1959. «Ολοκληρώσαμε αυτό το σημαντικότατο πείραμα, δοκιμάζοντας το 'Σύμπαν' του Αϊνστάιν- και ο Αϊνστάιν επέζησε» είπε ο Έβεριτ.

Το σκάφος εκτοξεύτηκε για να ελέγξει δύο βασικά στοιχεία της θεωρίας της Γενικής Σχετικότητας: τη γεωδαιτική επίπτωση (την έκταση της παραμόρφωσης που προκαλεί η μάζα της Γης στο γύρω διάστημα) και το αποκαλούμενο «frame dragging» : το πόσο «παρασέρνει» ο πλανήτης μας τον γύρω χωροχρόνο κατά την περιστροφή του. Για αυτό το σκοπό χρησιμοποιήθηκαν τέσσερα γυροσκόπια, τα οποία όντως κατέγραψαν μεταβολές στην περιστροφή τους, λόγω της επίδρασης της βαρύτητας.

«Το Gravity Probe-B (GP-B), αν και απλό σαν αρχή, είναι από τεχνολογικής πλευράς ένα εξαιρετικά περίπλοκο πείραμα» είπε ο Ρεξ Γκεβέντεν, πρώην διευθυντής του προγράμματος και πλέον πρόεδρος της Teledyne Brown Engineering. «Η ιδέα εμφανίστηκε τρεις με τέσσερις δεκαετίες πριν αναπτυχθεί η απαραίτητη τεχνολογία. Δεκατρείς νέες τεχνολογίες αναπτύχθηκαν για το GP-B». Κάποιες από τις καινοτομίες που προήλθαν από το πρόγραμμα οδήγησαν σε βελτιώσεις στην τεχνολογία GPS, ενώ μία άλλη αποστολή της NASA, η Cobe, βασίστηκε πάνω στο GP-B.

Επίσης, περίπου εκατό φοιτητές απέκτησαν τα PhD τους εργαζόμενοι σε κάποιον τομέα του προγράμματος, κατά τη διάρκεια όλων αυτών των ετών που χρειάστηκαν για το σχεδιασμό και την διεκπεραίωση της αποστολής.