Ισλαμικός νόμος στην Ελλάδα και με το... νόμο

του ΤΑΣΟΥ ΤΣΑΚΙΡΟΓΛΟΥ, 

Κυρ. Ελευθεροτυπία, 30/4/2011

Μέχρι τον Αύγουστο αναμένεται να ψηφιστεί το νομοσχέδιο για την εκλογή μουφτήδων στη Δυτική Θράκη και για τον τρόπο που εφαρμόζεται η σαρία, το οποίο θα τεθεί σύντομα σε δημόσια διαβούλευση.

Σύμφωνα με τις έως τώρα πληροφορίες, η ανάδειξη των θρησκευτικών και δικαστικών λειτουργών (των μουφτήδων) της μουσουλμανικής μειονότητας παύει να γίνεται με διορισμό από το κράτος, όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα, κάτι που προανήγγειλε προ μηνός και ο Γ. Παπανδρέου από το χωριό Δημάριο της Ξάνθης.

Ωστόσο, η ανάδειξη αυτή δεν θα γίνεται με απευθείας εκλογή από τους ψηφοφόρους, όπως ζητεί επίμονα η Τουρκία και επανέλαβε πρόσφατα ο ίδιος ο Τ. Ερντογάν, αλλά έμμεσα, μέσω ενός εκλεκτορικού σώματος («επιτροπής επιλογής») 40-50 ιμάμηδων-θεολόγων, το οποίο θα προέρχεται από μια ευρύτερη λίστα υποψηφιοτήτων που θα υποβάλλονται στην περιφέρεια. Το αποτέλεσμα της εκλογής θα επικυρώνεται από το υπουργείο Παιδείας και στη συνέχεια θα εκδίδεται προεδρικό διάταγμα. Η θητεία των τριών μουφτήδων, Ξάνθης, Κομοτηνής και Εβρου, θα είναι πενταετής.

Σήμερα, πάντως, οι μουφτήδες δεν εκλέγονται πουθενά στον κόσμο, καθώς ως πνευματικοί ηγέτες αλλά και δικαστές διορίζονται και μισθοδοτούνται από το Δημόσιο, ενώ και στην Τουρκία η εκλογή τους καταργήθηκε ήδη από το 1926. Το ίδιο ισχύει και για τη σαρία, δηλαδή τον ιερατικό νόμο, η οποία σε ολόκληρη την Ευρώπη εφαρμόζεται μόνο στη Θράκη, δηλαδή σε ένα τμήμα της ελληνικής επικράτειας, όπως και στις ισλαμικές χώρες. Η τελευταία χώρα που την κατήργησε ήταν το 2001 η Γαλλία, η οποία αναίρεσε τη δικαιοδοτική αρμοδιότητα του γάλλου μουφτή στο νησί Μαγιό του Ειρηνικού.

Ο μουφτής, εκτός των θρησκευτικών του καθηκόντων, έχει και δικαστικά, που αφορούν κυρίως το κληρονομικό και οικογενειακό δίκαιο. Στο σημείο αυτό το νομοσχέδιο, σύμφωνα με πληροφορίες, προφανώς για λόγους ισορροπιών (και πιέσεων της Αγκυρας για αμοιβαιότητα με τα θέματα του πατριαρχείου) δεν κάνει το βήμα να καταργήσει τη σαρία, αλλά διατηρεί τον έλεγχο των δικαστικών αποφάσεων των μουφτήδων είτε από νομικούς συμβούλους της μουφτείας είτε από το Πρωτοδικείο. Στο παρελθόν, πάντως, η εμπειρία έχει δείξει ότι ο έλεγχος αυτός είναι μόνο τυπικός, αφού, όπως αναφέρει η δικηγόρος Χριστιάννα Λούπα, τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, σε σύνολο 1.071 αποφάσεων, μόνο μία βρέθηκε να αντίκειται στο σύνταγμα.

Και μεγάλη μερίδα του νομικού κόσμου, όμως, χαρακτηρίζει τη σαρία ως «μαύρη τρύπα» στον ευρωπαϊκό νομικό πολιτισμό, καθώς τα όσα προβλέπει για θέματα όπως ο γάμος, το διαζύγιο, η διατροφή, η κηδεμονία, η ισλαμική διαθήκη κ.ά. αντίκεινται στο άρθρο 12 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, αλλά και στο άρθρο 116 του ελληνικού συντάγματος, το οποίο προβλέπει ότι «το κράτος μεριμνά για την άρση των ανισοτήτων που υφίστανται στην πράξη, ιδίως σε βάρος των γυναικών».

Την ευθύνη της επεξεργασίας του νομοσχεδίου έχει το γραφείο του αντιπροέδρου της κυβέρνησης, Θ. Πάγκαλου, με τη συμμετοχή εμπειρογνωμόνων από τα υπουργεία Εξωτερικών, Εσωτερικών, Παιδείας και Δικαιοσύνης.