Την πλήρη και οριστική κατάργηση του θρησκευτικού όρκου στα δικαστήρια, τις ανακριτικές και όλες τις διοικητικές διαδικασίες του επίσημου ελληνικού κράτους δρομολογεί η νέα απόφαση-καταδίκη του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) για την Ελλάδα.
Σύμφωνα με την ομόφωνη απόφαση του Ευρωδικαστηρίου, σε προσφυγές 4 πολιτών, η Ελλάδα παραβίασε το άρθρο 9 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων, για την ελευθερία σκέψης και θρησκευτικής συνείδησης. Οπως έγινε δεκτό, οι συγκεκριμένοι πολίτες, σε 58 συνολικά δίκες ή ανακρίσεις, στις οποίες κατέθεσαν, υποχρεώθηκαν να αποκαλύψουν ότι δεν είναι χριστιανοί ορθόδοξοι, προκειμένου να τους επιτραπεί να κάνουν επίκληση της τιμής και της συνείδησής τους, αντί να ορκιστούν στο Ευαγγέλιο.
Η ισχύουσα νομοθεσία στη χώρα μας επιτρέπει σε όσους δηλώνουν άθεοι ή μη χριστιανοί να επικαλούνται την τιμή τους όταν ορκίζονται. Όμως η αποκάλυψη της θρησκευτικής τους ταυτότητας, για να μη δώσουν θρησκευτικό όρκο, θεωρείται παραβίαση της αρνητικής θρησκευτικής ελευθερίας του ατόμου, το οποίο δεν υποχρεούται να δημοσιοποιήσει τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις.
Η απόφαση αυτή που επιδικάζει και αποζημίωση 15.000 ευρώ, (δεύτερη στη σειρά), προχώρησε όμως ακόμη περισσότερο. Εξέτασε το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο και διαπίστωσε ότι όντως απαιτεί την υποχρεωτική καταγραφή του θρησκεύματος, ακόμη και για άτομα που δεν ορκίζονται!
Οι ευρωδικαστές έκριναν ότι αυτή η πρακτική δύσκολα συμβιβάζεται με τη θρησκευτική ελευθερία και συνέστησαν στην ελληνική κυβέρνηση να αλλάξει τις διατάξεις του Κώδικα Ποινικής και Πολιτικής Δικονομίας, ώστε να αποφευχθούν παρόμοιες παραβιάσεις στο μέλλον.
Το θέμα παρακολουθεί προσεκτικά ο υπουργός Δικαιοσύνης Χ. Καστανίδης, ο οποίος έχει δηλώσει εξ αρχής ότι οι διατάξεις περί θρησκευτικού όρκου σε δικαστήρια και υπηρεσίες θα προσαρμοστούν στα ευρωπαϊκά δεδομένα.
Αυτό σημαίνει ότι σύντομα η κυβέρνηση, δεσμευμένη από τις ευθείες πλέον συστάσεις της ευρωπαϊκής νομολογίας, θα καταργήσει τον θρησκευτικό όρκο, αντικαθιστώντας τον με την πολιτική διαβεβαίωση (επίκληση τιμής και συνείδησης) για όλους, μάρτυρες, διαδίκους, δημοσίους υπαλλήλους, στρατιωτικούς.
Η Εθνική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Ελλάδας έχει ήδη από το 2008 ζητήσει ανοικτά τη ριζική αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου.
Οι προσφεύγοντες στο ΕΔΔΑ του Στρασβούργου ήταν οι Έλληνες πολίτες Παναγιώτης Δημητράς, Θεόδωρος Αλεξανδρίδης, Ναυσικά Παπανικολάου και Andrea Gilbert.
