Από την Επιθεώρηση Πολιτικής και Ηθικής Θεωρίας "Επιστήμη & Κοινωνία"
Η δημοκρατία είναι μια ουσιωδώς επίμαχη και αμφισβητούμενη έννοια. Εξ ου και στην πολιτική θεωρία υπάρχουν πλήθος υποδειγμάτων που δια μέσου της ιστορίας αντιτίθενται, αλληλοαναιρούνται ή/ και αλληλοσυμπληρώνονται. Η ουσιώδης αμφισβητησιμότητα της δημοκρατίας δεν είναι ένα τεχνητό σημασιολογικό ζήτημα που προκύπτει αίφνης από την εννοιολογική ‘υπερέκταση’, την ομώνυμη ή συνώνυμη χρήση της λέξης (όταν, δηλαδή, με τον ίδιο όρο σημαίνουμε πολλές έννοιες ή όταν χρησιμοποιούμε πολλές λέξεις για να σημάνουμε μία έννοια). Δεν συνίσταται όμως και στις διαφορετικές ‘αναγνώσεις’ ενός κοινού κατά τα άλλα νοηματικού συστήματος.
Στις δυτικές τουλάχιστον χώρες ή, τέλος πάντων, στις χώρες του λεγόμενου 'πρώτου κόσμου', η δημοκρατία είναι μια ουσιωδώς επίμαχη έννοια διότι παντού αναφέρεται σε ένα επιθυμητό δέον ενώ, ταυτόχρονα, τα πολλαπλά στοιχεία που την απαρτίζουν σταθμίζονται διαφορετικά από επιμέρους κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις και συνεπώς το πεδίο και τα κανονιστικά κριτήρια εφαρμογής της είναι δυνάμει ανοικτά (W. Connolly, The Terms of Political Discourse, 1983, σ. 10-11).
Ως εκ τούτου, (α) η ανταγωνιστική διαπραγμάτευση για το περιεχόμενο της έννοιας της δημοκρατίας αφορά και την ίδια τη δημοκρατία ως πολιτική διαδικασία και πράττειν και (β) ούσα ουσιωδώς επίμαχη, η δημοκρατία είναι ταυτόχρονα και μια κανονιστική και αξιοδοτούσα έννοια. Τα εκάστοτε κριτήρια που προκρίνονται για τη στοιχειοθέτησή της (συμμετοχή, ισότητα, ελευθερία, κοινωνία πολιτών, δημόσια αγαθά και αρετές, εκλογές, λογοδοσία, δικαιώματα, διαβούλευση, αντιπροσωπευτικότητα, πλουραλισμός, νομιμοποίηση κ.λπ.) δεν είναι μόνο περιγραφικά αλλά και, αν όχι πρωτίστως, βαθύτατα αξιολογικά, κάτι στο οποίο βέβαια εκφράζει τις αντιρρήσεις της η ορθολογική οπτική της θεωρίας των παιγνίων (A. Przeworski, Δημοκρατία και Αγορά, 1998, σ. 33) (άλλα κείμενα >>>)
